TVP Dokument Piątek, 18.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA -DYSKOTEKA NA MOKRYM LIŚCIU Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Skoczogonki jedna z najliczniejszych, a zarazem najdziwniejszych grup stawonogów. Stanowią przykład, jak być istotą wodną, a jednocześnie lądową. Trzymają się bowiem wilgotnych miejsc, znajdując wodę tam, gdzie my byśmy jej nie znaleźli. Są jednak doskonale, dzięki swej długotrwałej ewolucji, wyposażone w naturalne rozwiązania techniczne, pozwalające czerpać wodę z nader skromnych źródeł. To różnego rodzaju wymyślne nawet dla współczesnego, obdarzonego nowoczesną technologią człowieka, rury i syfony. Zresztą ta swoista naturalna technika rozwinęła się u nich także w innych sferach życia, niż tylko pobieranie wody, zwłaszcza w sferze ruchu. Potrafią nieprawdopodobnymi, jak na tak drobne istoty skokami katapultować się w razie niebezpieczeństwa. Tego typu możliwości techniczne ujawniają się też w czasie godów. Owady te odbywają jedyne w swoim rodzaju tańce, służące łączeniu się partnerów na czas rozrodu. U każdego gatunku choreografia takiego tańca bywa nieco inna. Demonstruje to także samemu taki taniec naśladując, znawca owadów, czyli entomolog prof. Marek Kozłowski. 06:30 DZIKA POLSKA - MEANDRY SALAMANDRY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wygląda, jakby ciągle była mokra, choć unika otwartej wody i nawet nie umie pływać. Jednak w wodzie się rodzi, a potem nie bez trudu gramoli się na ląd. By następnie... zniknąć. Salamandra plamista, najdziwniejszy bodaj z naszych płazów ogoniastych, chowa się przed wrogami w ściółce i próchnie, zaliczając do tych wrogów także słońce, którego unika, bo mogłoby ją zanadto wysuszyć. W ogóle lubi to, czego ludzie zanadto nie lubią: deszcz i skały. W tych ostatnich znajduje schronienie, a w zboczach górskich dróg i jarów znajduje norki, by się w nich ukrywać. Nagle odsłonięta, potrafi przerazić napastnika swym wręcz wyzywającym, czarnym i żółtym rysunkiem. Należy do najbarwniejszych z żyjących u nas zwierząt. Ponieważ przez większość życia tkwi w wilgotnych zakamarkach, trudno ją spotkać. My będziemy mieli okazję spotkać całą rodzinę salamander. Zaprezentują nam ją, jak i w ogóle ten gatunek, dwie kobiety, które poświęcają tym nieledwie egzotycznym płazom znaczną część, a niekiedy wręcz całość swej badawczej inwencji i życiowej energii. 07:00 NOTACJE - BARBARA HORAWIANKA. Z FASCYNACJI POEZJĄ Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2013 Autor: Zofia Kunert Barbara Horawianka (ur. w 1930 r. w Katowicach) karierę aktorską rozpoczęła w Teatrze Rapsodycznym w Krakowie, następnie pracowała w tamtejszym Starym Teatrze. Przez wiele lat wraz z mężem Mieczysławem Voitem występowała w zespole Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi. Od 1963 r. aktorka teatrów warszawskich: Narodowego, Dramatycznego, Na Woli i Polskiego. Grała w wielu filmach i serialach telewizyjnych ("Stawka większa niż życie", "W labiryncie", "M jak miłość" itp.) Wspomina trudne lata okupacji, gdy musiała ciężko pracować na wsi pod Krakowem, ciężkie lata tuż po wojnie, gdy po śmierci ojca matka, nie mająca zawodu, musiała utrzymać 5 - osobową rodzinę, kompleksy z powodu niepełnego wykształcenia i decyzję o podjęciu przypadkowej pracy po maturze. Jednocześnie podkreśla, że zawsze fascynowała ją poezja i spektakle Teatru Rapsodycznego - stąd decyzja o uczestnictwie w warsztatach artystycznych zorganizowanych przy Teatrze. Tam też poznała późniejszego męża, Mieczysława Voita - on grał Romea, ona Julię. Opowiada też o swej dalszej karierze w Łodzi i Warszawie oraz udziale w kilku odcinkach "Stawki większej niż życie". 07:15 ZIEMIA - PODWODNY ŚWIAT - CZ 16. ŻÓŁWIE, DELFINY I CARNATIC Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Niezwykłe spotkanie z dwoma fascynującymi gatunkami zwierząt. Pięknymi i majestatycznymi żółwiami morskimi oraz delfinami - jednymi z najinteligentniejszych stworzeń na Ziemi. Film przedstawia także losy wraku Carnatic, który przewoził drogocenny ładunek, a po zatonięciu w 1869 roku narodził się na nowo. Jak dzisiaj wygląda jego życie? 08:15 WILDLIFE SOS - NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE ODC. 10 (WILDLIFE SOS EP. 10) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. Wildlife Aid przeprowadza około 20 000 nagłych akcji ratunkowych rocznie. W tym odcinku ratują lisa, który został potwornie pokaleczony przez żelazną bramę. Simon wybiera się na wycieczkę do miejsca światowego dziedzictwa na rafie koralowej Belize u wybrzeży Ameryki Południowej. Jest tam, aby na własne oczy zobaczyć, jak para ekologów, Vince i Cherie Rose, wykonuje pracę z rodzimymi, amerykańskimi krokodylami. Szybko sam postanawia uratować krokodyla, który zawędrował zbyt blisko siedlisk ludzkich. Ale nie wie, że to będzie wymagało od niego skoku na krokodyla! Podczas nieobecności Simona życie zespołu w Wielkiej Brytanii toczy się normalnie, a Lucy stara się przywrócić do życia osieroconego borsuka, który przestał oddychać. Po powrocie do centrum Simon zostaje wezwany do ratowania gąsiątka, które męczy się z uszkodzoną nogą. Lucy i Simon są zdumieni powitaniem, jakie mała gęś otrzymuje od swojej rodziny po zakończeniu leczenia i powrocie do stawu. 09:15 GŁUPTAKI I SARDYNKI (GANNETS, THE WRONG SIDE OF THE RUN) Film dokumentalny, 50 min, Republika Południowej Afryki, 2010 Reżyseria: Graeme Duane Głuptaki to gatunek ptaka, którego uważa się za specjalistę podwodnych łowów. Głuptak poluje na sardynki. Zamieszkuje wybrzeża Norwegii, Islandii, Wielkiej Brytanii oraz Australii i Nowej Zelandii. Poza sezonem lęgowym koczuje na morzach. Lata znakomicie, dzięki długim i wąskim skrzydłom nadającym mu szybkości. W czasie pikowania dobrze widać jego spiczasty ogon. Głos głuptaka przypomina szczekanie "arrah". Intensywne połowy stanowią bardzo poważne zagrożenie dla tych ptaków. Niezwykłe podwodne zdjęcia pozwolą obserwować spektakularne łowy tych ptaków. 10:15 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 7 LIZBONA, KRÓLOWA RZEKI TAG (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 7. LISBON, QUEEN OF THE TAGUS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. W siódmym odcinku wybierzemy się do Lizbony w Portugalii, gdzie kończy swój bieg największa na Półwyspie Iberyjskim rzeka Tag. Lizbona rozrastała się wzdłuż ogromnej zatoki. Jak okiem sięgnąć, przy nabrzeżach cumują statki oceaniczne i niezliczone łodzie pływające po Tagu. Majestatyczna rzeka ma swoje źródła w Hiszpanii i wpada do Atlantyku w Lizbonie. Prawie zapomnieliśmy, że Portugalia odgrywała jedną z głównych ról na światowej scenie. Zrodziła takich bohaterów jak Magellan czy Vasco da Gama. Ci dzielni żeglarze odkryli i zdobyli wiele nowych ziem. Nad Tagiem rozpościera się Praca do Comercio - plac handlowy, gdzie kiedyś wznosił się królewski pałac. Plac został całkowicie przebudowany po straszliwym trzęsieniu ziemi, które w 1755 roku na zawsze naznaczyło miasto. W owym czasie imperium przeżywało ciężkie chwile. 11:15 ZIMOWY HAZARD Reportaż, 15 min, Polska, 1979 Scenariusz: Władysław Daniszewski Zdjęcia: Andrzej Gertych, Tomasz Kosior Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich "Barka" rozpoczęło swoją działalność w styczniu 1951 roku w Kołobrzegu. W 1976 roku złowiono 30 tysięcy ton ryb. Praca na kutrze czy łodzi rybackiej należy do ciężkich zajęć. Oprócz wyławiania ryb, czyli codziennego, wielokrotnego wybierania włoka, na statku następuje także wstępne przetwórstwo ryb. Po ciężkim dniu przychodzi czas na odpoczynek. Po wielu tak samo wyczerpujących dniach pracy statek dociera wreszcie do macierzystego portu, gdzie na członków załogi oczekuje stęskniona rodzina. 11:40 PAPCIO CHMIEL Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Petro Aleksowski Film dokumentalny prezentujący Henryka Chmielewskiego - wybitną postać polskiej sztuki. Filmowy portret Henryka Chmielewskiego oczami jego 11 - letniego fana, prowadzącego swój program literacki, w którym recenzuje książki. Marzeniem entuzjasty literatury jest spotkanie z Papciem i przeprowadzenie z nim wywiadu do swojego wloga. W filmie śledzimy próby kontaktu Olafa z jego Mistrzem. Olaf spotyka znawców tematu: krytyków, publicystów, artystów, uczestniczy w wydarzeniach specjalnych dla fanów. Poznaje historię swojego bohatera, zarówno zawodową, jak i osobistą. Duży nacisk został położony na przeżycia Henryka Chmielewskiego w trakcie powstania warszawskiego. Niejako drugą pierwszoplanową postacią filmu jest Tytus, czyli uczłowieczona, a wręcz spersonifikowana małpa. Projekt jest poświęcony również genealogii tej postaci. Użycie kilku technik rejestracyjnych, od klasycznej zdjęciowej po animowaną. Wykorzystano materiały archiwalne oraz efekty wizualne. 12:45 FENOMEN POLSKOŚCI Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Reżyseria: Alina Czerniakowska Film dokumentalny o polskich wynalazcach, którym ludzkość zawdzięcza wygrywanie światowych wojen i cywilizacyjne milowe kroki. Jest to spojrzenie na dokonania Polaków, o których często niewiele wiemy, poprzez życie i twórczość profesora Bolesława Orłowskiego. 13:40 WYSPY NA MORSKIM PUSTKOWIU (ISLANDS IN A DESERT SEA) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Boyle Film dokumentalny kręcony na lądzie, z powietrza i pod wodą. Pokazuje oszałamiającą różnorodność dzikich zwierząt, które żyją na odległych wyspach Dolnej Kalifornii. Z jednej strony wody Pacyfiku z drugiej Zatoka Kalifornijska. Oceaniczne burze wokół przyciągają ogromne ławice ryb - razem z imponującym wachlarzem drapieżników. Półwysep Kalifornijski to 1200 km pustyń i półpustyń. Morza i ocean otaczające to miejsce, są usiane wyspami dużymi i małymi. Wody tętnią życiem, bo chociaż wyspy mogą być jałowe, oceaniczne upwellingi przyciągają tu ogromne ławice ryb. Ta obfitość nieuchronnie kusi drapieżców. Kolejne pokolenie się rodzi, lecz niewiele z nich przeżyje. Morze Corteza (inna nazwa Zatoki Kalifornijskiej) bezlitośnie eksploatuje człowiek, doprowadzając niektóre gatunki do granic wymarcia. Niemniej to prawie zamknięte lądem morze dowodzi niezwykłej odporności oceanu. Pokazuje również, jak my ludzie możemy coś zmienić. Morze, nazwane po hiszpańskim konkwistadorze Hernanie Cortezie, stworzyły ogromne siły tektoniczne, które oderwały półwysep Kalifornijski od meksykańskiego lądu. Uskok San Andreas biegnie w samym środku, co tłumaczy gwałtowną aktywność w czasie powstawania zatoki. Obszar ma biologicznie najbogatsze wody na całej planecie z ponad 900 rodzajami ryb. Znajdują się tu siedliska wielu gatunków, żyjących wyłącznie tutaj. Spokojne wody między wyspami to idealne miejsce na żerowanie i rozmnażanie. Spore stada delfinów są powszechnym widokiem. Krążą i polują na olbrzymie ławice sardynek. Cały obszar jest również ulubionym miejscem postojowym dla gatunków migrujących, skuszonych łatwymi zdobyczami. Takimi sezonowymi gośćmi na morskim pustkowiu są humbaki. Jak w przypadku wielu innych gatunków waleni mają siedliska w mroźnych wodach północnego Pacyfiku, za Kręgiem Polarnym. Jednak w miesiącach zimowych migrują na południe, skuszone bogatą w pokarm Zatoką Kalifornijską. Humbaki latem przebywają w wodach polarnych, a zimą w tropikalnych, gdzie się rozmnażają i chowają młode. Na południu leży mały archipelag z wyspą Socorro. Wyrastające wprost z oceanu wyspy to szczyty wulkanów. Chronione statusem Światowego Dziedzictwa UNESCO wyspy słyną z unikatowego ekosystemu pulsującego życiem. 14:45 BRANFORD MARSALIS - CZARODZIEJ DŹWIĘKU (BRANFORD MARSALIS - THE SOUNDILLUSIONIST) Film dokumentalny, 57 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Reinhold Jaretzky Branford Marsalis to jeden z najlepszych jazzmanów na świecie. Amerykański saksofonista w trakcie swojej kariery współpracował z takimi gwiazdami jak Art Blakey, Miles Davis czy Sting. Film "Branford Marsalis - Czarodziej dźwięku" (Branford Marsalis - The Soundillusionist) opowiada historię tego genialnego muzyka. Wszystko zostało wzbogacone o materiały archiwalne i wypowiedzi samego mistrza. 15:55 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - KREATORZY PRZYSZŁOŚCI ODC. 3 DZIEDZICTWO KULTUROWE (SHAPERS OF TOMORROW 03 CULTURE/HERITAGE) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. Dziedzictwo kulturowe nie pozwala nam zapomnieć o historii. Naszym obowiązkiem jest zachowywać bezcenne dzieła sztuki i inne świadectwa minionych epok. Skanery, wirtualna rzeczywistość, lasery. Nowe technologie są kluczowym narzędziem zachowywania skarbów kultury i sztuki. Jak te innowacje wpływają na metody badawcze archeologów? Czy sprawią, że dowiemy się więcej o historii naszej planety? Znaleziska czasami stanowią zagadkę. Naukowcy wciąż głowią się nad tekstami starożytnych papirusów. Te zwoje zawierają bezcenne informacje. Któryś z nich może być zaginionym tekstem greckiego filozofa, Epikura. Od dwustu lat naukowcy próbują odczytać treść papirusów, które z wiekiem stały się czarne jak węgiel. W erze cyfryzacji nasze dziedzictwo może być uwieczniane i udostępniane praktycznie wszystkim ludziom na świecie. Dzięki nowym technologiom możemy ratować bezcenne zabytki. 16:55 NOTACJE - DANIEL PASSENT. JAK ZOSTAŁEM DZIENNIKARZEM "POLITYKI" Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Zofia Kunert Daniel Passent, ur. w 1938 r. w Stanisławowie, dziennikarz, felietonista, dyplomata, satyryk. 17:10 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 8 PETERSBURG, CARYCA WSCHODU (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 8. ST. PETERSBURG, THE TSARINA OF THE EAST) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. Ósmy odcinek to wizyta w mieście Petersburg, Sankt Petersburg w Rosji, położonym w delcie Newy nad Zatoką Fińską. W latach 1712 - 1918 był stolicą Imperium Rosyjskiego. Różni się od innych miast Europy tym, że podobne jest do wszystkich. A jednak ma się wrażenie, że jest absolutnie rosyjski i tylko rosyjski. Łatwo tam dojechać, od kiedy lokomotywy parowe zbliżyły narody. Do stolicy na granicy świata przybywa coraz więcej obcokrajowców zwabionych jej wielkością i urodą. Wiadomo, że Sankt Petersburg jest wyjątkowym miastem. Jeśli jechało się do Rosji, zwiedzało się Sankt Petersburg i Moskwę. Rzadko coś więcej. 18:15 KOŃ TROJAŃSKI - NOWE DOWODY (TROJAN HORSE - THE NEW EVIDENCE) Film dokumentalny, 46 min, Australia, 2015 Reżyseria: Tom Fowlie Opowieść o koniu trojańskim to jedna z najbardziej wciągających opowieści w mitologii greckiej. Ale czy za tą legendą kryje się jakaś prawda? Ten film bada skalę obrony Troi w czasie 10 - letniego oblężenia i próbuje odkryć prawdziwy powód zniszczenia miasta. Poznamy prawdziwą skalę obrony i zaopatrzenia Troi oraz zbadamy dowody, które odrzucają teorie trzęsienia ziemi lub istnienia machiny oblężniczej osłabiającej obronę miasta. Obecnie przybywa dowodów archeologicznych, które sugerują, że rzeczywiście doszło do wojny trojańskiej. Co więcej, mury obronne miasta były tak niezdobyte, że niektórzy historycy pytają, czy koń trojański, powszechnie uważany za mit, może rzeczywiście wyjaśnić, w jaki sposób wróg się za nie przedostał. Przyjrzymy się, jak odkrycia zwęglonych kości i grotów strzał wskazują na brutalną rozgrywkę w około 1200 roku p.n.e. Współpracując z inżynierem historycznym prof. Stephenem Resslerem i korzystając ze starożytnych zapisów, odbudujemy konia trojańskiego za pomocą modelowania komputerowego. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NAMIBIA. PONADCZASOWA AFRYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Namibia to stosunkowo mało znany kraj o zróżnicowanym krajobrazie. Rdzawe pustynie, parki narodowe i rozległe przestrzenie nad Atlantykiem. Bogactwa Namibii zaskakują podróżnych. Poza wspaniałymi pejzażami, kraj ten kryje w sobie również fascynującą mozaikę kultur. Namibia to jeden ze skarbów kontynentu afrykańskiego. Namibia leży w południowo - zachodniej części Afryki, nad Oceanem Atlantyckim. Dawniej stanowiła kolonię niemiecką, następnie była okupowana przez RPA. Uzyskała niepodległość w 1990 r. Namibia to olbrzymi, lecz słabo zaludniony kraj. Na jej obszarze - ponad dwukrotnie większym od terytorium Niemiec - żyje zaledwie 2 miliony mieszkańców. 20:10 DZIEJE TEMPLARIUSZY 2. IMPERIUM BIZNESU (THE SECRET STORY OF TEMPLAR KNIGHTS 2. A BUSINESS EMPIRE) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy/Francja, 2020 Dokumentalna opowieść o sekretach najbardziej tajemniczego i potężnego zakonu rycerskiego średniowiecza: templariuszy. Od powstania ich niebiańskiej mocy do upadku diabła w płomieniach. Od rytuałów i tradycji średniowiecznego rycerstwa, przez eksterminacyjną kampanię przeciwko nim, po ich rzekome, potajemne przetrwanie i oficjalne dziedzictwo łączące Ziemię Świętą i kontynent europejski. W tej serii po raz pierwszy zostaje ujawniona tajemnicza historia rycerzy templariuszy. Tajemnice między bogatą mitologią, która została o nich stworzona, a nowo zdobytymi faktami historycznymi. W odcinku drugim historia majątku templariuszy - rycerzy, którzy zostali bankierami i inwestorami, gotowymi na wszystko, by finansować swoją wojnę w Ziemi Świętej. Jerozolima. Połowa dwunastego wieku. Od zdobycia miasta w 1099 roku chrześcijańskie armie walczą, by utrzymać swój stan posiadania w Ziemi Świętej. W tym czasie na chrześcijańskie państwa, położone wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego, składały się: księstwo Antiochii, hrabstwo Trypolisu i królestwo Jerozolimy. Otoczone potężnymi nieprzyjaciółmi musiały prowadzić nieustanną wojnę. Wśród walczących na polu bitwy pojawili się wojownicy w białych płaszczach z czerwonym krzyżem. Mnisi - rycerze, członkowie bractwa, powstałego na początku dwunastego wieku z błogosławieństwem samego papieża - Zakonu Templariuszy. 21:15 KRYPTOUTOPIA - BITCOIN, BLOCKCHAINY I PRZYSZŁOŚĆ INTERNETU (CRYPTOPIA: BITCOIN, BLOCKCHAINS AND THE FUTURE OF THE INTERNET) Film dokumentalny, 53 min, Australia, 2020 Reżyseria: Michael Watchulonis Scenariusz: Torsten Hoffmann Film dokumentalny, który pozwoli zagłębić się w realia ekosystemu kryptowalut i technologie blockchain. Poznamy dobre i złe strony tej kontrowersyjnej branży oraz jej głównych graczy i ich konflikty. Czy bitcoin jest cyfrowym złotem? Czy technologię blockchain można wykorzystać do stworzenia nowej, bardziej sprawiedliwej, zdecentralizowanej i nieocenzurowanej strony internetowej 3.0, w której możemy kontrolować nasze dane i chronić naszą tożsamość online? Na koniec przyjrzymy się historii Internetu, aby pokazać, jakie zmiany doprowadziły do naszego obecnego kryzysu megakorporacji kontrolujących informacje. Wartość wszystkich pieniędzy świata to około stu dwudziestu bilionów dolarów. Każdy dolar tworzony przez rządy i banki powstaje jako dług, który w przyszłości ktoś musi oddać z odsetkami. Dlatego nigdy nie będzie wystarczająco dużo pieniędzy na spłatę długu. Ponadto na ogół pieniądze to cyfrowy rejestr w banku. Żywa gotówka stanowi niewielki procent. Spójrzmy na to tak. Pracodawca deponuje tysiąc dolarów na twoim koncie, po czym ty płacisz dwieście dolarów podatku, pięćset za czynsz, dwieście za zakupy i tak dalej. Różne metody płatności oznaczają wpływy i wydatki w różnych rejestrach bankowych. Gotówka jest właściwie niepotrzebna. 22:15 MIASTO GNIEWU S.II - /7/ CMENTARZE GANGSTERÓW Serial fabularyzowany TVP, 29 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Ufo. Tak gangsterzy i policjanci określali osoby, które zaginęły i nigdy się nie odnalazły. Do dzisiaj w policyjnych kartotekach są setki nazwisk ludzi powiązanych z różnymi grupami przestępczymi, a przy ich nazwiskach napis "Zaginiony". Przez prawie 3 lata Ufo był Artur Heining ps. Czacha. Jego ciało znaleziono zakopane na terenie Twierdzy Modlin, dopiero po zeznaniach gangstera, który powiedział, że tam mordowano i grzebano wrogów. Czacha zginął, ponieważ sprzeciwił się braciom Karwowskim - Grzegorzowi i Dariuszowi, szefom gangu nowodworskiego, z którym Czacha współpracował. Wyrok wykonali Konrad Obojski ps. Obój i Rafał Ł. ps. Zwierzak. W tym odcinku opowiemy krótką historię Twierdzy Modlin i jakie tajemnice nie tylko te historyczne skrywa to miejsce. Widzowie dowiedzą się o osobach zaginionych, sposobach uprowadzania i pozbywania się tych ludzi. Poznają też krótką historię Rafała Ł. ps. Zwierzak, najmłodszego zabójcy w historii polskich zorganizowanych grup przestępczych, który pierwszy raz zabił jeszcze przed ukończeniem 20 lat. Poza tym opowiemy o historii gangu nowodworskiego i modlińskiego. Geneza jego powstania, czym się zajmowali i jakich mieli wrogów. Odcinek kończy się wewnętrznym podziałem w grupie nowodworskiej. Bracia Karwowscy na lata trafili do więzienia, a pałeczkę po nich przejął Zwierzak, który bezwzględnie i brutalnie załatwia swoje interesy. 22:50 SKANDYNAWSKA GWIAZDA CZ. 5 MIAMI (SCANDINAVIAN STAR EP. 5 MIAMI) Serial dokumentalny, 59 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mikala Krogh Serial dokumentalny opowiadający o statku wycieczkowym Scandinavian Star, płynącym między Oslo a Frederikshavn, na pokładzie którego w nocy 7 kwietnia 1990 roku wybucha pożar i 159 osób ginie. Część piąta. Statek czeka na nowego właściciela w porcie w Anglii. Zostaje wystawiony na aukcji i kupiony za niewielką kwotę przez nieznaną firmę z Bahamów. Norweski dziennikarz zaczyna dokładniej badać sprawę i odkrywa, że kilka wskazówek prowadzi do USA i międzynarodowego handlu morskiego, gdzie pieniądze i papiery wciąż przechodzą przez kolejne ręce i właścicieli. 24:00 KURIERZY TATRZAŃSCY - PIONIERZY PODZIEMNEGO FRONTU Film dokumentalny, 36 min, Polska, 1971 Scenariusz: Zbigniew Święch Zdjęcia: Maciej Braunstein W czasie II wojny światowej kurierzy tatrzańscy przenosili przez Tatry do Budapesztu i z powrotem do Zakopanego informacje, zdjęcia, dokumenty i pieniądze oraz przeprowadzali ludzi. Dzięki ich służbie możliwa była łączność między ruchem oporu a rządem emigracyjnym, później łączność z aliantami. W filmie wspomnienia zasłużonych kurierów tatrzańskich: Józefa Krzeptowskiego, Władysława Roja i Władysława Felczaka - organizatora służby kurierskiej i kierownika placówki politycznej w Budapeszcie oraz Wojtecha Kollarika - słowackiego celnika, który umożliwiał Polakom przejścia graniczne. Wspomnienia kurierów dotyczą m.in. okoliczności, w jakich zostali kurierami, przechodzenia przez granicę, przenoszenia ważnych dokumentów, współpracy z innymi kurierami, organizacji służby kurierskiej na Węgrzech, przerzutu materiałów z Anglii do Polski, zaangażowania politycznego kurierów, niebezpieczeństw oraz współpracy z ruchem oporu. Wypowiedzi kurierów komentują dwaj historycy. 00:45 NOTACJE - YOSHIHO UMEDA. JAPOŃCZYK Z POCHODZENIA POLAK Z WYBORU Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2012 Autor: Jan Strykowski Yoshiho (Józef) Umeda, ur. 16 IX 1949 w Mobara - si (Japonia), zm. 4 V 2012 w Warszawie. Ukończył III LO im. T. Kościuszki w Łodzi (1968). 1968 - 1975 student Uniwersytetu Warszawskiego, kierunek filologia polska, nast. historia sztuki. Od 1968 pracownik japońskich firm działających w Polsce, 1973 - 1981 asystent dyr. generalnego w Nichimen Corporation, w 1981 z - ca szefa biura zagranicznego ds. organizacyjno - finansowych. Po III 1968 wspomagał represjonowanych studentów. 1976 - 1981 współpracownik KOR i KSS KOR, dostarczał kalkę stensylową, archiwizował niezależne materiały dla Japonii. W XI 1980 zaangażowany w organizację Radia S Regionu Mazowsze, w 1981 doradca S RI, w V 1981 organizator wyjazdu delegacji S z Lechem Wałęsą do Japonii, w IX - X 1981 uczestnik I KZD, ekspert w podkomisji programowej ds. międzynarodowych, członek komisji organizacyjnej Zjazdu z ramienia Regionu Mazowsze; 1981 - 1990 współorganizator i współpracownik Centrum Informacji Polskiej w Tokio. W I 1982 wydalony z Polski, członek rady Komitetu Koordynacyjnego S we Francji, organizator (wraz z matką) pomocy dla Polski. 1982 - 1983 współpracował z japońskimi związkami zawodowymi na rzecz S, pracownik Biura Koordynacyjnego S w Brukseli. 1984 - 1988 pilot wycieczek w japońskim biurze turystycznym Japan Rotary. 1984 - 1989 współpracownik i przedstawiciel S na Azję. W 1989 ponownie otrzymał zgodę na pobyt w Polsce, obserwator obrad Okrągłego Stołu, pracownik KO w Warszawie. Od 1990 prezes firmy YOHO Sp. z o.o. Od 2000 działacz na rzecz wdrożenia protokołu z Kioto; członek Rady Konsultacyjnej Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki. W 2001 założyciel, nast. członek Rady Głównej Polskiej Izby Biomasy. Współzałożyciel i członek nieformalnej grupy weteranów S pod nazwą Konwent Seniorów S. Autor publikacji nt. ekologii. Wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001), odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Od 17 II 1970 rozpracowywany przez Wydz. IV Dep. III MSW, 14 XII 1971 przekazano do Wydz. III Dep. III MSW, w ramach sprawy Orientalista; od 1 IX 1972 rozpracowywany przez Wydz. II KS MO w ramach KE, od 9 XI 1972 w ramach SOS krypt. Sato, od 19 III 1979 jako kTW, zdjęto z ewidencji 8 IX 1982. 00:55 ANGLIA. PO BREXICIE Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski, Marcin Kopeć Scenariusz: Konrad Zagórski Zdjęcia: Siarhei Marchyk W 2016 roku w narodowym referendum większość Brytyjczyków opowiedziała się za tzw. Brexitem. Pięć lat później, po opuszczeniu przez Wielką Brytanię struktur Unii Europejskiej, świat obiegły zdjęcia pustych półek sklepowych oraz kolejek na stacjach benzynowych ze Zjednoczonego Królestwa. Film opowiada historię mieszkańców Wielkiej Brytanii, którzy stanęli po dwóch stronach barykady - pozostania oraz wyjścia z Unii. Stara się zrozumieć, jakie były przyczyny Brexitu oraz jakie są jego konsekwencje. Jak zmieniła się sytuacja Wielkiej Brytanii po wyjściu z Unii Europejskiej? 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 223 REMBERTÓW. OBÓZ SPECJALNY NUMER 10 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski W tym odcinku: - Wraz z posuwaniem się Armii Czerwonej na Zachód, tuż za frontem na zajętych przez Sowietów Ziemiach wyrastała zaraz mordercza sieć terroru. Naczelnym celem nowej władzy stało się wytropić, pojmać lub zabić wszystkich skłonnych do oporu. Rembertów - dziś spokojne miejsce służące celom wojskowym - miało w tym zbrodniczym dziele miejsce szczególne. Naszym dzisiejszym zadaniem jest zlokalizowanie dawnego obozu przejściowego NKWD. 02:15 ŚWIAT OD ŚWITU DO ZMIERZCHU - EREWAŃ OD ŚWITU DO ZMIERZCHU Cykl dokumentalny, 42 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński Jeden z bohaterów tego filmu, operator wielkiego dźwigu budowlanego, patrzy na miasto z wysoka. Widzi niejedno. Ten dystans i samotność na wysokościach prowokują do przemyśleń, którymi chętnie się dzieli z twórcami filmu. Kamera i my, widzowie, razem z nią przejmujemy ten punkt widzenia. Oglądamy z góry dachy domów, wijące się wśród nich pasma ulic i nagle zauważamy młodą dziewczynę, robiącą fotografie. Ona też lubi odgórną perspektywę. Maluje panoramy miasta z widokami dachów o spokojnej, nieco melancholijnej kolorystyce. Paradoksalnie jednak, ten film trzyma się blisko ziemi. Widzimy, jak żyje wielodzietna rodzina, w której ojciec zbiera złom, a jeden z synów sprzedaje na środmiejskich ulicach święte obrazki za grosze. Widzimy, jak w piwnicznej piekarni pracują kobiety wypiekające starodawnym sposobem lawasze, ormiańskie chleby. Przyglądamy się także codziennym rytuałom starego małżeństwa, ich pogodnym pogwarkom, niespiesznym gestom i milczeniu, w które się pogrążają. Spokojna narracja filmu próbuje uchwycić coś, co wypełnia przestrzeń pomiędzy wzniosłą perspektywą dźwigu z widokiem na Ararat a przyziemną krzątaniną wokół codziennych spraw, walką o przeżycie kolejnego dnia. Każdy widz będzie musiał nazwać to po swojemu. 03:05 ŹRÓDŁO Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Vita Żelakeviciute Opowieść o fenomenalnie obdarzonej przez naturę gruzińskiej mistyczce. Energia emanująca z jej dłoni zamienia wodę w lekarstwo. Ludzie przez lata zmagający się z nieuleczalnymi chorobami powracają do zdrowia. Jednak dla Leny nie ciało jest najważniejsze. Pragnie swoim pacjentom, którzy stoją na granicy śmierci, pokazać prawdziwe źródło życia. Jej niezłomna postawa nie przystaje do rzeczywistości i budzi wiele kontrowersji. Źródło to film o wielkiej próbie ducha dotykający najgłębszych pokładów naszej egzystencji.