TVP Historia Poniedziałek, 21.02.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 LUTEGO ODC. 479 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1431 - początek procesu Joanny d'Arc; 1914 - odczyt Jozefa Piłsudskiego w Paryżu, w którym przepowiadał on wielką wojnę; 1916 - początek bitwy o Verdun; 1958 - zmarł Henryk Arctowski, polarnik; 07:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 8 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Paweł Ławrynowicz, Krzysztof Franieczek, Kamil Szeptycki odc. 8 Witka niepokoi brak wieści od siostry. Do spółdzielni, w której od niedawna pracuje Ewka, wpadają gestapowcy. Alfons w pośpiechu przekazuje Ewce broń, którą ona ukrywa pod spódnicą. Knyst wzywa Irkę. Okazuje się, że przechwycił jej raport. Kiedy wychodzi na jaw, że kurier nie ma żadnych meldunków z Tomaszowa, Ewka i Witek jadą sprawdzić sytuację. Zawiadowca stacji wyznaje, że oddał list Knystowi. Marysia wsiada do czarnego samochodu, w którym czeka Kleim. Wypytuje on o jej kontakty z Dietrichem. Nakazuje, by zdawała mu relacje ze wszystkich spotkań Dietricha. Marysię bacznie obserwuje Jurek. W Tomaszowie Witek i Ewa spotykają się z Knystem. Porucznik informuje, że ich znajome wyjechały. Bierze Witolda na rozmowę do gabinetu. Ewa zostaje na zewnątrz z ludźmi Knysta (Grywałd i Smutny). To od nich dowiaduje się, że Irka i Brodzka zostały uwięzione. Dochodzi do strzelaniny, w wyniku której Knyst zostaje zastrzelony przez mieszkańca okolicznej wioski. Witek wraca z dziewczynami do domu. 08:25 HISTORIA POLSKI - CHŁOPSKI BUNT"81 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Boratyn, Beata Pardel, Przemysław Tejkowski Scenariusz: Przemysław Tejkowski, Grzegorz Robatyn, Beata Pardel Zdjęcia: Arkadiusz Gruszka, Damian Słowik, Paweł Teichman, Adam Baldis Wykonawcy: Grupa Rekonstrukcji Historycznej San, Teatr Sioło z Rakszawy, Teatr Przedmieście z Rzeszowa Aktorzy: Cezary Morawski, Waldemar Czyszak, Robert Chodur, Robert Żurek, Beata Wisz, Jan Niemaszek W Wikipedii nie ma specjalnego hasła poświęconego wspólnemu strajkowi chłopów i robotników w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie na przełomie 1980/1981 roku. Jest hasło Porozumienia, ale przecież porozumienia rzeszowsko - ustrzyckie nie wzięły się z powietrza. Poprzedził je wielotygodniowy protest, który nie miał precedensu w historii Polski. Był wspólnym przedsięwzięciem Polaków, którzy wbrew postawie władz komunistycznych żądali wolności i sprawiedliwości. W filmie "Chłopski Bunt `81" chcemy przedstawić ich historię. Film jest opowieścią o wydarzeniach, które rozegrały się w dwóch miejscach: Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych. Narratorem, który przeprowadza widza od 29 grudnia 1980 do 20 stycznia 1981 roku jest historyk z rzeszowskiego oddziału IPN dr Marcin Bukała. Jego wypowiedzi zostały nagrane z wykorzystaniem członków historycznych grup rekonstrukcyjnych, które odtworzą elementy scenerii sprzed 40 lat. Film wzbogacony jest o inscenizacje z udziałem aktorów oraz o rekonstrukcje wydarzeń z 1981 roku. 09:35 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 1 (ENIGMA CZ. 1) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Mateusz Banasiuk, Grzegorz Małecki, Marcin Sztabiński, Marcin Czarnik, Marcin Kwaśny Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję w czasie klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny (skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny (ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich); naukowy (tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu). Jednakże ten sukces został nam skradziony; tylko historycy wiedzą, że to Polacy złamali Enigmę. Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechna wiedza na ten temat nie jest kształtowana przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany. Czteroodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:25 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA CZ. 3 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Dalszy ciąg niezwykłej podróży do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy z plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. 12:00 OSIECKA - ODC. 13 Serial biograficzny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Robert Gliński 100 % Aktorzy: Magdalena Popławska, Maria Pakulnis, Piotr Żurawski, Aleksandra Konieczna, Wiktoria Gorodeckaja, Maria Kowalska, Marcin Przybylski, Magdalena Smalara, Michał Sitarski, Marek Richter, Jakub Kryształ, Jacek Beler, Katarzyna Dąbrowska, Tadeusz Chudecki, Andrzej Niemirski Każdy bal ma swój finał. Agnieszka Osiecka nie jest wyjątkiem. Ostatnie lata swojego życia poetka spędziła w wolnej Polsce, znów zakochana, ale i ze starymi oraz nowymi demonami. Jedno się nie zmieniło. Bez względu na wiek Osiecka współtworzyła ponadczasowe piosenki. A może jednak dzięki nim jej bal wciąż trwa i trwać będzie. 13:00 REWOLWEROWIEC (GUNMAN`S WALK) Film fabularny telewizyjny, 90 min, USA, 1958 Reżyseria: Phil Karlson Scenariusz: Frank S. Nugent Muzyka: George Duning Aktorzy: Van Heflin, Tab Hunter, Kathryn Grant Rewolwerowiec z 1958 roku to amerykański szerokoekranowy western w technikolorze, reżyserowany przez Phila Karlsona, z Vanem Heflinem i Tabem Hunterem w rolach głównych. Wpływowy farmer zawsze broni swojego dorosłego, ale nieokrzesanego syna, płacąc za dokonane przez niego zniszczenia i przekupując świadków. W pewnym momencie jego wybryki okazują się jednak zbyt poważne. 14:45 DZIKIE KRAINY AUSTRALII. LASY DESZCZOWE (AUSTRALIA’S WILD PLACES. THE RAINFOREST) (3) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Wielka Rafa Koralowa ciągnie się wzdłuż północno - wschodniego wybrzeża Australii przez prawie trzy tysiące kilometrów. To najdłuższy i najbardziej rozległy system raf koralowych na świecie. Tuż obok od plaży aż po górskie szczyty rosną wspaniałe lasy deszczowe. To powstały w 1981 roku Park Narodowy Daintree. Ochroną objęto wyjątkowy ekosystem, który wiele milionów lat temu ukształtował się w całej północnej części Australii. Wskutek zmian klimatu powierzchnia tropikalnych lasów deszczowych skurczyła się i zajmuje jeden procent obszaru lądowego Australii. W czasach nowożytnych działalność człowieka doprowadziła do dalszego wyniszczenia tej formacji roślinnej. W ciągu ostatnich 150 lat wycięto 80 procent lasów Wiele gatunków roślin i zwierząt, których rozwój sięga początków kontynentu, przetrwało do dziś tylko na terenie Parku Narodowego Daintree. Lasy Daintree to prawdziwy skarb dla biologów i miłośników przyrody. Klasyczny las deszczowy ma niemal zupełnie zamknięte sklepienie, utworzone z koron drzew. Wiele gatunków zaskakuje tu swoją obecnością. Na przykład orły. Lasy namorzynowe rosną wzdłuż brzegów delty rzeki (Daintree). Namorzyny są niezbędne dla całego ekosystemu rafy. Namorzyny nie tylko tworzą ważną strefę buforową rafy. Są także żłobkiem dla wielu gatunków żyjących w tej strefie ryb. Wśród gęstych gałęzi namorzynów żyje wiele gatunków ptaków. W tym niewielkim zakątku Australii żyje jedna piąta gatunków ptaków i ponad jedna trzecia gatunków ssaków całego kontynentu. Liczne tutejsze gatunki wciąż czekają na odkrycie. 15:40 HISTORIA POLSKI - KRZYŻ WŁOSZCZOWA 1984 Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2019 Reżyseria: Lesław Skuza Scenariusz: Lesław Skuza Zdjęcia: Lesław Skuza, Paweł Woldan Muzyka: Andrzej Krauze Film jest opowieścią o strajku szkolnym młodzieży szkół zawodowych w obronie krzyża we Włoszczowie w 1984 r. Opowiedzą ją sami uczestnicy - jak tamte wydarzenia wspominają i oceniają. Ta perspektywa wydaje się mieć szczególne znaczenie teraz, kiedy miejsce Kościoła i krzyża we współczesnej Polsce wydaje się być na powrót kwestionowane. Motywem przewodnim historii PRL jest walka z krzyżem, nie tylko jako symbolem Kościoła katolickiego, ale też symbolem niezależności Polaków, symbolem ich wolności. 16:45 CHŁANIÓW 44 Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Malgorzata Orłowska, Tadeusz Doroszuk Scenariusz: Tadeusz Doroszuk, Małgorzata Orłowska Zdjęcia: Tomasz Smyk, Wojciech Pacewicz Paradokument, który jest opowieścią o pacyfikacji Chłaniowa, dokonanej 23 lipca 1944 r. przez Ukraiński Legion Samoobrony. W pacyfikacji brali udział ukraińscy rezuni, mordując 45 mieszkańców wsi. Masakra ta odbiła się szerokim echem w regionie. ULS na swoim koncie miał już udział w podobnych zbrodniach na terenie Wołynia oraz powiatu hrubieszowskiego. 17:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POZNAŃSCY PANCERNIACY W NATARCIU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Poznańscy pancerniacy w natarciu. Wyścig zbrojeń, od momentu startu, rządził się jedną zasadą - zbudować narzędzie walki skuteczniejsze niż ma przeciwnik, zyskując przewagę już w momencie wyruszenia w pole. Zmasowane użycie czołgów na frontach II wojny dowiodło, że zwykła artyleria do walki z nimi już nie wystarczy i potrzebny jest mobilny, opancerzony, zbrojny w potężną armatę niszczyciel tych wozów bojowych. Kiedy w końcowej fazie ostatnich światowych zmagań Niemcy wysłali na front potężne czołgi Panther i Tiger, Amerykanie odpowiedzieli mocarnym M - 36 Jackson. Muzeum Broni pancernej w Poznaniu toczy nieustanną walkę o jakość i atrakcyjność swej kolekcji. Koledzy przeczesują stare poligony i dawno nieotwierane magazyny naszych sojuszników w Europie, od czasu do czasu dobywając z nich prawdziwe perełki. Dziś odwiedzimy to miejsce. 2/ Powstańcze echa. Przenosimy się nad Narew i Bug, w epokę Powstania Listopadowego. Interesuje nas jedna z najbardziej interesujących operacji sił polskich, zwana przez historyków wyprawą na gwardię cesarską. A zaczniemy od bitwy pod miejscowością Nur. 18:25 SPÓR O HISTORIĘ - ROKOSZ ZEBRZYDOWSKIEGO Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Podczas panowania Zygmunta III Wazy doszło do wystąpienia szlachty przeciw królowi. Monarsze, który dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, zarzucano łamanie fundamentalnych zasad ustrojowych. Buntownicy - obrońcy "złotej wolności szlacheckiej" - z inicjatywy Mikołaja Zebrzydowskiego zebrali się na zjazdach pod Stężycą i Lublinem. Na zjeździe pod Sandomierzem zawiązali rokosz. Przez dwa lata trwał w kraju zamęt. Chociaż król pokonał rokoszan w bitwie pod Guzowem, władza królewska w Rzeczypospolitej została na trwałe osłabiona. Goście: prof. Mirosław Nagielski, Uniwersytet Warszawski, prof. Edward Opaliński Instytut Historii PAN, dr Przemysław Gawron Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 19:00 PRASA DONOSI - SYTUACJA DZIECI W II RP Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska II Rzeczpospolita zaczęła otaczać opieką dzieci. Pojawiły się kolonie, półkolonie czy wyjazdy lecznicze. Powstała instytucja rodzin zastępczych. O tych kwestiach opowiemy w kolejnym odcinku cyklu "Prasa donosi". 19:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 9 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Krzysztof Franieczek, Krzysztof Wach, Kamil Szeptycki odc. 9 Za radą Witka Marysia opowiada Dietrichowi, że jest szantażowana przez gestapo. Irka i Ewka udają się do mieszkania Brodzkiej po tajemniczą kasetkę, którą zostawił Kamil. Po licznych przygodach zdobywają kasetkę, jest w niej notes z zaszyfrowanymi informacjami. Ewka, która poprzednią noc spędziła z Witkiem, teraz go odrzuca. Ewa i Marysia otwierają sejf Dietricha. Znajdują tam broń, kompromitujące zdjęcia Dietricha oraz zaszyfrowane zapisy, identyczne jak te, które są w notesie Kamila. Jurka aresztuje gestapo. Wypytują o noc, podczas której zastrzelono niemieckiego oficera. Zeznania prowadzą do Marysi, która zostaje przywieziona na przesłuchanie. Z opresji ratuje ją Kleim. Jurek trafia na Pawiak. Kleim w zamian za pieniądze i zdjęcia kompromitujące Dietricha obiecuje go uwolnić. Nie zamierza jednak dotrzymać obietnicy. Gdy Marysia, dowiaduje się, że Jurek został rozstrzelany, zamiast przekazać Kleimowi pieniądze, strzela do niego z broni Dietricha. 20:00 FESTIWAL KULTURY NARODOWEJ "PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ" - BRIEFING Bez klasyfikacji, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Cyprian Ziąbski Wykonawcy: Agata Konarska (prowadzący) Druga edycja Festiwalu Kultury Narodowej "Pamięć i tożsamość" odbywa się w dniach od 22 lutego do 1 marca 2022 roku. Na festiwal zgłoszono produkcje w kategoriach: Film i serial fabularny, Film i serial dokumentalny, Cykliczne programy o charakterze tożsamościowym, Teatr, Rekonstrukcja, Koncert i widowisko oraz Dla dzieci Polak mały. Przewidziano dodatkowo dwie kategorie specjalne - Dziedzictwo bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Ojczyzna w nutach Chopina. Nowością tegorocznej edycji jest konkurs Pitching FKN - przestrzeń, w której zewnętrzni twórcy filmów dokumentalnych będą mogli zaprezentować swoje projekty w fazie developmentu. Zwycięzca konkursu w nagrodę otrzyma możliwość współpracy z TVP przy realizacji projektu. Kolejną nowością jest nagroda publiczności, którą dostanie pozycja festiwalowa o największej liczbie zdobytych głosów oddanych podczas trwania plebiscytu. 20:55 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - TAJEMNICZA KRÓLOWA NEFRETETE (NEFERTITI, MYSTRIEUSE REINE D'ÉGYPTE) Film dokumentalny, 105 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel 5 tys. lat temu w Egipcie panowała najbardziej tajemnicza z królowych starożytności, Nefretete. Rządziła wraz ze swym mężem, wielkim faraonem Echnatonem. Podobizna Najpiękniejszej z pięknych, jak nazywano Nefretete, znajduje się w Muzeum Egiptologii w Berlinie i nadal porusza naszą wyobraźnię. Czy tak naprawdę wyglądała, czy też jest to upiększony wizerunek nowej ziemskiej bogini? Żyła w czasach wielkiej reformy religijnej, za jej panowania stolicę Egiptu przeniesiono do nowego miejsca - Tell el - Amarna, gdzie z woli królowej i jej męża postawiono nowe miasto wśród piasków pustyni. 24:00 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI. MĄŻ STANU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Reżyseria: Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Eugeniusz Kwiatkowski. Chyba nie ma w polskiej historii polityka i działacza gospodarczego z tak wielkimi zasługami dla rozwoju kraju. I mimo że większość słyszała o jego dokonaniach, nie ma drugiej postaci tak zapomnianej. Urodził się pod koniec XIX wieku niedaleko Zbaraża na Kresach, zmarł w 1974 w gierkowskiej Polsce. Był legionistą Piłsudskiego, brał udział w wojnie 1920 roku, scalał Polskę po zaborach, był ministrem i wicepremierem, rozwijał gospodarkę i dbał o polską monetę, przygotowywał do starcia z Niemcami, przeżył upokorzenie internowania w Rumunii, dramat śmierci syna w kampanii wrześniowej, euforię pierwszych lat po II wojnie światowej i klęskę realnego socjalizmu w stalinowskiej wersji. A potem 25 lat milczenia, skazania na polityczny i społeczny niebyt. I na sam koniec chichot historii - tuż przed śmiercią ekipa Gierka próbuje uczynić z niego swego patrona. Zmarł w 1974 roku, o czym komunistyczne gazety donosiły w kilku zdaniach na dalszych stronach. Skąd się wziął i na czym polegał fenomen człowieka, którego inicjatywy są do dzisiaj podstawą polskiej gospodarki? Dlaczego tak bezwzględnie wyeliminowano go z życia publicznego, mimo zasług, których nie zdołali zakwestionować nawet komuniści? Okres, w którym skupiają się wszystkie napięcia bogatego życia Eugeniusza Kwiatkowskiego, to czas pomiędzy rokiem 1945, kiedy wbrew wszystkim, motywowany chęcią pracy dla ojczyzny, zdecydował się na powrót do Polski, a rokiem 1948, kiedy ostatecznie usunięto go z życia publicznego, zabraniając wyjazdów na Wybrzeże i do ukochanej Gdyni. Ten krótki okres, skupiający w sobie wszystkie polskie dylematy, to podstawowa kanwa narracji. 00:55 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA CELNIKA NA LOTNISKU W KIJOWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia celnika pracującego na lotnisku w Kijowie. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POZNAŃSCY PANCERNIACY W NATARCIU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Poznańscy pancerniacy w natarciu. Wyścig zbrojeń, od momentu startu, rządził się jedną zasadą - zbudować narzędzie walki skuteczniejsze niż ma przeciwnik, zyskując przewagę już w momencie wyruszenia w pole. Zmasowane użycie czołgów na frontach II wojny dowiodło, że zwykła artyleria do walki z nimi już nie wystarczy i potrzebny jest mobilny, opancerzony, zbrojny w potężną armatę niszczyciel tych wozów bojowych. Kiedy w końcowej fazie ostatnich światowych zmagań Niemcy wysłali na front potężne czołgi Panther i Tiger, Amerykanie odpowiedzieli mocarnym M - 36 Jackson. Muzeum Broni pancernej w Poznaniu toczy nieustanną walkę o jakość i atrakcyjność swej kolekcji. Koledzy przeczesują stare poligony i dawno nieotwierane magazyny naszych sojuszników w Europie, od czasu do czasu dobywając z nich prawdziwe perełki. Dziś odwiedzimy to miejsce. 2/ Powstańcze echa. Przenosimy się nad Narew i Bug, w epokę Powstania Listopadowego. Interesuje nas jedna z najbardziej interesujących operacji sił polskich, zwana przez historyków wyprawą na gwardię cesarską. A zaczniemy od bitwy pod miejscowością Nur. 01:55 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 1 (ENIGMA CZ. 1) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Mateusz Banasiuk, Grzegorz Małecki, Marcin Sztabiński, Marcin Czarnik, Marcin Kwaśny Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję w czasie klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny (skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny (ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich); naukowy (tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu). Jednakże ten sukces został nam skradziony; tylko historycy wiedzą, że to Polacy złamali Enigmę. Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechna wiedza na ten temat nie jest kształtowana przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany. Czteroodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 02:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICE BELGIJSKICH TWIERDZ Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony atakowi Niemiec na Europę Zachodnią i twierdzy Eben Emal, która broniła granic Belgii.