TVP Dokument Sobota, 26.02.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PAMIĘĆ KAMIENI Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński "Dzika Polska" to program pokazujący świat dzikich zwierząt i przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. W Polsce można znaleźć niemal wszystko: od gór o charakterze alpejskim, przez szerokie plaże, czyste jeziora, pierwotne lasy, nieuregulowane rzeki i największe mokradła. Polska przyroda na tle przyrody Europy ma szczególną wartość, bo tak wszechstronnie reprezentuje świat istot żywych całego kontynentu. Jest mniej przekształcona i mniej zniszczona. Dlatego wielu Anglików czy Holendrów, którzy pamiętają swe kraje sprzed 50 - 60 lat, widząc polską przyrodę, mówi: "Tak wyglądała przyroda mojego dzieciństwa?". Wśród nich są tacy, którym wcale nie spieszno zwiedzać Wawel, Malbork czy podziwiać gdańską Starówkę. Wolą godzinami przesiadywać pod podlaską wierzbą, bo gnieżdżą się w jej dziupli kolorowe kraski, tkwić w zmyślnie uszytych namiotach w dolinie górnej Narwi, gdyż obfituje ona w rzadkie w Europie zachodniej ptaki błotne, czatować za pagórkami koło Sokółki, bo czasami wychodzą na nie dzikie żubry. Program ma formę przygodowych ekspedycji w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Uczestniczą w nich Marcin Kostrzyński, znawca biologii i zachowań zwierząt oraz fotograf przyrody Tomek Kłosowski, którego intryguje odkrywanie tajemnic psychiki zwierząt i szukanie odpowiedzi na pytania o to, co jest wspólnego w zachowaniach ludzkich i zwierzęcych takich jak: zaloty, dobieranie się w pary, opieka nad potomstwem, hierarchia w stadzie, walka, zdobywanie pożywienia. W kolejnym już odcinku razem z naszymi prowadzącymi wyruszyliśmy na Suwalszyznę. Przewodnikiem po niej jest zamieszkały nad Czarną Hańczą profesor Andrzej Strumiłło, malarz, rzeźbiarz, grafik. 06:30 DZIKA POLSKA - DRUGIE ŻYCIE DRZEWA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Gdy Puszcza Białowieska wabi oko pierwszą wiosenną zielenią i dywanami kwiatów, ekipa "Dzikiej Polski" postanawia zajrzeć do najbogatszej ostoi życia - w świat murszejacych pni. Jak zapewnia dr Bogdan Jaroszewicz z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej, drzewa mają dwa życia. Jedno jest ich własnym życiem, drugie - bujnym życiem w ich murszejących pniach. To drugie życie nie ma sobie równych w lesie pod względem bogactwa form i mnogości gatunków. To cały bogaty, a mało znany świat roztoczy, owadów, grzybów. W starych puszczańskich pniach tkwią całe rezerwaty różnych istot. Ściśle ze sobą powiązane, żyjące obok siebie lub na siebie polujące tworzą razem imponujacą piramidę pokarmową. Dzięki jej istnieniu może się tu, w puszczy, utrzymać taka bogata i różnorodna fauna wyższych zwierząt - od drobnych ptaków po żubry. 07:00 NOTACJE - ANTONI PIECHNICZEK. TRENER ANTONI PIECHNICZEK Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia słynnego trenera reprezentacji narodowej w piłce nożnej, Antoniego Piechniczka (ur. w 1942 r.). Opowiada o karierze piłkarskiej i trenerskiej, o sukcesach, trenowaniu klubów piłkarskich i reprezentacji, o filozofii życiowej i najważniejszych piłkarzach, których trenował w swoim życiu. 07:15 PO DWÓCH STRONACH LUSTRA WODY Serial dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Seria "Po dwóch stronach lustra wody" zabiera widza w podróż na dwa krańce Oceanu Spokojnego. Z jednej strony archipelag Komodo, w którym na lądzie niepodzielnie królują słynne smoki, a pod powierzchnią wody silne prądy omiatają usiane życiem rafy koralowe. Indonezja to także kraina niszczycielskich wulkanów, których erupcje niejednokrotnie naruszały porządek świata. Po drugiej stronie oceanu znajduje się, gęsto porośnięta lasem deszczowym, Kostaryka. Plaże obmywane są wodami zatoki, której nazwa pochodzi od nazwiska legendarnego, angielskiego korsarza Francisa Drake'a. Wody te zamieszkałe są przez niezliczone formy życia, które mogą być zarówno piękne, jak i niebezpieczne. Serial nie tylko odkrywa przed widzem tajemnice świata dzikiej przyrody, ale także buduje ludzką świadomość w kontekście wspólnej egzystencji wszystkiego, co żyje na Niebieskiej Planecie. "Po dwóch stronach lustra wody" to niezwykła wyprawa przez dwa światy, która prowadzi do pytania o miejsce człowieka za Ziemi. Seria składa się z 10 epizodów czterdziestopięciominutowych, a reżyserem jest Andrzej Misiuk autor wielu podwodnych produkcji dokumentalnych. Narratorem filmu jest magiczny głos Krystyny Czubówny. 08:15 DZIKA HISZPANIA - ODC. 1 PÓŁNOC ATLANTYCKA (WILD SPAIN / WILDES SPANIEN 1. THE ATLANTIC NORTH) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hans - Peter Kuttler Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o dzikiej przyrodzie Hiszpanii. To kraj, który jest jednym z najpopularniejszych miejsc wakacyjnych na świecie. Ale piaszczyste plaże i znane na całym świecie miasta to tylko jedna strona Hiszpanii. Kantabryjskie pasmo górskie na północy jest siedliskiem około 140 kantabryjskich niedźwiedzi brunatnych - największej populacji niedźwiedzi w Europie Zachodniej. Ponad linią lasu znajduje się królestwo kozicy kantabryjskiej i kolorowego pnącza. Nawet na południu Hiszpanii, bardzo popularnym wśród wczasowiczów, wciąż jest wiele nieznanych. Genety polują na zdobycz pod osłoną nocy. W ułamku sekundy europejski kameleon wystrzeliwuje swój półmetrowy język, aby złapać owady. Ale to pod wodą bogactwo zwierząt osiąga zenit z dziwnymi ślimakami morskimi i eleganckimi, błękitnymi rekinami. Odsłonimy dziką stronę regionu, który wielu uważa, że zna, ale w którym jest o wiele więcej do odkrycia. Na północy Hiszpanii kłębią się chmury nad Górami Kantabryjskimi. Wilgotne masy powietrza znad Atlantyku kumulują się nad blisko 500 - kilometrowym pasmem górskim. Hiszpania Północna nie zawsze jest słoneczna, za to dzięki częstym opadom jest obdarzona bujną, zieloną roślinnością. Góry Kantabryjskie rozciągają się od Kraju Basków na Wschodzie - po Galicię na Zachodzie. Park Narodowy Picos de Europa jest niewątpliwie jednym z najbardziej spektakularnych regionów hiszpańskich. Rozliczne rzeki i strumyki pełne życia przecinają Góry Kantabryjskie. 09:15 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 4 VALLE VERZASCA (UNTAMED SWITZERLAND 04. THE VALLE VERZASCA / WILDE SCHWEIZ 04. DAS VERZASCATAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku czwartym - Valle Verzasca. Dolina Verzasca znajduje się w regionie Locarno, w kantonie Ticino, w Szwajcarii. Obejmuje gminy: Mergoscia, Vogorno, Corippo, Lavertezzo, Brione, Gerra, Frasco i Sonogno. 10:15 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 3 MALTA - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 3 MALTA - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. W odcinku trzecim poznamy Maltę, wyspiarskie państwo - miasto położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, 81 km na południe od Włoch. Obejmuje cały archipelag Wysp Maltańskich, jednakże większość ludności mieszka na głównej wyspie, w zespole miejskim Valletty, stolicy Malty, w 2018 r. Europejskiej Stolicy Kultury. Państwo na morzu - urocze dla tych, którzy lubią pływać i odpoczywać na plaży. 11:15 RODZINNA OPOWIEŚĆ O SADZIE Reportaż, 17 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Adam Kaczanowski Historia państwa Krzywickich - rodziny, która od czterech pokoleń mieszka w Topoli Królewskiej. Wszyscy zajmują się rolnictwem i sadownictwem. Kolejne pokolenia przekazują sobie tradycje rolnicze i społecznikowskie. Są przykładem i wzorem dla sąsiadów. Bohaterem reportażu jest pan Marek Krzywicki - obecny gospodarz Topoli Królewskiej. Dzięki swojemu wykształceniu i pasji, nadal tę rodową spuściznę rozwija i unowocześnia. Kontynuuje też tradycje społecznikowskie. Działa w Banku Spółdzielczym w Łęczycy, pomaga rolnikom. 11:35 DZIECI W CZASACH ADHD (FOUR LETTERS APART CHILDREN IN THE AGE OF ADHD) Film dokumentalny, 87 min, Dania, 2013 Reżyseria: Erlend E. Mo Scenariusz: Åsa Mossberg, Stefan Sundlöf Zdjęcia: Simon Plum, Casper Høyberg, Lars Reinholdt, Erlend E. Mo Muzyka: Niels Arild Syndrom ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) jest aktualnie diagnozowany u coraz większej liczby dzieci w wieku 6 - 9 lat. Chociaż często spotykany, syndrom ten określa różne, zindywidualizowane, często przeciwstawne symptomy. Trójka siedmiolatków: Victor, Martine i Marino, uczących się w specjalnej klasie w normalnej szkole w Danii, jest przykładem na diagnozowanie ADHD w przypadku skrajnie odmiennych zachowań. Victor nienawidzi ADHD i czuje się z jego powodu gorszy i niechciany, Martine jest zamknięta w sobie i okazjonalnie wybucha gniewem, którego nie jest w stanie opanować, Marino zaś wydaje się być spokojny, ale często staje się też agresywny. Rodzice, nauczyciele i dzieci starają się wspólnie odnaleźć powody, dla których emocje dominują nad zachowaniem dzieci, jednak proces ten jest trudny i powolny. Szkoła rozpoczyna więc pilotażowy, eksperymentalny program edukacyjny, łączący rozmowę i psychoanalizę z indywidualnie przygotowanymi ćwiczeniami ruchowymi, wspomagającymi procesy ogólnorozwojowe każdego z dzieci osobno. 13:15 TELEWIZJA Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1953 Reżyseria: Janusz Star Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film dokumentalny o charakterze popularnonaukowym, na temat początków medium telewizji w Polsce w latach 50. XX wieku. Realizatorzy prezentują wynalazek jako najnowsze osiągnięcie techniki pośród znanych już wcześniej aparatów fotograficznych czy radioodbiorników. Wyjaśniają, czym jest przekaz telewizyjny, na czym polega jego działanie od rejestracji sygnału do jego emisji. Widzowi przybliżone zostały pojęcia fotokomórki, luminoforu, ikonoskopu czy kinetoskopu. Wizyta w studiu przedstawia charakterystykę pracy w telewizji, a na przykładzie poszczególnych audycji i prowadzonych badań widzimy jej szerokie zastosowanie w nauce oraz w rozpowszechnianiu wiedzy i oświaty. Użyto między innymi fragmenty filmu naukowego nadawanego w ramach cyklu audycji Wszechnicy Telewizyjnej. 13:30 U ŹRÓDEŁ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1946 Reżyseria: Aleksander Świdwiński Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film popularnonaukowy o charakterze propagandowym, ukazujący elektrownie w Polsce jako symbol modernizacji i odbudowy państwa polskiego po II wojnie światowej. W filmie można zobaczyć pracę takich elektrowni jak elektrownia wodna w Rożnowie na Dunajcu czy elektrownie oparte na węglu kamiennym w Chorzowie oraz Wałbrzychu. 13:50 PINGWINY W UKRYTEJ KAMERZE ODC. 3. DORASTANIE (PENGUINS - SPY IN HUDDLE) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: John Downer Kamera szpieg podąża za pingwinami. To pozwoli podglądać te zwierzęta z bardzo bliska. Zobaczymy jak się zachowują, jakie stosują taktyki w różnych sytuacjach, by przetrwać, obronić się, zdobyć pożywienie, wychować potomstwo. Po sukcesie filmu Niedźwiedzie w ukrytej kamerze, postanowiono zrobić podobny eksperyment z pingwinami. Bohaterowie filmu to pingwiny cesarskie zamieszkujące Antarktykę, pustynie w Ameryce Południowej oraz Wyspy Falklandy. Nowoczesna technika filmowania pozwoliła na zebranie sporego materiału. Umożliwiła też wtopienie się w kolonię tych ptaków. Wiele scen pokazanych w filmie jest zabawnych, inne bardzo wzruszające i zaskakujące. Jeden z pingwinów zakochuje się nawet w sztucznym pingwingwinie "naszpikowanym" techniką filmową. 14:55 KTO CHCE ZOSTAĆ ASTRONAUTĄ? - ODC. 3 (ASTRONAUTS TOUGHETS JOB IN THE UNIVERSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tom Coveney W trzeciej części poznamy dalsze losy szkolących się kandydatów na astronautów. Stare lęki wyjdą na jaw przy serii testów pływackich agencji kosmicznej. Podczas podwodnego testu składania kostki badana będzie zdolność kandydatów do pracy zespołowej i zwinność. Będą też musieli nauczyć się podstaw języka rosyjskiego. Część szkolenia odbędzie się w Niemieckim Centrum Kosmicznym. To tutaj w szkolnej symulacji będą musieli zadokować kapsułę kosmiczną Sojuz na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Kandydaci często są też poddawani testowi na krześle obrotowym. Niestety, kolejni nie wytrzymują szkolenia i wracają do domu. 16:00 NASZE POCHODZENIE - ODC. 3 MÓZG (ORIGINS OF US 3 BRAINS) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2011 Reżyseria: Sacha Baveystock Seria popularno - naukowa, badająca anatomiczne zmiany, które dały nam i naszym przodkom przewagę nad innymi reprezentantami fauny. W jaki sposób, dożywając późnego wieku i ucząc się nawzajem od siebie, doprowadziliśmy do wykształcenia się dużego, sprawnie działającego mózgu? To, jak dziś działa nasz mózg, jak myślimy, zachowujemy się i czujemy, jest wynikiem walki naszych przodków o przetrwanie. Czy jednak to nasz mózg zapewnił nam przewagę, kiedy wymierały inne gatunki człowieka? Jak, posługując się mózgiem, osiągnęliśmy sukces o globalnym zasięgu i dlaczego jesteśmy dziś jedynymi ludźmi na naszej planecie? 17:00 MIASTA TĘTNIĄCE ŻYCIEM - ODC. 4 DELHI (WORLD’S BUSIEST CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Sarah Gibbs Hongkong, Meksyk, Moskwa i Delhi - najbardziej zatłoczone, skomplikowane i chaotyczne miasta na świecie. Od transportu i inżynierii po żywność i handel, najbardziej ruchliwe miasta świata podejmują logistyczne i społeczne wyzwania. To filmy o najbardziej kultowych megamiastach. Czwarta część zabiera nas do Delhi. Dwadzieścia sześć milionów ludzi według obliczeń. Pod względem liczby ludności drugie co do wielkości miasto świata. Pierwsza zasada jazdy po Delhi: nie dotykaj hamulca. Nie wolno przestać się przesuwać, nie zatrzymuj się nawet przed wjazdem na rondo, po prostu się wpasuj. Nie ma zbyt wielu przepisów drogowych. Żadnych. Poza jednym - klakson. Może to irytujące, ale musisz trąbić, żeby ludzie wiedzieli, że jesteś na drodze. Leżące w samym centrum północnych Indii Delhi jest bardziej regionem niż miastem. Zajmuje większą powierzchnię niż cała Belgia. Tak zwane Narodowe Terytorium Społeczne Delhi ma swój zurbanizowany rdzeń, z którego wciąż się rozrasta. Swoiste epicentrum stanowią historyczne, kamienne miasto Stare Delhi i sąsiadujące z nim New Delhi, wybudowane za czasów Indii Brytyjskich. Szacowana na dwadzieścia sześć milionów populacja zurbanizowanej części miasta jest większa niż łączna liczba ludzi w Australii. 18:00 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 7 ("HISTORIE WILEŃSKIE") Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Agata Granicka mówi wprost: palma wielkanocna jest jak miłość. Wymaga troski, delikatności i czasu. To między innymi dzięki jej staraniom wileńskie palmy trafiły na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Układania suchych kwiatów i traw Agata nauczyła się w dzieciństwie od mamy i babci. Jest palmiarką od siedmiu pokoleń, można więc powiedzieć, że zna się na miłości jak mało kto. 18:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 39 REGUŁY TEMPLARIUSZY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Templariusze to zakonnicy nadal obecni w popkulturze, pomimo faktu, że zmierzch ich potęgi miał miejsce 700 lat temu. Radosław Kotarski bada to, co zostało po nich w Polsce i w Niemczech. Przygląda się również codziennemu życiu zakonników i przybliża surową regułę zakonną templariuszy. Zapraszamy w prawdziwą podróż w czasie. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 102 JEZIORO ŚNIARDWY Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Śniardwy, największe jezioro w Polsce, ma powierzchnię ponad jedenastu tysięcy hektarów i niemal sto kilometrów linii brzegowej. Jest szerokie na trzynaście kilometrów, długie na dwadzieścia dwa i jednocześnie płytkie - średnia głębokość nie przekracza tu siedmiu metrów, a strefa sitowia wzdłuż płycizn przy brzegu, sięga niekiedy niemal dwustu metrów. Połączone z innymi jeziorami kanałami lub wąskimi przesmykami, Śniardwy są częścią Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. W szczycie sezonu w przesmyku Przeczka panuje ruch nie mniejszy niż na ulicach wielkich miast. Wpływa się tu na Śniardwy w drodze z Giżycka i Mikołajek albo od południa z Rucianego - Nidy. Największe polskie jezioro kusi nie tylko żeglarzy, lecz jest również wyzwaniem dla piechurów i rowerzystów. W Okartowie można wsiąść na rower, by mazurskie morze poznać od strony lądu. Okolica to również raj dla miłośników zwierząt. Położona w Puszczy Piskiej i oczywiście nad Śniardwami stacja badawcza Polskiej Akademii Nauk specjalizuje się w hodowli konika polskiego, czyli prymitywnej rasy wywodzącej się od dzikich tarpanów. Stacja w Popielnie działa od lat pięćdziesiątych XX wieku. W zabytkowym spichlerzu mieści się jej muzeum, a tuż obok stajnie. 19:40 ZK SIERADZ Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1976 Reżyseria: Janusz Kijowski Sieradzkie więzienie ukazane jako metafora totalitarnej rzeczywistości. Etiuda Szkoły Filmowej 20:10 OSTATNIA GÓRA Film dokumentalny, 82 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dariusz Załuski Scenariusz: Anna Maria Filipow, Dariusz Załuski Muzyka: Maja Pietraszewska - Koper Film dokumentalny o dramatycznych losach Narodowej, zimowej wyprawy na K2. Zdobycie K2 zimą to jedno z największych wyzwań współczesnego himalaizmu sportowego. Główną trudnością we wspinaczce zimowej na ośmiotysięczniki są silne huraganowe wiatry wiejące ze średnią prędkością 120 km/h, które mogą dochodzić nawet do 180 km/h. W czasie sezonu zimowego mają miejsce średnio 2 - 3 kilkunastogodzinne tzw. okna wiatrowe, kiedy siła wiatru jest mniejsza niż 60km/h. W takich momentach z obozów szturmowych położonych powyżej 7000 m możliwe są ataki na szczyt. By zmieścić się czasowo w oknie wiatrowym tempo wspinaczki w górę i powrotu musi być niezwykle szybkie. O sukcesie decyduje wytrzymałość i siła himalaistów. Dodatkowym problemem są temperatury, które spadają do 50 stopni C. Zimą też znacznie rosną trudności techniczne. Z powodu silnych wiatrów i niskich temperatur brak jest śniegu, a stoki góry pokryte są z reguły szklistym lodem. Polacy przez kilkadziesiąt dni starali się osiągnąć cel, jednak zła pogoda i wiele innych zdarzeń uniemożliwiły osiągnięcie celu. Kierownik wyprawy Krzysztof Wielicki podjął decyzję o zakończeniu wyprawy i 19 marca 2018 r. , po 80 dniach trwania Zimowej Narodowej Wyprawy na K2, himalaiści powrócili do kraju. Film jest kroniką dramatycznych i zapierających dech w piersiach zdarzeń, które miały miejsce podczas tej wyprawy. 21:45 IKONA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Łukasz Żal Muzyka: Antoni Komasa - Łazarkiewicz Film opowiada o szpitalu psychiatrycznym Aleksandrowski Central we wsi Aleksandrowskoje obwodu irkuckiego (Syberia). Bohaterami są pacjenci, lekarze i cała okoliczna wieś utrzymująca się głównie z pracy w szpitalu. W Aleksandrowskim Centralu pracuje 3 lekarzy, wszyscy w średnim bądź już podeszłym wieku. Liczba pacjentów waha się w granicach 1520 - 1530, co daje ponad 500 chorych na jednego lekarza. Już dwukrotnie próbowano zamykać Aleksandrowski Central, i dwukrotnie udało się go obronić. Poprzedni gubernator obiecał nawet pieniądze na remont, wymierzono działki, trwały prace przygotowawcze. Niestety, nie zdążył zdjęto go z urzędu. Teraz szpital ma już podpisany wyrok śmierci, a dr Masłow chce zostać na posterunku do momentu jego wykonania. Kiedy zamkną szpital, wieś prawdopodobnie zginie, stanie się martwa jak wiele innych syberyjskich wiosek. Upiorny szpital więzienie razem z opustoszałą wsią Aleksandrowskoje pochłoną błota. 22:50 DZIEŃ PIERWSZY Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Daniel Banaczek Zdjęcia: Michał Bożek Film opowiada o losach trzech chłopaków (Arka, Wojtka i Sebastiana) osadzonych w Zakładzie Poprawczym w Raciborzu. Bohaterów poznajemy jeszcze w poprawczaku, gdzie są mocno zaangażowani w zajęcia teatralne i mają naiwne marzenia związane z wyjściem lada dzień na wolność. Niestety, wolność dla każdego z nich okazuje się trudnym wyzwaniem. (Źródło: www.sfp.org.pl) 23:30 MALARKA I ZŁODZIEJ (THE PAINTER AND THE THIEF) Film dokumentalny, 102 min, Norwegia, 2020 Reżyseria: Benjamin Ree Młoda, czeska artystka, Barbora Kysilkova przeprowadza się z Berlina do Oslo, aby rozpocząć karierę malarki. W kwietniu 2015 r. jej dwa najcenniejsze, wielkoformatowe obrazy zostały skradzione. Stało się to w biały dzień, z okien galerii Nobel w centrum Oslo. Desperacko szukając odpowiedzi na temat kradzieży swoich obrazów, Barbora staje przed niezwykłą okazją, by skontaktować się z jednym z mężczyzn biorących udział w napadzie, którym jest norweski kryminalista Karl - Bertil Nordland. Filmowiec Benjamin Ree zaczyna dokumentować historię, po tym jak Barbora w niewiarygodny sposób zaprasza złodzieja do pozowania do portretu. Ujawniają się nieprawdopodobne relacje, powstające, gdy para odnajduje wspólne tematy i tworzy nierozerwalną więź poprzez wzajemne przywiązanie do sztuki. 01:20 DOWODY NA ISTNIENIE HANNY K. Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Krzysztof Antkowiak, Marek Czapelski "Ja po prostu wierzę moim bohaterom i wierzę moim historiom. Każdy ma swoją misję, każdy ma swoje zadanie. To bardzo miłe wiedzieć, co w życiu ma się do zrobienia. Tylu ludzi żyje, żyje, żyje i nie bardzo wie, po co, a ja wiem. Taką codzienną miarą czasu są listy, które dostaję od pewnej kobiety. Dwadzieścia kilka lat temu o niej napisałam i teraz, spod Bostonu, pisze do mnie listy. Dwa, trzy razy w tygodniu. Opowiada mi o swoim autystycznym synku, o tym, jak walczy o niego, o jego zdrowie, jego normalność. Któregoś dnia napisała, że zauważył słońce. A potem, że był w rezerwacie ptaków i po raz pierwszy dmuchał dmuchawiec. Właśnie tak normalnie, jak dziecko, urwał i dmuchał. Codzienna walka matki o dziecko przywraca mi poczucie proporcji, hierarchię wartości. Czasem wydaje mi się, że heroizm, cierpliwość i siła tej kobiety spływa na mnie poprzez te listy..." Bohaterka filmu debiutowała jako reporterka na łamach "Życia Warszawy" w 1957 roku. Była korespondentką i redaktorką "Polityki", pracowała w Zespole Filmowym "Tor". W 1977 roku ogłosiła w Wydawnictwie Literackim głośną opowieść "Zdążyć przed Panem Bogiem", potem publikowała następne utwory, także w oficynach niezależnych. Jest znaną i cenioną pisarką, tłumaczoną na języki obce. Jej książki, niecierpliwie oczekiwane, rozchodzą się w dużych nakładach. Niektórzy krytycy uznają prozę autorki "Tam już nie ma żadnej rzeki" za reportaż, podobnie zdaje się uważać bohaterka. Poeta Ryszard Krynicki nazywa teksty Hanny Krall "reportażami metafizycznymi", Michał Cichy określa je mianem "baśni dokumentalnych". Film Andrzeja Titkowa nie próbuje rozstrzygnąć wątpliwości w sposób jednoznaczny. Hanna Krall zaś podkreśla nieustannie, że opisuje wyłącznie prawdziwych ludzi i prawdziwe zdarzenia. Sama ukrywa starannie swą biografię. Uważa, że historie, które opowiada, są ciekawsze niż jej własna. 02:15 AKCJA AB Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Hanna Etemadi Zdjęcia: Robert Jażdżyk Film dokumentalny opowiadający o genezie i realizacji jednego z najbardziej ponurych hitlerowskich planów eksterminacji Polaków w okresie okupacji. Nadzwyczajna Akcja Pacyfikacyjna AB przeprowadzona przez siły bezpieczeństwa i policji niemieckiej w roku 1940 była kontynuacją zbrodniczego planu eksterminacji polskich elit zapoczątkowanego już w 1939 r. W wyniku zakrojonych na wielką skalę działań represyjnych według precyzyjnie zaplanowanego scenariusza, aresztowano, wysłano do obozów koncentracyjnych lub zamordowano do 100 000 osób. Zbrodnia ta stanowiła swoiste preludium niemieckiej polityki okupacyjnej zmierzającej do pozbawienia zniewolonego narodu elit przywódczych i sparaliżowania potencjalnych ośrodków oporu wobec III Rzeszy. Autorka filmu Hanna Etemadi, idąc śladami tamtych tragicznych wydarzeń, odwiedziła miejsca niemieckich egzekucji w okolicach Warszawy, Lublina, Krakowa, Radomia i Skarżyska Kamiennej. Sięgnęła do archiwów zgromadzonych m. in. przez Komisję Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamięci Narodowej oraz do prywatnych zbiorów i relacji rodzin pomordowanych w 1940 roku. Komentarza do prezentowanych faktów udzielili wybitni eksperci zajmujący się od wielu lat tą tematyką, z prof. Tomaszem Szarotą na czele. Zdaniem historyków, jedną z wielu zasługujących na podkreślenie okoliczności towarzyszących Akcji AB jest jej związek z mordem w Katyniu dokonanym w tym samym czasie przez Sowietów. Mimo upływu przeszło 70 lat, los wielu ofiar tamtej niemieckiej zbrodni nie został wyjaśniony, nie znamy też często ich miejsc pochówku. Ekshumacje przeprowadzone na krakowskim Glinniku w 2013 dały nadzieję ciągle jeszcze poszukującym swych krewnych rodzinom na odnalezienie szczątków bliskich. Ten przejmujący fakt był główną inspiracją powstania filmu. 03:20 PRZEMYŚL - ZŁAMANE MARZENIA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Magierski Zdjęcia: Maciej Magowski Arianka Spiegel jest cudownym dzieckiem, nazywana przez prasę polską Shirley Temple. W wieku lat siedmiu występuje na scenie "Cyrulika Warszawskiego", grając na fortepianie, śpiewa i recytuje wiersze między innymi Tuwima i Brzechwy. Arianka gra też epizody w paru polskich przedwojennych filmach, między innymi w "Gehennie" Michała Waszyńskiego. Ma 9 lat, kiedy wybucha wojna. Starsza o sześć lat Renia jest niebywale wrażliwa, skryta i romantyczna. Od stycznia 1939 roku pisze swój pamiętnik, w którym zamieszcza wspaniałe wiersze, czasem miłosne, a czasem inspirowane rzeczywistymi wydarzeniami. 700 - stronicowy dziennik opisuje jej samotność, pierwszą miłość, życie codzienne, najpierw podczas sowieckiej, a potem niemieckiej okupacji Przemyśla. Oddaje okrucieństwa i poniżenia doświadczane w przemyskim getcie. Renia pisze do ostatniego dnia swojego życia. Dwa tygodnie po skończeniu 18 lat, pojedynczym strzałem, zostaje zamordowana na ulicy Przemyśla. Arianę ratuje z getta chłopak Reni. Do Warszawy, do mamy przewozi ją ojciec koleżanki z klasy, który jak dzisiaj wiemy, pracował z oddziale Żegoty w Przemyślu. W Warszawie zostaje ochrzczona i umieszczona w stosunkowo bezpiecznym klasztorze urszulanek. Matka na aryjskich papierach pracuje w biurze Hotelu Europejskiego. Poznaje tam niemieckiego oficera, który się w niej zakochuje i wysyła ją razem z córką do bezpiecznej wtedy jeszcze Austrii. Dzieje się to tuż przed wybuchem powstania warszawskiego. W Austrii zostają wyzwolone przez Amerykanów. Chłopak Reni przeżył obóz w Oświęcimiu i po wojnie doprowadził to tego, że dziennik Reni wrócił do jej siostry, obecnie mieszkającej w Nowym Jorku. To dzięki niemu mamy szansę tę historię opowiedzieć w całości.