TVP Historia Środa, 23.02.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 23 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1859 - zmarł Zygmunt Krasiński; 1455 - Gutenberg wydrukował pierwszą książkę; 1944 - masowa deportacja Czeczenów; 1954 - pierwsze szczepionki przeciwko chorobie Heinego - Medina; 07:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 10 Serial wojenny, 43 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka odc. 10 Dziewczyny szantażują Dietriecha i żądają współpracy z podziemiem. A on, nie mając wyjścia, zgadza się. Ewka decyduje, że przez jakiś czas zamieszkają razem w mieszkaniu pani Felicji. Dziewczyny spotykają Malinę, który prosi Ewkę o wyrobienie kenkart dla dwojga Żydów z getta. Nocą do kamienicy wpadają Niemcy. Przerażone Ewka i Marysia w ostatniej chwili uciekają przewodem kanałowym. Stefan wyznaje miłość Irce. Ta jednak zdecydowanie odrzuca jego zaloty. Następnego dnia rano dziewczyny spotykają się u Dietricha, aby uzyskać obiecane kody do zaszyfrowanej wiadomości. Okazuje się jednak, że Dietrich, chcąc uniknąć skandalu, popełnił samobójstwo. Wymykają się z mieszkania, ale Marysia postanawia tam wrócić. Nadal udaje służącą, boi się, że jej nagłe zniknięcie może wzbudzić podejrzenia Niemców. Nie jest jednak bezpieczna. Okazuje się, że Dietrich zatrudnił ją jako gosposię, bo pracowała u Szczęsnych, czyli u narzeczonej Kamila, który jako szpieg od dawna jest poszukiwany przez Niemców. Chciał dowiedzieć się czegoś o Irce i Kamilu. Oficerowie Abwehry chcą ją znaleźć, zanim zrobi to gestapo, które tymczasem bezskutecznie poszukuje zaginionego bez wieści Kleima. Dom w Klarysewie przestał być bezpieczny, wszyscy muszą się wyprowadzić. Jedynie Matka Witka i Irki nie zgadza się na wyprowadzkę. Witek proponuje Ewce, aby zamieszkali razem, lecz spotyka się ze stanowczą odmową. Dziewczyny zamieszkują razem w konspiracyjnym mieszkaniu. 07:50 ARRASÓW DZIEJE OSOBLIWE - BARWNY ŚWIAT Z TKANINY. ODC. 8 Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Zdjęcia: Wojciech Kursa W 2021 roku obchodzone są trzy ważne rocznice wpisane w burzliwą historię wawelskiej kolekcji arrasów: 450 - licząc od roku 1571 to jest od roku przekazania całej kolekcji narodowi, co dokonało się testamentem Zygmunta Augusta i było aktem niezwykłym i o ogromnych konsekwencjach dla dalszych dziejów unikalnego zbioru, setna zawarcia Traktatu Ryskiego, który otwierał drogę do trwającej przez dekadę wielkiej rewindykacji z Rosji bolszewickiej i wreszcie sześćdziesiąta powrotu arrasów z Kanady po wojennej tułaczce, pełnej dramatycznych zwrotów akcji i ryzykownych operacji ratunkowych. Te trzy ważne wydarzenia, ściśle związane także z Wawelem, tworzą osnowę cyklu audycji telewizyjnych "Arrasów dzieje osobliwe". Jest to barwna, zbudowana zarówno na przekazie faktów jak i na historycznej anegdocie, opowieść o burzliwych losach całej kolekcji rozwijana na tle równie burzliwych dziejów Polski w czasie blisko 500 lat. 08:25 HISTORIA POLSKI - NA PARYSKIM BRUKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2007 Reżyseria: Ewa Szprynger Scenariusz: Ewa Szprynger, Mirosław Chojecki Muzyka: Piotr Rodowicz, Piotr Zabrodzki Wykonawcy: Piotr Słonimski, Krzysztof Jussak, Karol Sachs, Krzysztof Pomian, Henryk Giedrojc, Viridiana Rey, Natalia Gorbaniewska, Wojciech Sikora, Mirosław Chojecki, Seweryn Blumsztajn, Maciej Morawski, Piotr Moszyński, George Mink Film dokumentalny o paryskiej emigracji lat osiemdziesiątych. Niespodziewane wprowadzenie stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 r. spowodowało, że poza granicami kraju znalazła się spora grupa działaczy "Solidarności" i osób związanych z opozycją antykomunistyczną. W ciągu jednej, grudniowej nocy stali się uchodźcami politycznymi, bez prawa powrotu do ojczyzny. Paryż był zawsze mekką dla uchodźców, tak było za czasów mickiewiczowskiej Wielkiej Emigracji, czy po wojnie. Dlatego tutaj powstało Biuro "Solidarności", odgrywając fundamentalną rolę w przemianach, do jakich doszło w Polsce w 1989 roku. Było silnym ośrodkiem opozycyjnym, z równie silnym zapleczem w postaci Instytutu Literackiego, Funduszu Pomocy Niezależnej Nauce i Literaturze Polskiej, Kontaktu, Domu Kombatanta, Księgarni Polskiej, Biblioteki Polskiej, Galerii Lambert, kościoła polskiego, ojców pallotynów. Film opowiada nie tylko o Biurze "Solidarności" ale i o polskim Paryżu lat 80. , o Polakach i Francuzach, którzy nie tracili nadziei na wolną Polskę. 09:40 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 3 (ENIGMA CZ. 3) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesława Żurek, Maciej Mikołajczyk, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Tomasz Borkowski, Mirosław Zbrojewicz, Arkadiusz Janiczek, Przemysław Bluszcz, Mariusz Bonaszewski, Anna Kerth, Andrzej Precigs Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:30 ŚLADY - ANDRZEJ TRZEBIŃSKI - "ŁOMIEŃ" Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1997 Reżyseria: Hanna Etemadi Scenariusz: Hanna Etemadi Zdjęcia: Jan Muszyński, Tadeusz Roman Wykonawcy: Alina Laskowska, Alina Karpowicz, Alina Szwykowska, Mieczysława Buczkówna, Edward Bury, Zbigniew Laskowski, Witold Zaleski, Wiera Żyro, Andrzej Drewnowski, Jacek Rodzeń, Zofia Trzebińska Nagabczyńska Wstrząsający dokument życia młodzieży w dobie okupacji w oparciu o dziennik Andrzeja Trzebińskiego oraz wspomnienia siostry i przyjaciół z kręgu AK i redakcji "Sztuki i Narodu". Rys biograficzny ostatnich trzech lat życia, połączony z próbą zdjęcia z tego wybitnego, a przedwcześnie zmarłego twórcy odium nacjonalisty i szowinisty, które spadło na wszystkich młodych intelektualistów skupionych wokół redakcjji "Sztuki i Narodu". Fragmenty utworów Andrzeja Trzebińskiego (pamiętnik, poezja, dramat) służą podkreśleniu przemian osobowości bohatera filmu, którego wpływ na środowisko młodzieży warszawskiej w dobie okupacji był ogromny. 11:30 KSIĘŻA WOLNOŚCI 1914 - 1981 - KS. KAZIMIERZ JANCARZ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Tadeusz Pużański Ks. Kazimierz Jancarz. Urodzony 9 grudnia 1947 r. w Suchej Beskidzkiej, zmarł 25 marca 1993 r. w Luborzycy. Od 1978 r. w parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach. Założył tu Konfraternię Akademicką. Po ogłoszeniu stanu wojennego został duszpasterzem robotników. W 1982 r. , w geście solidarności z głodującymi internowanymi w Załężu, w mistrzejowickiej parafii rozpoczęła się głodówka, która zainicjowała powołane przez ks. Jancarza Duszpasterstwo Ludzi Pracy. Tu poszkodowani i represjonowani mogli liczyć na pomoc. Tu prowadzono szeroką działalność kulturalną i podziemną (działała np. księgarnia wydawnictw niezależnych, czy Niezależna Telewizja Mistrzejowice, która rejestrowała m. in strajki w Nowej Hucie. W 1983 r. powstały trzy nowe konfraternie: Robotnicza, Samarytańska i Nauczycielska. Współzakładał Dom Rekolekcyjny i Uniwersytet Robotniczy. Po pacyfikacji Huty im. Lenina powołał Wikariat Solidarności z Potrzebującymi. W 1989 r. ks. Jancarz został proboszczem w podkrakowskiej Luborzycy, gdzie także prowadził szeroką działalność opiekuńczą i pomocową. 12:05 BODO - ODC. 2 Serial biograficzny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Michał Rosa, Michał Kwieciński, Marta Kownacka (obsada) Scenariusz: Piotr Derewenda, Doman Nowakowski Zdjęcia: Kamil Płocki Muzyka: Atanas Valkov Aktorzy: Antoni Królikowski, Agnieszka Wosińska, Anna Pijanowska, Piotr Żurawski, Mariusz Bonaszewski, Adam Fidusiewicz, Dariusz Kordek, Jan Jankowski odc. 2 Eugeniusz próbuje rozpocząć karierę teatralną w Warszawie. Droga na scenę okazuje się jednak bardzo trudna. Zamiast do teatru, Eugeniusz trafia do przytułku dla bezdomnych. Nie poddaje się jednak i konsekwentnie dąży do realizacji marzeń. Nieoczekiwanie z pomocą przychodzi poznany w teatralnej kawiarni młody warszawski aktor Karol Hanusz. 14:05 POTENTAT - KARIERA ARYSTOTELESA ONASSISA (THE TYCOON - THE RISE OF ARISTOTELE ONASSIS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sandra Papadopoulos, Gabriele Wengler Wykonawcy: Janusz Szydłowski Historia Arystotelesa Onassisa - jednego z najbogatszych ludzi swoich czasów. Był Grekiem z argentyńskim obywatelstwem, miał założone akta w FBI, był właścicielem największej floty tankowców do przewozu ropy, wykazywał nadzwyczajny zmysł do interesów na wielką skalę. Jako grecki armator podbijał też serca znanych kobiet - Marii Callas czy Jackie Kennedy. Jego brak sumienia, jego brutalność, rozdrażnienie, siła perswazji, inteligencja i hojność wciąż fascynują. Nowe spojrzenie na jednego z najbardziej wpływowych ludzi po II wojnie światowej wymaga zarówno reporterskiego, jak i efektownego dokumentu z powtórzeniami, które rzucają światło na mitycznego człowieka, goniącego za miłością, potęgą i ciemnymi stronami życia. Życie jak tragedia grecka: jest to opowieść o człowieku, który podniósł się z dna, zdobył bogactwo i władzę, ale nigdy nie znalazł szczęścia. Dla 99% Greków był jak bóg na Olimpie. Ciągle myślał o tym, by robić jeszcze więcej interesów. Jego droga życiowa to bezprecedensowa historia sukcesu w sferach finansjery. Był kosmopolitą. Od 24 roku życia do śmierci nieustannie podróżował. Podobno nigdy nie zostawał w jednym miejscu dłużej niż dwa, trzy tygodnie. Arystoteles Onassis zmarł 15 marca 1975 roku o godzinie 12.30. Miał 75 lat. Został pochowany na wyspie Skorpios, obok syna. Córka Christina prowadziła jego przedsiębiorstwo do własnej przedwczesnej śmierci w 1988 roku, w wieku 37 lat. "Byłem po prostu greckim dzieckiem, które potrafiło liczyć" - powiedział o sobie Onassis pod koniec życia. Życia, jakie na początku trudno było przewidzieć. 15:10 GIGANCI HISTORII - CICHOCIEMNI. ELITA POLSKIEGO PODZIEMIA Teleturniej, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Byli wszechstronnie przeszkolonymi za granicą komandosami. Po przerzucie do okupowanej Polski zasilali oddziały Armii Krajowej. Ich specjalnością były dywersja, sabotaż i dezorganizacja życia na terenach zajmowanych przez Niemców. Słynęli z brawurowych akcji, ale i umiejętności zachowania zimnej krwi w najtrudniejszych sytuacjach. Potrafili skoczyć ze spadochronem w nocy, w nieznanym terenie, wtopić się w tłum i przybrać nową tożsamość. Opracowywali plany ataków, likwidowali funkcjonariuszy III Rzeczy, wysadzali mosty i tory kolejowe, a co najważniejsze przekazywali zdobytą w Anglii wiedzę polskim konspiratorom. Było ich nieco ponad trzystu, mimo to jednak sprawiali, że Niemcy nie mogli czuć się bezpiecznie. Cichociemni. Elita polskiego podziemia. W tym odcinku teleturnieju poznamy ich korzenie, spektakularne wyczyny, a także powojenne losy. 16:05 ŁOM Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2001 Reżyseria: Tadeusz Pikulski Scenariusz: Tadeusz Pikulski Wykonawcy: Tadeusz Łomnnicki Aktorem został mimo woli. Chciał studiować dramatopisarstwo, ale zdając do Studia Teatralnego przy Starym Teatrze, pomylił drzwi sali egzaminacyjnej... Anegdoty, autorefleksje i opinie innych, wypowiedzi, wywiady i fragmenty programów telewizyjnych z jego udziałem oraz prawdziwy kalejdoskop różnorodnych ról składają się na filmowy portret Tadeusza Łomnickiego, artysty uwielbianego przez publiczność i nieakceptowanego przez środowisko, uwikłanego w politykę, ideologię. Przedstawiając niebywałą osobowość artystyczną, rozterki i dramaty wielkiego aktora, autor telewizyjnego dokumentu wykorzystał bogate materiały archiwalne TVP oraz fragmenty filmów fabularnych - od debiutu kinowego z 1946 r. ("Dwie godziny" w reż. Stanisława Wohla) po ostatni spektakl w Teatrze TV ("Stalin" w reż. Kazimierza Kutza z 1992 r.) i ostatni, nieukończony spektakl w Poznaniu. Tadeusz Łomnicki zmarł na scenie Teatru Nowego 22 lutego 1992 podczas próby "Króla Leara". Aktorstwo uważał za najstarszą ze sztuk, ponieważ zawsze istniała twarz człowieka i jego ciało, ten najczulszy instrument. Lubił swój zawód, ale nie lubił o nim mówić. Wolał zademonstrować, jak "wtapiał się w postać", chociażby Leara ze sztuki Bonda, Artura Ui Brechta czy Łatki z "Dożywocia" Fredry (wielkie kreacje stworzone w Teatrze Współczesnym opatrzył autokomentarzem w programie tv "Sam na sam"). Jak twierdził, w pierwszym dziesiątku lat na scenie przekonywał dyrektorów, reżyserów i siebie, że może być aktorem. Później przyszedł niebezpieczny "okres zachwytu, że się coś potrafi". Miał w dorobku wiele niezapomnianych kreacji teatralnych, w tym Kordiana, bodaj jedyną wielką rolę romantyczną. Widzowie podziwiali, krytycy doceniali jego umiejętności i styl gry. "Jego znużenie, omdlałe członki, wysychające gardło i chrypienie miały nową duszę. Ciało i dusza Łomnickiego i postaci, w które wchodził i które w niego wchodziły, były nierozerwalne" - pisał Jan Kott. Grał u Wajdy, Munka, Skolimowskiego w najważniejszych filmach lat 50. i 60. - "Piątka z ulicy Barskiej", "Pokolenie", "Baza ludzi umarłych", "Eroica", "Niewinni czarodzieje", "Bariera". Niezrównany "Pan Wołodyjowski" z filmów Hoffmana, zaznaczył też swą obecność w kinie lat 70. i 80. ("Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie", "Klucznik", "Lawa" i in.). Czy czuł się sławny? Na to pytanie również odpowiadał żartem. Był cenionym rektorem warszawskiej PWST. "Szkoła kocha swojego rektora, gdy ten gra role eleganckie. Stąpa wtedy lekko, zwraca się do kolegów z kurtuazją. Szkoła drży, gdy rektor gra w teatrze łajdaka. Klnie, miota się, mówi brutalnym Prysypkinem i ordynarnym Głumowem. Od jego wybuchów sekretarka dostaje spazmów" - zanotowała Magdalena Grochola. Zdobywał Srebrne Maski i Złote Ekrany, ale w teatrze wciąż odczuwał niedosyt akceptacji. Żalił się - "Gdyby nie publiczność, gdyby nie jej poparcie, pewnie nie umiałbym zdobyć się na znoszenie tego wszystkiego, na szamotanie się z przeciwnościami. Ale widownia ma do mnie zaufanie. Ona nie wątpi, traktuje mnie serio, jest gorąca i oddana. Pozwala zapomnieć o przeszkodach, a nawet goryczy". W połowie lat 70. doprowadził do założenia swojego wymarzonego Teatru Na Woli. "Warszawka" z przekąsem mówiła o robotniczym teatrze dla "szemranej publiczności", środowisko się dystansowało. "Partia kupiła go, a on uznał, że cena, jaką płaci za możność działania nie jest za wysoka. Jednocześnie był w roli tego dostojnika partyjnego zabawny, grał go serio - nie serio" - zauważył Erwin Axer. W archiwach TVP znalazły się materiały ilustrujące działalność niezwykłej sceny, zarówno spotkania z robotniczą publicznością, jak i fragmenty głośnych spektakli, "Amadeusza" z Łomnickim i Polańskim, czy jawnie antytotalitarnych ztuk, "Gdy rozum śpi" i "Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna". Kazimierz Kutz wyznał - "To mnie bawiło, jak ten partyjny Tadeusz grać będzie partyjną kanalię. Jak partyjne jadło przenosić będzie na scenę". Los Teatru Na Woli przypieczętowało wystawienie "Do piachu". Łomnicki przestał być dyrektorem teatru, wystąpił z partii. Już z żadną sceną nie związał się na stałe, gościnnie zagrał Feuerbacha w sztuce Dorsta, Krappa w "Ostatniej taśmie..." Becketta, Bruscona w "Komediantce" Bernharda. Na scenie był wspaniały. W głębi duszy skrywał rozczarowanie i gorycz. "Sam nie zauważyłem, jak i kiedy wyżarzyło się we mnie i stliło do reszty to, co pozwala działać: niespodzianka, przygoda, nadzieja i wiara". 17:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NI ŚLADU, NI ZNAKU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Ni śladu, ni znaku. Dziś, zaalarmowani przez p. Tadeusza Popiela podejmujemy temat najsłynniejszego pilota wojny bolszewickiej płk. Jerzego Kossowskiego. Za życia uhonorowany najwyższymi splendorami wojskowymi, po śmierci nie ma nawet tabliczki nagrobnej. 2/ Rodzinny skarbczyk. Kolejna historia to wspomnienie rodzinnych losów Henryka Pieluszczaka, dawnego mieszkańca Kresów Wschodnich RP. Rodzina przymusowo wysiedlona spod Lwowa znalazła się na Syberii. Dziś wraz z panem Henrykiem przeglądamy stare fotografie i dokumenty, wspominając koleje losu tej rodziny. 18:00 HISTORIA POLSKI - DESPERACI - NIEZNANA HISTORIA PRL - U - STRZAŁ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Aneta Chwalba, Maciej Muzyczuk Scenariusz: Maciej Muzyczuk, Aneta Chwalba Najbardziej kontrowersyjna sprawa lat 80. Trzej młodzi ludzie chcą walczyć zbrojnie z komuną. Pierwszym krokiem ma być zdobycie broni. Podczas próby jej zdobycia od jadącego tramwajem milicjanta, sierżanta Karosa, dochodzi do szarpaniny. Funkcjonariusz zostaje postrzelony i umiera. Zabójcy trafiają do więzienia. Spotyka ich potępienie nie tylko ze strony władz, ale także opozycji, bo nikt nie popiera stosowania przemocy na taką skalę. Jesteśmy po wstępnych rozmowach z zabójcami, którzy po raz pierwszy są gotowi stanąć przed kamerą. Uwaga! Nie mamy zamiaru ich w jakikolwiek sposób usprawiedliwiać! Chcemy jedynie pokazać ich historię, a z drugiej strony trafić do rodziny sierżanta Karosa. 19:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 11 Serial wojenny, 41 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Łukasz Lewandowski, Marek Gierszał, This Maag, Katrin Buhring, Marek Ślosarski, Maria Dębska odc. 11 Malina zabiera Marysię do getta, aby spotkała się z ojcem i siostrą. Na miejscu Marysia z przerażeniem obserwuje nieludzkie warunki, w jakich żyją. Kiedy wychodzą z getta, trafiają na szmalcowników. Marysi udaje się zbiec, dzięki pomocy Franka, który wpuszcza ją do swojego mieszkania, aby przeczekała obławę. Ewa idzie na spotkanie do fotografa, czyli skrzynki kontaktowej. Zastaje tam Witka, który wyznaje jej miłość. Dziewczyny stają na odprawie przed majorem Alfą. Udaje im się uniknąć sądu, ale za niesubordynację zostają odsunięte od wszystkich działań konspiracyjnych. Tymczasem do Warszawy przyjeżdża Margarethe Von Losein, siostra Dietricha. Postanawia samodzielnie wyjaśnić zagadkę samobójczej śmierci brata. Gdy wraca do pensjonatu, w którym się zatrzymała, czeka na nią oficer gestapo, Schulze. On również prowadzi śledztwo w sprawie Dietricha, a także zaginionego Kleima. Proponuje Margaret współpracę. Według niego kluczem do zagadki jest Alicja Janiak. Ewa chce kolejny raz udać się do mecenasa Kasprzyckiego, aby wydobyć od niego pieniądze, które ukradł rodzinie Joachimów. Marysia próbuje wyprowadzić z getta rodzinę. 20:00 FESTIWAL KULTURY NARODOWEJ "PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ" - STUDIO FESTIWALOWE - DZIEŃ II Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Cyprian Ziąbski Druga edycja Festiwalu Kultury Narodowej "Pamięć i tożsamość" odbędzie się w dniach 22 lutego 1 marca 2022 roku. Na festiwal zgłoszono produkcje w kategoriach: Film i serial fabularny, Film i serial dokumentalny, Cykliczne programy o charakterze tożsamościowym, Teatr, Rekonstrukcja, Koncert i widowisko oraz Dla dzieci Polak mały. Przewidziane są dodatkowo dwie kategorie specjalne - Dziedzictwo bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Ojczyzna w nutach Chopina. Nowością tegorocznej edycji będzie konkurs Pitching FKN - przestrzeń, w której zewnętrzni twórcy filmów dokumentalnych będą mogli zaprezentować swoje projekty w fazie developmentu. Zwycięzca konkursu będzie nagrodzony możliwością współpracy z TVP przy realizacji projektu. Jeszcze jedną nowością będzie nagroda publiczności, którą zdobędzie pozycja festiwalowa o największej liczbie zdobytych głosów oddanych podczas trwania plebiscytu. 00:35 IZRAEL ZACZĄŁ SIĘ W POLSCE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Grzyb Scenariusz: Jan Grzyb Zdjęcia: Robert Wypych, Jacek Szatański, Andrzej Misaczek, Ładek Lipkowski Wykonawcy: Paweł Straszewski Film jest próbą pokazania, że w powstaniu państwa Izrael swoją maleńką cząstkę ma także Polska, że w relacjach polsko - żydowskich były i takie, o których z sympatią mogą wspominać oba narody. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NI ŚLADU, NI ZNAKU Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ Ni śladu, ni znaku. Dziś, zaalarmowani przez p. Tadeusza Popiela podejmujemy temat najsłynniejszego pilota wojny bolszewickiej płk. Jerzego Kossowskiego. Za życia uhonorowany najwyższymi splendorami wojskowymi, po śmierci nie ma nawet tabliczki nagrobnej. 2/ Rodzinny skarbczyk. Kolejna historia to wspomnienie rodzinnych losów Henryka Pieluszczaka, dawnego mieszkańca Kresów Wschodnich RP. Rodzina przymusowo wysiedlona spod Lwowa znalazła się na Syberii. Dziś wraz z panem Henrykiem przeglądamy stare fotografie i dokumenty, wspominając koleje losu tej rodziny. 02:10 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 3 (ENIGMA CZ. 3) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Maciej Mikołajczyk, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Tomasz Borkowski, Mirosław Zbrojewicz, Arkadiusz Janiczek, Przemysław Bluszcz, Mariusz Bonaszewski, Anna Kerth, Andrzej Precigs Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 03:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku.