TVP Dokument Wtorek, 01.03.2022 06:00 DZIKA POLSKA - POŻERACZ SŁOŃC Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Tym razem wyruszyliśmy na Podlasie, na spotkanie z Wiktorem Wołkowem, uznanym na całym świecie artystą fotografikiem. Specjalizuje się on w fotografii pejzażu i przyrody Polski północo - wschodniej. Od lat utrwala na kliszy i ukazuje piękno Podlasia. Udział w licznych konkursach ogólnopolskich i międzynarodowych przyniósł mu ponad 100 nagród i wyróżnień. Na swoim koncie ma szereg wystaw indywidualnych i albumów autorskich. Jednym z tematów jego zdjęć, jest rzeka Biebrza - jedyna w Europie nizinna rzeka zachowana w naturalnym stanie, kraina bobrów, niedostępnych bagien i mokradeł, raj niezliczonych gatunków ptaków. Właśnie nad Biebrzą ekipa Dzikiej Polskie miała przyjemność porozmawiać z jej wielkim miłośnikiem i wspaniałym fotografikiem. Poza tym, jego tematem "numer jeden" jest Słońce, od którego, jak mówi, nie może się wyzwolić. Szczególnie fascynuje go jego wschód, który według szamanów, przynosi bardzo pozytywną energię dla organizmu. Zapraszamy na wschód słońca nad Biebrzą z Wiktorem Wołkowem. 06:35 DZIKA POLSKA - JA BORSUK Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Bohaterem kolejnego odcinka "Dzikiej Polski" będzie borsuk, ssak drapieżny z rodziny łasicowatych. Borsuk występuje w lasach Eurazji, w Polsce całej. Nasza ekipa wyruszy jego śladem w lasach Górznieńsko - Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego. Borsuk za ostoję obiera lasy, przeważnie słoneczne stoki, pokryte lasem pagórki w pobliżu pól, czasem nawet na niezalesionych skłonach w środku pól. Jest wszystkożerny i prowadzi nocny tryb życia. W dzień przesiaduje w norze. Charakterystyczne dla borsuków jest to, że, w odróżnieniu np. od lisów, utrzymują swoją norę w czystości. Norę stanowi system korytarzy rozległy często na 20 - 30 metrów, z wejściem głównym, kilkoma wyjściami zapasowymi, otworami wentylacyjnymi oraz leżącą od 2 do nawet 5 metrów pod ziemią przestronną komorą i z osobną jamą, w której borsuk zagrzebuje odchody. Jeden z naszych prowadzących, Marcin Kostrzyński, znany już ze swoich niekonwencjonalnych i niezwykle pomysłowych metod podglądania i filmowania zwierząt, skonstruował specjalny pojazd, dzięki któremu będziemy mogli zajrzeć do wnętrza borsuczej nory. Zdarzenie niecodzienne. Ponadto o borsukach, ich życiu, zwyczajach opowiedzą nam: Grzegorz Kłosowski - artysta fotografik, oraz Robert W. Mysłajek ze Stowarzyszenia dla Natury WILK. 07:05 PO DWÓCH STRONACH LUSTRA WODY Serial dokumentalny, 47 min, Polska, 2018 Seria "Po dwóch stronach lustra wody" zabiera widza w podróż na dwa krańce Oceanu Spokojnego. Z jednej strony archipelag Komodo, w którym na lądzie niepodzielnie królują słynne smoki, a pod powierzchnią wody silne prądy omiatają usiane życiem rafy koralowe. Indonezja to także kraina niszczycielskich wulkanów, których erupcje niejednokrotnie naruszały porządek świata. Po drugiej stronie oceanu znajduje się, gęsto porośnięta lasem deszczowym, Kostaryka. Plaże obmywane są wodami zatoki, której nazwa pochodzi od nazwiska legendarnego, angielskiego korsarza Francisa Drake'a. Wody te zamieszkałe są przez niezliczone formy życia, które mogą być zarówno piękne, jak i niebezpieczne. Serial nie tylko odkrywa przed widzem tajemnice świata dzikiej przyrody, ale także buduje ludzką świadomość w kontekście wspólnej egzystencji wszystkiego, co żyje na Niebieskiej Planecie. "Po dwóch stronach lustra wody" to niezwykła wyprawa przez dwa światy, która prowadzi do pytania o miejsce człowieka za Ziemi. Seria składa się z 10 epizodów czterdziestopięciominutowych, a reżyserem jest Andrzej Misiuk autor wielu podwodnych produkcji dokumentalnych. Narratorem filmu jest magiczny głos Krystyny Czubówny. 08:05 DANIA. DZIKA I PIĘKNA 1. LAS (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 1 THE FOREST) Serial dokumentalny, 52 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. To rodzinne oglądanie w najlepszym wydaniu, ale dramat nie zawsze jest dla osób o słabym sercu. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. 09:05 ŻYCIE W BŁĘKICIE (LIFE IN THE BLUE) Film dokumentalny, 48 min, Republika Południowej Afryki, 2016 Reżyseria: Rafa Herrero Massieu Film dokumentalny, który zabierze widzów w niezwykłą podróż w błękit mórz i oceanów. Fascynujący podwodny świat oraz różnorodność życia, jaką można tu znaleźć, urzeka i zachwyca. Większość akcji rozgrywa się w głębokim na dziesięć metrów pasie wody, tuż poniżej powierzchni. Wiele gatunków używa tej części wody do migracji i polowania. Inne zaś wyspecjalizowały się w genialnych sposobach na pozostanie w ukryciu tam, gdzie pozornie nie ma schronienia. Oceany czerpiące energię ze Słońca i ulegające Księżycowi nieustannie przekształcają lądy naszej planety. Olbrzymie masy wody pokrywają 70 procent Ziemi i sięgają średnio do 4 tysięcy metrów głębokości. Ukryty pod powierzchnią świat w dużej mierze pozostaje niewidoczny. Wzdłuż wybrzeży Oceanu Atlantyckiego bujne podwodne ekosystemy zapewniają przestrzeń do rozmnażania i schronienia - z obfitym pożywieniem dla licznych gatunków. Środowiska te zasila Słońce - podstawowy żywioł całego życia morskiego. Na otwartym oceanie - w błękicie - znajduje się dom licznej rozmaitości dużych i małych zwierząt. Większość tutejszego życia koncentruje się w bogatym w pożywne składniki pasie wody, pobudzanym przez słońce, blisko 20 metrów pod powierzchnią. To, co się wydaje niezamieszkałą błękitną pustką, jest przestrzenią dla ogromnej różnorodności stworzeń. Niemniej, na otwartym oceanie życie jest brutalne. Nie ma tu za wielu kryjówek i trudniej znaleźć pokarm. Duże drapieżniki przepatrują wody w ciągłym poszukiwaniu pożywienia, wyłapując słabych i odłączonych od grupy. Tylko ci, którzy przystosują się do warunków, mają szansę na przetrwanie w wodnej, błękitnej dziczy. Przetrwanie w błękicie dalekich wód to nieustanne wyzwania. Słońce to ogromna siła, pobudzająca wszystkie przejawy życia na Ziemi. W oceanie energia uzyskana ze słońca przechodzi z jednego organizmu na drugi, tworząc różnorodne formy - w zależności od stopnia rozwoju. W błękitnej głębi wraki statków są jak oazy na pustyni: to idealne źródło pokarmu, kryjówki i ochrona. Dwa światy są rządzone własnymi, odrębnymi zasadami, ale połączone mocą silnych ciał niebieskich: Słońca i Księżyca. Pod wodą, od łowców po łowionych, od spektakularnych istot po najmniejsze żyjątka, od najbardziej skomplikowanych do najprostszych - przeznaczeniem wszystkich jest żyć i umierać w bezkresnym, błękitnym świecie. 10:05 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 4 LIECHTENSTEIN - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 4 LIECHTENSTEIN - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek czwarty to wycieczka do kraju Liechtenstein. Księstwo Liechtensteinu to niewielkie, alpejskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią, nad rzeką Ren. Liechtenstein jest jednym z dwóch współcześnie istniejących krajów podwójnie śródlądowych. Wiele tradycji w Liechtensteinie jest powiązanych ze zwyczajami innych państw niemieckojęzycznych. Ponieważ państwo jest bardzo niewielkie, nie powstały ludowe tradycje i zwyczaje charakterystyczne tylko dla Liechtensteinu. Wciśnięte między Austrię i Szwajcarię księstwo liczy 38 tysięcy mieszkańców i ledwie 160 kilometrów powierzchni. Większość ludzi mieszka w dolinach. W górach panują cisza i spokój. Dolina Hintervalorsch na wschodzie kraju przypomina idyllę na pocztówce sprzed wieku. Latem konie i krowy spędzają w Alpach trzy miesiące. 11:05 GDZIE DIABEŁ MÓWI DOBRANOC - STACJA OSTATNIEJ NADZIEI Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1985 Autor: Ewa Kozik Zdjęcia: Andrzej Sobański Opowieść o ludziach pracujących na lądzie, kórzy znają i rozumieją sprawy tych, co na morzu. Uczestnicy reportażu opowiadają o pracy w stacji, o łączności radiowej ze statkami. W reportażu wypowiadają się pracownicy stacji Witowo, są ze sobą bardzo zżyci, niektórzy z nich poprzez pracę poznali swych współmałżonków. Opowiadają także o szczególnych momentach w swojej pracy, kiedy nadchodzi sygnał Mayday i są świadkami katastrofy statku. W reportażu pokazane są urządzenia nadawczo - odbiorcze, radiowe Stacji Witowo. Są i miłe chwile w pracy, kiedy pracownicy otrzymują od załóg statków pocztówki z podziękowaniami. 11:30 LICZ Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Żart filmowy przyrównujący warszawski Pałac Kultury i Nauki do rakiety kosmicznej. 11:45 PREKURSOR Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stefan Czyżewski Wykonawcy: Grażyna Ciopińska Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych, poświęcony profesorowi Marianowi Mazurowi i jego teorii charakterów. W okresie Polski Ludowej władze z podejrzliwością odnosiły się do cybernetyki, jej wybitnego przedstawiciela ośmieszano, a dorobek naukowy ignorowano. 12:05 ZŁOTE ŁANY - ODC. 8 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek W gospodarstwie pana Mariana trwają przygotowania do wesela. Kury idą pod nóż, gościom bowiem, jak chce tradycja, trzeba podać rosół. Dzwonnik uderza w dzwon. Słysząc jego dźwięk, pani Rozalia snuje rozważania o braku pobożności w dzisiejszym świecie. Pan Szorc jest jednym z najbogatszych i najbardziej szanowanych gospodarzy w Złotych Łanach. Postawił na hodowlę koni rasy śląskiej i zupełnie dobrze na tym wychodzi. Córka Dorota ma zamiar iść w jego ślady. Pani Wanda uważa, że wystawne wesela, które ciągle jeszcze urządza się we wsiach, zupełnie nie mają sensu. Lepiej przeznaczone na nie pieniądze dać młodym, żeby mieli od czego zacząć wspólne życie. W domu pana Mariana państwo młodzi szykują się do wyjazdu do kościoła. Nim to nastąpi, otrzymają błogosławieństwo od rodziców. Potem, zgodnie z miejscowym zwyczajem, orszak weselny przejedzie przez całą wieś. Sąsiedzi na drodze ustawią bramki - przeszkody, a z im bogatszych domów pochodzą młodzi, tym przeszkód jest więcej. Młodzi zatrzymają się przed każdą, by czekające tam dzieci obdarować słodyczami, a dorosłych poczęstować czymś mocniejszym - w podzięce za życzenia. Edward Wełpa i jego syn Maniek chorują na oczy z powodu niedostatecznego ich zabezpieczenia podczas pracy ze spawarką. Założyli więc ciemne okulary i wychodzą w pole. Mają zwozić słomę. Od trzech lat sąsiadem Wełpów jest artysta malarz. Osiadł w Złotych Łanach zmęczony miastem. Każdego lata urządza u siebie plenery dla przyjaciół plastyków. Na co dzień zaś obserwuje z boku wieś, ciekaw, jak radzą sobie rolnicy w niełatwym dla nich okresie. Pan Franciszek jest zadowolony. Ostatecznie odrzucił ofertę Belga, który chciał kupić jego ziemię. Pani Stenia natomiast doszła do wniosku, że jako businesswoman powinna mieć jakieś hobby i właśnie w pobliskiej stadninie pobiera pierwszą lekcję jazdy konnej. U Kałczorów wesele Marianowej córki staje się okazją do wspomnień. Pani Grażyna opowiada, jak mąż zakochał się w jej pięknym warkoczu, którego do dziś nie pozwala obciąć. Tymczasem państwo młodzi dziękują rodzicom za wszystko. Zaraz odbędą się oczepiny połączone z przyśpiewkami. 12:35 SAHARA, CZĘŚĆ 3, NIGER KRAJ NA BEZDROŻU (SAHARA, EPISODE 3, NIGER STUCK IN THE MIDDLE) Serial dokumentalny, 49 min, Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: David Kleijwegt Seria dokumentalna, opowiadająca o tym, co dzieje się w części świata sąsiadującej z Saharą. Przez wieki kolonizatorzy omijali to miejsce, bo największa piaszczysta pustynia na planecie była zbyt gorąca i zbyt nieprzenikniona. Teraz wydaje się, że Europa przesunęła swoją południową granicę na Saharę, aby zatrzymać migrację i walczyć z terroryzmem. Co mieszkańcy Sahary myślą o tej ingerencji? Reporter Bram Vermeulen przemierza pustynię z zachodu na wschód, od Oceanu Atlantyckiego do Morza Czerwonego. W części trzeciej - Niger. Nasz bohater będzie musiał poradzić sobie z upałem, niebezpieczeństwami związanymi z postępującym dżihadyzmem, desperacją migrantów, ukrytym światem niewolnictwa. Odkryje sieci handlu ludźmi i spotka się z mieszkańcami najbardziej niegościnnych miejsc na ziemi. Niger - kraj na bezdrożu. Niger to kraj o proporcjonalnie najwyższym przyroście naturalnym na świecie. Średnio kobieta rodzi tu siedmioro dzieci. W tej osadzie nawet więcej. Naukowcy z dalekich uniwersytetów przewidują, że wiejskie społeczności spowodują podwojenie populacji Nigru w ciągu piętnastu lat. Poznamy też Agadez - miasto na skrzyżowaniu dawnych, pustynnych szlaków karawanowych, które Europejczycy postanowili zamknąć. Agadez to serce Afryki Zachodniej i ostatni przystanek przed Saharą. Przez wiele stuleci ludzie żyli tu dostatnio z transportu i handlu. Kiedyś wożono tędy sól, złoto i niewolników. Ostatnio migrantów, których celem była Europa. Dziś Agadez jest cieniem dawnej, wspaniałej stolicy przemytu. 13:35 MY I KOTY (LION IN YOUR LIVING ROOM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Daniel Zuckerbrot Koty są jednymi z najbardziej popularnych zwierząt w ludzkich domach, jednak wciąż w wielu przypadkach pozostają tajemnicze. Czy najnowsze badania naukowe mogą rozjaśnić zagadkowe zachowania kota domowego? Przez prezentację jednego roku z życia kota, dokument w lekkim i dowcipnym stylu odpowiada na pytania, które dotychczas pozostawały bez odpowiedzi: Czy to prawda, że koty zawsze lądują na czterech łapach? Co kot robi, gdy wpatruje się nieruchomo w jeden punkt? Czy koty rzeczywiście są konkurencją dla psów? Czy koty odczuwają z nami więź emocjonalną, czy jesteśmy dla nich tylko wygodnymi dostarczycielami jedzenia i schronienia? Od pierwszych chwil po urodzeniu, przez proces dorastania i nauki, film ukazuje kolejne fragmenty złożonego wewnętrznego życia kota: zabawę, pieszczoty, interakcje z ludźmi i innymi zwierzętami i to, w jaki sposób funkcjonują słynne kocie zmysły słuchu, węchu i wzroku. Weterynarze i naukowcy przedstawiają tu przypadki i tajemnice kociej egzystencji oraz przybliżają meandry ich zachowań i ewolucji. 14:40 CHRISTIAN DIOR, PROJEKTANT MARZEŃ (CHRISTIAN DIOR, DESIGNER OF DREAMS / CHRISTIAN DIOR, COUTURIER DU RÊVE) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2018 Reżyseria: Benjamin Vu Film dokumentalny o tym, jak Paryskie Muzeum Sztuki Dekoracyjnej obchodziło 70 lat powstania Domu Diora. Christian Dior często odwiedzał to muzeum. Niewątpliwie znacznie poszerzył tu swoją wiedzę na temat tkanin i sztuki dekoracyjnej, a w 1955 roku, kiedy po sukcesie swojej marki stał się też kolekcjonerem, wypożyczył placówce kilka eksponatów na wystawę o XVIII - wiecznych paryskich twórcach mebli. Co ciekawsze, w archiwach jest notka dyrekcji do redakcji ówczesnych magazynów mody, że na wernisażu pojawią się modelki w strojach zaprojektowanych przez pana Christiana Diora. To był pierwszy pokaz mody zorganizowany w ramach wystawy czasowej. Niezwykła wystawa przyciągnęła ponad 700 000 odwiedzających z całego świata. Wybierzemy się w podróż, by poznać ikonę stylu, ówczesną modę, społeczeństwo i kulturę, by odkryć świat założyciela i jego ponadczasowe projekty, powstające z myślą o kobietach. Trochę historii, przepiękne wnętrza i stylizacje, wypowiedzi znanych projektantów. Będzie też mowa o jego następcach, do których należeli: Yves Saint Laurent, Marc Bohan, Gianfranco Ferr, John Galliano, Raf Simons, a ostatnio Maria Grazia Chiuri. Podróż od początków genialnych projektów i arcydzieł, które doprowadziły do ponadczasowego sukcesu. Wśród gości takie gwiazdy jak Natalie Portman, Cline Dion czy Robert Pattinson. Wszystkie kreacje zasługują na miejsce w muzeum, a zwłaszcza projekty Christiana Diora, które są prawdziwymi dziełami sztuki. 15:50 ZAGADKI SEJSMOLOGII (CHASING QUAKES) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: John Capener Film dokumentalny o katastrofach spowodowanych przez trzęsienia ziemi. Jedno z nich miało miejsce niedawno we Włoszech. Jesienią 2016 r. tragedia dotknęła północno - środkowy obszar kraju. Seria czterech trzęsień ziemi w górach zniszczyła historyczne miasto. Zaraz po pierwszym trzęsieniu naukowcy szybko rozpoczęli prace, aby dokonywać pomiarów w czasie rzeczywistym, aby ocenić ten geologiczny dramat. Ten film wykorzystuje trzęsienia ziemi w 2016 roku, aby zbadać, co oznacza badanie trzęsień ziemi w dzisiejszej Europie. Krzyżują się tutaj wyzwanie naukowe i niepokój społeczny. Słyszymy relacje społeczności z pierwszej ręki i spotykamy naukowców próbujących dowiedzieć się jak najwięcej o ostatnich wydarzeniach. Zobaczymy, jak sejsmolodzy wykorzystują najnowocześniejszą technologię satelitarną i sensoryczną. Od archeologii po technologię kosmiczną - każde narzędzie jest potrzebne do gromadzenia danych, które odblokują sekrety naszej niespokojnej planety. 16:50 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 5 LUXEMBURG - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 5 LUXEMBURG - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę. 17:55 KARNAWAŁOWE SZALEŃSTWO (PICK YOUR COSTUME / FOUS DE CARNAVALES) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2019 Reżyseria: Lolita Rive Film dokumentalny o słynnych, karnawałowych paradach na świecie. Żywiołowe Rio, intrygująca Wenecja, szalejąca Dunkierka... Te trzy miasta łączy fakt, że w lutym - marcu przyciągały miliony turystów na karnawał. Rio: niewątpliwie najwspanialszy karnawał, najsłynniejszy, najbardziej perfekcjonistyczny. Na Sambodromie najlepsze szkoły samby w kraju rywalizowały ze sobą w szalonych rytmach. Wenecja, gdzie setki tysięcy miłośników kostiumów spotykały się każdej zimy w magicznej atmosferze Serenissimy, aby podzielić się swoją pasją do masek. W środku gondoli i mitycznego placu św. Marka każdy na jeden dzień staje się kimś z innej epoki. Dunkierka: z pewnością najbardziej szalony karnawał. W tym dumnym mieście na północy ludzie każdej zimy kultywują głęboko zakorzenioną tradycję: zespół, fanfarę, wokół której ludzie godzinami śpiewają i tańczą. Wyruszymy w przygodę wraz z Francuzami, którzy wyjeżdżają na kilkudniowe uroczystości, parady i konkursy na najpiękniejszy kostium, największą fanfarę czy najpiękniejszą platformę! 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - QUEBEC. INNA AMERYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Quebecu. Quebec to największa kanadyjska prowincja, francuskojęzyczna enklawa na anglosaskim kontynencie. Gościnność i serdeczność mieszkańców kontrastują z lodowatymi, rozległymi pustkowiami, z których słynie ten region. W 1608 roku francuski podróżnik Samuel de Champlain założył niewielką osadę nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czterysta lat później nazwa Quebec pozostaje obietnicą nowego świata. W miejscu dzisiejszego Montrealu, de Champlain utworzył ośrodek handlu futrami. Wkrótce powstała tu także misja katolicka. Francuzi stopniowo przekształcali Montreal w ważną metropolię. Miasto położone jest głównie na dwóch dużych wyspach, które opływają dwie odnogi Rzeki Świętego Wawrzyńca. Architektura ratusza odzwierciedla burzliwą historię Montrealu. 20:10 ALBANIA. POSZUKUJĄC SPRAWIEDLIWOŚCI Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Witold Szabłowski Historia Jovana Plaku, którego ojciec, Koco Plaku, był wykształconym w Związku Radzieckim geologiem. To jemu Albania zawdzięcza znalezienie największych w kraju pokładów ropy naftowej. W latach 60. Albania zerwała związki z ZSRR, wszyscy wykształceni w Moskwie znaleźli się na czarnej liście. Jovan miał pół roku, kiedy jego ojca zabrali agenci Sigurimi. Los ojca i jego zniknięcie zdeterminowało całe jego życie. Jovan od niemal trzydziestu lat szuka bezskutecznie grobu ojca. Film jest jednocześnie opowieścią o latach albańskiego reżimu podczas rządów Envera Hodży, któremu podległe służby specjalne, zwane Sigurimi, miały nieograniczoną władzę nad życiem i śmiercią obywateli kraju. W egzekucjach zabito ponad 5 tysięcy ludzi; kolejnych kilkadziesiąt tysięcy to ofiary łagrów i prześladowań. Komunistyczny reżim, który rządził Albanią od zakończenia II wojny światowej do roku 1992, wzorem Stalina budował łagry i mordował swoich własnych obywateli. 21:05 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - LIBAN. WYBUCH GNIEWU. Magazyn, 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk To był największy nieatomowy wybuch w historii. W sierpniu 2020 r. w Bejrucie, stolicy Libanu, nad Morzem Śródziemnym - eksplodował magazyn portowy. W jednej chwili część miasta legła w gruzach. Eksplozja pogrążyła kraj nie tylko w żałobie, ale także w niebywałym kryzysie i biedzie. O filmie "Liban. Wybuch gniewu" Barbara Włodarczyk rozmawia z reżyserem Krzysztofem Dzięciołowskim. 21:15 LIBAN. WYBUCH GNIEWU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Zdjęcia: Andrew Carter Muzyka: Zeid Hamdan , Marc Codsi Wybuch chemikaliów w Bejrucie latem ubiegłego roku niszczy pół miasta, zabija 200 osób i rani ponad 7500. Największa nieatomowa eksplozja XXI wieku szokuje świat. Śledztwo trwa, zmieniają się prokuratorzy, rodziny poszkodowanych czekają na sprawiedliwość. Młode pokolenie Libańczyków, wyrosłe 10 lat temu na doświadczeniu arabskiej wiosny, czuje wściekłość na władze. I żąda zmian. W trybie rewolucji. Wybuch w porcie to dla wielu kulminacja przewlekłego, politycznego chaosu oraz olbrzymiej korupcji. W czasie koronawirusa upada służba zdrowia, a instytucje państwa nie spełniają podstawowych potrzeb społecznych. Liban stoi na krawędzi zapaści ekonomicznej i politycznej. Czy kraj ma szansę wyjść z kryzysu? 22:15 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MUZYKANTA Z JAŁTY NA KRYMIE Cykl reportaży, 28 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia Wołodii Zorki, który pracuje jako muzyk w jednej z nadmorskich restauracji Jałty. Z wykształcenia jest animatorem kultury. Na Krym przyjechał ze wschodniej Ukrainy. Urzekła go krymska egzotyka, przyroda, góry i ciepłe morze. Od trzech lat mieszka tu na stałe i jak większość mieszkańców miasta, utrzymuje się dzięki turystom. Barbara Włodarczyk towarzyszy mu z kamerą przez jedną noc. Oglądając nocne życie krymskiego kurortu, słucha opowieści Wołodii o jego życiu i pracy, a także o ludziach odwiedzających nocne lokale Jałty w poszukiwaniu rozrywki i mocnych wrażeń. 22:55 MIT O SZARYM Dokument fabularyzowany, 59 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikowski Zdjęcia: Stanisław Ścieszko, Rafał Wróblewski, Zdzisław Kaczmarek, Stanisław Ścieszko jr, Alexandre C. Jacquart Aktorzy: Mieczysław Gajda, Piotr Seweryński, Michał Szewczyk, Bronisław Wrocławski Kanwę scenariusza filmu stanowi rękopis "Wspomnień" Antoniego Hedy "Szarego", pisany w stalinowskim więzieniu w połowie lat 50. , a dokończony w stanie wojennym, oraz wydany w 1990 roku jako "Wspomnienia Szarego". Dokument fabularyzowany Grzegorza Królikowskiego wprowadza widza w świat Antoniego Hedy (1916 - 2208), legendarnego dowódcy oddziału AK na Kielecczyźnie. Ten niezwykły człowiek wybrał dla siebie pseudonim całkiem zwyczajny - "Szary". Stał się bohaterem narodowym. Dbał o swoich podwładnych, a oni odwdzięczali się swoją miłością do niego, szacunkiem i poważaniem. Nie zdradził żołnierzy nawet wtedy, gdy śledczy UB, pułkownik Różański, złożył mu propozycję nie do odrzucenia. Wielce cenili go także cywile z okolicznych wsi, gdzie stawił opór okupantowi. Nigdy nie zwątpił, nie poddał się, nie dał się złamać, przez cały czas okupacji z narażeniem własnego życia walczył za swoich krajan. W 1943 r. rozbił więzienie w Starachowicach, uwalniając więźniów. Połowa z nich wstąpiła do utworzonego przez niego oddziału partyzanckiego. W 1944 oddział partyzancki AK pod dowództwem Antoniego Hedy dokonał udanej akcji na więzienie w Końskich. Po wojnie, w 1945 r. , wraz ze swymi żołnierzami zaatakował ubeckie więzienie w Kielcach, wyprowadzili na wolność 700 patriotów, nieludzko traktowanych, torturowanych. "Szary" został osadzony w tym samym więzieniu i skazany czterema wyrokami na karę śmierci. Ocalił jednak życie. Z łaski Bieruta karę śmierci zmieniono na dożywocie. W więzieniu cierpiał męki z powodu rozłąki z córkami i żoną, której odmawiano nawet widzenia z nim, nie wiedział. czy jeszcze kiedyś je zobaczy. W 1956 r. został zwolniony warunkowo tylko dzięki uporowi wspaniałej żony i podkomendnym, którzy nachodzili Zenona Kliszkę, ówczesnego wiceministra w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wyszedł na wolność, jednak aż nadto wiedział, że nie jest to prawdziwa wolność. Musiał wciąż walczyć, zaczął szukać swoich dawnych podkomendnych. 13 grudnia 1981 r. wpadł w ręce bezpieki. Został umieszczony w areszcie śledczym. Wśród internowanych w Białołęce cieszył się największym autorytetem. Władze chciały się pozbyć Antoniego Hedy, proponowano mu wyjazd wraz z całą rodziną za granicę. Również nie zdradził ojczyzny. Antoni Heda został w końcu zrehabilitowany. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński awansował go do stopnia generała. W filmie wypowiadają się córki Teresa Heda - Snopkiewicz i Maria Hamilton, siostra Maria Łuszczak, bratanek mec. Antoni Cheda, pisarka Danuta Suchorowska - Śliwińska, a także towarzysze broni "Szarego": Henryk Czech "Śmigły", Józef Małek "Tygrys", Janusz Sermanowicz "Dyzma" i inni. Ilustracją są materiały z archiwum rodzinnego oraz zbiory prywatne, a także inscenizowane sekwencje z udziałem aktorów. 00:05 POLSKIE RADIO - LATA POWOJENNE Reportaż, 20 min, Polska, 1987 Autor: Jerzy Bogdanowski, Róża Wojta Powojenne dzieje Polskiego Radia Poznań. Rozgłośnia rozpoczęła działalność 24 kwietnia 1927 roku o godzinie 17. Dokładnie 60 lat później kamera reporterska podgląda realizatorów i dziennikarzy podczas nadawania programu jubileuszowego. Spikerka wita się ze słuchaczami i przypomina im historię poznańskiej rozgłośni. Ta jest kontynuowana w dalszej części reportażu. Przytoczone zostają wydarzenia lutego 1945 roku, kiedy po wojnie grupa entuzjastów podjęła działania na rzecz odbudowy radiostacji. 1 marca rozpoczął nadawanie poznański radiowęzeł, zaś Polskie Radio Poznań uroczyście otwarto 3 czerwca, w budynku przy ulicy Berwińskiego. To tam kamera rejestruje pracę przy tworzeniu i nadawaniu audycji oraz wypowiedzi dziennikarzy i techników, między innymi na temat wybitnych osobistości poznańskiej rozgłośni, gimnastyki porannej, obecnej na antenie od 1928 roku, historii i działalności radia od strony techniczno - realizatorskiej, jego bogatej oferty programowej, w tym muzycznej i literackiej. Całość reportażu spina bogata ikonografia i archiwalne nagrania radiowe. 00:30 NOTACJE - HENRYK BOUKOŁOWSKI. NIEŚMIAŁY JAK OSTERWA Cykl dokumentalny, 8 min, Polska, 2011 Autor: Ewa Bilińska Henryk Boukołowski, aktor, reżyser klasyki światowej i polskiej dramaturgii w teatrze i telewizji. Zadebiutował rolą Papkina w "Zemście" Aleksandra Fredry. Aleksander Zelwerowicz jako pierwszy porównał jego talent do talentu najsłynniejszego aktora teatralnego - Juliusza Osterwy. 00:40 ŚWIAT OD ŚWITU DO ZMIERZCHU - BAKU OD ŚWITU DO ZMIERZCHU Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński Życie w Baku toczy się powolnym rytmem wyznaczonym przez namaz - muzułmańską modlitwę rytualną odmawianą wielokrotnie w ciągu dnia. Temu rytmowi podporządkowany jest każdy - od mechanika samochodowego po pracownika dynamicznej agencji reklamowej. W krajobrazie miasta ścierają się rozwój i tradycja. Kontrastują ze sobą przepych i skromność. Powstają nowoczesne wieżowce, okazałe gmachy muzeów, szerokie bulwary, ogromne apartamentowce - wszystko jednak ma swoją cenę. Bogactwo zbudowane jest na wydobyciu ropy naftowej, które niszczy krajobraz wokół miasta. W filmie zobaczymy epizod opowiadający o rodzinie, której wielopokoleniowy dom zaraz przestanie istnieć na rzecz nowej dzielnicy dla biznesu. Będą pożegnania i nostalgia za utraconym własnym miejscem na ziemi. Tradycja jednak pozostaje żywa, jeśli zajrzy się w odpowiednie miejsca. Nadzieja kwitnie w dzieciach biorących udział w corocznym wspólnym praniu dywanów czy nauce pieśni ludowych na lekcjach śpiewu. Przyszłość też ma swoje miejsce w sercach mieszkańców. Poznamy młodą dziewczynę snującą plany swoich zaślubin, a także będziemy świadkami tworzącej się przyszłości na tradycyjnym azerskim weselu. Czas jest wszechobecny w Baku. Każdy epizod tego filmu to podróż w przeszłość, przyszłość lub studium chwili. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 230 NA RATUNEK MILCZĄCYM KOLOSOM Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Dziś wybieramy się do Krosna. W kamienicy w centrum Krosna podczas penetracji piwnic koledzy eksploratorzy odkryli silnik stacjonarny z początków ubiegłego wieku. Po bliższych oględzinach okazało się, że napędzał unikatowy generator zaopatrujący w prąd znaczną część miasta. Ponieważ w kamienicy mają zostać przeprowadzone prace remontowe, podejmiemy próbę wydobycia silnika, nim komuś przyjdzie do głowy pociąć go na złom. 02:15 ALEKSANDRA JEDZIE DO POLSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Albrecht Jawłowski, Jacek Wasilewski Aleksandra Miranda Martines jest pół Buriatką, - pół Kubanką, mieszka na Syberii na pograniczu rosyjsko - mongolskim, czuje się Polką i chce wyjechać do Polski. Jej ojciec jest czarnoskórym Kubańczykiem, matka - Buriatką. Wiadomo, że Miranda otrzyma Kartę Polaka - i będzie musiała po nią pojechać do odległego o 700 km polskiego konsulatu w Irkucku. Pojedzie tam samochodem Giennadija Iwanowa, czystego Buriata, który także działa w Stowarzyszeniu Nadzieja. Przy okazji wyjazdu do Irkucka Miranda będzie chciała odwiedzić swoją rodzinę w byłym Agińskim Okręgu Autonomicznym, kilkaset kilometrów od Irkucka. To rodzina ze strony matki, niewidziana od kilku lat. To tam pielęgnuje się pamięć o przodku Polaku, który wmieszał się w buriacką rodzinę do dziś żyjącą w małych, rozrzuconych w tajdze wsiach, gdzie wciąż panuje silna tradycja szamańska. 03:20 RIO, MIASTO BEZ BOGA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2016 Scenariusz: Justyna Szubert - Kotomska Zdjęcia: Adam Kowalczyk Rio de Janeiro było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich. Miasto w powszechnej opinii uznawane jest za światową stolicę tańca, muzyki, pięknych plaż i nagich ciał. Dokument ukazuje inne oblicze metropolii, dalekie od obrazków znanych z widokówek. Odsłania też ciemne strony organizacji sportowego święta. Igrzyska doprowadziły do jeszcze bardziej zmilitaryzowanej polityki bezpieczeństwa publicznego w mieście. Przy wysiedlaniu mieszkańców z terenów przeznaczonych pod inwestycje olimpijskie łamane były prawa człowieka. Dokument dowodzi, że o tym miejscu Bóg zapomniał, odszedł dawno temu, nie chcąc patrzeć na biedę, przemoc, narkotyki. Jednym z bohaterów opowieści jest Paulo Lins, autor głośnej książki "Miasto Boga".