TVP Kultura Niedziela, 20.03.2022 06:55 GALERIA - PIOSENKI JACKA KACZMARSKIEGO (XXV PRZEGLĄD PIOSENKI AKTORSKIEJ WE WROCŁAWIU 2004) Koncert, 56 min, Polska, 2004 Autor: Wojciech Kościelniak Reżyseria: Wojciech Kościelniak Scenariusz: Wojciech Kościelniak Wykonawcy: Katarzyna Groniec, Mariusz Lubomski, Kinga Preis, Mirosław Baka, Jacek Bończyk, Sambor Dudziński, Konrad Imiela, Bogna Woźniak, Andrzej Kozłowski Koncert piosenek Jacka Kaczmarskiego, który odbył się w ramach XXV Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, w maju 2004 roku. Jacek Kaczmarski zmarł 10 kwietnia 2004 r. Był bardzo zaangażowany w przygotowanie tego koncertu, sam napisał komentarze do poszczególnych piosenek, dokonał także wyboru wykonywanych utworów. W koncercie wzięli udział: Katarzyna Groniec, Kinga Preis, Mirosław Baka, Mariusz Lubomski, Sambor Dudziński, Jacek Bończyk, Konrad Imiela, Bogna Woźniak, Andrzej Kozłowski. 08:00 LITURGIA PRAWOSŁAWNA Z CERKWI W WASILKOWIE Sprawozdanie, 60 min, Polska, 2022 Autor: Katarzyna Popławska Parafia prawosławna w Wasilkowie swoją historią sięga XVI wieku, świadcząc tym samym o różnorodności wyznaniowej terenów Polski wschodniej. Obecna cerkiew w Wasilkowie pw. śww. Piotra i Pawła wzniesiona została w XIX wieku i do dziś służy lokalnej ludności wyznania prawosławnego. Z wasilkowską cerkwią związany jest także kult ikony Matki Bożej Wasilkowskiej, szczególnie czczonej właśnie w tym mieście. Liturgia sprawowana w wasilkowskiej cerkwi odbędzie się w drugą niedzielę Wielkiego Postu, która w Kościele prawosławnym poświęcona jest wielkiemu teologowi bizantyjskiemu św. Grzegorzowi Palamasowi. 09:05 OD UCHA DO UCHA - NIE - WIELKA ORKIESTRA. TV - MUZYCZNY ŚWIAT BAŚNI Koncert, 57 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Eliza Orzechowska, Piotr Piszczatowski, Joanna Bronisławska, Grzegorz Sadurski Wykonawcy: Nospr, Alexander Humala, Piotr Piszczatowski (prowadzący), Joanna Bronisławska (prowadzący), Joanna Moskowicz, Łukasz Konieczny, Zbigniew Raubo, Łukasz Trepczyński Imponująca sala koncertowa NOSPR otwiera swoje podwoje dla najmłodszych widzów TVP Kultura. To wspaniała okazja, by w rodzinnym gronie posłuchać najpiękniejszej muzyki, nie ruszając się z domu. Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia poprowadzi Alexander Humala, a o magii muzyki opowiedzą w przystępny sposób Joanna Bronisławska i Piotr Piszczatowski. Na kolejnym koncercie z cyklu "Nie - Wielka Orkiestra. TV" zabrzmi muzyka, która przenosi w świat baśni. Usłyszymy, takie utwory jak "Uczeń czarnoksiężnika" Paula Dukasa, "Piekielny taniec króla Kościeja" ze suity z baletu "Ognisty Ptak" Igora Strawińskiego, a także znane wszystkim fragmenty dzieł Camille'a Saint - Saensa, Gioacchina Rossiniego, Piotra Czajkowskiego czy Sergieja Prokofiewa. 12:35 MAJOR DUNDEE (MAJOR DUNDEE) Western, 117 min, USA 1965 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Harry Julian Fink, Oscar Saul, Sam Peckinpah Zdjęcia: Sam Leavitt Muzyka: Forrest Wood, Daniele Amfitheatrof Aktorzy: Charlton Heston, Richard Harris, Jim Hutton, James Coburn, Michael Anderson Jnr, Senta Berger, Mario Adorf, Brock Peters, Warren Oates, Ben Johnson, Michael Pate, R. G. Armstrong i inni Widowiskowy western, którego koszt produkcji wyniósł blisko trzy miliony dolarów, zrealizował Sam Peckinpah ("Nędzne psy", "Ucieczka gangstera", "Dajcie mi głowę Alfreda Garcii", "Konwój"), reżyser uważany za wielkiego indywidualistę, jednego z najciekawszych twórców amerykańskiego kina. To właśnie westerny przyniosły mu największą sławę - "Strzały o zmierzchu", "Ballada o Cable'u Hogue'u,"Pat Garret i Billy Kid","Dzika banda"(nominacja do Oscara) czy wreszcie"Major Dundee". Reżyser i współscenarzyści opracowali zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami scenariusz na trzygodzinny film. W ostatniej chwili producent Jerry Bresler zmienił koncepcję. W rezultacie"Major Dundee"został skrócony o kilkadziesiąt minut, co wywołało oburzenie realizatorów i krytyki. Mimo drastycznych cięć montażowych, które zniekształciły charakter filmu, w opinii wielu recenzentów western uchodzi za dzieło nieprzeciętne i zajmuje ważne miejsce w dorobku twórczym reżysera. Akcja rozpoczyna się w roku 1864 u schyłku amerykańskiej wojny domowej między stanami Południa i Północy. Niewielka grupa Apaczów pod wodzą Sierra Charriby (Michael Pate) atakuje posterunek kawalerii Stanów Zjednoczonych. W masakrze ginie wielu żołnierzy, a Indianie wraz z kilkorgiem uprowadzonych dzieci uciekają do Meksyku. Major Amos Charles Dundee (Charlton Heston), dowódca fortu Benlin, poprzysięga napastnikom zemstę. Nie mając ludzi, postanawia wykorzystać w akcji wziętych do niewoli konfederatów i przestępców kryminalnych, którzy zostają zmuszeni do udziału w pościgu, w przeciwnym razie grozi im trybunał wojskowy. Wśród więźniów jest dawny przyjaciel majora, który walczył po stronie konfederatów, Benjamin Tyreen (Richard Harris), oskarżony o zabójstwo strażnika więziennego. Tyreen przyłącza się do majora, lecz nie ukrywa, że po zakończeniu akcji zamierza go zabić. Zorganizowany naprędce oddział wyrusza w pościg. Napięte stosunki między Amosem Dundee a Tyreenem pogłębia sprawa konfederata Hadleya, którego major skazuje na karę śmierci za dezercję. 14:45 WĘDROWIEC POLSKI Reportaż, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Żmijewska, Krzysztof Koehler Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Nasz przewodnik po Polsce udaje się do Biecza, który do połowy XVI wieku był jednym z większych miast w Polsce. Biecz był miastem królewskim i ośrodkiem terenowej władzy administracyjnej, sądowniczej i wojskowej od XII wieku aż do 1783 roku. Z Bieczem na trwałe związana jest legenda o szkole katów. Z Biecza udajemy się do Kąśnej Dolnej, gdzie odwiedzamy Dworek Paderewskiego. Prowadzący Krzysztof Koehler próbuje spełnić swoje marzenia, aby przenieść się w czasie, bodaj na krótką chwilę, przeżyć ułamek historii, chwile walki, poczuć siłę odwagi i woli. Rozmawia na temat bitwy pod Gorlicami. W swojej wędrowce poszukuje również śladów i porzuconych dawnych pozostałości po wydobyciu ropy naftowej w tym rejonie. Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 15:25 PRZED WIELKIM KONKURSEM - SEONG - JIN CHO Koncert, 89 min, Polska, 2020 Recital Seong - Jin Cho, który odbył się 1 października 2020 roku w Filharmonii Narodowej. 17:15 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ JERZEGO KAWALEROWICZA Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2022 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadzący) Urodził się 100 lat temu (19 stycznia 1922 roku). Pod koniec życia mówił "kino było dla mnie wszystkim". Był jednym z najważniejszych reżyserów filmowych, wspóltwórca nurtu zwanego polską szkołą filmową. Reżyser m.in. "Matki Joanny od Aniołów", "Pociągu" i "Faraona". Jak twierdził, zawsze szukał tematów uniwersalnych - w sztuce nie lubił doraźności. W kolejnym odcinku programu "Niedziela z..." wspominamy Jerzego Kawalerowicza. 18:05 NIEDZIELA Z...TWÓRCZOŚCIĄ JERZEGO KAWALEROWICZA - AUSTERIA Dramat obyczajowy, 103 min, Polska 1983 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz według powieści Juliana Stryjkowskiego: Julian Stryjkowski, Jerzy Kawalerowicz, Tadeusz Konwicki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Leopold Kozłowski Występują: Franciszek Pieczka, Wojciech Pszoniak, Jan Szurmiej, Ewa Domańska, Wojciech Standełło, Liliana Głąbczyńska, Szymon Szurmiej, Gołda Tencer i inni O filmowej wersji "Austerii" głośno było jeszcze w trakcie produkcji. Ekranizacja jednej z najwybitniejszych powieści Juliana Stryjkowskiego wzbudzała zrozumiałe zainteresowanie. Potem przyszła premiera w Chicago, polska premiera w czasie "Konfrontacji", wreszcie: Złote Lwy '84 - główna nagroda na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni. Już pierwsze sekwencje dzieła Kawalerowicza wprowadzają widza w świat dla wielu nie znany lub zapomniany, świat, który odszedł bezpowrotnie. Jest nim kultura Żydów polskich - oryginalnej i hermetycznej społeczności o własnej filozofii, obyczajowości, religijności i niepowtarzalnym humorze. "Zawsze wydawało mi się, że tylko w Polsce można nakręcić odpowiednio reprezentacyjny film, poświęcony tej tematyce. Żyją tu jeszcze ludzie, którzy pamiętają ten zaginiony świat, pracują artyści, którzy mają jeszcze w oczach kształt wizualny zamordowanej cywilizacji, którzy słyszą jeszcze dźwięki i melodie tamtych czasów" - mówił w jednym z wywiadów Jerzy Kawalerowicz. "Austerię" okrzyknięto jednym z najważniejszych filmów polskich i najważniejszym, obok "Matki Joanny od Aniołów", w dorobku Kawalerowicza. Znakomite recenzje zebrał Franciszek Pieczka jako odtwórca głównej roli Taga. Bardzo podobały się również sugestywne zdjęcia przedwcześnie zmarłego operatora Zygmunta Samosiuka. "Dzięki niemu "Austeria" jest najlepiej sfotografowanym - oprócz "Doliny Issy" - filmem polskim ostatnich lat" - pisał branżowy "Film". Pojawiły się nawet głosy, że dzieło Kawalerowicza przewyższa swój literacki pierwowzór. Rok 1914. Pierwszy dzień i pierwsza noc I wojny światowej. Przy drodze do małego galicyjskiego miasteczka stoi karczma, tytułowa austeria, prowadzona przez starego, mądrego Żyda Taga. Znajdują w niej schronienie pierwsi uciekinierzy zagrożeni kozackim pogromem. Są wśród nich bogaci, wyemancypowani Żydzi z miasteczka, są i chasydzi - mistycy i fanatycy religii, niezdający sobie sprawy z tego, co się wokół dzieje. Na tle tej barwnej zbiorowości rysuje się wyrazista postać Taga, filozofa i wolnomyśliciela, mającego świadomość nadciągającej katastrofy. Pełen trzeźwego sceptycyzmu otacza wszakże ciepłem i serdecznością wszystkich, których jego austeria przygarnęła na tę noc. Przeczuwa, że z nadejściem dnia nadejdzie także zagłada. 20:00 DZIAŁA NAVARONY (THE GUNS OF NAVARONE) Dramat wojenny, 150 min, Wielka Brytania/USA 1961 Reżyseria: J. Lee Thompson Scenariusz na podstawie powieści Alistaira MacLeana: Carl Foreman Zdjęcia: Oswald Morris Muzyka: Dimitri Tiomkin Występują: Gregory Peck, David Niven, Anthony Quinn, Stanley Baker, Anthony Quayle, James Darren, Irene Papas, Gia Scala, James Robertson Justice i inni "Działa Navarony" były jednym z największych przebojów kasowych lat 60. Scenariusz, będący adaptacją powieści Alistaira MacLeana, wyszedł spod ręki Carla Foremana, wcześniej autora scenariuszy do takich głośnych dzieł, jak "Pokłosie wojny", "Most na rzece Kwai" czy "W samo południe", który tak wspominał swoją pracę: W "Działach Navarony" zamierzałem dać studium spustoszeń, jakie czyni wojna w człowieku, w sferze ludzkich doznań i przeżyć. Interesującą mnie problematykę usiłowałem wpisać w przygodowe ramy fabuły powieści MacLeana". Ostatecznie aspekt widowiskowy wziął górę nad duchowym i moralnym i powstało bardzo sprawne, efektowne i trzymające w napięciu kino przygodowe. Praca nad filmem trwała zresztą niemal trzy lata. Plenery kręcono na greckich wyspach, w zdjęciach uczestniczyły jednostki greckiej marynarki. Akcja filmu - fikcyjna, choć osnuta wokół autentycznych wydarzeń - rozgrywa się w 1943 r. na wyspach greckich leżących nieopodal wybrzeży Turcji. Alianci zostali wyparci z wysp na Morzu Egejskim, zajmują tylko Kretę i niedużą wysepkę Kheros leżącą w odległości zaledwie kilku mil od Turcji. Zajęcie Kheros przez Niemców ma przyśpieszyć wciągnięcie do wojny neutralnej dotąd Turcji. Nieduży garnizon aliancki na Kheros skazany jest na zagładę, podobnie jak mieszkająca na wyspie ludność cywilna. Jedyną szansę ratunku stanowi ewakuacja drogą morską. Ale przejścia przez cieśninę między wyspą Navarona a sąsiednią Maidos strzegą zainstalowane przez Niemców na Navaronie potężne działa. Trzeba je zniszczyć w ciągu tygodnia, przed planowanym rajdem niszczycieli. Do agentów Intelligence Service zgłasza się major Franklin, gotów zorganizować złożoną z Anglików i Greków grupę komandosów, która dokonałaby tego trudnego zadania. Do grupy zostają zwerbowani: kapitan Mallory - w cywilu słynny alpinista, grecki pułkownik Andrea Stawrou, kapral Miller - specjalista od materiałów wybuchowych, telegrafista Brown i Grek Pappadimos. Franklin obejmuje dowództwo. Podczas burzy grupa ląduje szczęśliwie na południowym, niestrzeżonym cyplu wyspy. Wkrótce jednak Franklin ulega wypadkowi i łamie nogę. Rozkazy przejmuje Mallory. Zwiadowcy badają wyspę i nawiązują kontakt z partyzantami, w których oddziale są teraz także dwie kobiety: Maria i Anna. Dziwnym zbiegiem okoliczności Niemcy dowiadują się o miejscu przebywania oddziału i komandosi dostają się w ręce gestapo. Wszystko wskazuje na to, że w ich grupie działa szpieg. 22:40 SCENA MUZYCZNA - DĘBICZ/KUROPACZEWSKI - ADELA Koncert, 50 min, Polska, 2022 Pianista Aleksander Dębicz i gitarzysta Łukasz Kuropaczewski prezentują materiał z płyty "Adela". Artyści zaaranżowali na fortepian i gitarę utwory m.in. Bacha, Ravela czy Satiego. 02:20 TERAZ ANIMACJE! - ANI SŁOWA (SOY UNA TUMBA) Film animowany, 12 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Khris Cembe Scenariusz: Khris Cembe Wykonawcy: Alex Ferreiro, Federico Perez Krótki film animowany. Każdej nocy chłopiec patrzy, jak jego ojciec rozładowuje ładunek tytoniu z przemytu. Ale tej nocy to nie tytoń. (opis dystrybutora) 02:35 TERAZ ANIMACJE! - LYKANTROPIA Film animowany, 5 min, Polska, 1981 Reżyseria: Piotr Dumała Scenariusz: Piotr Dumała Zdjęcia: Stanisław Kucner Muzyka: Aleksander Korecki, Andrzej Przybielski Fałszywe wilki, a właściwie ludzie przebrani w wilcze skóry, zostają wcześniej czy póżniej zdemaskowani i pożarci. 02:55 KINO NOCNE - FIGHTER (THE FIGHTER) Dramat biograficzny, sportowy, 110 min, USA 2010 Reżyseria: David O. Russell Scenariusz: Scott Silver, Paul Tamasy, Eric Johnson Aktorzy: Mark Wahlberg, Christian Bale, Amy Adams, Melissa Leo, Mickey O’Keefe, Jack McGee, Melissa McMeekin, Bianca Hunter Siedem nominacji do Oscara: najlepszy film, reżyser, scenariusz, montaż, najlepsza aktorka drugoplanowa Amy Adams. Złote statuetki i Złote Globy za role drugoplanowe odebrali Christian Bale i Melissa Leo. Główny wątek filmu koncentruje się na życiu zawodowego boksera Micky’ego Warda (Mark Wahlberg) oraz jego starszego przyrodniego brata Dicky’ego Eklunda. Scenariusz filmu zainspirowany dokumentem z 1995 roku zatytułowanym "High on Crack Street: Lost Lives In Lowell" o rodzinie Eklund - Ward. Micky Ward jest bokserem wagi półśredniej z Lowell w stanie Massachusetts, jego interesami zarządza despotyczna matka, a trenerem jest przyrodni brat Dicky. Ale Micky nie jest w dobrej formie, ostatnio przegrał kilka walk, ma problemy z byłą żoną, nie może się dogadać z bezwzględną matką, Alice Ward, drażnią go nadpobudliwe siostry i przede wszystkim ciągle popada w konflikt z przyrodnim bratem. Kiedyś Dicky także był obiecującym bokserem, miał nawet na swoim koncie wielkie sukcesy, jednak wskutek uzależnienia od narkotyków zaczął staczać się na samo dno. Tymczasem podczas wielkiej imprezy w Atlantic City Micky'emu znowu zabrakło szczęścia. Okazuje się, że bokser, z którym miał walczyć, nagle zachorował, naprędce wybrano więc innego zawodnika, który jest od niego blisko 10 kilogramów cięższy i reprezentuje zupełnie inny styl walki. Mimo oczywistych zastrzeżeń Micky'ego, jego matka i brat godzą się na walkę. Po przegranej Micky wycofuje się, mając już dość porażek i rodziny. W tym trudnym momencie ukojenie przynosi mu spotkanie z barmanką Charlene (Amy Adams). Ta znajomość staje się coraz bardziej ważna dla niego. Kilka tygodni później Alice aranżuje jednak kolejną walkę dla syna, choć ten nie wierzy w swoje siły. Matka i siedem sióstr niemal wymuszają na nim podjęcie decyzji, obwiniając przy tym Charlene, że to przez nią brakuje mu motywacji. Ostatecznie nakłania go do walki przyrodni brat. Ale Dicky pakuje się w kłopoty. Kiedy policja brutalnie próbuje go aresztować, Micky staje w jego obronie. W rezultacie on sam zostaje uwolniony, ale Dicky trafia za kratki. Czy Micky'emu uda się jeszcze stanąć do walki o mistrzowski tytuł?