TVP Dokument Środa, 23.03.2022 06:00 DZIKA POLSKA - ZAKOCHANE ŁOPATY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jesień to czas godów łosi. Byki, które noszą teraz poroża różnych rozmiarów i kształtów od skromnych badyli po okazałe łopaty przez całe noce tęsknie postękują i jęczą, podążając śladami upatrzonych klęp. Widowisko odbywa się nocą, ale zwierzęta pozostawiają pewne znamienne ślady swojej obecności. Próbujemy je odnaleźć z pomocą ludzi, którzy obserwacji tych zwierząt poświęcili długie lata przemierzając bagniste ostoje łosi w północno wschodniej Polsce. 06:30 DZIKA POLSKA - WISŁA NA BIEGUNACH Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury, ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Dzika Polska rusza tropem Ekspedycji Wisła, kajakowej wyprawy międzynarodowej, zorganizowanej przez znanego podróżnika, polarnika, zdobywcę dwóch biegunów ziemi, Marka Kamińskiego. Ideą tej wyprawy jest przywrócenie Wisły Polakom jako źródła życia, historii i kultury oraz zwrócenie uwagi na zagrożenia, które niesie ze sobą zanieczyszczenie środowiska i zanik źródeł czystej wody na świecie. Dlatego w czasie ekspedycji przeprowadzone zostaną badania Wisły z wody, lądu i powietrza. Na ich podstawie zostanie stworzona dokumentacja stanu Wisły, historia rzeki, z której możemy się uczyć i wyciągać wnioski na przyszłość. Ekspedycja Wisła ma być kroplą, która zmieni sposób myślenia o Wiśle, rzece, od której Polacy się odwrócili. Wisła jest wciąż naturalna, dynamiczna i żywa. Jest ostoją rzadkich, prawie niespotykanych już gdzie indziej gatunków ptaków. Sąsiadują tu ze sobą wielki busz i wielka, piaskowa pustynia. To ważny szlak wędrówkowy ptaków i ryb. Tutaj można jeszcze spotkać mieszkańców nadrzecznych wsi na tradycyjnych łódkach wśród wezbranych wód. Wisła staje się magnesem dla przyrodników i ludzi przygody. 07:05 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. RZEKA CZARNEGO SMOKA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE BLACK DRAGON) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 08:05 POWRÓT NA KSIĘŻYC (BACK TO THE MOON) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Charles - Antoine De Rouvre To był 20 lipca 1969 roku. Rakieta Apollo 11 wystrzelona została z wyrzutni z przylądka Canaveral, czekając na historyczną i szaloną misję. Po raz pierwszy wylądowała na powierzchni Księżyca, aby otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości. Przed ekranami telewizorów zasiadło kilkaset milionów widzów na całym świecie. Film powstał z okazji 50. rocznicy tego wydarzenia. Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 i zrealizowanych w latach 1966 - 1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Członkowie załogi: Neil Armstrong, Edwin Aldrin oraz Michael Collins postawili stopy na pokrytej pyłem powierzchni Srebrnego Globu. Następnie przeprowadzili badania naukowe, ustawili amerykańską flagę i zebrali 21, 7 kilogramów kamieni, piasku i pyłu. Zadanie zrodziło się po słynnej deklaracji prezydenta Kennedy ’ego. W filmie raz po raz przeżyjemy kluczowe momenty tych 8 dni, 3 godzin, 18 minut i 35 sekund. Usłyszymy niesamowite komentarze i opinie o misji wysłania ludzi w kosmos i na Księżyc. Mieszkańcy świata właśnie uświadomili sobie, że ludzkość jest niezwykle krucha w bezmiarze kosmosu. Ten film to niezwykła podróż dokumentalna, prawdziwy powrót na srebrny glob, który w ostatnich latach ponownie stał się celem agencji kosmicznych. Wykorzystano archiwalia, wypowiedzi ekspertów i świadków tamtych, historycznych faktów. 09:15 NIESAMOWITE ŻABY (INCREDIBLE FROGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Film dokumentalny o żabach. Niektóre zjadają żywcem swoją ogromną zdobycz, a inne są tak duże jak ludzkie dziecko. Pewne gatunki mają groteskowe deformacje - unikalny mechanizm przetrwania, którego nie posiadają żadne inne żywe stworzenia. Od dżungli Ameryki Południowej po bagna Afryki, poznamy niektóre z bardziej dziwacznych gatunków żab i ich zaskakujące zachowania. 10:15 HOTEL DLA BOGATYCH I SŁAWNYCH ODC. 1 (A HOTEL FOR THE SUPER RICH AND FAMOUS) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jane Treays Dwuczęściowa opowieść o sekretach jednego z najbardziej luksusowych pięciogwiazdkowych hoteli na świecie, w samym sercu Londynu. Hotel przyciąga różnych klientów, od bardzo bogatych i sławnych, którzy mogą zapłacić nawet 3 miliony funtów za pobyt, po zwykłych ciekawskich. W tym specjalnym dokumencie 500 - osobowy personel złożony z 54 narodowości dzieli się swoimi bardzo ciekawymi doświadczeniami. W części pierwszej wyjątkowa wycieczka po hotelu, w tym wizyta w wartym 22 000 funtów za noc Royal Penthouse. Londyński Hotel Corinthia z widokiem na Tamizę, parę kroków od Trafalgar Square. Znakomity adres i pięciogwiazdkowy luksus dla najbogatszych. Hotelem zarządza Niemiec. W samym Londynie jest około dwudziestu pięciu hoteli tej klasy. W Londynie rywalizacja na rynku hotelarskim jest tak silna, jak nigdzie na świecie. Goście płacą dużo również za to, że spełnia się ich życzenia. Kto więcej płaci, może prosić o więcej. Zwłaszcza bardzo ważny gość, który w ostatniej chwili ma wymyślne oczekiwania. Wszystkie pięciogwiazdkowe hotele utrzymują się nie tylko dzięki zwykłym gościom. Organizują uroczystości. W drugim odcinku precz ze starą restauracją! Niech żyje nowa! 11:20 OGNISTA PANTERA Reportaż, 16 min, Polska, 1978 Scenariusz: Antoni Dzieduszycki Zdjęcia: Jerzy Augustyński Bohaterem reportażu jest Zbigniew Doubrawski. W 1956 r. opuścił dom rodzinny i wyjechał za granicę, aby spełniać swoje marzenia. Jako znakomity kaskader i konstruktor samochodów był znany prawie na całym świecie. W drugiej połowie lat 50. zwyciężał w wielu wyścigach samochodowych w Europie Zachodniej i Ameryce. Swojej pasji poświęcił całe życie. Po latach wrócił do Malborka, gdzie prowadził warsztat naprawy samochodów zagranicznych i budował kolejny samochód o nazwie Ognista Pantera, którym planował pobić rekord świata prędkości wozów prototypów w Utah. 11:45 JADWIGA SMOSARSKA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Natasza Ziólkowska-Kurczuk Scenariusz: Natasza Ziółkowska-Kurczuk, Prof. Małgorzata Hendrykowska Zdjęcia: Paweł Banasiak Wykonawcy: Nina Andrycz, Prof. Małgorzata Hendrykowska, Prof. Maria Kornatowska, Zbigniew Rymarz, Danuta Dąbrowska-Przybylska, Zygmunt Machwitz, Andrzej Kawecki Pretekstem do realizacji filmu o Jadwidze Smosarskiej jest fakt wydania przez profesor Małgorzatę Hendrykowską książki o aktorce, w której odsłonięte zostają nieznane dotąd fakty z jej życia. Scenariusz filmu bazuje na książce i powstał we współpracy z profesor Hedrykowską. We wrześniu 2008 roku przypada 110 rocznica urodzin Jadwigi Smosarskiej. Jakie losy były udziałem aktorki, którą pamięta się z ról w przedwojennych filmach "Jadzia", "Barbara Radziwiłłówna", "Czy Lucyna to dziewczyna", "Dwie Joasie", "Skłamałam", "Prokurator Alicja Horn"?. Film ma charakter biograficzny, ale ukazuje aktorkę nie tylko przez pryzmat jej nieprawdopodobnej kariery i popularności, ale poprzez jej działania w czasie II wojny światowej, kiedy to uratowała ponad setkę ludzi. Z tego okresu zachowały się m. in. kwity bankowe oraz korespondencja Smosarskiej z Hanką Ordonówną ratującą z kolei polskie dzieci na Bliskim Wschodzie. Film ukazuje emigracyjne losy artystki, jej zaangażowanie w sprawy Polonii, ratowanie aktorów z wojennej pożogi, udział w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, a także w tworzeniu Domu Aktora w Skolimowie, czy w końcu wieloletnią walkę z nieuleczalną śmiertelną chorobą - agranulocytozą. Jest to zatem opowieść o prawdziwym życiu aktorki. W filmie znalazły się nigdy dotąd niepublikowane dokumenty, fotografie, listy i inne materiały ikonograficzne, które znajdowały się w prywatnym archiwum Jadwigi Smosarskiej, a które przejęła prof. Małgorzata Hendrykowska. Oprócz tego film opowiada też o zmieniających się epokach: przedwojennej Polsce, o okresie drugiej wojny światowej, o 19 latach amerykańskiej emigracji i powrocie Jadwigi Smosarskiej do kraju na stałe na rok przed śmiercią w 1970 roku - w trudnym okresie kolejnego polskiego przełomu. Film przedstawia elementy świata Jadwigi Smosarskiej, a więc elementy świata przedwojennego filmu, ukazane poprzez kamery, urządzenia z planu filmowego, kostiumy, plakaty, wycinki prasowe, fotosy, fragmenty filmów i kronik. Pokazane są też miejsca związane z aktorką, oraz materiały archiwalne, zawierające wspomnienia ludzi, którzy ją znali. 12:45 JEMEN. ZAPOMNIANA WOJNA (YEMEN - THE FORGOTTEN WAR / JEMEN - DER VERGESSENE KRIEG) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Pascal Weber, Marine Pradel Film dokumentalny o Jemenie, w którym trwa wojna, ale świat niewiele o niej słyszy. Jemen, najbiedniejszy kraj świata arabskiego. Duża część kraju została całkowicie zniszczona. Świat zachodni niewiele wie o toczącej się tu wojnie. Gra toczy się o władzę i ropę, miejscowe tożsamości i konflikt między sunnicką Arabią Saudyjską a szyickim Iranem w kraju, który popadł w anarchię po klęsce Arabskiej Wiosny. 22 miliony Jemeńczyków jest uzależnionych od pomocy humanitarnej, a 8 milionów jest bezpośrednio zagrożonych głodem. Panuje skrajne ubóstwo. Sytuacja w Adenie, tymczasowej stolicy Jemenu na południowym krańcu Półwyspu Arabskiego, jest napięta. Złożona sytuacja, od której rozpoczęła się wojna, jest tutaj szczególnie wyraźna: wodzowie, separatyści z południowego Jemenu i dżihadyści walczą ze sobą. Wojna zmusiła tysiące ludzi do opuszczenia swoich domów i szukania ochrony we własnym kraju. Zbombardowano 241 szkół w ciągu ostatnich trzech lat. Al - Kaida zyskała również popularność w południowym Jemenie. Dziennikarzom rzadko udaje się relacjonować z kraju. Naszą wyprawę zaczynamy w miejscu, gdzie wpływ wojny jest najoczywistszy: w szpitalu. W Klinice al - Sadaqa, największym państwowym szpitalu w Adenie, będziemy towarzyszyć 4 - miesięcznemu Mohammedowi, który urodził się z rozszczepem podniebienia. Wada nie pozwala mu jeść. Najbardziej bezbronnymi ofiarami wojen zawsze są dzieci. Także w Jemenie. Tutaj sytuacja jest gorsza niż na większości terenów objętych wojną. Wojna w Jemenie niszczy życie, nadzieje, marzenia. Trudno sobie wyobrazić rozwiązanie. Ludzie, którzy zostali pokazani w filmie, walczą o życie i przyszłość. Nie poddają się. 13:45 NIESAMOWITE PAJĄKI (INCREDIBLE SPIDERS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Julie King Film dokumentalny o pająkach. Poznamy ukryty świat rządzony przez owłosione, ośmionożne potwory zwane pająkami. Są największą grupą mięsożernych stworzeń na ziemi. Wyspecjalizowane kamery i szczegółowe makrofotografie ujawniają szereg śmiercionośnych taktyk łowieckich stosowanych przez tę złowrogą sieć dziwaków. W upiornym, ukrytym królestwie rządzą ośmionogie stwory. Znakomicie się rozwijają w dżunglach tropikalnych, na pustyniach, a nawet pod wodą. Niektóre są mięsożerne i wyłażą z ziemi. Inne - wyposażone są w istny arsenał. Są wśród nich akrobaci i prządki. Potrafią chodzić po wodzie, a nawet latać. A głęboko w Amazonii żyje ptasznik goliat - największy z nich na naszej planecie. Na całym globie pająki wypracowały sobie unikalne sposoby przetrwania w ekstremalnych środowiskach. Każdy gatunek pająka specjalizuje się w konkretnych ofiarach i jest do tego odpowiednio wyposażony. Pająki są nie tylko skutecznymi drapieżnikami, ale także utalentowanymi architektami. Jamki, sieci łowne czy pajęczyny - to urządzenia i konstrukcje high - tech. 14:45 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. TAJEMNICZE ŹRÓDŁA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE SECRET SPRINGS) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny. Trzy odcinki opowieści o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 15:50 CHIŃSKIE ECOPOLIS (ECOPOLIS CHINA) Film dokumentalny, 55 min, Finlandia, 2013 Scenariusz i reżyseria: Anna - Karin Grönroos Zdjęcia: Mika Mattila Film dokumentalny przedstawiający marzenia dwóch ekologów i ich wizje stworzenia przestrzeni wykorzystującej nowoczesne technologie do budowy ekologicznych miast, w których mogłoby zamieszkać nawet dwadzieścia tysięcy osób. Jeden to fiński inżynier, profesor i pisarz Eero Paloheimo, a drugi to chiński multimilioner i biznesmen Zhang Yue. 16:55 HOTEL DLA BOGATYCH I SŁAWNYCH - ODC. 2 (A HOTEL FOR THE SUPER RICH AND FAMOUS) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jane Treays Opowieść o sekretach jednego z najbardziej luksusowych pięciogwiazdkowych hoteli na świecie, w samym sercu Londynu. Hotel przyciąga różnych klientów, od bardzo bogatych i sławnych, którzy mogą zapłacić nawet 3 miliony funtów za pobyt, po zwykłych ciekawskich. W tym specjalnym dokumencie 500 - osobowy personel złożony z 54 narodowości dzieli się swoimi bardzo ciekawymi doświadczeniami. W części drugiej Thomas ma za zadanie przeprojektować hotelową restaurację i korzysta z pomocy sławnego szefa kuchni. Historie związane z popołudniową herbatą w porcelanie na zamówienie i zestawem szkła Baccarat pasującej do niezwykłego żyrandola z 1000 żarówek oraz otwarcie nowej restauracji. Praca w takim hotelu nigdy się nie kończy. Żaden dzień nie jest taki sam. Nie można zwolnić tempa. Pięciogwiazdkowy luksus ma wymiar międzynarodowy. Ponad sto tysięcy gości rocznie nieustannie zwiększa swoje wymagania. W licznych luksusowych londyńskich hotelach są restauracje lubiane przez gości: Fera at Claridge’s, restauracja Alaina Ducassa w hotelu Dorchester i Savoy Grill Gordona Ramseya. Kiedy właściciel hotelu zaczynał pracę, nikt nie dał mu podręcznika. Cześć, witaj w świecie hotelarstwa. Oto twoja biblia. Nie ma takiej książki, ale jest zasada: trzeba się starać, by gościom było jak najlepiej. Zadbać o to, by wracali. 18:05 ZAGADKOWE KATASTROFY MORSKIE - ODC. 8. LEGENDARNE KATASTROFY (SOS VESSEL IN DISTRESS! 8. LEGENDARY SHIPWRECKS) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2018 Reżyseria: Antoine Laura, Herl Jouon Serial dokumentalny opowiadający o skarbach i zagadkach historii porzuconych na dnie. Wszystkie katastrofy morskie są dramatyczne. Ale niektóre, z różnych powodów, stają się legendarne. Najsłynniejsza z nich to zatonięcie Titanica. To katastrofa, o której wciąż się mówi, bo ma wszelkie cechy greckiej tragedii. W kwietniu 1912 roku, podczas swego pierwszego rejsu, statek pasażerski Titanic zderza się z górą lodową i tonie. Uważano, że jest niezatapialny. To było nie do pomyślenia. Wybuchła panika. Z dwóch tysięcy dwustu osób na pokładzie ginie 1500. W 1936 roku inny statek tonie kilkaset metrów od wybrzeży Islandii. To żaglowiec polarny Pourquoi Pas francuskiego badacza Jeana - Baptisty Charcota. To nie był zwykły sztorm, lecz jeden z trzech najsilniejszych sztormów w historii islandzkiej meteorologii. Zatonięcie Pourquoi Pas stało się prawdziwym mitem. To historia, którą opowiadała babka, dziadek, matka... wszystkie pokolenia. Wszyscy podziwiali Charcota, był prawdziwą legendą. Przypomnimy te dwie tragedie na morzach polarnych. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PANAMA. KRAJ MIĘDZY OCEANAMI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 13 Telenowela dokumentalna, 23 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Barbara Pawłowska Zdjęcia: Józef Szymura Opracowanie muzyczne: Grzegorz Martecki Dagmana wymyśliła zabawę w ekipę filmową. Sama jest reżyserką, Kacper pełni funkcję operatora, a Karol - dźwiękowca. Dziewczynka stawia swojej ekipie bardzo duże wymagania. W przedszkolu nie pojawia się Emre, chłopiec z Turcji. Nikt nie wie, co się z nim dzieje, być może wyjechał do swojego kraju. Starszaki idą na wycieczkę do Sejmu. Spotykają marszałka Macieja Płażyńskiego, zwiedzają także Senat. Marta chce wiedzieć, czy w przyszłości będzie mogła zostać prezydentem. W przedszkolu trwa zabawa w programy telewizyjne. Wszyscy chcą być Wielkim Bratem. Ostatecznie zostaje nim Karolina, a Marta gra rolę gościa specjalnego programu - prezydenta. Wybierając osobę, która ma być usunięta z programu, dzieci zgodnie wskazują na Dagmarę. Robi tak nawet jej przyjaciółka, Malwina. To staje się powodem kłótni dziewczynek. 20:45 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 14 Telenowela dokumentalna, 26 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Barbara Pawłowska Zdjęcia: Józef Szymura Opracowanie muzyczne: Grzegorz Martecki Dzieci w przedszkolu rozmawiają o "inności". Odpowiadają na pytania, co to znaczy "być innym": mówią o ludziach mieszkających w innych krajach, posługujących się innymi językami, mających inny kolor skóry. W końcu rozmowa schodzi na tak odmienne od nas istoty jak kosmici. Przede wszystkim jednak dzieci żyją zbliżającym się balem przebierańców, do którego szykują się od wielu tygodni. Przebierają się głównie za postaci z bajek i za swoich ulubionych bohaterów telewizyjnych - wojowników, baletnice, królewny, potwory. Odnajduje się Emre, chłopiec z Turcji. Wraca jednak do przedszkola tylko na kilka dni, żeby zabrać swoje rzeczy i pożegnać się z dziećmi, gdyż wyjeżdża na stałe z Polski. Dzieci nie zobaczą już więcej również Asi, najweselszej dziewczynki w grupie, która z powodu przeprowadzki musi też zmienić przedszkole. Dzieci są bardzo przejęte rozstaniem z nią. Na balu przebierańców nie wszyscy dobrze się bawią. Dagmara zatęskniła za mamą i płacze. Malwina liczyła, że będzie jedynym diabłem na balu, tymczasem pani dyrektor też ma taki strój. Dagmara zaprasza koleżanki na swoje imieniny do tajemniczego miejsca, a Marta bawi się z mamą na aukcji komputerowej. 21:15 BRUCE LEE I HAJDUK (BRUCE LEE AND THE OUTLAW) Film dokumentalny, 81 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: Joost Vandebrug Muzyka: Daniel Gadd Nicu żyje na ulicach Bukaresztu. Pewnego dnia spełnia się jego marzenie. Niekwestionowany król bukareszteńskiego podziemia o ksywce Bruce Lee bierze go pod swoje skrzydła. Jest silny, sprytny i cały pomalowany na srebrno. Nicu wraz z innymi drobnymi złodziejaszkami i dilerami narkotyków zamieszka w tunelach sieci ciepłowniczej pod miastem. Bruce zadba o każdego, urządzając namiastkę domu, jakiego jego podopieczni nigdy nie mieli. I tu do życia Nicu wkracza reżyser dokumentu. Kiedy podczas realizacji zdjęć Nicu ciężko zachoruje, ekipa zabiera go do szpitala. Chłopak staje przed wyborem, czy przyjąć pomoc, czy powrócić do podziemi. Filmowana przez ponad sześć lat poruszająca, współczesna historia rumuńskiego Olivera Twista. 22:50 BOCZNICA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Anna Kazejak Zdjęcia: Jakub Giza Muzyka: Daria Jabłońska Na bocznicy kolejowej na Półwyspie Helskim stoi rząd wagonów mocno już nadgryzionych zębem czasu, ale wciąż nadających się do użytku. I to użytku bardzo specyficznego: w wagonach od wielu lat organizowane są bowiem wczasy wagonowe. Tę formę wypoczynku wybiera niemałe grono ludzi: decydują się na nią, ze względu na niewysoki koszt takiego urlopu, przeważnie osoby niezbyt zamożne, ale także pasjonaci kolejnictwa i pracownicy kolei z rodzinami. Dla nich turkot przejeżdżających niedaleko pociągów i widok trakcji kolejowej jest codziennością, bez której - jak się wydaje - nie potrafią się obyć nawet na urlopie. Takie wczasy mają też swój specyficzny klimat: troszkę nostalgiczny, staromodny, ale też dający poczucie pełnej swobody, naturalności, wakacyjnego luzu. Tu, w przeciwieństwie do gwarnych kurortów, nikt nie popisuje się eleganckimi strojami, drogimi samochodami czy modnymi gadżetami. Wagony stoją właściwie już w lesie, z którego co i raz wyłaniają się dziki, dookoła pachnie sosnową żywicą, a żółty, nadmorski piasek tuż przy torach przypomina o bliskim sąsiedztwie morza, do którego mali i duzi chodzą się kąpać, nie bacząc na zimną wodę. Jeśli tylko jest pogoda, przed wagonami wyrastają leżaki i turystyczne stoliki. Jedni się opalają, inni grillują, jeszcze inni grają w siatkówkę albo w badmintona. Ktoś słucha radia, ktoś inny ogląda telewizję, bo nad dachami wagonów obowiązkowo górują anteny. Dzieci grzebią się w piasku, huśtają na skrzypiących huśtawkach. W pobliżu nie ma barów i dyskotek, więc można do woli napawać się ciszą, naprawdę odpocząć. Niektórzy tak polubili tzw. turystykę trakcyjną, że przyjeżdżają tu regularnie od 20 lat. Cenią sobie też szczególne więzi, jakie zawiązują się między uczestnikami wczasów wagonowych. Na bocznicy ludzie przyjeżdżający z całego kraju mają więcej czasu, by porozmawiać ze sobą, poznać się, opowiedzieć o sobie, swojej rodzinie, pracy, ale też razem pożartować czy ponarzekać. Czasami rozmawia się i o rzeczach całkiem poważnych: o sensie życia, Bogu, śmierci, umiejętności dostrzegania szczęścia. Podczas takich wczasów rodzą się przyjaźnie i pierwsze miłości. Ale świat wagonowych wczasów odchodzi w przeszłość. Pewnego dnia na bocznicy pojawia się ekipa, która demontuje stare wagony. Drewniane ściany zostają spalone, metalowe konstrukcje pocięte na kawałki. Po wagonach pozostaną tylko wspomnienia - wciąż żywe w pamięci tych, którzy spędzili tu niejedno lato. "Bocznica" była jednym z triumfatorów 49. Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Nagrody Prezesa TVP S. A. otrzymali reżyserka Anna Kazejak oraz Jakub Giza za najlepsze zdjęcia. 23:45 NIEPARZYŚCI - ODC. 3 Telenowela dokumentalna TVP, 24 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Jola zwierza się, że zakochała się w Krzysztofie. Tymczasem on zmienia mieszkanie i decyduje się na start w ogłoszonym we Wrocławiu konkursie na prezentera radiowego. Pani Grażynka po randce z Adamem znów idzie na wieczorek dla samotnych. Adam, choć sympatyczny, nie spodobał się jej jednak. Nadal więc szuka mężczyzny, który spełniłby jej oczekiwania. "Dama na żelaznym rumaku", nierozstająca się z rowerem Irena, bywalczyni dyskotek i dancingów, idzie na kolejny wieczorek dla samotnych. Pani Ania z "trójkąta bermudzkiego" natomiast dostaje w szpitalu ofertę matrymonialną. Razem z panią Danusią, pacjentką z sąsiedniego łóżka, w odpowiedzi na nią redagują list. W biurze matrymonialnym w Lubaniu zjawiają się dwie atrakcyjne kobiety: trzydziestosześcioletnia Violetta i dwudziestodwuletnia Magda. Magda za namową Violetty chce wziąć udział w pierwszych w tym mieście wyborach Miss Lubania. Danuta spotyka się z panem Bolkiem. Mężczyzna jest jej wielkim wielbicielem, lecz wymagająca wdowa zdaje się tego nie dostrzegać. Z pomocy wrocławskiego biura matrymonialnego chce skorzystać trzydziestodwuletni Marek - Polak od 17 lat mieszkający w Chicago. 00:15 MUZY ZA FABRYCZNĄ BRAMĄ Reportaż, 31 min, Polska, 1976 Autor: Lidia Kowalińska, Ryszard Stefanowicz Zdjęcia: Andrzej Bogusz, Janusz Pietrzykowski "Konfrontacja człowieka z nowoczesną techniką i technologią, relacje pomiędzy pracą i czasem wolnym, miejsce pracy w systemie wartości i dążeń współczesnego człowieka" - to ważna tematyka, jaka mieściła się w zakresie zainteresowań socjologów epoki gierkowskiej. Powołano specjalne komórki do rozwoju "kultury pracy", które miały podnieść kwalifikacje zawodowe pracowników, a także zwiększyć stopień przyswojenia naukowego światopoglądu i wdrożenia do prawdziwie obywatelskiej postawy człowieka. Rozwój kultury w zakładach pracy był jednym z głównych zadań środowisk komitetu kultury KW PZPR. Właśnie do realizacji tych postulatów były tworzone amatorskie zespoły artystyczne przy szczecińskich zakładach pracy czy robotnicze spotkania z ludźmi ze świata sztuki i kultury. Reporterska podróż poprzez szczecińskie fabryki ma ukazać humanizację życia w zakładach pracy. 00:50 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 3. PLAŻE I KRATY (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. PLAGES ET BARREAUX) Serial dokumentalny, 10 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Odcinek 3. Na wyspie u zachodniego krańca Sycylii białe miasteczko tuli się do gór. Jest maleńkie i jedyne na tej wyspie. Latem przybywają turyści i mimo licznych zbiorników na domach prędko kończy się woda pitna. Zimą miejscowi najbardziej obawiają się sztormów. Śliczna i dzika wyspa Marettimo liczy zaledwie 12 km długości. Poza jednym miasteczkiem i latarnią morską wyspa jest całkowicie bezludna. Latem łodzie z turystami zaglądają do morskich jaskiń, ale potem nikogo tu nie ma. Czy tak trudno tu żyć? Czy mieszkanie z dala od wszystkiego jest niemożliwe? Marettimo jest jedną z kilku wysp należących do archipelagu Egadów. Na wyspie Favignana znajduje się poprawczak. Dla młodych przestępców ta wyspa jest ich więzieniem. Z archipelagu przenosimy się na Sycylię, największą wyspę Morza Śródziemnego. Czujemy się, jakbyśmy wrócili na kontynent. Wrażenie izolacji znika. 01:05 NOTACJE - WOJCIECH GIEŁŻYŃSKI. DEBIUTOWAŁEM U OJCA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2010 Autor: Sławomir Malcharek Znakomity reporter opowiada o początkach swojej kariery dziennikarskiej, przybliża sylwetkę swojego ojca, znakomitego dziennikarza Witolda Giełżyńskiego oraz wspomina postać tzw. ojca narodu, Bolesława Bieruta. 01:20 WIELORYB Z LORINO Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Maciej Cuske Muzyka: Michał Jacaszek Film jest opowieścią o ludziach żyjących na prawdziwym końcu świata. Czukotka to ostatni obszar ogromnej Rosji na końcu naszego kontynentu, oddzielony od Alaski. zaledwie 60 - kilometrowym pasmem Cieśniny Beringa. Na wybrzeżu mieszkańcy próbują przetrwać na zgliszczach upadłego imperium ZSRR, który na zawsze odmienił ich dziki, surowy pejzaż. Dzieci bawią się wśród rdzewiejących beczek po ropie, które są rozrzucone po całej tundrze aż po horyzont. Domy mieszkalne niszeczeją pod wpływem surowych zim, śnieżyc i wiatrów. Krajobraz dopełniają dumnie wypięte pomniki Lenina oraz opuszczone ruiny nieczynnych baz wojskowych, fabryk i budynków. Czukcze żyją tu razem z Eskimosami i Rosjanami z głębi lądu. Warunkiem ich przetrwania w tej dzikiej krainie, tak jak od tysiąca lat, jest coroczne polowanie na wieloryby. W filmie przyglądamy się kilku bohaterom, którzy wydają się trwać na przekór logice, w miejscu, które nie jest dla nich przyjazne, nie daje im radości, nie przynosi spełnienia. "Wieloryb z Lorino" to dość postapokaliptyczna wizja świata. Ten świat będzie trwał, dopóki wieloryby będą przepływały obok, podczas swojej odwiecznej wędrówki na północne morza. Niestety, z roku na rok przepływa ich coraz mniej. 02:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA POWSTAŃCZYM SZLAKU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski W tym odcinku: Historia jednej z tych bitew Powstania Styczniowego, która rozegrała się w najbardziej niedostępnych matecznikach Puszczy Białowieskiej. Trudna topografia, skomplikowane badania, ale stawką jest odnalezienie mogił 32 poległych powstańców. A za wskazówkę służy nam pamiętnik Ignacego Aramowicza, uczestnika boju. Do akcji mobilizujemy poszukiwaczy z całej Polski i najnowszy sprzęt elektroniczny. 02:55 LUDZIE Z BAGIEN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Piotr Sadziński Zdjęcia: Anna Sadzińska Muzyka: Sebastian Stieler Biebrzański Park Narodowy to największy obszar chroniony w Polsce. Symbioza przyrody i ludzi została na tym terenie zachwiana. Rolnicy zaprzestają koszenia bagiennych łąk i wypasu zwierząt, w efekcie czego bagna zarastają. W tej sytuacji tysiące ptaków mogą stracić swój dom, w tym także wodniczka - mały szary ptak zagrożony wyginięciem w skali całego świata. Jego największa populacja w Unii Europejskiej żyje właśnie w tym miejscu. Biebrzański Park Narodowy to także raj dla rydzyków, czajek, batalionów, bocianów, żurawi i innych ptaków. Dokument "Ludzie z bagien" przedstawia zapaleńców, którym mocno leży na sercu ochrona przyrody. Bohaterowie filmu: Małgorzata Górska i Krzysztof Górski realizują swoje marzenia o zachowaniu piękna naszego kraju dla przyszłych pokoleń. Zamieniwszy wielkomiejskie wygody na surowe życie w zgodzie z naturą, walczą o dziką przyrodę, o ochronę naturalnego środowiska doliny między Narwią i Biebrzą. Małgorzata Górska jest czynnie zaangażowana w działalność organizacji ekologicznej - Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Kiedy z wykorzystaniem unijnych funduszy miało powstać lotnisko koło Tykocina między Biebrzą a Narwią, jeździła nawet z petycją do Parlamentu Europejskiego do Brukseli. Razem z innymi zagorzałymi bojownikami udało się jej zmienić decyzję polskiego rządu w sprawie Rospudy. W San Francisco w Kalifornii odebrała Nagrodę Goldmanów, zwaną ekologicznym Noblem. Krzysztof Górski stara się zarazić miłością do dzikiej przyrody córkę Julię, która mieszka w mieście i jeszcze chodzi do szkoły, ale jest już świadoma konieczności walki o ochronę środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń. Wydaje się, że ta walka o dziką przyrodę jest na pierwszy rzut oka przegrana od samego początku. Czy można bowiem powstrzymać rozwój cywilizacji? Czy kiedy na szali stawiamy życie małego szarego ptaka i wygodę ludzi, ten pierwszy w ogóle się liczy? 03:55 WYBACZYĆ WSZELKIE ZŁO Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Linkowski Czy możliwe jest pojednanie polsko - ukraińskie? Dwóch młodych historyków: Polak dr Mariusz Zajączkowski i Ukrainiec dr Roman Kabaczij analizują nieznane sensacyjne fakty, dotyczące rozmów i porozumień pomiędzy AK i UPA z maja 1945 roku. Prezentują unikalny cykl archiwalnych zdjęć przedstawiających strony: ukraińską i polską podczas przygotowań do rozmów i samych negocjacji, które odbywają się tuż po tragicznych wydarzeniach na Wołyniu, na kilka miesięcy przed Akcją Wisła, a które w efekcie prowadzą do zaprzestania bratobójczych walk i wspólnego zbrojnego wystąpienia przeciwko nowej komunistycznej władzy. W tym samym czasie w 70. rocznicę tragicznych wydarzeń na Wołyniu wyrusza na Ukrainę pielgrzymka z krzyżem bł. Jerzego Popiełuszki (z parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie) pod hasłem "Zło dobrem zwyciężaj". Pielgrzymi uczestniczą w wielu spotkaniach ze społecznością ukraińską na Wołyniu. Wspólnie próbują odnaleźć drogę do pojednania obu narodów. Film pokazuje, że trudna pamięć nie musi dzielić.