TVP Historia Czwartek, 24.03.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1794 - przysięga Kościuszki na Rynku w Krakowie; 1903 - urodził się Igor Abramow Newerly, pisarz; 1945 - powstanie "Tygodnika Powszechnego" 1976 - zmarł gen. Stanisław Kopański; 06:55 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 31 (SERIA III ODC. 5) Serial wojenny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Józef Pawłowski, Maria Dębska, Marcin Korcz, Peter Wolf, Mathias Gall, Mickey Hardt, Marta Żmuda-Trzebiatowska, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czerwińska, Magdalena Smalara W mieszkaniu Marysi ukrywa się jej siostra Zoja. Irka z Ewką przebywają tu w charakterze służących. Niezapowiedzianie w mieszkaniu Marysi pojawia się Martin von Shitz. Kobiety ukrywają ciężarną Zoję w szafie. Gestapowiec zabiera Marysię do swojej siedziby, celem wyjaśnienia sprawy skradzionych z lwowskiego Instytutu szczepionek. Podczas rozmowy na zapleczu antykwariatu, Kruk zabrania Kamilowi kontaktowania się z Aloszą. Dowództwo uważa, że może ona przekazywać fałszywe informacje. Do tajnego laboratorium Wolfgang kieruje młodego Niemca. Jest to Hans Rosner z Fridrich Wilhelms - Universitat. Będzie on pomagał Leonowi przy konstruowaniu nowej broni. Doktor Andrzej wchodzi na teren getta jako pracownik lwowskiego Instytutu. Wolfgang, nie informując o tym swoich przełożonych, spotyka się z Aloszą. Żąda od agentki, by się uwiarygodniła. Musi mu kogoś wystawić. Leokadia zleca Ewce nowe zadanie. Dziewczyna ma zbliżyć się do Leona po to, by go sprawdzić. 07:50 W KOTLE HISTORII - TĘGI BIFSTEK, WINO SZKARADNE. JULIUSZ SŁOWACKI I PARYSKIE RESTAURACJE. Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Befsztyk i "Kordian". Zestawienie paradoksalne? Niekoniecznie. Juliusz Słowacki pisał nie tylko genialną poezję, ale jak lata później pisał Wyspiański - serce śmiało do ogromnych wielkich rzeczy, a tu pospolitość skrzeczy - robił także zestawienia wydatków. Z nich wiemy o jego paryskim zamiłowaniu do bifsztyków u traktierów: bifsztyk tam sam franka bez dwóch sous kosztuje, ale przynajmniej zdrowy i posilny, a zjadłszy zupę, dwie potrawy i deser, można być sytym, obiad zaś taki dwa franki i pół albo trzy franki kosztuje - pisał. "Kordian" jednak powstał w otoczonym ogrodem pensjonacie pani Pattey na przedmieściach Genewy, dokąd poeta musiał uciekać z Paryża po katastrofalnym przyjęciu jego debiutu poetyckiego. Udał się do Genewy. Poza tym wydawał się przegrywać ze swoim odwiecznym rywalem Adamem Mickiewiczem, którego "Dziady" cz. III święciły triumfy na Zachodzie Europy. Niezwykłe widoki Mount Blanc uwiecznił na kartach "Kordiana" podobnie jak rozgoryczenie i tęsknotę. Przepisy na Juliusza Słowackieg paryskie smaki utracone"Matelote au cidre i Bifteck la Gauttement w tym odcinku program. Zamiłowanie poety do befsztyków nie przeminęło. W liście z podróży na Wschód z 1837 roku pisał do matki: Dziwnie byłem wtedy [w Damaszku] skłonny do improwizacji, bo zazwyczaj głodny od obiadu klasztornego wstawałem. Teraz, Bogu dzięki, co dnia władze imaginacyjne przygaszam i przytłumiam tęgim bifstekiem i wcale jestem niepoetycznym. Smaki według Juliusza Słowackiego prezentuje Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli"Kuchnia Jagiellonów","Kuchnia Żydów polskich","Kuchnia dwudziestolecia". 08:25 HISTORIA POLSKI - KOŚCIUSZKO. PRZEWODNIK BARDZO WSPÓŁCZESNY ("KOŚCIUSZKO. WOLNOŚĆ OD PRZEMOCY") Film dokumentalny, 52 min, Polska/Litwa, 2021 Reżyseria: Piotr Kornobis, Piotr Kornobis, Piotr Kornobis Scenariusz: Piotr Kornobis, Piotr Kornobis Tadeusz Kościuszko to pierwszy bohater współczesnej Polski i Litwy. Film ukazuje jego biografię w dynamicznym skrócie między napięciem czasów, w których żył, a indywidualnymi cechami charakteru. Widz odnajdzie w tej opowieści próbę odpowiedzi na pytanie zadawane przez kolejne pokolenia Środkowoeuropejczyków - jak przetrwać na skrwawionych ziemiach, między Wschodem a Zachodem. Życie Kościuszki, typowego przedstawiciela klasy średniej XVIII wieku, jego decyzje i wybory składają się na wyjątkowo aktualną opowieść o człowieku. Tadeusz Kościuszko jest naszym bohaterem, bo odnajdujemy w nim siebie. 09:35 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) , Aktorzy: Zbigniew Bebak, Bonifacy Dymarczyk, Waldemar Cudzik, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwinski, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Jerzy Przewłocki, Cecylia Putro, Antoni Rot, Robert Rutkowski, Janusz Skoneczny Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 10:05 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący), Zbigniew Bebak, Waldemar Cudzik, Bonifacy Dymarczyk, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwiński, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Henryk Talar, Janusz Skoneczny, Marek Ślosarski, Robert Rutkowski Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 10:35 ŚWIAT JÓZEFA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Rafał Wieczyński Scenariusz: Rafał Wieczyński Historycy IPN szacują, że w okresie okupacji niemieckiej w pośrednią lub bezpośrednią pomoc Żydom zaangażowało się od 0, 5 mln do 1 mln Polaków. Zdarzało się, że robiły to także osoby niechętne wobec prześladowanego narodu. Ich postawa była realizacją chrześcijańskiego nakazu miłości bliźniego. Z tego powodu Polaków wymordowano lub zesłano do obozów koncentracyjnych. Tymczasem w całej Europie Zachodniej znany jest tylko jeden przypadek ukarania śmiercią podobnej postawy. Największe ofiary ponieśli chłopi w okolicach Krakowa i na Rzeszowszczyźnie. Właśnie tam leży Markowa, wieś, w której jak w soczewce skupiła się większość dramatów tego czasu. Na skutek zdrady polskiego policjanta Włodzimierza Lesia, który chciał zagarnąć dla siebie majątek Żydów, zginęła dziewięcioosobowa rodzina Ulmów, która podjęła próbę uratowania rodziny Szalów i Goldmanów. Wkrótce podziemne siły zbrojne wykonały wyrok śmierci na zdrajcy. Autor podejmuje próbę opowiedzenia tej dramatycznej historii głosem jej uczestników, współczesnych badaczy oraz kilku pokoleń mieszkańców Markowej. Najistotniejsze ze świadectw to zbiór fotografii wykonanych przez Józefa Ulmę, ojca zamordowanej rodziny, a także jego listy, książki, zachowane pamiątki. Drugie to zeznania złożone przez świadków w 1958 roku w procesie jednego z morderców - Josepha Kokotta. Trzecie źródło to relacje ostatnich żyjących w Izraelu i w Kanadzie ocalonych żydowskich mieszkańców Markowej i okolic, a inforamcje pochodzą od współczesnych mieszkańców i badaczy dziejów wsi. Wśród nich są członkowie Trybunału Beatyfikacyjnego Sług Bożych Józefa i Wiktorii Ulmów oraz młodzież z miejscowej szkoły ich imienia. O zdjęciach i o tym, co przedstawiają opowiada aktor wcielający się w postać Józefa Ulmy. W ten sposób wprowadza widza w rzeczywistość Markowej lat 30. i 40. w pierwszej osobie. Tekst opracowano na podstawie prawdziwych listów i dokumentów. 11:45 SZTETL, CZYLI MIASTO - ODC. 4 Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Wykonawcy: Dawid Szychowski Wszyscy wiedzą, co to jest synagoga, kim jest rabin, ale nie każdy orientuję się, kiedy Żydzi obchodzą Nowy Rok. Dlaczego w kalendarzu żydowskim jest 5482 rok, kiedy zaczęło się liczenie czasu i dlaczego oparty jest na księżycu? Czy to prawda, że niedziela nie jest dniem wolnym od pracy i dlaczego kolacja szabasowa rozpoczyna się w piątek, ale o różnych godzinach? Dlaczego ortodoksyjny Żyd nie odbiera telefonu od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę? Czy rabina można zwolnić z pracy i kiedy synagoga jest miejscem świętym? "Sztetl, czyli miasto" to program, którego celem jest przedstawienie świata Żydów. Opowie o historii i współczesności. Jego bohaterami będą polscy Żydzi, którzy żyją razem z nami. Program będzie realizowany w dwóch miastach, których historia była tworzona przez silne społeczności żydowskie. Wrocław i Łódź - po wielu latach, dopiero od 1945 roku są znów w Polsce. Żydzi ortodoksyjni i asymilowni. Tworzyli nie tylko swój świat. Każdy odcinek opowie o wybranym zagadnieniu. Pierwszy będzie poświęcony synagogom i modlitwie. Realizowany będzie we wnętrzach dwóch synagog - wrocławskiej i łódzkiej, które przetrwały czasy hitlerowskich Niemiec. Opowie ich historie, ale także odpowie na pytanie, czym jest synagoga dla Żydów wierzących i niewierzących. Tematy pozostałych odcinków to między innymi: rabin, kalendarz żydowski, kobieta w judaizmie. Jego bohaterami będą Żydzi, mieszkający w Łodzi i Wrocławiu. Przewodnikiem będzie łódzki rabin Dawid Szychowski. Zdjęcia będą zrealizowane w Łodzi i we Wrocławiu. 12:20 SPRAWIEDLIWI. KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE... - ODC. 2/7 - KARA ŚMIERCI Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Marta Chodorowska, Wojciech Solarz, Krzysztof Stroiński, Anna Dereszowska, Jakub Mazurek, Zofia Tomaszewska - Charewicz, Katarzyna Gniewkowska, Jan Englert, Michał Parafiniuk, Piotr Grabowski, Małgorzata Buczkowska, Cezary Morawski, Katarzyna Gniewkowska Przed podróżą do Jerozolimy Barbara wspomina dawne czasy. Wraca myślami do pięknego, gorącego lata 1941 roku. To wówczas w kościele w Tarczynie odbywa się jej skromny ślub ze Stefanem. Oprócz rodziców nowożeńców jest garstka najbliższych znajomych. Weselne przyjęcie dla młodych zostaje wyprawione w majątku profesora Kaniewskiego. Profesor bardzo chwali zdolnego i ambitnego Stefana. Mówi rodzicom, że jest jednym z najlepszych architektów i powinni być z niego dumni. Po weselu Stefan przypadkowo dowiaduje się, że profesorostwo ukrywa w komórce Żydów, którzy przed wojną w Warszawie byli ich najlepszymi sąsiadami. Młodzi mieszkają w Warszawie u rodziców Stefana. W tajemnicy przed mężem Basia zaczyna działać w konspiracji. Wstępuje w szeregi żołnierzy wolności i przysięga, że będzie walczyć o wyzwolenie ojczyzny. Często wymyka się z domu pod pretekstem prywatnych wizyt u pacjentek jako pielęgniarka. Bierze udział w kolejnej akcji: przetransportowania ukrywanego żydowskiego dziecka do sierocińca prowadzonego przez zakonnice. Na prośbę rodziców zakonnice nadają małej nową tożsamość - Marysia Lewicka, żeby mogli odnaleźć ją po wojnie. 13:30 PAN AM - LOT PRZEZ PACYFIK - INNY OCEAN. ODC. 3/3 (PAN AM: CROSSING THE PACIFIC) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2019 Seria przybliża historię jednego z wielkich kamieni milowych w historii lotnictwa: przekroczenia Oceanu Spokojnego w 1935 roku przez statek powietrzny Pan American Airways nazywany China Clipper. Ludzie już wówczas mieli przeczucie, że to przełomowy moment w historii ludzkości, symbolizujący kurczenie się świata, gdyż od tego czasu w każde miejsce na Ziemi można było dotrzeć samolotem. Dziewiczy rejs Clippera był kulminacją ośmiu lat prób i doświadczeń oraz wprowadzania wielu innowacji, w których udział wzięły setki osób. Podobnie jak inżynierowie NASA i astronauci, którzy później wysłali człowieka na Księżyc, ci pionierzy lotnictwa budowali nowe samoloty, stosowali nowe technologie i pokonali niezliczone przeszkody, żeby móc przekroczyć 8700 mil potężnego Pacyfiku. Film, w oparciu o materiały archiwalne i rekonstrukcje zdarzeń, pokazuje jak to zrobili i jak, po ich wyczynie zmienił się świat. 14:40 ZAGADKA 13 SZKIELETÓW Z EULAU (MYSTERY OF THE 13 SKELETONS) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2010 Dokument przedstawia historię odkrycia grobów w kamieniołomie niedaleko wioski Eulau położonej w pobliżu niemieckiego miasta Naumburg. W neolitycznych grobach znaleziono tam szkielety trzech kobiet, dwóch mężczyzn i ośmiorga dzieci, pochowanych 4500 lat temu; niektóre z nich były splecione w czułym uścisku. To było sensacyjne odkrycie. Pojawiły się pytania: dlaczego wszyscy ci ludzie umarli w tym samym czasie, czy byli ofiarami brutalnego przestępstwa i kim byli. Nowoczesne metody naukowe, które zrewolucjonizowały archeologię, umożliwiają odkrycie jak i dlaczego rodzina z Eulau zmarła 4500 lat temu. Przy pomocy profilera CID, archeolodzy i antropolodzy zastosują najnowocześniejsze metody analityczne badając przestępstwo, które miało miejsce w epoce kamienia. W trakcie tego procesu widzowie będą mogli poznać wiele faktów dotyczących spowitej tajemnicami epoki sprzed czasów historii rejestrowanej. W trzecim tysiącleciu przed Chrystusem obserwowano dwie główne fale migracji z Europy Wschodniej i Zachodniej, które zdeterminowały skład populacji na tych terenach. W centrum obecnych Niemiec te dwa ruchy migracyjne spotkały się. Czy właśnie to wydarzenie było tłem tajemniczych morderstw w Eulau? Ludzie, którzy przenieśli się do tego miejsca z Zachodu, byli częścią kultury pucharów dzwonowatych, a ci pochodzący ze Wschodu kultury ceramiki sznurowej. Członkowie kultury pucharów dzwonowatych pracowali z metalem, wykuwali broń, co było zwiastunem późniejszej epoki brązu. 15:35 ZAGADKA ŚMIERCI HITLERA (HITLER`S LAST MYSTERY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Brisard Scenariusz: Lana Parshina Film dokumentalny, zrealizowany w oparciu o dotychczas niedostępne dokumenty z sowieckich archiwów i przy zastosowaniu najnowszych technik badań kryminalistycznych, rzuca nowe światło na ostatnie dni bunkra Hitlera. W 2017 roku, po dwóch latach żmudnych negocjacji z władzami rosyjskimi, wielokrotnie nagradzani dziennikarze śledczy, Jean - Christophe Brisard i Lana Parshina, uzyskali dostęp do poufnych sowieckich dokumentów, które ukazały kulisy polowania na ciało Hitlera. W toku śledztwa ujawnili nowe relacje naocznych świadków, materiały fotograficzne i stenogramy z przesłuchań dotyczące ostatnich dni życia Hitlera. Po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej najnowszym testom kryminalistycznym poddano odnalezione w bunkrze ludzkie szczątki: fragmenty czaszki z otworem po kuli oraz fragmenty kości szczęki i zębów. 17:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 32 (SERIA III ODC. 6) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Danuta Stenka, Peter Wolf, Mathias Gall, Mickey Hardt, Marta Żmuda-Trzebiatowksa, Maria Dębska, Sebastian Jasnoch, Magdalena Smalara Andrzej w szpitalu na terenie getta przekazuje Rosenbaunowi 511 szczepionek. Mężczyzna daje Andrzejowi listę osób, które ma zaszczepić. Informuje go o masowych zgonach z głodu. Przed kawiarnią Wolfgang wręcza Aloszy paszport z nowym zdjęciem i tożsamością. W zamian żąda wystawienia Brodzkiego. W laboratorium Hans przed wysoko postawionymi oficjelami prezentuje prototyp przetwornika obrazu. Leon nie zgadza się z nim, uważa że tak skonstruowana bomba, byłaby zbyt duża. Leon w swoim apartamencie przyłapuje Ewkę na przetrząsaniu jego biurka. Wyjawia kobiecie, że broń, którą robi dla Niemców, mają przejąć nasi. Przekazuje też dla dowództwa szyfr o Szczęsnym. Alosza w kawiarni zastawia pułapkę na Kamila. 18:05 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA: BERESTECZKO 1651 Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) "Tegoż roku w wilię świętych Piotra i Pawła wielką wiktoryją otrzymali nasi pod Beresteczkiem, kędy było niemal wszystko toż wojsko, co pod Zbarażem nieprzyjacielskie. Chan sam ze wszystkimi ordami ledwie uciekł; także i Chmielnicki; Kozaków osobliwie pieszych oblężono, których po tym po dwu tygodniach per connivenantiam wypuszczono na zgubę wojska polskiego" - notował w pamiętniku Jakub Łoś. Jak doszło to tej batalii, uważanej za największe starcie kawalerii w siedemnastym wieku i rangą przyrównywanej do bitwy grunwaldzkiej? 18:50 HISTORIA POLSKI - KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogusława Stanowska - Cichoń Scenariusz: Bogusława Stanowska - Cichoń Zdjęcia: Artur Uczkiewicz, Jerzy Giec Wykonawcy: Krzysztof Gadacz, Małgorzata Bielska Film przedstawia postawy polskich księży, sióstr i zakonników, którzy zajęli zdecydowane stanowisko w obliczu zagłady Żydów. Według relacji osób ocalałych z Holocaustu, kapłani pomagali najczęściej poprzez wydawanie fałszywych metryk chrztu (i innych dokumentów), a także znajdowanie bezpiecznego schronienia u rodzin katolickich lub zatrudnienie ich jako pracowników parafii. Często żydowskie dzieci były ukrywane w klasztorach, tak jak czyniła to siostra Matylda Getter, która zadecydowała, że jej zgromadzenie przyjmie każde dziecko z getta. Matka Matylda została pośmiertnie odznaczona medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" za ratowanie Żydów, podobnie jak wiele innych sióstr i kapłanów. Film ukazuje zaangażowania wielu duchownych: m.in. bp. Twardowskiego we Lwowie, kard. Adama Sapiehy i ks. Marcelego Godlewskiego, o. Adama Sztarka, ks. Ferdynanda Machaya, bp. Albina Małysiaka oraz sióstr albertynek, sióstr franciszkanek służebnic Krzyża, niepokalanek, sióstr sercanek, Matki Bożej Miłosierdzia, sióstr służebniczek i karmelitanek. Film prezentuje wspomnienia uratowanych z Holocaustu i ich powroty do tych, którzy ryzykowali własnym życiem, aby ich ocalić. 20:00 PREMIERY TVP HISTORIA. KSIĄŻ. KLUCZ DO ŚLĄSKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Opowieść o historii zamku Książ. Przez stulecia zamek wywierał wpływ na otaczającą rzeczywistość. Sprawowano stąd władzę militarną, sądowniczą, gospodarczą i kulturową. Książ jest obecnie jedną z największych atrakcji turystycznych w Polsce. W roku 2017 przyjechało tutaj 500 tysięcy turystów. W zamku odbywają się cykliczne imprezy kulturalne, takie jak Festiwal Kwiatów, Festiwal Tajemnic czy Festiwal Kameralistyki Ensamble im. Księżnej Daisy, a także okazjonalne konferencje, spotkania i wystawy. W zamku działa także odział galerii sztuki współczesnej BWA. Zamek o trudnej historii. Zamek Bolka I, zamek Hochbergów. Najważniejszy zabytek ziemi wałbrzyskiej. 20:55 GIGANCI HISTORII - JÓZEF PIŁSUDSKI. ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ Teleturniej, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (pProwadzący) Fascynował ludzi za życia, fascynuje i dziś. Józef Piłsudski. Życie i działalność to temat tego odcinka teleturnieju Giganci historii. Cięty język Marszałka budził kontrowersje, a skuteczność działań respekt. Z Romanem Dmowskim spierał się o Polskę, bo dla Józefa Piłsudskiego to właśnie Ojczyzna była na pierwszym miejscu. Marzył o niepodległym kraju i walnie przyczynił się do tego, że Polska wróciła na mapę Europy po 123 latach zaborów. Te zasługi i zwycięstwo nad Rosjanami w 1920 roku sprawiły, że był kochany i gromadził tłumy na ulicach. Nie był szablonowy, popełniał też błędy, a mimo to jest uważany za największego polskiego polityka XX wieku. 21:45 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (110) - PERU. INKOWIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Święta Dolina Inków. Wojciech Cejrowski pokaże, co pozostało z tego potężnego imperium i objaśni, jak funkcjonowało. Przyjrzymy się inkaskiej twierdzy, by dowiedzieć się, jak wyglądało życie codzienne Inków. WC tak pokazuje i objaśnia, że po obejrzeniu tego odcinka studenci z marszu zaliczają semestr. 00:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - OSTATNI LOT PORUCZNIKA URBANA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Na mapie dramatów polskiego, lotniczego września jest pod Grudziądzem miejsce szczególne, zaznaczone trzema krzyżami, gdzie niemal jednocześnie polegli piloci myśliwscy ze 141. toruńskiej eskadry. Dziś zajmiemy się losami jednego z nich, porucznika Władysława Urbana, poszukując też pozostałości po samolocie PZL 11 w miejscowości Rogóźno. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący), Wołoszański Bogusław Aktorzy: Zbigniew Bebak, Bonifacy Dymarczyk, Waldemar Cudzik, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwinski, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Jerzy Przewłocki, Cecylia Putro, Antoni Rot, Robert Rutkowski, Janusz Skoneczny Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 01:05 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA PAPIEŻA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Henryk Talar Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący), Zbigniew Bebak, Waldemar Cudzik, Bonifacy Dymarczyk, Marian Florek, Elwira Homerska, Adam Hutyra, Andrzej Iwiński, Stanisław Kozerski, Michał Kula, Tadeusz Morawski, Henryk Talar, Janusz Skoneczny, Marek Ślosarski, Robert Rutkowski Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II. Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR? 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - UROK PANCERZA Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Cezary Kiliman, Jerzy Lankajtes, Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony broni pancernej, roli, jaką odegrały czołgi. Pokazano eksponaty zgromadzone w Muzeum Czołgów w Bovington w Wielkiej Brytanii.