TVP Historia Wtorek, 01.03.2022 Zmiany z dnia 23.02.2022 w stosunku do raportu z dnia 16.02.2022 (dodano pozycję programową) 10:25 KOTWICZ. OSTATNI KOMENDANT Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Kaźmierczak Scenariusz: Grzegorz Kaźmierczak Film dokumentalny "Kotwicz. Ostatni komendant" opowiada historię ppłk. Macieja Kalenkiewicza, legendarnej postaci polskiego podziemia niepodległościowego, oficera Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych. Jego postać przybliżają córka Maria Danuta Wołągiewicz i historycy IPN dr Tomasz Łabuszewski i dr Kazimierz Krajewski. W 1939 r. Kotwicz był zastępcą majora Henryka Dobrzańskiego Hubala, później m.in. współtwórcą lotniczej łączności z krajem, koncepcji cichociemnych i polskich wojsk spadochronowych, planu powstania powszechnego, instruktorem i autorem lub współautorem instrukcji bojowych. Był też jednym z ponad trzystu elitarnych żołnierzy Armii Krajowej, zrzuconych do okupowanej Polski, a w 1944 r. ostatnim komendantem Nowogródzkiego Okręgu AK, obrońcą straconego posterunku na Kresach Wschodnich i autorem operacji wyzwolenia Wilna "Ostra Brama". Z wykształcenia Kalenkiewicz był saperem i inżynierem, absolwentem Oficerskiej Szkoły Inżynierii, którą ukończył w październiku 1927 r. Po przewrocie majowym przeniesiony służbowo na Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej w 1935 r. uzyskał dyplom inżyniera urządzeń i komunikacji miejskich. Do Wyższej Szkoły Wojennej został przyjęty w styczniu 1938 r. z pierwszą lokatą na 800 kandydatów, naukę przerwał wybuch wojny. Tytuł oficera dyplomowanego uzyskał pośmiertnie. Kotwicz poległ ze swoimi żołnierzami w sierpniu 1944 roku we wsi Surkonty w walce z NKWD. Tam też są pochowani na niewielkim cmentarzu wojskowym. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:00 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 6/21 - WŁOSY FLORY, CZYLI LABIRYNT Serial komediowy, 48 min, Polska 1974 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Występują: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Irena Kwiatkowska, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszak, Hanna Skarżanka, Saturnin Żurawski, Janusz Kłosiński, Wacław Kowalski, Bohdan Ejmont i inni Czterdziestolatka coraz bardziej niepokoją powiększające się zakola nad czołem i rzednąca z biegiem lat czupryna. Te same problemy mają jego koledzy, a nawet ministerialni zwierzchnicy. W kręgu znajomych pocztą pantoflową rozchodzi się wieść o fenomenalnej pani Florze i jej niezawodnym specyfiku na porost włosów. Inżynier Karwowski poddaje się kuracji zapobiegającej łysieniu. Minister Zawodny żąda, by jego również zaprowadził do pani Flory. Nikt nie przypuszcza, że Flora okaże się zwykłą szarlatanką. Kuracja przynosi fatalne efekty, a sytuacja inżyniera na budowie wyraźnie się komplikuje. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 15:55 KRYMINALNE ZAGADKI POLSKI - ODC. 5 Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartek Jastrzębowski Scenariusz: Maciej Bardzki Wykonawcy: Wit Kasperek Aktorzy: Katarzyna Cygler, Laura Solongo W tym odcinku badamy historię uwięzienia i torturowania Henryka V Brzuchatego, syna księcia legnickiego Bolesława Rogatki. Kto i dlaczego go uwięził, i jakie były tego konsekwencje? (dodano pozycję programową) 17:55 RYNGRAF Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Zapert, Dorota Kania Scenariusz: Dorota Kania Zdjęcia: Robert Krauz Muzyka: Konstancja Kochaniec Film opowiada o ludziach podążających tropem ryngrafu wykopanego przez ekipę prof. Krzysztofa Szwagrzyka z dołów śmierci na Bródnie w kwaterze 45N. Na początku nie wiedziano, czy to jest jakiś przedmiot, czy po prostu rdza. Przy czyszczeniu nagle ten rdzawy kawałek zaczął przemawiać, najpierw wyłoniły się zadrapania, potem litera, ułożył się wyraz. Człowiek pozostawił po sobie najważniejszy ślad: imię, nazwisko, adres, napis po łacinie, skrót NSZ - piękne świadectwo służbie idei. Więźniowie wiedzieli, że wkrótce nie będzie po nich żadnego śladu. (dodano pozycję programową) 18:30 RODZINY WYKLĘTYCH MAJĄ GŁOS - GRZEGORZ MATYJASZCZYK Dysk./wywiad/debata, 27 min, Polska, 2022 Scenariusz: Tadeusz Płużański Witold Matyjaszczyk, ps. Jodła, rocznik 1925, w czasie wojny był członkiem wywiadu Armii Krajowej i Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Aresztowany przez Niemców, na skutek bicia i tortur stracił świadomość, ale został odbity przez kolegów z AK. Po 1945 r. trafił pod dowództwo Warszyca, brał udział m.in. w rozbiciu więzienia UB w Radomsku, likwidacji komendantów UB. Aresztowany przez komunistów, znów torturowany, więzienie opuścił na skutek amnestii. Marian Matyjaszczyk, ps. "Huragan", "Drabina", rocznik 1923, starszy brat Witolda. Żołnierz ZWZ - AK i KWP. W 1943 r. brał udział w uwolnieniu więźniów z niemieckiej katowni w Radomsku. Powołany do LWP, uciekł, gdyż nie chciał uczestniczyć w likwidacji band leśnych. Wrócił do KWP, aresztowany, torturowany i szczęśliwie amnestionowany. Jeszcze w 1982 r. był inwigilowany przez służby PRL. O braciach opowiada wnuk Grzegorz Matyjaszczyk, lekarz wojskowy, weteran 5. i 6. zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku. (dodano pozycję programową) 00:45 DO PRZYJACIÓŁ MOSKALI Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Czarnecki Scenariusz: Andrzej Czarnecki Zdjęcia: Jerzy Rudziński Twórcy filmu podejmują próbę objaśnienia widzowi, jak działa rosyjska propaganda. Posłuży temu konfrontacja materiałów ze starych kronik, w tym także tych o mocnym wydźwięku antypolskim, ze współczesnymi obrazami ukazującymi stosunki Rosji z byłymi republikami radzieckimi i również z Polską. Narratorami filmu są lektorzy: Denis Iwanow oraz Ilja Zmiejew, mieszkający w Polsce rosyjski aktor, dziennikarz, lektor od 20 lat w Redakcji Rosyjskiej Polskiego Radia. Oni też biorą udział w scenkach, przedstawiających doświadczonego rosyjskiego lektora, który na przykładzie starych radzieckich, stalinowskich kronik uczy nowicjusza, jak należy prawidłowo komentować aktualne wydarzenia polityczne, by osiągnąć zamierzony efekt propagandowy. Młody człowiek, stawiający pierwsze kroki na lektorskim gruncie, dowiaduje się, jak manipulować opinią publiczną, jak zmieniać intonację głosu, by odpowiednio przekazać informacje (np. o konflikcie na Ukrainie, odłączeniu Krymu od Ukrainy czy powstaniu Donieckiej Republiki Ludowej), na co kłaść nacisk, które wyrazy akcentować, jak przestawiać szyk zdania, nadając opisywanej sytuacji inne zanczenie. Konflikt na Ukrainie znacznie zaostrzył relacje polsko - rosyjskie, kamera filmuje np. ludzi na ulicy w Doniecku, krzyczących "nie chcemy władzy bandytów z Kijowa, których szkolili polscy bandyci za amerykańskie pieniądze". Jeżeli jakaś wypowiedź nie jest wygodna dla rządzących, lektor może zawsze podłożyć tekst przedstawiający zupełnie inną opinię, np. rzekomo wygłoszoną przez polskiego księdza na Ukrainie. W filmie wykorzystano materiały archiwalne TVP S. A. oraz fragmenty "Wyzwolenia" Ołeksandra Dowżenki z kijowskiego studia filmowego. Również wykorzystano muzykę z baletu Siergieja Prokofiewa.