TVP Dokument Czwartek, 17.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA - URACZENI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łeska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Kiedyś nazywano go szewcem ze względu na wyposażenie w kilka par naturalnych narzędzi, jakby wziętych z szewskiego warsztatu. Rak rzeczny ma wszakże 11 par odnóży, używanych do przeróżnych celów. Niektóre - zwłaszcza pokaźne szczypce - służą jako oręż zaczepny i obronny. Nie uchroniły jednak tego okazałego skorupiaka przed zgubnymi skutkami zmian w środowisku wodnym. Ludzie chętnie raczyli się mięsem raków, nie racząc przejąć się zanikaniem tych zwierząt. W programie ukazujemy badaczy, którzy się tym przejęli, badając tę wciąż tajemniczą istotę i starając się ją, gdzie tylko można, przywrócić naszym wodom. 06:30 DZIKA POLSKA - PTASIA WISŁA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Bohaterami odcinka są przyjaciele Wisły, ludzie, którzy zajmują się ochroną przyrody tej dzikiej rzeki: dr Andrzej Kruszewicz i Przemysław Pasek - założyciel Fundacji "Ja Wisła". Jest jedną z ostatnich nie uregulowanych, prawie naturalnych dużych rzek Europy. W jej rozległej pradolinie można spotkać niemal wszystkie typy środowisk wodnych i nadwodnych, typowych dla polskich nizin. Dominują natomiast ogromne obszary rzecznych piasków i zarośli wierzbowych, poprzetykanych tu i ówdzie zachowanymi jeszcze fragmentami lasów łęgowych. Wyprawa łodzią wśród wiślanych wirów jest jeszcze ze niezwykłą, egzotyczna przygodą, podobnie, jak prowadzenie obserwacji na wiślanych wyspach i łachach. Przede wszystkim obserwacji ornitologicznych, bo Wisła jest, zwłaszcza w swoim środkowym biegu, ptasia rzeką. I to także na odcinkach miejskich, zwłaszcza na warszawskim. Wisła służy ptakom przez cały rok, ale w określonych porach coraz to innym. Jest jednak przede wszystkim szlakiem wędrówekszeregu gatunków ptaków (m.in. kaczek, łabędzi, kormorana, rybołowa, mew, rybitw oraz siewkowców). Jest ona też ważnym zimowiskiem dla wielu gatunków krajowych i północnoeuropejskich (np. kaczki, mewy, bielik). Szczególnie istotne dla części gatunków ptaków są odcinki rzeki o naturalnym charakterze, z wyspami i piaszczystymi łachami w korycie, Stąd nawet w pobliżu mostów Warszawy można spotkać unikatowe gatunki. 07:00 NOTACJE - JAN MATYJASZKIEWICZ. JA CESARZ. Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Ewa Bilińska Jan Matyjaszkiewicz (1929 - 2015), siostrzeniec Mieczysława Fogga, spadkobierca warszawskich tradycji rodziny Foglów i Matyjaszkiewiczów, polski aktor teatralny i filmowy. Ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie w roku 1956. Aktor scen warszawskich, występował również w spektaklach Teatru Telewizji, zagrał w kilku filmach, m.in. w "Wielkiej, większej i największej", "Pożarowisku" oraz serialu telewizyjnym "Boża podszewka". W 2003 został wyróżniony "Feliksem Warszawskim" w kategorii: Najlepsza pierwszoplanowa rola męska za postać Saturnina Mazurkiewicza, mecenasa z Radomia w przedstawieniu "Żołnierz Królowej Madagaskaru" w Teatrze Syrena w Warszawie. 14 października 2009 r. z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrał Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". 07:15 ZIEMIA - PODWODNY ŚWIAT - CZ 15. SEKOLAH DASAR, MIMPANG I MAŁPIA TAJEMNICA Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Film zabiera widza w niezwykłą podróż do miejsc, gdzie na lądzie, w tajemniczym lesie oraz pod wodą mieszkają niezwykłe stworzenia. Są piękne, ale i niebezpieczne. Czy dzika przyroda może egzystować bez strachu o swoje przetrwanie blisko ludzkiej cywilizacji? 08:10 WILDLIFE SOS - NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 9 (WILDLIFE SOS EP. 9) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W odcinku dziewiątym: jedną z rzeczy, która stała się bardziej zauważalna w tym sezonie niż kiedykolwiek, jest liczba lisów, które zaklinowały się między pionowymi, betonowymi słupami. Simon szybko zdaje sobie sprawę, że stan tego lisa nie jest dobry i wymaga on opieki w szpitalu. Wildlife Aid ma teraz w klinice 60 borsuków, a Simon spędza z nimi pełen emocji wieczór w noc poprzedzającą ich wypuszczenie, wspominając ratowanie każdego z nich. Kaczka zostaje uratowana, ale ma ogromną narośl po jednej stronie dzioba, spowodowaną raną po haczyku wędkarskim, co jeszcze raz wskazuje na niebezpieczeństwo porzucania śmieci przez wędkarzy. Simon odwiedza RPA, spotyka Francoisa Hugo, czule zwanego zaklinaczem fok i obserwuje niezwykłe kolonie tych zwierząt u wybrzeży Kapsztadu. Wiele się uczy od zaklinacza fok, szczególnie na temat jego pracy i przenoszenia fok do zdrowszego środowiska, w ramach długoterminowej strategii, która zapewni im przetrwanie. 09:10 LISIE OPOWIEŚCI (FOX TALES) Film dokumentalny, 52 min, Republika Południowej Afryki, 2017 Reżyseria: Susan Fleming, Roderick Deogrades Film dokumentalny o rudym lisie, który walczy o dominację niemal od urodzenia. To bardzo inteligentne, zaradne i nieustraszone stworzenie. Film przedstawia tego poszukiwacza przygód w różnych miejscach, od miejskich środowisk do mroźnych dziczy arktycznej tundry. Zobaczymy, jak niesamowicie adaptuje się do każdego otoczenia. Można je spotkać na prawie każdym kontynencie świata. Od Australii... po koło podbiegunowe. Od najdalszych krańców wsi po serca miast. Ich różnorodność zwiększa się wraz z ekspansją człowieka, a do nowych środowisk wprowadzają się z prędkością zdumiewającą nawet badaczy. Lisy rude są inteligentne. Zmieniają swoje zachowania, by wykorzystać każdą nadającą się okazję. Znakomicie się przystosowują, więc to fascynujące obiekty badawcze. Już myślisz, że je dobrze znasz, a potem uzmysławiasz sobie, że nie bardzo. Niech was nie zwiedzie ich przewrotny urok. Te stworzenia rywalizują z człowiekiem o dominację w krajobrazie. Jednak czy możemy się z nimi mierzyć? Każdej wiosny przychodzą na świat miliony rudych lisków. Niezależnie od tego, gdzie się urodziły, nory mają podobne na całym świecie. Niemniej historia każdej lisiej rodziny jest inna. Przez pół roku będziemy śledzić losy lisków - od pierwszych chwiejnych kroczków po dorosłość. To długa i trudna droga. Mimo to młody lisek podejmuje ryzyko porzucenia terytorium rodziców, w nadziei założenia własnej rodziny. Gdy wkracza na nowy teren, kontynuuje tradycję swoich przodków zdobywania nowych obszarów. To najinteligentniejsze ze stworzeń, nieustępliwe i łatwo się przystosowujące, które wspaniale się rozwija w różnych miejscach i kolicznościach. Czy jest to miasto, czy tereny wiejskie, zimna tundra czy skalista plaża, rudzielce zawsze znajdą sobie miejsce na dom. 10:15 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 6 KONSTANTYNOPOL, WSCHÓD SPOTYKA ZACHÓD (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 6. CONSTANTINOPOLE, EAST MEETS WEST) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. Szósty odcinek to Konstantynopol, nazwa Bizancjum nadana miastu przez Konstantyna Wielkiego, który wybrał je na swoją siedzibę. Tu Wschód spotyka się z Zachodem, kulturowo i narodowościowo. Konstantynopolitańskie noce i dnie, muzea, zabytki, uciechy... Z Paryża do wrót Orientu. Wiedeń, Budapeszt, Belgrad, Bukareszt i w końcu boski Konstantynopol. Od 1889 roku podróżuje się bezpośrednio znad Sekwany na wybrzeże Bosforu. Spełniły się marzenia. Podróżujemy luksusowym Orient Ekspresem, jedząc wykwintne dania w wagonie restauracyjnym i sypiając w wygodnym przedziale. Dawniej podróżni wysiadali na nabrzeżach, przy których cumowały niezliczone statki, krzyczały mewy i pachniały przyprawy z Dalekiego i Bliskiego Wschodu. 11:15 ZŁOTA KOLEKCJA - PIERWSZY POCIĄG Cykl reportaży, 16 min, Polska, 1985 Scenariusz: Ewa Kostańska Film dokumentalny o polskich kolejarzach, pionierach na Pomorzu Zachodnim w 1945 roku. Historia zaczyna się jeszcze przed zakończeniem działań wojennych. Posuwający się w kierunku Berlina front wymaga sprawnego transportu i zabezpieczenia szlaków. Wojsko potrzebuje odciążenia i wsparcia. Zapada decyzja o przejmowaniu kolei na wyzwalanych ziemiach przez Polaków. Po przejściu frontu w 1945 roku na Pomorze Zachodnie trafiają przybysze z Kresów Wschodnich, Małopolski, Lubelszczyzny i Wielkopolski. Przejmują zniszczone stacje, lokomotywownie, tworzą administrację, odbudowują szlaki. Pierwszą siedzibą Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych na Pomorzu Zachodnim zostaje mało zniszczony Szczecinek. Następnie funkcję tę będzie pełnił Szczecin. 40 rocznica odbudowy polskiego kolejnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Specjalny pociąg, wtedy już Pomorskiej DOKP, wiezie kolejarzy - pionierów na okolicznościowe obchody do Szczecinka. Szlak wiedzie m.in. przez Stargard, Złocieniec, Szczecin Gumieńce. Wspomnienia czasów powojennej rzeczywistości: ciężkiej pracy, walki z szabrownikami, codziennego ryzyka utraty życia. 11:40 HAND MADE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Kunert Przedstawiony projekt stanowi bardzo ciekawą propozycję. Dokument o niezwykłej pracy chirurgów w trzebnickim szpitalu, którzy od początku lat 70. dokonują rzeczy wyjątkowych w Europie i na świecie. To tu po raz pierwszy w Europie, już w roku 1971 reinplantowano z pełnym sukcesem rękę. W 1988 roku reinplantowano małej dziewczynce dwie odcięte nóżki tak dobrze, że do dziś już jako dorosła kobieta uwielbia tańczyć. Z kolei w 2006 roku, 12 lat po wypadku pacjenta, dokonano transplantacji ręki. I tak co roku lekarze ze szpitala w Trzebnicy mogą poszczycić się mnóstwem przyszytych kończyń i zdumiewających transplantacji. Główną osią filmu są bohaterowie, do których dotarli autorzy. Po latach poznajemy ich historie. 12:45 JAKIEGO KOLORU JEST MIŁOŚĆ? Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Małżeństwo Monika i Wojtek to niezwykła para. Obydwoje są niepełnosprawni, ale urodziła im się zdrowa córeczka Ula. Bardzo się kochają, wspierają w trudnych chwilach i każdego dnia walczą o normalne życie. Ona to niewidoma psycholog, on - informatyk z porażeniem mózgowym. Mają po trzydzieści lat, poznali się na portalu randkowym dla niepełnosprawnych. Monika mówi: napisał do mnie, że kiepsko chodzi i bełkocze. Odpisałam, że to może być problem, bo ja nie widzę. Jak my się porozumiemy? Wtedy Wojtek stwierdził, że na pewno dadzą radę. Od dwóch lat są małżeństwem. Ona nie ma pracy, ale on jest informatykiem w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Uzupełniają się we wszystkim, pomagają sobie w podstawowych czynnościach każdego dnia. Ona zastępuje mu ręce w czynnościach wymagających precyzji (zapina koszulę, przeniesie kubek z herbatą, talerz zupy), on służy za jej oczy - opisuje świat, którego Monika nigdy nie widziała. 13:40 GŁUPTAKI I SARDYNKI (GANNETS, THE WRONG SIDE OF THE RUN) Film dokumentalny, 50 min, Republika Południowej Afryki, 2010 Reżyseria: Graeme Duane Głuptaki to gatunek ptaka, którego uważa się za specjalistę podwodnych łowów. Głuptak poluje na sardynki. Zamieszkuje wybrzeża Norwegii, Islandii, Wielkiej Brytanii oraz Australii i Nowej Zelandii. Poza sezonem lęgowym koczuje na morzach. Lata znakomicie, dzięki długim i wąskim skrzydłom nadającym mu szybkości. W czasie pikowania dobrze widać jego spiczasty ogon. Głos głuptaka przypomina szczekanie "arrah". Intensywne połowy stanowią bardzo poważne zagrożenie dla tych ptaków. Niezwykłe podwodne zdjęcia pozwolą obserwować spektakularne łowy tych ptaków. 14:45 ROZMOWY PRZY STOLE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Katarzyna Kościelak, Joanna Jaworska Zdjęcia: Tomasz Kowalewski Wykonawcy: Piotr Adamczewski, Hanna Szymanderska, Maciej Kuroń, Magda Gessler, Maciej Nowak, Artur Barciś, Andrzej Blikle, Agata Passent Film przedstawia historię powojennej Polski "od kuchni" w dosłownym tego słowa znaczeniu. Menu przeciętnego Polaka jest zwierciadłem zmieniających się czasów, warunków życia, trendów i upodobań. Tak było dawniej, tak jest i dziś. O kuchennych perypetiach, zdobywaniu produktów, gastronomicznym pejzażu polskich miast i wsi oraz o współczesnych trendach opowiadają krytycy kulinarni, właściciele restauracji z tradycjami oraz ludzie znani, którzy mogą podzielić się własnymi kuchennymi doświadczeniami. 15:50 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - KREATORZY PRZYSZŁOŚCI ODC. 2 ENERGIA (SHAPERS OF TOMORROW 02 - ENERGIES) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku drugim - energia. Produkcja energii odnawialnej złapała wiatr w żagle. Elektryczność jest między innymi wytwarzana przez farmy wiatrowe, które niestety psują krajobraz. Ale to ma się zmienić w przyszłości. Wiatr jest bez wątpienia ważnym źródłem energii odnawialnej. Farmy powstają na całym świecie, jedynym problemem są częste zmiany siły wiatru. Projektanci wciąż się zastanawiają, jak pokonać tę przeszkodę. Wyobraźnia podsuwa im pomysłowe rozwiązania. Morskie farmy wiatrowe produkują dwa razy więcej energii niż lądowe. Poznamy też inne sposoby. Te wynalazki zupełnie zmieniają metody produkcji energii na całym świecie i pokazują, że możemy być samowystarczalni. A to dzięki nieustannej pracy tych mężczyzn i kobiet - prawdziwych superbohaterów naszych czasów, którzy są w stanie zmieniać świat i przewidzieć przyszłość. To prawdziwi wizjonerzy. 16:50 NOTACJE - EDWARD DWURNIK. MALARSTWO TO ZABAWA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Wybitny polski artysta malarz Edward Dwurnik (ur. w 1943 r. w Radzyminie) opowiada o swoim życiu i twórczości. 17:05 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 7 LIZBONA, KRÓLOWA RZEKI TAG (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 7. LISBON, QUEEN OF THE TAGUS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. W siódmym odcinku wybierzemy się do Lizbony w Portugalii, gdzie kończy swój bieg największa na Półwyspie Iberyjskim rzeka Tag. Lizbona rozrastała się wzdłuż ogromnej zatoki. Jak okiem sięgnąć, przy nabrzeżach cumują statki oceaniczne i niezliczone łodzie pływające po Tagu. Majestatyczna rzeka ma swoje źródła w Hiszpanii i wpada do Atlantyku w Lizbonie. Prawie zapomnieliśmy, że Portugalia odgrywała jedną z głównych ról na światowej scenie. Zrodziła takich bohaterów jak Magellan czy Vasco da Gama. Ci dzielni żeglarze odkryli i zdobyli wiele nowych ziem. Nad Tagiem rozpościera się Praca do Comercio - plac handlowy, gdzie kiedyś wznosił się królewski pałac. Plac został całkowicie przebudowany po straszliwym trzęsieniu ziemi, które w 1755 roku na zawsze naznaczyło miasto. W owym czasie imperium przeżywało ciężkie chwile. 18:10 WYPRAWA NA DNO: TITANIC (DRAIN THE TITANIC) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Wayne Abbott Scenariusz: Jobim Sampson Film ukazuje wrak Titanica, jakiego nigdy wcześniej nie widziano. Wykorzystując najnowocześniejszą animację komputerową i najnowsze, kompleksowe dane mapowe zebrane w 2010 roku, pokaz ten jest nie tylko kolejnym nurkowaniem głębinowym do wraku, ale jak dotąd najbardziej dynamicznym i wszechstronnym spojrzeniem na Titanica. Od stu lat Titanic kryje się w ciemnościach na dnie Atlantyku, na głębokości prawie czterech kilometrów. Nowa technika pozwala "osuszyć" ocean. Gdy wyciągniemy "zatyczkę" z dna, ujrzymy wrak Titanica, jakiego jeszcze nigdy nie oglądaliśmy. W świetle dnia ujrzymy nowe, nieznane wcześniej szczegóły. Od wielkich maszyn na dnie oceanu, po zniszczenia, jakich dokonała góra lodowa. Zespół uczonych, wyposażonych w najnowocześniejszy sprzęt, zmierzy się z tajemnicą tragedii, która odmieni historię słynnego statku. Oto wrak Titanica jakiego wcześniej nie widzieliście. Najsłynniejszy statek w historii - Titanic. Powstał w czasach, gdy transatlantyki ścigały się o palmę pierwszeństwa prędkości i luksusu. RMS Titanic był cudem inżynierii. Gdy wyruszał w dziewiczy rejs w 1912 roku, był największym ruchomym obiektem stworzonym przez człowieka. I niezatapialnym. Po około czterech tysiącach kilometrów żeglugi doszło jednak do katastrofy. 1500 pasażerów i członków załogi wciągnęła lodowata otchłań. Po prawie stu latach nadal nie wiemy, co stało się tamtej nocy. Dlaczego zatonął i przełamał się. Świadkami tragedii były setki osób - przeżyło około 730. Mimo to, nadal nie znamy odpowiedzi na wiele pytań. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BALI. AZJATYCKA LEGENDA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Pod koniec lutego na Bali hucznie witany jest Nowy Rok. W obchodach uczestniczą podróżni z całego świata. My także odwiedzimy wyspę Bali w tym wyjątkowym momencie i poznamy jej autentyczne oblicze. Wielu turystów poznaje na Bali wyłącznie słynne, przeludnione plaże Kuty, pełne barów i ośrodków dla surferów. Są to najdłuższe i najliczniej odwiedzane plaże na wyspie. Trudno znaleźć tu spokój, sprzyjający odpoczynkowi. 20:10 ZŁOTE ŁANY - ODC. 5 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek Ekipa filmowa staje się sprawcą nieszczęścia: rozbicia szyby w kombajnie Irka. Młodzieniec jest wściekły. Jego matka, pani Wanda, próbuje łagodzić sprawę, jak zawsze rozdając jabłka. W sali wynajętej w miasteczku trwa wesele najstarszej córki pani Steni. U Franciszków natomiast odbywa się pieczenie chleba - zajęcie, które niemal całkiem odeszło w przeszłość. Zgodnie z tradycją, gospodarz wyrabia ciasto w wielkiej dzieży, a gospodyni rozpala w piecu. Joanna przed kilkoma laty wyjechała do Holandii. Wyszła tam za mąż za Henka, który zawsze marzył, by mieć swoje gospodarstwo. Na urzeczywistnienie pragnienia w kraju jednak nie było go stać. Na przeszkodzie stały też ograniczenia narzucone przez Unię Europejską. Oboje pomyśleli o Polsce. Henk kupił zdewastowany i zdegradowany majątek popegeerowski i zaczął gospodarzyć. Zawistnicy dwa razy podpalali mu stodoły z sianem, ale się nie poddał. Jego obory opuszcza mleko doskonałej jakości. Czternastoletni syn holenderskich przyjaciół Henka spędza w Złotych Łanach wakacje. Pracuje, by pomóc gospodarzowi, co sprawia mu autentyczną radość. W barze Alaska pan Jan, zwany poetą, martwi się, że musi wyjechać do Niemiec, którego to kraju nie darzy najlepszymi uczuciami. Ale właśnie tam wyjechała córka i teraz wychodzi za mąż, a szczęście - zdaniem pana Jana - za Polaka. 20:35 ZŁOTE ŁANY - ODC. 6 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek Pani Stenia opowiada o weselu córki, a pan Jan - w barze Alaska - wspomina pobyt w Niemczech i zwierza się, że zmienił zdanie o Niemcach i przekonał się do nich, kiedy zobaczył ich gospodarny kraj. Pani Wanda wraca do domu po jednodniowej nieobecności. Jest zaniepokojona. Cielęta ryczą, a Irek siedzi zamyślony. Kobieta po raz kolejny dochodzi do wniosku, że syn musi się ożenić. W domu państwa Kałczarów trwają przygotowania do wyjazdu Janusza do szkoły dla głuchoniemych. Chłopiec będzie mieszkał w internacie i uczył się zawodu stolarza. W przygotowaniach uczestniczy Asia. Jest także głucha, ale świetnie czyta z ust, a nawet mówi, pełni więc w rodzinie rolę tłumacza. Ewa Wełpowa z żalem myśli o swoich dzieciach. Tak ciężko muszą pracować w gospodarstwie, podczas gdy córka jej żyjącej w mieście siostry mogła wyjechać na kolonie do Włoch. Trwają ćwiczenia ochotniczej straży pożarnej, organizacji zanikającej już w tym regionie. Jednostkę tworzą trzy rodziny, w tym Gralowie, dlatego Wełpa wymyślił własne sposoby ratunku przed żywiołem, by w razie nieszczęścia nie być zdanym na pomoc znienawidzonych sąsiadów. Najmłodszym rolnikiem w Złotych Łanach jest Marek. Miał 19 lat, kiedy przejął gospodarstwo od chorego ojca. Prowadzi je z żoną Agnieszką, która dla niego porzuciła miasto. Postawili na hodowlę świń. Pracują ciężko, mają dwoje małych dzieci, a mimo to oboje zaczęli - zaocznie - naukę w szkole średniej, przekonani, że zdobyte wykształcenie zaprocentuje w przyszłości. Pani Franciszka opowiada o krowach, o tym, że lubią kiedy się im śpiewa. Pan Franciszek natomiast kupuje w miasteczku nasiona i odwiedza bibliotekę. Wieczorem wyraża swój zachwyt dla wszechświata. 21:15 PAPCIO CHMIEL Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Petro Aleksowski Film dokumentalny prezentujący Henryka Chmielewskiego - wybitną postać polskiej sztuki. Filmowy portret Henryka Chmielewskiego oczami jego 11 - letniego fana, prowadzącego swój program literacki, w którym recenzuje książki. Marzeniem entuzjasty literatury jest spotkanie z Papciem i przeprowadzenie z nim wywiadu do swojego wloga. W filmie śledzimy próby kontaktu Olafa z jego Mistrzem. Olaf spotyka znawców tematu: krytyków, publicystów, artystów, uczestniczy w wydarzeniach specjalnych dla fanów. Poznaje historię swojego bohatera, zarówno zawodową, jak i osobistą. Duży nacisk został położony na przeżycia Henryka Chmielewskiego w trakcie powstania warszawskiego. Niejako drugą pierwszoplanową postacią filmu jest Tytus, czyli uczłowieczona, a wręcz spersonifikowana małpa. Projekt jest poświęcony również genealogii tej postaci. Użycie kilku technik rejestracyjnych, od klasycznej zdjęciowej po animowaną. Wykorzystano materiały archiwalne oraz efekty wizualne. 22:20 FENOMEN POLSKOŚCI Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Reżyseria: Alina Czerniakowska Film dokumentalny o polskich wynalazcach, którym ludzkość zawdzięcza wygrywanie światowych wojen i cywilizacyjne milowe kroki. Jest to spojrzenie na dokonania Polaków, o których często niewiele wiemy, poprzez życie i twórczość profesora Bolesława Orłowskiego. 23:10 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 23:45 ZIMOWY HAZARD Reportaż, 15 min, Polska, 1979 Scenariusz: Władysław Daniszewski Zdjęcia: Andrzej Gertych, Tomasz Kosior Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich "Barka" rozpoczęło swoją działalność w styczniu 1951 roku w Kołobrzegu. W 1976 roku złowiono 30 tysięcy ton ryb. Praca na kutrze czy łodzi rybackiej należy do ciężkich zajęć. Oprócz wyławiania ryb, czyli codziennego, wielokrotnego wybierania włoka, na statku następuje także wstępne przetwórstwo ryb. Po ciężkim dniu przychodzi czas na odpoczynek. Po wielu tak samo wyczerpujących dniach pracy statek dociera wreszcie do macierzystego portu, gdzie na członków załogi oczekuje stęskniona rodzina. 00:05 NOTACJE - MARIA OSTERWA CZEKAJ. BYŁA JAKAŚ OCHRONA NAD NAMI Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Mieczysław Vogt Maria Osterwa - Czekaj, ur. w 1942 r. w Krakowie, wnuczka brata kardynała Adama Stefana Sapiehy - księcia Pawła i księżnej Matyldy z Windisch Graetzów, córka Juliusza Osterwy i Matyldy z książąt Sapiehów. Absolwentka Wydziału Form Przemysłowych ASP w Krakowie. Projektantka przemysłowa, dziennikarka, działaczka społeczna. 00:20 BARDZIEJ NIŻ SIEBIE SAMEGO Film dokumentalny, 46 min, Polska, 1996 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stanisław Szymański Film dokumentalny o życiu wyjątkowego kapłana, księdza Tadeusza Pecolta. "Mój prefekt z klasy maturalnej, 86 - letni ksiądz prałat Tadeusz Pecolt był"piastunem miłości". Przykazanie, w którym zawarty jest nakaz, ale i miara jego wykonania: kochaj bliźniego swego - On, w tajemniczy sposób, wciąż przekraczał: raz to było uratowanie 9 żydowskich dziewczynek w czasie okupacji niemieckiej, innym razem było to wyleczenie siebie z gniewu wobec winowajcy... Treścią duchowego testamentu mojego Piastuna jest jego uprzedzająca miłość do człowieka." - te słowa o bohaterze filmu napisał Grzegorz Królikiewicz - autor i reżyser filmu. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 222 ZDĄŻYĆ PRZED CZASEM Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski W tym odcinku wizyta w poznańskim Muzeum Broni Pancernej. We współpracujących z Muzeum warsztatach prowadzi się prace renowacyjne sprzetu z okresu I i II wojny światowej. Grupa pasjonatów, jest w stanie przywrócić do pancernego życia każde znalezione pancerne zwłoki. Ich praca jest fascynująca, a wyniki nieprawdopodobne. 01:45 TAKIE ZWYKŁE SPRAWY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2001 Scenariusz i reżyseria: Anna Orchowska, Dorota Szuszkiewicz Zdjęcia: Ryszard Janowski Mieszkają w Białej Podlaskiej. Urodzili się w bardzo dla Polski znaczącym okresie, w latach 1981 - 1983. Sześć dziewcząt, dwóch chłopców. Kamera wyławia ich z tłumku młodzieży w bardzo dla nich ważnym okresie - tuż przed maturą. Potem towarzyszy im w trakcie egzaminów na studia, podsłuchuje rozmowy, także te prowadzone przed pierwszymi dla nich wyborami do parlamentu. Powstają portrety indywidualne i portret zbiorowy młodzieży z prowincji, z niedużego miasta na wschodzie Polski. Jakie problemy ją zaprzątają, jakie ma aspiracje i życiowe plany? Choć bohaterowie filmu zdają egzamin dojrzałości, dojrzali i odpowiedzialni jeszcze się nie czują i nie bardzo chcą. Tłem spotkań jest Biała Podlaska, Gdańsk, Sopot. Szczególnie Biała podlaska robi wrażenie. Przedstawiony w filmie obraz niedużego miasta pomaga zobaczyć rozwój, wyrównywanie różnic w standardzie życia i zarazem poszukiwanie odrębnego charakteru. Jest ładnie, schludnie i kolorowo. Jeszcze nie w każdym zakątku, ale wyraźnie widać, że miasto się zmienia. Czy takie zwykłe sprawy jego młodych mieszkańców są dziś inne, niż były kiedyś ich rodziców? 02:45 CZAS PRZESZŁY NIEZAPOMNIANY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Reżyseria: Hanna Kramarczuk, Joanna Gospodarczyk Scenariusz: Joanna Gospodarczyk, Hanna Kramarczuk Zdjęcia: Adam Fręśko Bohaterami filmu są mieszkańcy Izraela, którzy choć niemal całe życie spędzili poza Polską, recytują Tuwima, Słowackiego, Miłosza. Każdy z naszych bohaterów przeżył swoje dorosłe życie w Izraelu. Przyjazd do nowego państwa żydowskiego miał być ucieczką z Polski naznaczonej dramatem Holokaustu do obiecanego, wyśnionego i sprawiedliwego kraju. Starzy ludzie - dawniej Polacy, teraz izraelscy Żydzi.