TVP Historia Czwartek, 17.03.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1898 - pierwszy nowoczesny okręt podwodny Hollanda w USA; 1901 - pierwsza duża wystawa obrazów Van Gogha, zmarłego 11 lat wcześniej; 1921 - konstytucja marcowa; 1981 - demonstracja siły - wielkie manewry wojsk Układu Warszawskiego w Polsce; 06:55 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 26 (SERIA II ODC. 13) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Ewa Popiołek Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Sebastian Jasnoch, Katrin Buhring, This Maag, Peter Wolf Margarethe oświadcza Stefanowi, że skoro nie wiedział nic o planach porwania Schneidera, jest już dla niej bezużyteczny. Stefan orientując się, że został zdemaskowany przez podziemie, postanawia uciec za granicę. Próbuje namówić Irkę by uciekła razem z nim. Dowództwo wyznacza Marysię na negocjatora w sprawie wymiany Witka, Andrzeja i dwóch ważnych dla podziemia więźniów w zamian za Schneidera. W restauracji dziewczyna spotyka się z negocjatorem strony niemieckiej, okazuje się, że jest to Margarethe. Niemka żąda dowodu, że Schneider nadal żyje. Dziewczyny, obiecując więźniowi morfinę, od której jest uzależniony, wymuszają napisanie listu potwierdzającego jego położenie. Jako zabezpieczenie na przyszłość robią Niemcowi zdjęcie podczas gdy ten wstrzykuje sobie morfinę. Na kercelaku dochodzi do wymiany Schneidera za polskich więźniów, wśród których są wycieńczeni i skatowani Witek i Andrzej. Transakcja przepływa gładko, okazuje się, że Niemcy nie zaplanowali żadnej zasadzki, Schneider jest dla nich zbyt cenny by ryzykować. Stefan podstępem zwabia Irkę do mydlarni. Podejmuje kolejną, rozpaczliwą próbę przekonania jej do wspólnej ucieczki. Ma już nawet fałszywe dokumenty, pieniądze i samochód. Na miejscu zjawia się Kamil. Między mężczyznami dochodzi do gwałtownej szarpaniny. Stefan sięga po broń. 07:50 W KOTLE HISTORII - HOŁD CARÓW SZUJSKICH. ZYGMUNT III I KUCHNIA MIĘDZYNARODOWA. Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Przeniósł stolicę Polski z Krakowa do Warszawy, Swoje panowanie pisał sukcesami wojennymi: zwycięskimi bitwami pod Kłuszynem, Chocimiem i Smoleńskiem. Najbardziej spektakularnym sukcesem było zajęcie Moskwy i uwięzienie carów Szujskich. Inna sprawa, jak te sukcesy zostały wykorzystane. Zygmunt III Waza, wnuk królowej Bony i króla Zygmunta Starego, prywatnie masterkowicz i alchemik połączył obyczaje i smaki Europy i Polski. Hiszpańska etykieta, moda, potrawy i rygorystyczne posty, bo Zygmunt III Waza był żarliwym katolikiem zafascynowanym hiszpańskimi podbojami i dworskimi obyczajami. Lekki wykwintny, pochodzący z Półwyspu Iberyjskiego, deser - bianka, blanca, czyli blanc - manger, czyli blamanż zrobił karierę w kuchni dwudziestolecia międzytwojennego, ale bardzo prawdopodobne jest, że podano go także w czasie Sejmu 1611 roku, a bez wątpienia raczono się nim na dworze Zygmunta III Wazy. Podobnie jak faszerowanymi bakłażanami czy tym, co Hiszpanie nazywają tapas - maleńkimi przekąskami podawanymi na osobnych talerzykach. Przepisy na specjały dworskie Wazów w tym odcinku programu. A zaprasza Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia". 08:30 HISTORIA POLSKI - STRAJK WPISANY DO INDEKSU. MARZEC 1968 W KRAKOWIE Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Scenariusz: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Film opowiada o wydarzeniach marca 1968 w sposób nieco inny niż większość powszechnie dystrybuowanych tytułów, opisujących PRL. Unika czystej publicystyki i suchej, faktograficznej informacji na rzecz opisania obserwacji świadka. Ukazanie przebiegu wydarzeń marcowych nie koncentruje się na podręcznikowej precyzji opisu zdarzeń, lecz raczej na ich emocjonalnej sile oddziaływania na świadków. 09:20 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1995 Reżyseria: T Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Pierwsza część programu o kryzysie kubańskim w 1962 roku, do wybuchu którego przyczyniła się działalność Olega Pienkowskiego, pracującego w Moskwie dla wywiadu brytyjskiego. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: T Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Czasem bywa tak: po obu stronach spinającego rzekę granicznego mostu zatrzymują się kolumny limuzyn osłanianych przez wojskowe jeepy na jednym i gaziki na drugim brzegu. Z samochodów wysiadają ludzie i idą powoli przed siebie, mijając się na środku mostu... W takiej scenerii antagonistyczne strony wymieniały swoich szpiegów i agentów, tak Rosjanie i Amerykanie odzyskali, wzajemnie, pułkownika Rudolfa Abla i kapitana Francisa Powersa, pilota samolotu U - 2 zestrzelonego nad Związkiem Radzieckim, podobny epizod ma w swym życiorysie także polski as wywiadu... Oleg Pienkowski, wpółpracujący z CIA funkcjonariusz KGB nie miał takiego szczęścia. Zdemaskowany przez kontrwywiad, skazany został na śmierć za zdradę ojczyzny. W kilka miesięcy po ogłoszeniu wyroku popełnił, w równie tajemniczych jak cała afera okolicznościach - samobójstwo. 10:20 KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Sławomir Grünberg Scenariusz: Katka Reszke, E. Thomas Wood Zdjęcia: Sławomir Grünberg Muzyka: Tomasz Dukszta Film dokumentalny o słynnym polskim emisariuszu Janie Karskim, autorstwa Sławomira Grünberga, zdobywcy prestiżowej nagrody Emmy, reżysera i autora zdjęć do filmów dokumentalnych nominowanych do Oscara i Emmy. Dokument składa się z trzech warstw: wywiadów nakręconych przez reżysera, materiałów archiwalnych oraz fabularyzowanych scen zrealizowanych techniką animacji. Filmy archiwalne i fotografie zostały skrupulatnie wybrane spośród licznych źródeł historycznych, dotyczących II wojny światowej oraz z Archiwum Jana Karskiego (The Karski Papers), które znajduje się w Instytucie Hoovera (Uniwersytet Stanforda). Wśród materiałów archiwalnych w filmie pokazane są nigdy wcześniej niewykorzystane wywiady przeprowadzone przez Thomasa Wooda, autora książki: "Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust". Podstawową narrację stanowi głos Jana Karskiego z zachowanych na taśmie filmowej oraz taśmie wideo rozmów i wywiadów. Poza tym została wykorzystana konwencja "narratora zbiorowego", a składają się na nią tzw. off - y osób, które blisko znały Karskiego lub z nim współpracowały. 11:20 SZTETL, CZYLI MIASTO - ODC. 3 Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Wykonawcy: Dawid Szychowski Wszyscy wiedzą, co to jest synagoga, kim jest rabin, ale nie każdy orientuję się, kiedy Żydzi obchodzą Nowy Rok. Dlaczego w kalendarzu żydowskim jest 5482 rok, kiedy zaczęło się liczenie czasu i dlaczego oparty jest na księżycu? Czy to prawda, że niedziela nie jest dniem wolnym od pracy i dlaczego kolacja szabasowa rozpoczyna się w piątek, ale o różnych godzinach? Dlaczego ortodoksyjny Żyd nie odbiera telefonu od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę? Czy rabina można zwolnić z pracy i kiedy synagoga jest miejscem świętym? "Sztetl, czyli miasto" to program, którego celem jest przedstawienie świata Żydów. Opowie o historii i współczesności. Jego bohaterami będą polscy Żydzi, którzy żyją razem z nami. Program będzie realizowany w dwóch miastach, których historia była tworzona przez silne społeczności żydowskie. Wrocław i Łódź - po wielu latach, dopiero od 1945 roku są znów w Polsce. Żydzi ortodoksyjni i asymilowni. Tworzyli nie tylko swój świat. Każdy odcinek opowie o wybranym zagadnieniu. Pierwszy będzie poświęcony synagogom i modlitwie. Realizowany będzie we wnętrzach dwóch synagog - wrocławskiej i łódzkiej, które przetrwały czasy hitlerowskich Niemiec. Opowie ich historie, ale także odpowie na pytanie, czym jest synagoga dla Żydów wierzących i niewierzących. Tematy pozostałych odcinków to między innymi: rabin, kalendarz żydowski, kobieta w judaizmie. Jego bohaterami będą Żydzi, mieszkający w Łodzi i Wrocławiu. Przewodnikiem będzie łódzki rabin Dawid Szychowski. Zdjęcia będą zrealizowane w Łodzi i we Wrocławiu. 11:55 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 18/21 - GRA WOJENNA, CZYLI NA KWATERZE Serial komediowy, 60 min, Polska 1977 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Anna Dymna, Irena Kwiatkowska, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszak i inni Dyrektor Stefan Karwowski otrzymuje wezwanie na okresowe ćwiczenia wojskowe. Wraz z kompanią, którą dowodzi, trafia do Warszawy, na ten sam teren budowy Trasy Toruńskiej, którym na co dzień zarządza. Jego przełożonym zostaje technik Maliniak - w cywilu jego podwładny, który postanawia w pełni wykorzystać tak niebywałą okazję bycia kierownikiem własnego dyrektora. 13:10 PAN AM - LOT PRZEZ PACYFIK - LATYNOSKI POLIGON. ODC. 2/3 (PAN AM: CROSSING THE PACIFIC) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2019 Seria przybliża historię jednego z wielkich kamieni milowych w historii lotnictwa: przekroczenia Oceanu Spokojnego w 1935 roku przez statek powietrzny Pan American Airways nazywany China Clipper. Ludzie już wówczas mieli przeczucie, że to przełomowy moment w historii ludzkości, symbolizujący kurczenie się świata, gdyż od tego czasu w każde miejsce na Ziemi można było dotrzeć samolotem. Dziewiczy rejs Clippera był kulminacją ośmiu lat prób i doświadczeń oraz wprowadzania wielu innowacji, w których udział wzięły setki osób. Podobnie jak inżynierowie NASA i astronauci, którzy później wysłali człowieka na Księżyc, ci pionierzy lotnictwa budowali nowe samoloty, stosowali nowe technologie i pokonali niezliczone przeszkody, żeby móc przekroczyć 8700 mil potężnego Pacyfiku. Film, w oparciu o materiały archiwalne i rekonstrukcje zdarzeń, pokazuje jak to zrobili i jak, po ich wyczynie zmienił się świat. 14:20 W POSZUKIWANIU WIKINGÓW - ODC. 3/3 (VIKINGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Jon Eastman Najczęściej wyobrażamy sobie wikingów jako bandę spragnionych krwi piratów niszczących chrześcijańskie klasztory - i bez wahania można powiedzieć, że to prawda. Wikingowie nie brali jeńców, wyjątkowo okrutnie rozprawiali się z wrogami i sami uznawali się za najlepszych wojowników. W trzyodcinkowej serii BBC "W poszukiwaniu wikingów", podążając szlakiem prawdziwych wikingów, odkrywamy niezwykłą historię ludzi, którzy będąc na skraju upadku, zbudowali imperium obejmujące czwartą część globu. Skąd pochodzili? Jak naprawdę żyli? Co skłaniało ich do wyruszania na wyprawy kończące się często niesamowitymi odkryciami? W poszukiwaniu prawdy o krwawych wikingach wędrujemy od Islandii po Istambuł. 15:20 JOHN FORD, CZŁOWIEK KTÓRY WYMYŚLIŁ DZIKI ZACHÓD (JOHN FORD, THE MAN WHO INVENTED AMERICA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Klotz Dokument opowiadający o życiu znanego amerykańskiego reżysera, autora ponad 150 dzieł, twórcy, który zdobył więcej Oscarów niż jakikolwiek inny reżyser. Dokument rzuca światło na znaczenie jego najwybitniejszych filmów. 17:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 27 (SERIA III ODC. 1) Serial wojenny, 45 min, Polska, 2018 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka, Agnieszka Krakowiak, Piotr Starzak Aktorzy: Wanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Danuta Stenka, Katrin Buhring, Peter Wolf, Mathias Gall Trwa trzeci rok wojny. Dziewczyny nadal działają w organizacji. Kolejną spektakularną akcją w ich wykonaniu jest wysadzenie drukarni Nowego Kuriera Warszawskiego - gadzinówki wydawanej przez Niemców. Margarethe wydaje rozkaz likwidacji agentów niemieckich na wschodzie, po przechwyceniu listy z ich nazwiskami przez aliantów. Tymczasem brytyjski wywiad przechwytuje informację od jednego z nich - Aloszy. Twierdzi, że jako jedyny ocalał i chce skontaktować się z brytyjskim wywiadem. Kamilowi udaje się rozszyfrować datę i miejsce spotkania - to Lublin. Prosi o pozwolenie powrotu do Polski i nawiązanie z Aloszą kontaktu. Margarethe bardzo interesuje się akcją wysadzenia drukarni, jest przekonana, że brała w niej udział Marysia i jej towarzyszki. Mimo wyraźnego zakazu Schneidera prowadzi w tej sprawie śledztwo wraz z gestapo. Ewa i Marysia otrzymują nowe zadania. Marysia, jako niemiecka hrabina ma wyjechać do Lwowa i pozyskać szczepionki na tyfus, które mają zostać przerzucone do getta. Ewka zostaje specjalną łączniczką pomiędzy dowództwem a batyskafem, czyli tajną radiostacją. Tylko Irka na swoje musi zaczekać. Za to na karcelaku wraz z matką spotyka dawną służąca rodziny - Bornię. Przypadkowe spotkanie okazuje się wspólnym interesem. Kobiety otwierają na Woli jadłodajnię. Podczas spotkania w lokalu konspiracyjnym, gdzie dziewczyny odbierają awans i gratulacje od Alfy i Leokadii, dochodzi do kotła. To Margarethe z oddziałem gestapo, której udało się uzyskać informacje o czasie i miejscu spotkania. Konspiratorom udaje się uciec, ale nie bez strat - podczas wymiany ognia ginie Alfa. Schneider, który obwinia Margarethe o stratę listy agentów, postanawia pozbyć się niewygodnej podwładnej. Kiedy dowiaduje się, że jeden z nich - Alosza - żyje, że mimo zakazu współdziałała z gestapo, doprowadza do jej odesłania z Warszawy. Na miejsce Margarethe pojawia się nowy oficer abwery Wolfgang. 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - SZLACHTA GOŁOTA Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller(Prowadzący) O szlachcie gołocie pogardliwie mawiano, że "czepia się pańskiej klamki". Ale to właśnie tej, pozbawionej ziemi szlachcie, za to chętnej frymarczyć swoimi głosami na sejmikach i wolnych elekcjach, magnateria częstokroć zawdzięczała wzmocnienie swojej pozycji. Czy działanie niewykształconej i łatwo przekupnej szlachty gołoty przyczyniło się do upadku Rzeczypospolitej? Stan szlachecki, czyli jaki? Kto do niego należał? Jak był podzielony? Jakie przywileje miała szlachta? Kto je nadawał? Jakie podstawy miała demokracja szlachecka? Jak można było wygrać na sejmiku szlacheckim? Czy "potop" szwedzki był zapowiedzią końca Rzeczypospolitej? Czy Polska otrząsnęła się po "potopie"? Jakie prawa miała szlachta gołota? Jakie miało to konsekwencje? Klientelizm - magnateria otaczała protekcją szlachtę w zamian za różne przysługi, np. zrywanie sejmików na których miały zapaść niekorzystne dla niej decyzje. Dopiero Sejm Wielki pozbawił szlachtę gołotę prawa do głosowania na sejmikach, ale było już za późno. Jak pozyskiwano drobną szlachtę? Ile kosztował głos? Czy w działaniu szlachty gołoty można upatrywać jednej z przyczyn upadku Rzeczypospolitej? Goście: prof. Andrzej Rachuba Instytut Historii PAN, prof. Dariusz Kupisz Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej. 18:40 NIEZWYKŁE DWUDZIESTOLECIE. HISTORIA GOSPODARCZA II RP - ZAGŁĘBIE NAFTOWE I COP ODC. 6 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jacek Papis Szósty odcinek z serii opowiada o powstaniu Centralnego Okręgu Przemysłowego. Zbudowany w latach 1936 - 39 COP był dzieckiem ówczesnego ministra przemysłu, Eugeniusza Kwiatkowskiego, a zarazem jednym z największych osiągnięć gospodarczych przedwojennej Polski. Jego budowa została drastycznie przerwana w wyniku wybuchu II wojny światowej. Odcinek przedstawia też mało znaną historię galicyjskiego zagłębia naftowego, które w początkach XX wieku było jednym z rejonów największego wydobycia ropy naftowej na świecie. Czy mogliśmy być europejskim Kuwejtem i dlaczego tak się nie stało? O tym wszystkim można dowiedzieć się z ostatniego odcinka serialu. "Niezwykłe Dwudziestolecie. Historia gospodarcza II RP" to sześcioodcinkowy serial o przemianach społecznych i ekonomicznych międzywojennej Polski. Mimo pozornie trudnego tematu, serial w lekki i przystępny sposób przybliża zagadnienia związane z rozwojem przemysłowym naszego kraju. Przedstawia wspaniałe osiągnięcia tamtych lat, z których możemy być dumni do dziś - jak choćby budowa Gdyni czy utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego. Serial ukazuje m.in. rozwój kolejnictwa na ziemiach polskich, powstanie przemysłu lotniczego, kształtowanie się rodzimej waluty czy budowę kolei linowej na Kasprowy Wierch. Dzięki dynamicznemu montażowi, dowcipnym animacjom oraz kreatywnemu użycia archiwaliów, serial jest bardzo atrakcyjny wizualnie. Może stanowić doskonałe źródło wiedzy o tamtych czasach zarówno dla młodzieży jak i dla widzów dorosłych. To nowe spojrzenie na II Rzeczpospolitą z perspektywy stu lat od odzyskania niepodległości. 19:15 HISTORIA POLSKI - TAŚMY MARCA Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Sawicki Scenariusz: Jerzy Eisler Film zrealizowany na podstawie materiałów archiwalnych odnalezionych w Instytucie Pamięci Narodowej. Jest on próbą rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń, jakie się wówczas rozegrały i zostały utrwalone kamerą, relacją z miejsc, które były areną tych najbardziej znaczących zdarzeń. Na ten przekaz o marcu 1968 r. składają się zdjęcia wykonane z ukrycia przez operatorów Służby Bezpieczeństwa, ale również materiały zlecone czy też zarekwirowane innym ekipom filmowym. Miały one posłużyć do wskazania sprawców, niewątpliwie także do realizacji filmu propagandowego, z czego ostatecznie ówczesne władze zrezygnowały. 20:00 PREMIERY TVP HISTORIA. DROBNY, KRUCHY CZŁOWIEK.. Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Tobiasz Czołpiński, Jakub Klimaszewski W 2021 roku Białowieski Park Narodowy obchodził swoje 100 - lecie. To najstarszy park narodowy w Polsce i jedyny w kraju obiekt przyrodniczy, wpisany na listę przyrodniczego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. To miejsce, znane na całym świecie, które co roku oglądają miliony turystów. Puszcza Białowieska jest bowiem ostatnią wielką puszczą, o cechach pierwotnych, która rosła kiedyś na całym niżu europejskim. Film opowiada o tym wyjątkowym miejscu przez postać związanego z nią, niezwykłego człowieka, zasłużonego nie tylko dla Białowieskiego Parku Narodowego, ale i dla nauki polskiej i światowej. Tą osobą jest prof. Jan Jerzy Karpiński, pierwszy dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego. 21:00 GIGANCI HISTORII - UPADEK KOMUNIZMU W EUROPIE Teleturniej, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Wyrwij murom zęby krat/ Zerwij kajdany połam bat/ A mury runą, runą, runą - śpiewał Jacek Kaczmarski. I wyśpiewał. W 1989 roku mury w końcu runęły. Zaczęło się w Polsce. Od sierpniowych strajków, Solidarności, okrągłego stołu, po pierwsze częściowo wolne wybory wygrane przez opozycję, i rozwiązanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od tej iskry zajął się cały Blok Wschodni. Kolejne państwa zrzucały jarzmo komunizmu: Węgry, Niemiecka Republika Demokratyczna, Bułgaria, Czechosłowacja i wreszcie Rumunia, gdzie polała się krew. Rewolucja nazwana Jesienią Narodów doprowadziła do ostatecznego upadku komunizmu w Europie. Żelazna kurtyna dzieląca nasz kontynent od ponad 4 dekad zniknęła. Jak do tego doszło? Dlaczego rewolucja miała stosunkowo łagodny przebieg? Czy odbyła się za cichym przyzwoleniem Moskwy? I czy Polska była laboratorium pierestrojki? W tym odcinków teleturnieju Giganci historii - ile wiemy o wydarzeniach, które doprowadziły do Upadku komunizmu w Europie. 24:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - JAŚLISK WIZERUNEK NOWY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Po latach funkcjonowania naszego programu, w całym kraju rozrosła się sieć naszych przyjaciół. To miejsca, które żartobliwie określamy naszymi oddziałami terenowymi. Do takich miejsc należy prywatne Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia w Krośnie. To jednostka niezwykła, gdzie pracownicy nie tylko odkurzają gabloty, ale i poszukują w terenie, gromadzą relacje i budują pewną środowiskową świadomość historyczną. Dziś przywiodła nas tu bardzo szczególna sprawa. W niedalekich Jaśliskach powstaje nowa placówka, Muzeum Regionalne - Kuźnia Tradycji, w której tworzenie zaangażowała się także ekipa z Krosna. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1995 Reżyseria: T Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański pProwadzący) Pierwsza część programu o kryzysie kubańskim w 1962 roku, do wybuchu którego przyczyniła się działalność Olega Pienkowskiego, pracującego w Moskwie dla wywiadu brytyjskiego. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: T Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Czasem bywa tak: po obu stronach spinającego rzekę granicznego mostu zatrzymują się kolumny limuzyn osłanianych przez wojskowe jeepy na jednym i gaziki na drugim brzegu. Z samochodów wysiadają ludzie i idą powoli przed siebie, mijając się na środku mostu... W takiej scenerii antagonistyczne strony wymieniały swoich szpiegów i agentów, tak Rosjanie i Amerykanie odzyskali, wzajemnie, pułkownika Rudolfa Abla i kapitana Francisa Powersa, pilota samolotu U - 2 zestrzelonego nad Związkiem Radzieckim, podobny epizod ma w swym życiorysie także polski as wywiadu... Oleg Pienkowski, wpółpracujący z CIA funkcjonariusz KGB nie miał takiego szczęścia. Zdemaskowany przez kontrwywiad, skazany został na śmierć za zdradę ojczyzny. W kilka miesięcy po ogłoszeniu wyroku popełnił, w równie tajemniczych jak cała afera okolicznościach - samobójstwo. 01:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOT CZ. 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1993 Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część audycji dotyczącej działań niemieckiej floty podwodnej w czasie I wojny światowej. Dowiadujemy sie, jakie wnioski Niemcy wyciągnęły z przegranej i jaką miały koncepcję działań morskich wobec Wielkiej Brytanii w nowej wojnie. Zwycięstwo niemieckich okrętów podwodnych tzw. u - bootów oznaczałoby przerwanie linii żeglugowych do Wielkiej Brytanii, która pozbawiona surowców, paliwa i broni z USA i kolonii musiałaby skapitulować. U - booty mogły zmienić losy II wojny światowej. W audycji przedstawiono wnętrze niemieckiego okrętu podwodnego (ekspozycja w Deutscheus Museum w Monachium) oraz materiały archiwalne z czasów II wojny światowej.