TVP Dokument Środa, 23.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA - ŚLADAMI KRÓLA PODMOKŁYCH KNIEI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński wybrali się tropem łosia na Biebrzańskie Bagna. Dolina Biebrzy - kraina bagien, zalewisk, podmokłych głuchych lasów. Wielka ostoja dzikich zwierząt. Króluje wśród nich właśnie łoś; największy przedstawiciel jeleniowatych. Był czas, gdy ten władca moczarów pozostawał zdetronizowany. Wytrzebili go kłusownicy, zdziesiątkowały wojny. A jednak się odrodził. Dzięki wysiłkom przyrodników, ale też dlatego, że tu nad Biebrzą znalazł potrzebne mu do życia bagienne ostępy. Dziś znów w nich króluje, spotykając się tu oko w oko ze swym niedawnym prześladowcą i dzisiejszym sprzymierzeńcem, człowiekiem, który postanowił objąć potężnego zwierza na wiele lat całkowitą ochroną. Zapraszamy do królestwa łosi. 06:30 DZIKA POLSKA - WOLNE OLBRZYMY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" wyruszyła do województwa zachodniopomorskiego tropem żubra - najpotężniejszego ssaka europejskiego. To największe, wykwintne w kształtach i dostojne zwierzę staje się nieodłączną częścią krajobrazu Polski. Przez całe stulecie przemierzał bezkresne puszcze Europy. Dziś wolne stado żubrów spotyka się tam, gdzie nikt się ich nie spodziewa. My spotkaliśmy je na Pojezierzu Wałeckim. Jest to najmłodsze żyjące na wolności stado żubrów w Polsce i jednocześnie najdalej na zachód kontynentu dziko żyjąca populacja żubrów w Europie. Na spotkanie z żubrem wyruszyli wraz z nami: prof. Andrzej Bereszyński z Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu, Jacek Więckowski, również przedstawiciel Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu, oraz Magdalena i Maciej Tracz z Zachodniopomoeskiego Towarzystwa Przyrodniczego. 07:00 NOTACJE - ROMAN KŁOSOWSKI. PAN MALINIAK Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia o najważniejszych momentach w życiu słynnego aktora Romana Kłosowskiego, znanego m. in. z roli Maliniaka w serialu "Czterdziestolatek". Roman Kłosowski urodził się w 1929 r. w Białej Podlaskiej. Aktor teatralny i filmowy. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Grał w warszawskich teatrach: Dramatycznym, Ludowym, Nowym i w Syrenie. Od 1953 roku występował w filmach (m. in. "Eroica", "Giuseppe w Warszawie", "Rzeczpospolita babska"). W latach 1975 - 1981 kierował Teatrem Powszechnym w Łodzi. 07:15 PO DWÓCH STRONACH LUSTRA WODY Serial dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Seria "Po dwóch stronach lustra wody" zabiera widza w podróż na dwa krańce Oceanu Spokojnego. Z jednej strony archipelag Komodo, w którym na lądzie niepodzielnie królują słynne smoki, a pod powierzchnią wody silne prądy omiatają usiane życiem rafy koralowe. Indonezja to także kraina niszczycielskich wulkanów, których erupcje niejednokrotnie naruszały porządek świata. Po drugiej stronie oceanu znajduje się, gęsto porośnięta lasem deszczowym, Kostaryka. Plaże obmywane są wodami zatoki, której nazwa pochodzi od nazwiska legendarnego, angielskiego korsarza Francisa Drake'a. Wody te zamieszkałe są przez niezliczone formy życia, które mogą być zarówno piękne, jak i niebezpieczne. Serial nie tylko odkrywa przed widzem tajemnice świata dzikiej przyrody, ale także buduje ludzką świadomość w kontekście wspólnej egzystencji wszystkiego, co żyje na Niebieskiej Planecie. "Po dwóch stronach lustra wody" to niezwykła wyprawa przez dwa światy, która prowadzi do pytania o miejsce człowieka za Ziemi. Seria składa się z 10 epizodów czterdziestopięciominutowych, a reżyserem jest Andrzej Misiuk autor wielu podwodnych produkcji dokumentalnych. Narratorem filmu jest magiczny głos Krystyny Czubówny. 08:10 DZIKI BAŁTYK - ODC. 2 MIĘDZY ESTONIĄ A FINLANDIĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 2. BETWEEN ESTONIA AND FINNLAND) Serial dokumetalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Drugi odcinek przedstawia wyspy między Estonią, Szwecją i Finlandią. Zagłębimy się w świat dziesiątków tysięcy wysp, między Estonią, szwedzką Gotlandią i fińskim Morzem Archipelagowym. Jesienią wszędzie słychać dziwne odgłosy godowe łosia. Na Gotlandii orły przednie rozmnażają się na drzewach. 300 kilometrów dalej na północ znajduje się archipelag Finlandii, zamieszkały przez niedźwiedzie brunatne. Wyspa Saaremaa jest czwartą co do wielkości na Bałtyku. Kiedyś było to bogate centrum kupieckie. Wiele małych wysepek dalej leżących i 200 km na zachód - to pozostałości pradawnej rafy koralowej wystającej z morza. Szwedzka Gotlandia jest drugą największą wyspą na Bałtyku. Jak estońska Saaremaa - głównie tworzą ją płaskowyże kredowe, mające ponad 400 milionów lat. Powstały z koralowca, który wtedy rósł w ciepłych morzach - bo Gotlandia i Saaremaa leżały wówczas na równiku. 09:15 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 1 GÓRNA ENGADYNA (UNTAMED SWITZERLAND 01. ENGADINE / WILDE SCHWEIZ 01. DAS OBERENGADIN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku pierwszym - Engadyna. Jest to długa dolina górska w Gryzonii, na południu Szwajcarii. Rozciąga się na przestrzeni 100 kilometrów wzdłuż rzeki Inn, od jej górnego biegu przy przełęczy Maloja, w kierunku północno - wschodnim aż do miejsca, gdzie Inn wpływa na terytorium Austrii. Otoczona ze wszystkich stron wysokimi górami Engadyna słynie ze słonecznego klimatu, wspaniałych krajobrazów i tras wycieczkowych. 10:20 PRZEWODNIK PUTIFARA - ODC. 10 RIWIERA FRANCUSKA (PUTIPHAR'S TRAVEL GUIDE A 19TH CENTURY GLOBE - TROTTER 10. FRENCH RIVIERA) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sebastien Lafebvre, Stanislas Valroff Scenariusz: Helene Chevereau Petrus Putifar jest fikcyjnym podróżnikiem i autorem przewodników turystycznych. Odkrywa zabytki do odwiedzenia, muzea, ogrody, miejsca do zwiedzenia, spaceruje po miastach i dzieli się swoimi spostrzeżeniami. Ostatni, dziesiąty odcinek zabierze nas na Francuską Riwierę - wymarzone miejsce na odpoczynek i zwiedzanie pięknych miejsc w Prowansji. Nicea, Mentona, Monako, Grasse, Cannes. To kraina kwitnących cytryn. Riwiera to nazwa własna, używana przez Anglików w kontekście Riwiery francuskiej, ale ciągnącej się od Genui. Określa obszar nadmorski, z idealnym do uprawy delikatnych roślin, łagodnym klimatem, ulubione miejsce odpoczynku i rozrywki Anglików. W 1887 roku Stephane Liegeard zamienił określenie Riwiera na Lazurowe Wybrzeże. Był on autorem przewodnika, któremu dał taki tytuł. Chciał nadać regionowi francuską konotację i dlatego odwołał się do francuskiego przymiotnika - lazurowe. 11:15 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 19 REGATY W SEINT - TROPEZ (AROUND THE SEA II EP. 19 LES VOILES DE SAINT TROPEZ) Serial dokumentalny, 10 min, Francja, 2018 Reżyseria: Romain Dussaulx, Herv Corbire Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku w południe, na wody Zatoki Saint - Tropez wypływa trzysta jachtów. Od ponad trzydziestu lat odbywają się tu słynne regaty o nazwie "Les voiles de Saint - Tropez". Biorą w nich udział najpiękniejsze jednostki z całego świata. Największe emocje budzi pojedynek między żaglowcami Mariska i Tuiga. To dwa identyczne statki, zbudowane ponad sto lat temu. W 1994 roku książę Monako, Albert kupił zniszczoną Tuigę i sfinansował jej remont. Dziś Tuiga to admiralska jednostka monakijskiego jachtklubu. Od lat wygrywa wszystkie regaty, w których startuje. 11:30 RODZINA Reportaż, 11 min, Polska, 1974 Scenariusz: Elżbieta Jaworska Zdjęcia: Krzysztof Kalukin Tadeusz, Jerzy, Roman, Marek, Stanisław i Jan. Sześciu synów, sześciu stoczniowców i ich matka, Marianna Młodzińska. Po śmierci męża nie wyobrażała sobie dalszego życia. Nigdy nie pracowała, a przed nią było dalsze wychowywanie dzieci. Kiedy zalazła pracę, pensja i renta nie wystarczały na podstawowe utrzymanie. Najstarszy z Młodzińskich rozpoczął pracę w stoczni. Trudy życia skonsolidowały rodzinę. Braciom udało się pogodzić naukę z pracą. Zdobyli zawody, kolejno zatrudniali się w stoczni gdańskiej. Marianna Młodzińska, matka dorosłych już synów, mówi o satysfakcji z wychowania i życia synów oraz całej rodziny. 11:50 SZKOCKA WOLNOŚĆ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski, Marcin Kopeć Scenariusz: Konrad Zagórski Zdjęcia: Siarhei Marchyk Szkocja przez setki lat była niezależnym królestwem, wielokrotnie najeżdżanym przez Anglików. Traciła i odzyskiwała swoją niepodległość. Wydawałoby się, że ten dumny, pięciomilionowy naród, związany od 1707 roku z Anglią traktatem o Unii, od zawsze pragnął być wolny. Jednak w 2014 roku Szkoci w narodowym referendum, mając szansę odzyskać swoją niepodległość, opowiedzieli się za pozostaniem w strukturach Wielkiej Brytanii. Strach przed problemami gospodarczymi, zmianą waluty i wyjściem ze struktur Unii Europejskiej przesądził o wyniku. Dwa lata później Londyn ogłosił brexit, coś, czego nikt się nie spodziewał. Film opowiada historię ruchu niepodległościowego w Szkocji oraz przybliża poglądy społeczeństwa szkockiego na temat niepodległości. 12:45 ŚWIAT OD ŚWITU DO ZMIERZCHU - BYDGOSZCZ OD ŚWITU DO ZMIERZCHU Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński Bydgoszcz nie jest metropolią i to odróżnia ją od stolic, które zostały do tej pory sportretowane w tym cyklu. Choć życie płynie tu wolniejszym rytmem, to jednak Bydgoszcz nie ma charakteru prowincjonalnego miasteczka. Malowniczo poprzecinane siecią kanałów śródmieście tętni ruchem ulicznym, widać nowe, budowane z rozmachem inwestycje, a ludzie wiecznie się dokądś spieszą. Przewodnikiem po Bydgoszczy jest kominiarz. Postać realna, ale także poetycko - metaforyczna, która spogląda na miasto z wysokości dachów i kominów. Razem z nim wchodzimy do mieszkań i przysłuchujemy się zwykłym sąsiedzkim rozmowom, w których od słów ważniejsza jest mowa ciała, ludzkie zachowanie, uśmiechy, spojrzenia. W tym teatrzyku codzienności kryje się wciąż wiele ciepła i zaufania, o wiele więcej niż przywykliśmy sądzić. Taki ciepły, przyjazny charakter mają również sceny podpatrzone w kolekturze gier losowych, rozmowa o ulubionych filmach z sędziwym kinomanem czy wzruszająca scena codziennej opieki nad starszą panią, cierpiącą na zanik pamięci. Ciężar gatunkowy tych rozmów powoli rośnie, by swą kulminację osiągnąć w niesamowitej dyskusji grabarzy na zapleczu zakładu pogrzebowego, którzy odpoczywając po całym dniu pracy zaczynają się spierać o istnienie Boga i różnicę pomiędzy tym co żywe i martwe. 13:40 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 14:45 POTENTAT - KARIERA ARYSTOTELESA ONASSISA (THE TYCOON - THE RISE OF ARISTOTELE ONASSIS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sandra Papadopoulos, Gabriele Wengler Historia Arystotelesa Onassisa - jednego z najbogatszych ludzi swoich czasów. Był Grekiem z argentyńskim obywatelstwem, miał założone akta w FBI, był właścicielem największej floty tankowców do przewozu ropy, wykazywał nadzwyczajny zmysł do interesów na wielką skalę. Jako grecki armator podbijał też serca znanych kobiet - Marii Callas czy Jackie Kennedy. Jego brak sumienia, jego brutalność, rozdrażnienie, siła perswazji, inteligencja i hojność wciąż fascynują. Nowe spojrzenie na jednego z najbardziej wpływowych ludzi po II wojnie światowej wymaga zarówno reporterskiego, jak i efektownego dokumentu z powtórzeniami, które rzucają światło na mitycznego człowieka, goniącego za miłością, potęgą i ciemnymi stronami życia. Życie jak tragedia grecka: jest to opowieść o człowieku, który podniósł się z dna, zdobył bogactwo i władzę, ale nigdy nie znalazł szczęścia. Dla 99% Greków był jak bóg na Olimpie. Ciągle myślał o tym, by robić jeszcze więcej interesów. Jego droga życiowa to bezprecedensowa historia sukcesu w sferach finansjery. Był kosmopolitą. Od 24 roku życia do śmierci nieustannie podróżował. Podobno nigdy nie zostawał w jednym miejscu dłużej niż dwa, trzy tygodnie. Arystoteles Onassis zmarł 15 marca 1975 roku o godzinie 12.30. Miał 75 lat. Został pochowany na wyspie Skorpios, obok syna. Córka Christina prowadziła jego przedsiębiorstwo do własnej przedwczesnej śmierci w 1988 roku, w wieku 37 lat. "Byłem po prostu greckim dzieckiem, które potrafiło liczyć" - powiedział o sobie Onassis pod koniec życia. Życia, jakie na początku trudno było przewidzieć. 15:55 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI ODC. 6 ŻYWNOŚĆ (SHAPERS OF TOMORROW 06 - FOOD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku szóstym - żywność. Lepsze metody produkcji, mniejsza konsumpcja, zdrowsze produkty. Na całym świecie ludzie chcą lepiej się odżywiać. Konsumujemy coraz bardziej świadomie, ale przemysł spożywczy stoi przed wieloma wyzwaniami. Między innymi chodzi o odpowiedzialną dystrybucję. Jak będą wyglądały zakupy w przyszłości? Jakie wynalazki wpłyną na metody produkcji i na naszą konsumpcję? W trosce o środowisko staramy się zmieniać swoje nawyki. Pewne innowacje sprawią, że będziemy konsumować w zupełnie inny sposób. Sieci sklepów, supermarkety, masowa dystrybucja zaczęła się w latach siedemdziesiątych. Poprawiamy metody produkcji, jemy coraz bardziej świadomie. Nowe rozwiązania sprawiają, że skracają się łańcuchy dostaw, co jest zbawienne dla gospodarki i konsumentów. 16:55 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 1 ANDORA - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 1 ANDORRA - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek pierwszy to wycieczka do Andory. Jest to małe państwo w południowo - zachodniej Europie, bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach, granicząc od północy z Francją, a od południa z Hiszpanią. Niektórym kojarzy się wyłącznie z zakupami w strefie bezcłowej, innym z jazdą na nartach zimą, ale to fascynujący kraj w pięknych górach - świetne miejsce na spędzenie wakacji. 18:00 NAZIŚCI W CIA (NAZIS W CIA) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2013 Scenariusz i reżyseria: Dirk Pohlmann W czasie zimnej wojny CIA zwerbowało wysokiej rangi nazistów i włoskich faszystów, żeby wykorzystać ich wiedzę w celu walki przeciwko lewicy i komunistom na całym świecie. Agencja przeniknęły górne warstwy niemieckiego rządu; szwadrony śmierci i służby wywiadowcze prawicowych junt w Ameryce Południowej. Nazistowskie skarby, rzekomo utracone podczas II wojny światowej, były wykorzystywane do finansowania tych operacji. Film przedstawia, jak CIA instrumentalnie traktowało zbrodniarzy wojennych III Rzeszy 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TUNEZJA. GWIAZDA AFRYKI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Tunezja to najmniejsze, najbardziej otwarte i kosmopolityczne państwo Maghrebu, kolebka cywilizacji kartagińskiej. Krzyżowały się tu różne wpływy: od rzymskich po francuskie i arabskie. Tunezja zyskała niepodległość w 1956 roku. W 2011 roku odbyła się tu tak zwana "jaśminowa rewolucja", która przekształciła się w arabską wiosnę, niosąc zew wolności innym krajom arabskim. 20:10 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 5 Telenowela dokumentalna, 23 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Barbara Pawłowska Zdjęcia: Józef Szymura Opracowanie muzyczne: Grzegorz Martecki Dzieci odwiedzają plan serialu telewizyjnego "Na dobre i na złe". Marzą, by spotkać jakąś gwiazdę. Oczywiście udaje się to. Spotykają m.in. Małgorzatę Foremniak. Marta jest w swoim żywiole. Próbuje zastąpić w pracy reżysera Macieja Dejczera. Na planie filmowym jeden z bohaterów wraca z więzienia i przyjaciele witają go ogromnym tortem. Okazuje się, że właśnie tort wzbudza największe zainteresowanie przedszkolaków. Bardzo pragną zjeść choćby maleńki kawałek. Julka natomiast nie lubi jeść. Mama, która bezskutecznie próbuje skłonić ją do zjedzenia rosołu, ma z dziewczynką - niejadkiem ciągłe kłopoty. Julka z opóźnieniem pójdzie do przedszkola, bo dopiero teraz skończyła trzy lata. Przedszkolaki po wycieczce pałaszują obiad. Bardzo smakuje im szpinak. Potem czeka je wielka atrakcja. Składa im wizytę aktorka Laura Łącz i przedstawia inscenizację "Rośnij zdrowo". Gra rolę zupy pomidorowej. Jest to okazja, by dzieciaki opowiedziały co lubią jeść, a czego nie i dlaczego. Adaś ciągle liczy. Tym razem robi to w kuchni: liczy kotlety - po rosyjsku i angielsku. Emre wypowiada pierwsze polskie słowo. Jego mama także uczy się polskiego. 20:45 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 6 Telenowela dokumentalna, 23 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Barbara Pawłowska Zdjęcia: Józef Szymura Opracowanie muzyczne: Grzegorz Martecki Mała Julka idzie do przedszkola, pierwszy raz rozstaje się z rodziną. Jej mama najbardziej obawia się, że dziewczynka nie będzie tam chciała jeść. Dziewczynki z grupy starszaków udają, że robią zakupy w supermarkecie. Okropnie denerwują się na kasjerkę. W końcu wybucha potworna awantura. Na szczęście to tylko zabawa i wszystko kończy się dobrze. Zaczął się remont łazienki należącej do grupy średniaków. Chłopcy z ciekawością obserwują, co robią robotnicy i chwalą się swoimi ojcami. Jest wśród nich Michał, którego ojciec pracuje na różnych budowach i chłopiec rzadko go widuje. Arek ma tatę na co dzień i bardzo lubi się z nim siłować. Marta wcale nie zna swojego ojca. Ale jej mama właśnie zdecydowała się powiedzieć córce, kim jest i gdzie mieszka jej tata. Dziewczynka dowiaduje się o tym podczas spaceru, w parku. Maciuś z grupy maluchów ma całą liczną rodzinę. Jego dziadek John wiele lat temu przyjechał do Polski z Ugandy. Lubi przebywać z wnukiem i prowadzić z nim ciekawe rozmowy, jak ta, która właśnie odbywa się podczas wspólnego grabienia liści na działce. 21:15 NASZA MAŁA POLSKA. Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2018 Reżyseria: Matej Bobrik Zdjęcia: Michał Stajniak Muzyka: Tymoteusz Witczak Co roku kilkanaścioro młodych Japończyków rozpoczyna studia na Wydziale Polonistyki Tokijskiego Uniwersytetu Studiów Zagranicznych. Mają po kilkanaście lat, nie umieją wymówić słowa kiełbasa i sądzą, że ludzie w Polsce piją mleko z olbrzymich kartonów. Jednym z obowiązkowych zadań studentów drugiego roku jest wystawienie sztuki teatralnej w języku polskim. W tym roku będzie to "Męczeństwo Piotra Oheya" Sławomira Mrożka. Matej Bobrik w swoim filmie dokumentalnym "Sztuka zrozumienia" z dystansem godnym antropologa i ciepłym humorem, opowie o ich zmaganiach nie tylko z językiem polskim, lecz także ze zderzeniem wyobrażeń z rzeczywistością. 22:40 POWIEDZ MI COŚ JESZCZE Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Barbara (67) od pięciu lat choruje na stwardnienie zanikowe boczne. Poznajemy ją w momencie, gdy jest przykuta do łóżka, a jedyne mięśnie, które nigdy nie odmawiają jej posłuszeństwa, to mięśnie gałek ocznych. Mimo choroby jest w pełni świadoma. Barbarą na co dzień opiekuje się jej mąż i opiekunki. Raz w roku mąż jeździ na dłuższy urlop. Wówczas Barbarą opiekuje się jej córka, Martyna (36). Film jest zapisem trzytygodniowych wakacji Martyny u mamy. Córka z werwą opiekuje się mamą, gotuje, karmi ją, pielęgnuje, sprząta mieszkanie. Przede wszystkim jednak traktuje ten pobyt jako szansę na zbliżenie się z mamą. Mimo że klasyczna komunikacja werbalna nie jest możliwa, Martyna próbuje dowiedzieć się od mamy jak najwięcej. Komunikację umożliwia spisany alfabet, wzrok Barbary zatrzymuje się na konkretnych literach, a Martyna układa z nich słowa. Barbara potwierdza lub zaprzecza gotowe słowo, patrząc w lewo na tak, a w prawo na nie. Martyna zadaje mamie pytania: czasem pyta ją błahostki, czasem porusza najbardziej egzystencjalne tematy. Patrząc na mamę, która najprawdopodobniej wkrótce odejdzie, Martyna konfrontuje się z największymi egzystencjalnymi lękami. Córka szuka w mamie oparcia, wtula się w nią, chcąc czerpać jak najwięcej ze wspólnie spędzonego czasu. Czasu, którego nie zostało im wiele. Zarówno Martyna, jak i Barbara te chwile wykorzystują do maksimum, komunikując się coraz częściej pozawerbalnie, po prostu patrząc sobie w oczy. Wracają do pierwotnych instynktów, do tej magicznej więzi, która łączy matkę z córką. Wpatrując się w siebie nawzajem, odnajdują harmonię. 23:30 WYJECHANI Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Szatański, Katarzyna Kawecka Telenowela dokumentalna przedstawiająca losy polskich emigrantów - osób, które wyjechały do różnych krajów Europy. 00:05 LUD DA SIŁĘ SWOJEMU POECIE Reportaż, 20 min, Polska, 1981 Scenariusz: Adam Kinaszewski, Marian Terlecki Zdjęcia: Włodzimierz Resiak Reportaż o budowie Pomnika Poległych Stoczniowców, upamiętniającego ofiary wydarzeń Grudnia 1970 oraz spotkanie z Czesławem Miłoszem w czerwcu 1981 r. w Gdańsku. Poeta jest autorem wiersza, którego fragment umieszczono na pomniku. Monument w postaci trzech krzyży z kotwicami znajduje się na Palcu Solidarności w Gdańsku, w pobliżu Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej, gdzie zabito pierwszych stoczniowców. Odsłonięto go 16 grudnia 1980 roku. 00:30 NOTACJE - BOGUSŁAWA KĘDZIERSKA. POGROM POLAKÓW W LIPNIKACH Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Zdjęcia: Marcin Wenzel Inżynier budownictwa wodnego, pedagog, nauczycielka, była dyrektorem Technikum Budowlanego we Wrocławiu (1965 - 1969). Związana ze Stowarzyszeniem Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów we Wrocławiu. 00:45 BIAŁA GORĄCZKA Белая гарачка (Biała gorączka), д/ф Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Gajewski Zdjęcia: Tomasz Michałowski Bohaterką filmu jest psychiatra, Lubow Passar, specjalistka w leczeniu alkoholików. Przybywa do miejscowości na dalekiej Syberii, gdzie mieszkają rdzenne narody Rosji. Plaga alkoholizmu, która tu panuje, sprawia, że wymierają całe narody. Luba, która miała wśród przodków szamanów, używa niekonwencjonalnych metod. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MACIEJOWICE 1794 - NIEDOPISANE KARTY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Maciejowice 1794 - niedopisane karty. Dziś jest dzień wyjątkowy od czasów Przyborowskiego - szukane są groby poległych w czasie insurekcji kościuszkowskiej powstańców. Zakładamy, że może to być od trzech do pięciu tysięcy osób. Podążając śladami Tadeusza Kościuszki, wspierani pamiętnikarskim zapisem Juliana Ursyna Niemcewicza, analizujemy krok po kroku przebieg bitwy pod Maciejowicami i wspólnie z regionalistami szukamy mogił poległych powstańców. 02:15 POLMISSION. TAJEMNICE PASZPORTÓW Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Jacek Papis Dokument jest próbą rozwikłania najbardziej zagadkowych wątków tzw. akcji paszportowej, czyli działalności polskich dyplomatów w Szwajcarii i żydowskich aktywistów, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów z całej Europy. Film ten skupia się przede wszystkim na losach tych, którym udało się ocaleć dzięki południowoamerykańskim paszportom, ale zarazem opowiada o tych, którzy o mały włos by ocaleli, ale niemal w ostatniej chwili zostali przez Niemców zamordowani. Głównymi interlokutorami są tu bezpośrednio Ocaleni lub ich potomkowie (tzw. drugie pokolenie), co sprawia, że film ten jest także dokumentacyjnym zapisem niezwykłych, jednostkowych losów, z których każdy właściwie nadawałby się na osobną hollywoodzką produkcję. Oprócz Ocalonych w filmie pojawiają się też historycy i badacze, próbujący dociec prawdy, podjąć niewyjaśnione dotąd kwestie i odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania. 03:15 PASZPORTY PARAGWAJU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Kaczmarek Film "Paszporty Paragwaju" opowiada o działalności grupy Aleksandra Ładosia, czyli nielegalnej polsko - żydowskiej struktury, zajmującej się masowym fałszowaniem dokumentów dla ratowania Żydów podczas II wojny światowej. Dotyczy to głównie okresu tzw. Akcji Reinhardt, której celem była zagłada ludności żydowskiej. "To Polacy pomogli najwięcej, polskie państwo nie mogło zrobić więcej. Przede wszystkim polskie państwo nie miało terytorium, było okupowane, więc dyplomaci i polski rząd na uchodźstwie robili, co mogli" - powiedział jeden z bohaterów filmu, Markus Blechner, konsul honorowy RP w Szwajcarii. W skład grupy wchodzili dyplomaci żydowskiego i polskiego pochodzenia, m.in. konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie w latach 1939 - 45 Konstanty Rokicki, ambasador Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz i dyplomata Juliusz Kuehl. Należeli do niej także poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss. Paszporty krajów latynoskich, głównie Paragwaju, Salwadoru, Hondurasu, Boliwii, Peru i Haiti, chroniły swoich posiadaczy w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny.