TVP Kultura Wtorek, 15.02.2022 09:05 POWIDOKI - ALLAN BLOOM UMYSŁ ZAMKNIĘTY. Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Barbara Schabowska(Prowadzący), Piotr Nowak(Prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest książka Allana Blooma "Umysł zamknięty". Utwór wydany w 1987 roku jest krytyką ówczesnej kultury amerykańskiej. 09:20 ZŁOTE RUNO Komedia, 81 min, Polska 1996 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Tomasz Michałowski Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Zbigniew Buczkowski, Zbigniew Mazurek, Stanisław Banaś, Monika Bolly, Stanisława Celińska, Piotr Dejmek, Elżbieta Dębska, Jerzy Gaweł, Maciej Karpiński, Eugeniusz Priwiezencew i inni Wyprawa po złote runo w tej filmowej wersji różni się mocno od znanej z mitologii. W prześmiewczej interpretacji reżysera Argonauci zostali odheroizowani i sprowadzeni do roli cwaniaków, którym przemyt ma otworzyć bramy finansowego raju na ziemi. Perypetie "biznesmena" Stefana i pijaczka Rysia to ironicznykomentarz reżysera do polskiej współczesności i tworzonych przez nią nowoczesnych mitów. "Złote runo" przypomina nieco wcześniejszy znakomity film Janusza Kondratiuka "Dziewczyny do wzięcia". Niektórzy porównywali go też do "Wniebowziętych" Andrzeja Kondratiuka i "Rejsu" Marka Piwowskiego. Wszystkie te utwory powstały z udziałem licznych naturszczyków, co przydało im realizmu i autentycznego, nie "papierowego", humoru. Aktorskim odkryciem w "Złotym runie" jest grający Stefana Zbigniew Mazurek, prawdziwy biznesmen, dla którego był to pierwszy kontakt z kamerą. Jego duetu ze Zbigniewem Buczkowskim część krytyki nie wahała się porównać do słynnej pary Himilsbach - Maklakiewicz. Pan Stefan, biznesmen w średnim wieku, szuka wspólnika do nie całkiem legalnego, lecz bardzo dochodowego interesu. W tym celu znajduje niejakiego Rysia, bezrobotnego, który większość dnia spędza pod budką z piwem, co pewien czas zarabiając parę groszy "na czarno". O Rysiu krąży fama, że ma "żołądek z żelaza". Pan Stefan poddaje kandydata na wspólnika ciężkim i bezlitosnym testom. Dowodzą one niezbicie, że Rysio w pełni zasługuje na swą "sławę". Kolejnym zadaniem Rysia ma być zdobycie... nocnika. Nie zwykłego wszakże, lecz koniecznie metalowego. Znalezienie go okazuje się dość trudne, lecz Rysio i z tej próby wychodzi zwycięsko. Zadowolony pan Stefan może mu już teraz zdradzić szczegóły swego życiowego interesu. Jest nim przeszmuglowanie diamentów do Berlina w brzuchu Rysia. Nagroda "Video Studio Gdańsk" dla Janusza Kondratiuka na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1997). Nominacje do Polskich Nagród Filmowych za rok 1998 dla Andrzeja Kondratiuka (scenariusz), Zbigniewa Buczkowskiego (najlepsza rola męska), Stanisławy Celińskiej (najlepsza rola kobieca) i Igi Cembrzyńskiej (najlepszy producent). 11:00 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 13 ZWYCIĘSTWO BEZ WODZÓW Serial historyczny, 91 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Stefan Bratkowski Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Joanna Żółkowska, Anna Nehrebecka, Bogusław Sochnacki, Wirgiliusz Gryń, Jerzy Fedorowicz, Bogusław Sobczuk, Sławomira Łozińska, Marek Walczewski, Hanna Mikuć, Magdalena Wołłejko, Wojciech Alaborski, Włodzimierz Bednarski Zbliża się koniec I wojny światowej - niepodległość Polski jest coraz bardziej realna. W zaborze pruskim rozwija sie konsiracja. Frankowscy i Gieruszowie uczestniczą w tym ruchu. Wkrótce wybucha powstanie. Jednym z przywódców jest Wojciech Korfanty. W Poznaniu odbywają się wybory Polskiej Rady Ludowej i delegatów na sejm dzielnicowy. Michał Połturzycki pomaga Polakom w zdobyciu koszar i przystępuje do oddziałów powstańczych. Giną Bogumił i Katarzyna Frankowska. Przemówienie Korfantego pod ratuszem w Poznaniu, wywieszenie flagi z orłem. 12:45 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 13:30 LEGENDA ZŁOTEJ PALMY (THE LEGEND OF THE PALME D'OR) Film dokumentalny, 60 min, Szwajcaria, 2015 Reżyseria: Alexis Veller Dokument przedstawia historię Złotej Palmy, najważniejszej nagrody filmowej przyznawanej każdego roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. W filmie wypowiadają się zdobywcy nagrody, m.in.: Wim Wenders, Martin Scorsese, Jane Campion, Emir Kusturica. Artyści wspominają prace nad nagrodzonymi filmami, atmosferę imprezy, chwile związane z ceremonią wręczenia nagród i towarzyszące im wówczas emocje. Film pokazuje także poszczególne etapy produkcji projektu statuetki, która przybierała różne formy, początkowo była inspirowana rysunkiem Jeana Cocteau, od 1997 roku przyjęła kształt projektu szwajcarskiego jubilera Choparda. W dokumencie obserwujemy proces produkcji w kopalni złota Fairtrade w Kolumbii, w której powstaje statuetka wykonana z 18 - karatowego złota. 14:45 NA NABRZEŻACH (ON THE WATERFRONT) Dramat społeczny, 103 min, USA 1954 Reżyseria: Elia Kazan Scenariusz: Budd Schulberg Zdjęcia: Boris Kaufman Muzyka: Leonard Bernstein Występują: Marlon Brando, Karl Malden, Lee J. Cobb, Rod Steiger, Pat Henning, Eva Marie Saint, Leif Erickson, Tony Galento i inni Dramat społeczny nagrodzony 8 Oscarami (m.in. dla najlepszego filmu, za reżyserię, scenariusz, zdjęcia, główną rolę męską - Marlon Brando i drugoplanową żeńską - Eva Marie Saint) oraz 4 nominacjami w innych kategoriach. Zainspirowała go seria artykułów prasowych Malcolma Johnsona dla dziennika "New York Sun", która przyniosła ich autorowi nagrodę Pulitzera. Premierze filmu towarzyszyły burzliwe dyskusje. Zarzucano mu antyamerykański charakter, a szczególnie dotknięci swym ekranowym wizerunkiem poczuli się liderzy związków zawodowych. W "Na nabrzeżach" niektórzy dopatrywali się także ekspiacji Elii Kazana, obwinianego w środowisku filmowców za wystąpienie przed Komisją ds. Działalności Antyamerykańskiej. Obok Marlona Brando jako młodego zawadiaki Terry'ego Malloya, przechodzącego głęboką przemianę moralną, pamiętne kreacje stworzyli Karl Malden, Eva Marie Saint i Lee J. Cobb. "Na nabrzeżach" było ostatnim wspólnym filmem Brando i Kazana, z niewątpliwą szkodą dla aktora, który w późniejszych latach odrzucał propozycje Kazana występów w takich jego filmach jak "Baby Doll", "Twarz w tłumie", czy "Układ". John Friendly, skorumpowany przywódca związku zawodowego nowojorskich dokerów, ma za pomocnika Charlesa Molloya, równie zdemoralizowanego prawnika. Młodszy brat Charlesa, Terry, były bokser, załatwia różne sprawy dla Johna, zarabiając na tym niewielkie pieniądze. Pewnego dnia Terry, na polecenie Johnny'ego, sprowadza na spotkanie z nim jednego z członków związku. Ku przerażeniu Terry'ego mężczyzna zostaje zabity na jego oczach przez ludzi Johnny'ego. Gdy wkrótce potem bokser poznaje Edie Doyle, piękną siostrę zamordowanego, zaczyna odczuwać wyrzuty sumienia. Za pośrednictwem dziewczyny Terry poznaje ojca Barry'ego, proboszcza z robotniczej dzielnicy, który wyjawia mu, że brat Edie zapłacił śmiercią za próbę zdemaskowania skorumpowanych przywódców związkowych. Ksiądz usiłuje nakłonić Terry'ego, by dokończył dzieło rozpoczęte przez zamordowanego Doyle'a. Kiedy wkrótce ginie w "zaaranżowanym" wypadku kolejny doker, który próbował wystąpić przeciwko kierownictwu związku, ojciec Barry usiłuje nakłonić załogę do buntu. Zakochany w Edie Terry postanawia w końcu zadenuncjować Johnny'ego. Widząc, że chłopak wymyka mu się spod kontroli, Johnny nakazuje Charlesowi "uciszyć" brata. 16:50 TRĘDOWATA Melodramat, 91 min, Polska 1976 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Stanisław Dygat Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Elżbieta Starostecka, Leszek Teleszyński, Jadwiga Barańska, Czesław Wołłejko, Lucyna Brusikiewicz, Irena Malkiewicz, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Mariusz Dmochowski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Józefowicz, Janusz Bylczyński, Barbara Drapińska, Aleksander Gąssowski, Wiesława Kwaśniewska Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 r. powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 r. książka była wznawiana przeszło 20 razy). Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Z takim przyjęciem spotkały się obie przedwojenne adaptacje filmowe - niema z 1920 r. , w reżyserii Edwarda Puchalskiego i Józefa Węgrzyna, z Jadwigą Smosarską i Bolesławem Mierzejewskim, oraz dźwiękowa z 1936 r. , w reżyserii Juliusza Gardana, z Elżbietą Barszczewską i Franciszkiem Brodniewiczem w rolach nieszczęśliwych kochanków. Po wojnie powieść Mniszkówny, długo niewydawana, staje się mitem, na czarnym rynku za odbitki maszynopisowe płacono horrendalne sumy. Gdy wreszcie książkę w 1973 r. wznowiono, zniknęła z księgarni błyskawicznie, a jej adaptacje sceniczne zaczęły ratować budżet teatrów, które zdecydowały się wprowadzić na afisz tytuł niezawodnie przyciągający masową publiczność. Wreszcie z fenomenem "Trędowatej" zmierzył się twórca "Potopu". Już w czasie realizacji Jerzy Hoffman podkreślał, że nie chce robić pastiszu ani parodii, tylko zwyczajny melodramat, film całkiem serio o nieszczęśliwej miłości. Wykreślił z tekstu wiele wątków ubocznych, zredukował do minimum egzotyczną otoczkę "z życia wyższych sfer". Zrealizował kulturalny film w stylu retro, z pięknymi zdjęciami Stanisława Lotha (wnętrza pałacu w Łańcucie, powozy, parki i ogrody, m.in. w Książu) i dobrą muzyką Wojciecha Kilara. W pierwszoplanowych rolach wystąpili Elżbieta Starostecka (piękna, wrażliwa Stefcia Rudecka), Leszek Teleszyński (zabójczo przystojny ordynat Waldemar Michorowski), Czesław Wołłejko (bardzo prawdziwy w roli starego ordynata), Jadwiga Barańska (trochę z przymrużeniem oka zagrana baronowa Elzonowska), Irena Malkiewicz (godna księżna Podhorecka; w "Trędowatej z 1936 r. debiutowała rolą Melanii). Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone. 18:30 DO DZIEŁA Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jarosław Rybicki Scenariusz: Justyna Melonowska Wykonawcy: Justyna Melonowska (prowadzący) Głębia uczuć. Rozmowa o złożoności uczuć i o tym, jak rozumieli to bohaterowie wielkiej literatury XIX - wiecznej, a jak rozumieją to współcześni. Na podstawie literatury: Antoni Czechow "Trzy siostry", "Wujaszek Wania", Jean Raspail "Miłosierdzie", Dietrich von Hilderband "Spustoszona winnica", Stefan Zweig "Amok". 18:55 SANDITON - ODC. 7 (SANDITON) Serial kostiumowy, obyczajowy, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Autor: Jane Austen Reżyseria: Olly Blackburn Aktorzy: Theo James, Rose Williams, Crystal Clarke Odc. 7 W Sanditon mają się wkrótce odbyć letnie regaty. Sidney zmaga się ze swoimi starymi uczuciami. Stringer wyjawia swoje uczucia Charlotte. Lady Denham czuje nadchodzącą śmierć. Napięcia między Edwardem, Clarą i Esther osiągają szczyt - z zaskakującymi konsekwencjami. 20:00 TEATR TELEWIZJI - REWIZOR Teatr, 106 min, TVP 1977 Autor: Mikołaj Gogol Przekład: Julian Tuwim Reżyseria i realizacja tv: Jerzy Gruza Scenografia: Alicja Wirth Wyk. Tadeusz Łomnicki (Horodniczy), Piotr Fronczewski Chlestakow), Anna Seniuk (Żona Horodniczego), Joanna Szczepkowska (Córka Horodniczego), Wojciech Pszoniak (Dobczyński), Jan Jeruzal (Bobczyński), Witold Pyrkosz (Lapkin-Tiapkin), Bogdan Baer (Ziemlanika), Wojciech Siemion (Chłopow), Wiesław Drzewicz (Naczelnik poczty), Jan Gałązka (Osip), Konrad Morawski (Komisarz policji), Krzysztof Kowalewski (Kupiec Abdulin), Alicja Migulanka (Żona podoficera), Krystyna Kołodziejczyk (Żona ślusarza), Walentyna Mołdawanowa (Żona Chłopowa), Jan Tkaczyk (Dzierżymorda), Andrzej Wasilewicz (Miszka), Stefan Friedmann (Służący), Eugeniusz Kamiński (Żandarm) Arcydzieło dramaturgii rosyjskiej i światowego teatru w oryginalnej inscenizacji Jerzego Gruzy sprzed trzydziestu lat. Po nieudanej prapremierze komedii w Teatrze Aleksandryjskim w Petersburgu w roku 1836 Mikołaj Gogol opatrzył swe dzieło szczegółowym komentarzem, jak należy grać "Rewizora" - "nic tu nie powinno być przesadzone albo trywialne, nawet w najmniejszych rolach (...) Im mniej aktor będzie myśleć o tym, żeby śmieszyć i być zabawnym, tym silniej objawi się komizm jego roli". W tradycji teatralnej utrwaliły się głównie dwa kierunki interpretacji. Pierwszy akcentował społeczne i historyczne realia utworu bezlitośnie demaskującego carską Rosję i stosunki panujące na prowincji. Drugi podkreślał to, co w satyrze Gogola ponadczasowe, odnoszące się do odwiecznych ludzkich przywar i tzw. układów funkcjonujących w każdym społeczeństwie i systemie, który opiera się na strachu. "My wszyscy z niego" - odkrywczą formułę Dostojewskiego o Gogolu można odnieść również do przedstawienia Jerzego Gruzy. Reżyser odżegnał się od wszelkiej rosyjskiej rodzajowości, zaufał tekstowi Gogola i znakomitemu aktorstwu wykonawców. Dzięki temu słynna kwestia: "Z czego się śmiejecie? Z samych siebie się śmiejecie" - znalazła autentyczny rezonans u widzów. Często cytowany list, w którym autor prosi Puszkina o podsunięcie mu "z gruntu rosyjskiej anegdoty", świadczy o autentycznym rodowodzie komedii - prototypem fałszywego rewizora miał być niejaki Płaton Wołkow. Petersburski frant i uwodziciel bawi przejazdem w prowincjonalnym miasteczku. Fatalny zbieg okoliczności sprawia, że miejscowa elita bierze skromnego urzędniczynę Chlestakowa za podróżującego incognito rewizora, "z najwyższego rozkazu" kontrolującego całą gubernię. Znajdujący się w poważnych tarapatach finansowych Chlestakow skwapliwie wciela się w przypisaną mu rolę. Bierze sowite łapówki, chętnie nadstawia ucha na donosy i pochlebstwa małomiasteczkowych notabli, umizguje się do żony i córki Horodniczego, który udzielił mu gościny. W oczach prowincjuszy uchodzi za człowieka, który wszystko może. Gdy sytuacja go przerasta, cichaczem czmycha. Jego prywatny list, przejęty przez miejscowych dygnitarzy, ujawnia straszną prawdę. 24:00 DO DZIEŁA Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jarosław Rybicki Scenariusz: Justyna Melonowska Wykonawcy: Justyna Melonowska (prowadząca) Głębia uczuć. Rozmowa o złożoności uczuć i o tym, jak rozumieli to bohaterowie wielkiej literatury XIX - wiecznej, a jak rozumieją to współcześni. Na podstawie literatury: Antoni Czechow "Trzy siostry", "Wujaszek Wania", Jean Raspail "Miłosierdzie", Dietrich von Hilderband "Spustoszona winnica", Stefan Zweig "Amok". 00:30 MŁODA POLSKA - SZCZĘŚCIE Film obyczajowy, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Buchwald Scenariusz: Maciej Buchwald Zdjęcia: Tomasz Gajewski Aktorzy: Jowita Budnik, Roman Gancarczyk, Ewelina Pankowska, Przemysław Sadowski Trójka bohaterów w rożnym wieku próbuje osiągnąć spokój, sukces oraz miłość. Nie zawsze jednak drogi na skróty prowadzą do celu, a czasami do szczęścia potrzeba także szczęścia. (źródło: filmpolski.pl) 01:10 PANORAMA KINA POLSKIEGO - BIKINI BLUE Dramat, 80 min, Polska 2016 Scenariusz i reżyseria: Jarosław Marszewski Aktorzy: Lianne Harvey, Tomasz Kot, Lech Mackiewicz, Ruby Bentall, Tilly Gaunt, Lee Ross, Filip Pławiak Fabuła filmu nawiązuje do dramatycznych czasów, gdy przymusowo porzucano swoją ojczyznę, by potem w obcym kraju zmagać się z nowymi problemami i z trudem aklimatyzować się w obcej rzeczywistości, co nie zawsze było możliwe. W latach 1939 - 1947 setki tysięcy Polaków wyemigrowało do Anglii, uciekając przed wojną i reżimem komunistycznym. Akcja filmu została osadzona właśnie w Anglii, w roku 1953. Protagoniści tej powojennej historii to polski żołnierz Eryk Szumski (rewelacyjna rola Tomasza Kota) i jego młoda żona, Angielka Dora. Ich szczęście burzy postępująca choroba męża, który trafi do założonego w 1947 roku w posiadłości Mabledon Park szpitala psychiatrycznego dla polskich żołnierzy, dotkniętych wojenną traumą. Bohater filmu Eryk Szumski, były oficer Wojska Polskiego, w głębi serca czuje się tylko Polakiem, kocha swój kraj, ale nie może wrócić do ojczyzny w obawie przed bezpieką, która na takich "zdrajców" jak on wydała już wyrok. Eryk zmaga się z koszmarami przeszłości, skrywa przed żoną dręczącą go tajemnicę z dawnych lat. Choć próbuje żyć normalnie, cieszyć się każdą chwilą z rodziną, nie wytrzymuje jednak napięcia, czego efektem jest próba samobójcza przez samospalenie. Przeżył, ale ląduje w psychiatrycznym szpitalu. Dora zostaje sama. Ciężko pracuje jako pielęgniarka, wychowuje syna, małego Paula. Chce jeszcze ratować małżeństwo, jedzie do szpitala do męża. Postanawia poznać wielką tajemnicę Eryka, która spowodowała rozpad ich związku. 02:45 KINO NOCNE - BASEN (PISCINE, LA (SWIMMING POOL)) Thriller psychologiczny, erotyczny, 98 min, Wielka Brytania/Francja, 2003 Autor: Emmanuele Bernheim Reżyseria: Francois Ozon Scenariusz: Francois Ozon Zdjęcia: Yorick Le Saux Aktorzy: Charlotte Rampling, Ludivine Sagnier, Charles Dance, Maurice Chevit Sarah, angielska autorka kryminałów, ma na koncie serię bestsellerów, które przyniosły jej sławę i pieniądze, ale nie zaspokoiły twórczych ambicji. Wydawca proponuje więc, by oderwała się od codzienności i wyjechała do jego domu w Prowansji, gdzie może popracować nad nową powieścią. Jej spokój zostaje jednak zburzony niezapowiedzianym przyjazdem córki wydawcy, Julie. Zuchwałe zachowanie młodej dziewczyny i brak jakichkolwiek zahamowań bardzo irytują Sarah. Jednak im dłużej pisarka obserwuje dziewczynę, tym bardziej jest jej ciekawa. A ciekawość podsyca wyobraźnię, wyzwala seksualne sny i marzenia. (dystr. Gutek Film)