TVP Historia Piątek, 25.02.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1837 - w Nowym Jorku przyznano patent na silnik elektryczny; 1901 - zmarł malarz Wojciech Gerson; 1948 - powstała formacja Służba Polsce; 1981 - papież Jan Paweł II modlił się za ofiary II wojny w Hiroszimie; 07:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 12 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Marek Gierszał, This Maag, Katrin Buhring, Marek Ślosarski, Maria Dębska, Beata Fido, Bartosz Szczerbiak odc. 12 Komendant granatowej policji domaga się łapówki. Za dziesięć tysięcy ma wypuścić wszystkich zatrzymanych. Ewka z Irką wpadają na pomysł jak zdobyć pieniądze. Tymczasem w pensjonacie Margarete spotyka się z Brennerem. Wymieniają wiedzę na temat samobójstwa Dietricha. Joachimowie wychodzą na wolność. Dziewczyny znajdują im tymczasowe schronienie. Gestapo urządza kocioł w domu Szczęsnych. Szukają Irki, Marysi, Kamila. Ewka wpada w pułapkę i zostaje aresztowana razem z matką Irki. Marysi udaje się znaleźć tymczasowe mieszkanie dla ojca i siostry. Zamieszkują u Celiny - matki chłopca, który pomógł Marysi ukryć się przed Niemcami podczas wpadki po wyjściu z getta. Matka Irki zostaje zwolniona z gestapo. Schulze chce ją wykorzystać jako przynętę. Dom Szczęsnych jest pod obserwacją. Witold rozpaczliwie próbuje wyciągnąć Ewkę z aresztu. Wszystko na próżno. Ewka odjeżdża wraz z transportem więźniów. 07:55 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. NA PRZEDNÓWKU. KUCHNIA UBOGA Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Potrawy głodowe, potrawy kuchni ubogiej to wielki rozdział znacznie gorzej zdokumentowany niż kuchnia mieszczańska. Dania chłopskie, dania proste, dania oparte na ziemniakach, cebuli, słoninie, twarogu, na ziołach znalezionych na łące nie gościły na pańskich stołach. Jednym z takich dań jest prażucha, która stała sie regionalnym daniem kuchni lubelskiej. W latach trzydziestych ubiegłego wieku ukazały się "Pamiętniki chlopskie", ktore okazały się materiałem nie do przecenienia. Autorzy przytaczają w nich również, co się wtedy jadało. Jedną z takich potraw jest parzybroda, na którą prowadzący program Łukasz Modelski zaprezentuje przepis. 08:25 HISTORIA POLSKI - ON WIERZYŁ W POLSKĘ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1992 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Wykonawcy: Tadeusz Bobrowski, Stefan Czarnecki, Anna Bobrowska, Włodzimierz Rzeczycki, Maria Fieldorf, Leszek Zachuta, Marek Raczyński, Adam Ferency Film opowiada o życiu i śmierci Emila Fieldorfa "Nila", jednego z najwybitniejszych dowódców Armii Krajowej i przywódców ruchu oporu. Człowieka, którego stalinowskie UB uznało za najgroźniejszego przeciwnika Polski Ludowej i Związku Radzieckiego. Autorka programu przypomina fakty, przytacza relacje świadków oraz rodziny i wykorzystuje unikatowe dokumenty dotyczące procesu "Nila". 09:15 PRASA DONOSI - BUDOWNICTWO W II RP Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W okresie międzywojennym brak mieszkań najbardziej odczuwany był w dynamicznie rozwijających się miastach. W kolejnym odcinku serii "Prasa donosi" opowiemy, jak rząd i samorządy starały się rozwiązać ten problem. 09:25 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 10:15 TO JEST TEMAT - "MAZUREK DĄBROWSKIEGO HISTORIA HYMNU NASZEGO" Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2004 Reżyseria: Marek Maldis Film dokumentalny ukazujący genezę naszego hymnu narodowego "Mazurka Dąbrowskiego" oraz dzieje tej pieśni od czasów jej narodzin w 1797 roku po czasy współczesne. Dokument ukazuje miejsca, ludzi i sytuacje, o których mówią zwrotki "Mazurka Dąbrowskiego". Ponadto przybliża główne postaci naszego hymnu: generała Jana Henryka Dąbrowskiego oraz autora słów do "mazurka" - Józefa Wybickiego. 10:55 UKRYTE SKARBY - TAJEMNICE JÓZEFA WYBICKIEGO I ŚMIERĆ NA WYSPIE EDWARDA. Reportaż, 21 min, Polska, 2016 Autor: Elżbieta Ruman Wykonawcy: Patrycja Hurlak (prowadzący) W tym odcinku o tajemnicach Józefa Wybickiego; poznamy też historię jego śmierci na Wyspie Edwarda. 11:20 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - KRÓL Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Wykonawcy: Wiktor Świetlik (prowadzący) Ile jest prawdy w wizji sanacyjnej Polski, jaką zaoferował widzom i czytelnikom Szczepan Twardoch, dowiemy się z odcinka poświęconego "Królowi". Czy marszałek Edward Rydz - Śmigły popierał rządy w stylu Hitlera, czy mieliśmy polską Noc Kryształową, i czy naprawdę planowano zabójstwo córki Piłsudskiego? 12:15 BODO - ODC. 4 Serial biograficzny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Michał Rosa, Michał Kwieciński, Marta Kownacka (obsada) Scenariusz: Piotr Derewenda, Doman Nowakowski Zdjęcia: Kamil Płocki Muzyka: Atanas Valkov Aktorzy: Antoni Królikowski, Agnieszka Wosińska, Anna Pijanowska, Piotr Żurawski, Mariusz Bonaszewski, Adam Fidusiewicz odc. 4 Minęły dwa lata. Zdesperowany Eugeniusz mieszka w Pabianicach pod Łodzią, gdzie występuje w miejscowych spelunkach. Miasto pogrążone jest w epidemii grypy hiszpanki. Wkrótce okazuje się także, że bardzo poważnie chory jest Teodor. Eugeniusz razem z rodzicami przeprowadza się do Warszawy i z jeszcze większą determinacją rozpoczyna walkę o sukces na scenie. 13:25 AMSTERDAM, LONDYN, NOWY JORK. WSPANIAŁA TRÓJKA - SZOK NOWOCZESNOŚCI. LATA 1800 - 1880. ODC. 3/4 Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Pod koniec XVI wieku w Amsterdamie zainaugurowano spółkę akcyjną, giełdę, masową produkcję statków handlowych, a miasto rozwinęło się wokół uporządkowanego planu urbanistycznego - pierwszego w Europie. Na handlu przyprawami z Azją zbudowało swój dobrobyt i postawiło stopę w Ameryce wraz z wyprawą Henry ' ego Hudsona - Anglika, który wyruszył na podbój świata pod sztandarem Zjednoczonych Prowincji. Londyn, w okresie między rewolucją, wojną domową i odbudową położył fundamenty pod dobrobyt gospodarczy, który umożliwił mu wyprzedzenie Amsterdamu w następnym stuleciu. 14:30 NEANDERTALCZYCY. POZNAJ SWOICH PRZODKÓW - POZNAJ SWOICH PRZODKÓW. ODC. 1/2 (NEANDERTHALS: MEET YOUR ANCESTORS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Wykonawcy: Andy Serkis Neandertalczycy. Przywykliśmy myśleć o nich jako o prymitywach i małpoludach, jak o nieudanym prototypie nowoczesnego człowieka. Najnowsze badania jednak wykazują, że neandertalczycy wcale nie zniknęli. Wciąż żyją. W nas. Według naukowców większość dzisiejszych mieszkańców planety nosi w DNA geny neandertalczyków. Można to wytłumaczyć tylko w jeden sposób. Gdzieś, kiedyś neandertalczycy i praprzodkowie człowieka współczesnego musieli mieć wspólne dzieci. Co więcej, neandertalskie dziedzictwo wciąż daje o sobie znać. Wpływa na naszą skórę, układ odpornościowy, ryzyko zachorowania na raka. W filmie autorzy spróbują rozwikłać niektóre zagadki tajemniczych przodków ludzi. Na podstawie zachowanych szczątków stworzą najwierniejszy w historii komputerowy portret neandertalczyka. Zbadają ich siłę, umiejętności adaptacyjne i inteligencję, a nawet mowę. Następnie poproszą Andy’ego Serkisa, hollywoodzkiego eksperta od nowoczesnych technologii filmowych, by wyczarował cyfrowego neandertalczyka, przenosząc widzów o tysiąclecia wstecz. Z pierwszej części widzowie dowiedzą się, jak wyglądał, neandertalczyk, jak się poruszał i czemu zawdzięczał swoją nadzwyczajną siłę. 15:35 FUTBOL W ROSJI - TAJNA BROŃ KGB (SOVIET FOOTBALL THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Nicolas Jallot Film dokumentalny o piłce nożnej w Związku Radzieckim i Rosji. Za czasów Stalina była instrumentem propagandy. Losy rozgrywek i samych piłkarzy były w rękach tajnej policji i wojska. Odkryto, że były prowadzone specjalne rejestry zaangażowanych w futbol. Do czasów zimnej wojny wiele tajemnic pozostanie trudnymi do odkrycia. Badania archiwów przez historyków oraz wywiady z weteranami futbolu oraz ich dziećmi pokażą jednak w pełni, w jakich warunkach odbywały się mecze, kto w nich grał, jakie mechanizmy funkcjonowały w klubach piłkarskich. Poznamy wiele mrocznych tajemnic historii rosyjskiego futbolu aż do czasów zimnej wojny i w okresie jej trwania. Jak się okazuje, sport z polityką i pieniędzmi zawsze szedł w parze. Ten film powstał z myślą o przedstawieniu perspektywy historycznej przed FIFA World Cup w Rosji latem 2018 roku. 16:35 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM NARODOWE W LUBLINIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Wzniesiony na wzgórzu Zamek Lubelski to jeden z symboli miasta. Był świadkiem ważnych wydarzeń. Tu podpisano akt unii polsko - litewskiej i tu formalnie narodziła się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Zamek był w kolejnych wiekach przebudowywany. Zmieniało się także jego przeznaczenie. W latach 1831 - 1954 był wykorzystywany jako więzienie. Przez lata okupacji niemieckiej przeszło przez nie ponad 40 tysięcy osób. W latach 1944 - 1954 był najpierw więzieniem sowieckim, a następnie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, przez które przeszło około 32 000 ludzi, głównie żołnierzy polskich konspiracji niepodległościowych. W 1954 roku, w dziesiątą rocznicę powstania PRL władze komunistyczne zdecydowały, że główne uroczystości odbędą się w Lublinie na wzgórzu zamkowym. Zdecydowano więc o zamknięciu więzienia. Trzy lata później, w 1957 roku zamek został nową siedzibą muzeum. W maju 2020 roku placówka stała się Muzeum Narodowym. Dzisiaj zasoby lubelskiego muzeum należą do najbogatszych w Polsce i obejmują kolekcję dzieł sztuki polskiej i obcej, wyroby rzemiosła artystycznego, zabytki archeologiczne, militaria, i archiwalia. Średniowieczna Kaplica Trójcy Świętej, to unikat w skali międzynarodowej. Dwukondygnacyjna kaplica była częścią zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego. Jednak monarchą najbardziej związanym z zamkiem był Władysław Jagiełło i to na jego polecenie Andrzej ozdobił wnętrze kaplicy freskami. Ikonografię stosowaną w kopułowych cerkwiach dostosowano do zachodniej, gotyckiej architektury. Prace zakończono w 1418 roku. Freski, podczas przebudowy zamku na więzienie pokryto warstwą tynku. Ponownie ujrzały światło dzienne dopiero pod koniec XIX wieku. 17:30 HISTORIA POLSKI - ADAM MACEDOŃSKI. WIĘCEJ NIŻ JEDNO ŻYCIE. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Brożek Scenariusz: Krzysztof Brożek Adam Macedoński. Lwowiak, krakus, polski patriota, współczesny człowiek renesansu zakorzeniony w wielokulturowej Rzeczypospolitej. Uczestnik manifestacji 3 maja 1946 r. w Krakowie i walk o Krzyż w Nowej Hucie w 1960 roku. Współzałożyciel Instytutu Katyńskiego, Chrześcijańskiej Wspólnoty Ludzi Pracy oraz Konfederacji Polski Niepodległej. Niestrudzony zbieracz świadectw katyńskich w czasach, kiedy wielu nawet bało się wymówić to słowo. Zatrzymywany, represjonowany, internowany. Adam Macedoński to także poeta, grafik, muzyk, pieśniarz, autor rysunków i wierszy w kultowym "Przekroju" Mariana Eilego. Nie rozstaje się z gitarą, śpiewa po polsku, włosku, hiszpańsku, ale najbardziej kocha lwowski bałak. W 2021 roku skończył 90 lat. Szuka pracowni, gdzie mógłby tworzyć malarstwo wielkoformatowe. 18:25 POLSKIE 100 LAT - POLSKA GIERKA. ZMARNOWANA DEKADA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Kraśko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki W grudniu 1970 roku Edward Gierek objął władzę i musiał zmierzyć się zarówno z rozbudzonymi nastrojami społecznymi, nową falą strajków, jak i umocnić swoją władzę w PZPR. Społeczny bunt został opanowany poprzez wycofanie się z grudniowej podwyżki cen, złagodzenie napiętych stosunków z Kościołem, przejściową liberalizację w polityce kulturalnej, ułatwienie wyjazdów zagranicznych. Niebagatelną rolę odegrała poprawa sytuacji gospodarczej dzięki zaciągnięciu licznych kredytów zagranicznych. Kwitła "propaganda sukcesu", podkreślająca, że "Polak potrafi". Sukces nie trwał długo. Już w 1975 roku rozpoczął się ogromny kryzys gospodarczy. W sklepach brakowało wszystkich towarów a próba wprowadzenia podwyżek cen w 1976 roku zakończyła się kolejnym wrzeniem społecznym. W odpowiedzi na represje po czerwcu `76 powstał Komitet Obrony Robotników. Wkrótce potem szereg innych organizacji. W podziemiu wydawano niezależną prasę i zakazane książki. Nadzieją dla Polaków był wybór na papieża kardynała Karola Wojtyły. Po słowach Jana Pawła II "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi", Polska była gotowa na wielką zmianę. 19:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 13 Serial wojenny, 42 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Katrin Buhring, Marek Ślosarski, Maria Dębska, Beata Fido, Bartosz Szczerbiak odc. 13 Ewce udaje się uciec z transportu. Znajduje kryjówkę u Nawrota, dawnego kumpla złodzieja, który mieszka w Otwocku. Okazuje się, że wraz z nim mieszka Rozi, schroniła się u niego po egzekucji kochanka gestapowca. Marysia, szukając pracy w kawiarni Europejska, spotyka dawnego nauczyciela muzyki. Tymczasem kierowca Margarete, Herman, na rozkaz swojej pracodawczyni poszukuje Marysi. Witold, Irka i Marysia cieszą się ze szczęśliwego powrotu Ewki. Nie mogą jednak dłużej zostać w Warszawie, sytuacja staje się zbyt niebezpieczna. Witold organizuje ich transport na wieś. Margarete szantażuje Marysię, żąda zwrotu zdjęć kompromitujących jej brata. Po odzyskaniu fotografii Margarete rozkazuje Hermanowi zabić Marysię. Joachimowie muszą natychmiast uciekać. Marysia zostawia rodzinę w nieczynnej zajezdni, gdzie wcześniej spotykali się z dowództwem i udaje się do profesora muzyki po pomoc. Niestety, zostaje zatrzymana podczas łapanki. Tymczasem ciężarówka z pozostałymi dojeżdża do zaprzyjaźnionego majątku na wsi. Na miejscu Stefan prosi parobka o wodę. To Kamil, który jednak nie rozpoznaje dawnego kolegi i twierdzi, że nazywa się Filip Socha. 20:00 FESTIWAL KULTURY NARODOWEJ "PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ" - STUDIO FESTIWALOWE - DZIEŃ IV Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Cyprian Ziąbski Druga edycja Festiwalu Kultury Narodowej "Pamięć i tożsamość" odbędzie się w dniach 22 lutego 1 marca 2022 roku. Na festiwal zgłoszono produkcje w kategoriach: Film i serial fabularny, Film i serial dokumentalny, Cykliczne programy o charakterze tożsamościowym, Teatr, Rekonstrukcja, Koncert i widowisko oraz Dla dzieci Polak mały. Przewidziane są dodatkowo dwie kategorie specjalne - Dziedzictwo bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Ojczyzna w nutach Chopina. Nowością tegorocznej edycji będzie konkurs Pitching FKN - przestrzeń, w której zewnętrzni twórcy filmów dokumentalnych będą mogli zaprezentować swoje projekty w fazie developmentu. Zwycięzca konkursu będzie nagrodzony możliwością współpracy z TVP przy realizacji projektu. Jeszcze jedną nowością będzie nagroda publiczności, którą zdobędzie pozycja festiwalowa o największej liczbie zdobytych głosów oddanych podczas trwania plebiscytu. 20:30 TEATR HISTORII - "PALACZ ZWŁOK" Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) W cyklu "Teatr Historii", łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do adaptacji powieści Ladislava Fuksa "Palacz zwłok" z 1981 r. w reżyserii Wojciecha Wiszniewskiego, gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, FINA) będzie dr Mateusz Werner (filozof kultury, krytyk filmowy, eseista; Instytut Pileckiego). Sztuka będąca adaptacją powieści Ladislava Fuksa, rozgrywa się pod koniec lat 30. XX w. , kulminuje w czasie niemieckiej okupacji Czech. "Palacz zwłok" to obraz uwikłania jednostki w nazistowski system totalitarny. Główny bohater dramatu Karl Kopfrkingl, pracownik miejskiego krematorium, pod wpływem namowy członka partii nazistowskiej, staje się zbrodniarzem. Akcja sztuki rozgrywa się w bardzo ważnym momencie historii Czechosłowacji, gdy kraj staje się niemieckim protektoratem z obowiązującymi prawami III Rzeszy. Widz może przyjrzeć się nad wyraz wiarygodnemu obrazowi uwikłania głównego bohatera. Siłą sztuki Wiszniewskiego i powieści Fuksa jest przedstawienie przeciętnego człowieka, który z pozoru nie ma zadatków na to, by stać się zbrodniarzem, a jednak uległość wobec systemu doprowadza go do bestialstwa. Chociaż akcja utworu rozgrywa się w okresie po anszlusie Czechosłowacji, to opisane wydarzenia mogłyby zdarzyć się w każdym czasie pod każdą szerokością geograficzną. Można pokusić się o tezę, że "Palacz zwłok" jest idealną egzemplifikacją słynnej tezy Hanny Arendt o "banalności zła". 20:45 TEATR TELEWIZJI - PALACZ ZWŁOK Teatr, 57 min, Polska, 1981 Autor: Ladislav Fuks Reżyseria: Wojciech Wiszniewski Scenariusz: Krzysztof Domaradzki Aktorzy: Franciszek Trzeciak, Wirgiliusz Gryń, Arkadiusz Lobe, Barbara Dziekan, Zofia Tomaszewska, Irena Burawska, Barbara Połomska, Włodzimierz Musiał, Paweł Nowisz, Wiesław Przybyła, Władysław Dewoyno, Krzysztof Leszczyński, Zygmunt Malawski, Jolanta Eraś, Lidia Kucza Akcja sztuki, która powstała na kanwie powieści Ladisłava Fuksa, rozgrywa się pod koniec lat trzydziestych w czasie niemieckiej okupacji Czech. W pierwszej scenie dramatu główny bohater Karl Kopfiringel (Franciszek Trzeciak), pracownik miejskiego krematorium, zostaje pokazany jako troskliwy ojciec i mąż, który spędza szczęśliwe chwile w gronie rodzinnym. Ma jednak poczucie, że za mało dba o swoją rodzinę, chcąc więc podnieść swoją stopę życiową, poprawić wydajność i zyski krematorium, ulega wpływom Willego (Wirgiliusz Gryń), który zapoznaje go z członkami partii nazistowskiej, ci zaś obiecują mu dostarczyć wielu nowych klientów do spopielenia. Wiodąc życie porządnego czeskiego mieszczanina, przeistacza się stopniowo w nazistę i volksdeutscha. Doprowadza go to do zabicia i skremowania własnej żony i syna, kiedy kolega z partii nazistowskiej uzmysławia mu, że matka pani Kopfiringel była Żydówką. Za czyn ten dostaje od swoich przełożonych nagrodę - awans na szefa technicznego krematoriów. Ostatnią sceną dramatu jest pusta sala (szpital psychiatryczny), w której siedzi bohater i powtarza w nieskończoność słowa ulubionego wierszyka swojego zamordowanego syna. 21:50 SŁYSZĘ JĄ WSZĘDZIE Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2016 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Sebastian Jensz Stawowoczyk Muzyka: Andrzej Zarycki Film ten, zrealizowany w 2016 roku, to opowieść o życiu i twórczości wspaniałego kompozytora krakowskiego Andrzeja Zaryckiego, który bezustannie komponuje, a właśnie obchodzi 75 lat. Popularność uzyskał dzięki prawie 20 - letniej współpracy z Ewą Demarczyk, dla której komponował i był także kierownikiem muzycznym jej zespołu. Najnowsze jego piosenki ma obecnie w repertuarze wielu nie tylko znanych, ale i młodych wykonawców. O swoim życiu i twórczości opowiada sam kompozytor, a także m.in. Zbigniew Wodecki, Anna Dymna, Tadeusz Kwinta. Basia Gąsienica - Giewont. 24:00 FIDEL CASTRO: NIEZNANE TAŚMY (THE FIDEL CASTRO TAPES) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Tom Jennings Muzyka: Mac Squier W 1959 roku Fidel Castro doszedł do władzy na Kubie. Był jednym z najbardziej kontrowersyjnych polityków na świecie. Film dokumentalny przestawia historię kariery kubańskiego dyktatora na podstawie nieautoryzowanych doniesień medialnych, zdjęć i nagrań, odsłaniając kulisy niemal półwiecznego trwania przy władzy Fidela Castro. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORI - ZBRODNIA WRZEŚNIOWA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kolejna sowiecka zbrodnia. W siedemnastym dniu wojny polsko - niemieckiej, ze wschodu uderzyli Sowieci. Na rubieżach Rzeczypospolitej skrzyżowały się wtedy dwa wielkie szlaki odwrotu polskich oddziałów. Jedne, jak Korpus Ochrony Pogranicza, ruszyły, by wesprzeć walczącą Warszawę. Inne, forsownymi marszami zmierzały na przedmoście rumuńskie, skąd miało wyjść polskie kontruderzenie, rozstrzygające losy zmagań. Rozpoczęło się też polowanie na rozproszone grupki polskich żołnierzy. Myśliwymi byli miejscowi chłopi, urządzający zasadzki po drogach. W zbrodniczym dziele miejscowi konkurowali z Armią Czerwoną, a liczbowego rezultatu tej rywalizacji nie poznamy zapewne nigdy. Niemiej mimo upływu lat ciągle ujawniane są nieznane fakty. Dziś też zamierzamy tak uczynić, a opowieść zaczynamy w Bieszczadach, a dokładnie w Krościenku, na granicy z Ukrainą. 01:35 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TRAGICZNE MIASTO Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony oblężeniu Leningradu.