TVP Dokument Czwartek, 07.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Cykl filmów przyrodniczych prezentujący piękne zakątki, dzikie zwierzęta i ludzi, którzy je chronią. W tym odcinku wizyta w Wigierskim Parku Narodowym. Poszukiwanie naturalnych kolektorów słonecznych. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 7 PUŁAWY Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek zaprasza do Puław. Miłośnicy historii mogą tu zobaczyć Pałac Czartoryskich, pasjonaci przyrody i ekolodzy - rezerwaty z lasami łęgowymi i wąwozami. Dla ludzi wysportowanych ideałem będą spływy kajakowe czy żeglarstwo na Wiśle. Miasto zaskakuje liczbą atrakcji. W XVII wieku na polecenie marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Puławach powstał barokowy pałac. Na przełomie XVIII i XIX wieku za sprawą Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej i jej męża księcia Adama Kazimierza miasto stało się ostoją dla artystów, pisarzy i naukowców. Czartoryska przebudowała pałac i stworzyła słynny romantyczny ogród angielski. Oprócz ciekawej historii, wielkim walorem Puław jest również przepływająca tędy Wisła ze swoimi rozlewiskami i małymi kanałami. Występują tu idealne warunki do uprawiania różnych form turystyki wodnej. 07:00 PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI - WYBRZEŻA PACYFIKU (PERU: EXTREME PLANET. 3. THE PACIFIC COAST) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Jean - Thomas Renaud Miniseria dokumentalna o przyrodzie Peru. Dzieło jednego z najlepszych fotografów przyrody na świecie, Cyrila Ruoso. To pełna przygód podróż przez trzy najbardziej ekstremalne ekosystemy na naszej planecie: nieprzenikniony las deszczowy Amazonki, górskie drapacze chmur w Andach i pustynne równiny wybrzeża Pacyfiku w Peru. Ekipa filmowa podąża ze wschodu na zachód, co daje wyjątkową okazję do odkrywania wspaniałych krajobrazów i bogatych różnorodnością życia zwierząt i roślin, które zdołały dostosować się do warunków ekstremalnego klimatu upału, wilgotności, wysokości, zimna lub suszy. Podczas poszukiwania rzadkich gatunków spotykają się z naukowcami i będą odkrywać co łączy te trzy ekosystemy ze sobą. W tym odcinku: Wybrzeże Pacyfiku. 08:05 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 3 MIESZKANIE ZABÓJCZE DLA KLIMATU (CONSUMERS TRAPS 3. WHAT CLIMATE KILLS / VERBRAUCHERCHECK 3. KLIMAKILLER) Serial dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku trzecim dowiemy się, jakie rzeczy w naszych domach i mieszkaniach są zabójcze dla klimatu. Co powoduje globalne ocieplenie, a co za tym idzie narastające zagrożenie dla nas. Nie oszczędzamy energii elektrycznej, wody, korzystamy bez opamiętania z dóbr konsumpcyjnych. Na szczęście coraz więcej mówi się o sposobach ochrony i ratowania naszej planety przed zagładą. 09:05 W SKÓRZE KONI I OWIEC (IN THE SKIN OF / DANS LA PEAU DES CHEVAUX ET DES BREBIS) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Elodie Fertil Serial dokumentalny, który opowiada o zwierzętach z punktu widzenia ich samych. To śmieszne, intymne i odkrywcze portrety dobrze nam znanych stworzeń. Filmowcy w oryginalny sposób wkraczają w ich świat. Odc. 2 (Konie, owce) W tym odcinku poznamy proces szkolenia koni do patrolowania ulic miast, w tym przypadku Paryża. Zwierzęta muszą być spokojne, posłuszne i inteligentne, aby mogły się wiele nauczyć. Odwiedzimy specjalny ośrodek szkoleniowy gwardii republikańskiej, w którym układa się konie pułku kawalerii. Poznamy też konie, które pomagają w wypasie owiec. Zobaczymy na czym polega proces strzyżenia owiec i sekrety postępowania z tym gatunkiem zwierząt, bardzo potrzebnych i użytecznych z różnych powodów. 10:10 LUDZKIE ŚCIEŻKI. ODC. 3 SRI LANKA, SZLAKIEM HERBATY (THE PATH OF MEN EP. 3 SRI LANKA, THE TEA ROUTE) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. Odcinek trzeci to podróż przez Sri Lankę - królestwo herbaty. Mądrość wszechświata kryje się w filiżance herbaty. Pijemy ją, by zapomnieć o zgiełku świata. Droga do raju prowadzi przez czajnik. Tak mówią Tuaregowie, Chińczycy, Anglicy... Wszędzie wita się gości herbatą, która łagodzi obyczaje, skłania do refleksji i otwarcia na innych. Herbata pojawiła się w Chinach 200 lat przed naszą erą. Ale Sri Lanka, dawniej Ceylon, tak splotła z herbatą swoją historię, że stały się nierozłączne. W 1875 roku plantacje herbaty zajmowały 400 hektarów, 25 lat później już 160 tysięcy. Roczna produkcja sięgała 23 tysięcy ton. Obecnie w produkcji herbaty Sri Lanka zajmuje czwarte miejsce na świecie po Chinach, Indiach i Kenii. Podczas tej podróży zdradzą nam swoje tajemnice ci, którzy uprawiają krzewy herbaciane, zrywają liście, poddają je obróbce i wysyłają do nas. 11:05 NA WSCHÓD OD ADENU Reportaż, 29 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński, Wojciech Tarnowski Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - te filmy to odkrywanie świata poprzez nadmorskie rejony świata. Będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o życiu naszej planety oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:45 POLSKI EL GRECO Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2020 Lata 50. ubiegłego wieku, kiedy w Polsce rozpoczynano prace nad inwentaryzacją zabytków sztuki, przypominały badanie terra incognita. Badacze Instytutu Sztuki zazwyczaj nie mieli zbyt dużego doświadczenia ani materiałów źródłowych, na których mogliby oprzeć swoje wnioski. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska pracę traktowały jak przygodę, na skrzypiących, podrdzewiałych rowerach przemierzały regiony. Kiedy przydzielono im do zbadania Mazowsze, w pierwszej chwili pomyślały, że to kiepski żart, bo ten obszar był uważany przez historyków sztuki za najuboższy na terenie całego kraju. Gdyby nie usposobienie Izabelli Galickiej, która wszystko przyjmowała jako dar od losu, być może nie podjęłyby się prac na tym obszarze. Marzyła im się Małopolska. Mazowsze przywitało je piaskami, błotem, w których ciągle zakopywała się instytutowa nysa. Niekiedy zabytki były nadal zniszczone przez wojnę i nieodremontowane, a czasem zajęte przez nowych lokatorów, którzy nie zdawali sobie sprawy z wartości wyposażenia pałaców czy dworków i niszczyli to, co najcenniejsze. W kościołach nieufni księża doświadczeni przez czasy mrocznego stalinizmu i komunistycznej partii wojującej z klerem niechętnie rozmawiali z przyjezdnymi. Ich wrodzone umiejętności obserwacji ludzkiej natury i oceny zachowań pozwoliły otworzyć niejedne drzwi. Tak było też w Kosowie Lackim. Ksiądz Władysław Stępień, który był tam proboszczem w 1964 roku, widząc zainteresowanie zniszczonym, brudnym obrazem wiszącym w jego prywatnym mieszkaniu, zgodził się go zdjąć ze ściany, by można było dokładnie obejrzeć. Nikt nie miał jeszcze podejrzeń jakiej wartości może to być dzieło. 13:00 POWIEDZ MI COŚ JESZCZE Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Barbara (67) od pięciu lat choruje na stwardnienie zanikowe boczne. Poznajemy ją w momencie, gdy jest przykuta do łóżka, a jedyne mięśnie, które nigdy nie odmawiają jej posłuszeństwa, to mięśnie gałek ocznych. Mimo choroby jest w pełni świadoma. Barbarą na co dzień opiekuje się jej mąż i opiekunki. Raz w roku mąż jeździ na dłuższy urlop. Wówczas Barbarą opiekuje się jej córka, Martyna (36). Film jest zapisem trzytygodniowych wakacji Martyny u mamy. Córka z werwą opiekuje się mamą, gotuje, karmi ją, pielęgnuje, sprząta mieszkanie. Przede wszystkim jednak traktuje ten pobyt jako szansę na zbliżenie się z mamą. Mimo że klasyczna komunikacja werbalna nie jest możliwa, Martyna próbuje dowiedzieć się od mamy jak najwięcej. Komunikację umożliwia spisany alfabet, wzrok Barbary zatrzymuje się na konkretnych literach, a Martyna układa z nich słowa. Barbara potwierdza lub zaprzecza gotowe słowo, patrząc w lewo na tak, a w prawo na nie. Martyna zadaje mamie pytania: czasem pyta ją błahostki, czasem porusza najbardziej egzystencjalne tematy. Patrząc na mamę, która najprawdopodobniej wkrótce odejdzie, Martyna konfrontuje się z największymi egzystencjalnymi lękami. Córka szuka w mamie oparcia, wtula się w nią, chcąc czerpać jak najwięcej ze wspólnie spędzonego czasu. Czasu, którego nie zostało im wiele. Zarówno Martyna, jak i Barbara te chwile wykorzystują do maksimum, komunikując się coraz częściej pozawerbalnie, po prostu patrząc sobie w oczy. Wracają do pierwotnych instynktów, do tej magicznej więzi, która łączy matkę z córką. Wpatrując się w siebie nawzajem, odnajdują harmonię. 13:50 W SKÓRZE PSÓW I OŚMIORNIC (IN THE SKIN OF / DANS LA PEAUX DES CHIENS ET DES POULPES) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Elodie Fertil Odc. 3 Psy i ośmiornice To bardzo mądre i ciekawe zwierzęta. Zarówno psy, jak i ośmiornice są w stanie nauczyć się wiele i rozumieć intencje człowieka. Octopus vulgaris jest istotą mityczną, o której opowiadano nam w dzieciństwie. Jest sympatyczna, inteligentna i dobrze prezentuje się w oceanariach. Ośmiornice mają zwyczaj zasłaniania wejścia do kryjówek kamykami i muszlami. Kiedy zobaczę kupkę kamyków, mam pewność, że to dzieło ośmiornicy. Same się wydają, bo łatwiej wypatrzeć taką kryjówkę. Zaatakowany głowonóg wypuszcza chmurę atramentu, w której znika. Potem szuka kryjówki. Dopóki jej nie znajdzie, można go schwytać. W oceanariach ośmiornice żyją dużo dłużej niż w środowisku naturalnym, gdzie mogą skończyć w żołądku mureny albo otrzymać strzał od nurka. Ich wadą jest to, że biją się między sobą. Nie mogą przebywać razem. Odwiedzimy również klub przewodników psów ratowników wodnych w Bandole. Szkolenie psów ratowników trwa od dwóch do trzech lat. Ich przewodnikami są wolontariusze. Szkolenie psa do ratownictwa wodnego jest trudne, intensywne i wymaga zaangażowania właściciela. Pokazujemy, że pies jest naprawdę przyjacielem człowieka i może wykonywać wiele zadań. 14:55 KREACJE MATKI NATURY. ŻYCIE BEZ WODY (THE ART OF NATURE. 1. LIFE WITHOUT WATER) Film dokumentalny, 58 min, Szwecja, 2018 Reżyseria: Claes Andren Dwuczęściowy film dokumentalny o roślinach i zwierzętach, które znalazły pomysłowe sposoby adaptacji, aby przetrwać w ciągle zmieniającym się świecie. Niektóre z wynalazków natury były inspiracją dla rozwoju nowych technologii, inteligentnego projektu i przełomowych leków. Część pierwsza opowiada o życiu w wodzie a druga o sekretach lasu. Przewodnikiem będzie szwedzki biolog Claes Andren. Inwencja Matki Natury pomaga nam tworzyć nowe materiały, kluczowe technologie, inteligentne projekty i pionierską medycynę powstrzymującą proces starzenia i leczącą raka. Życie zależy od wody. Powstało na Ziemi 4 miliardy lat temu w jakiejś nasłonecznionej sadzawce lub na dnie morza. Ziemia ma długą i burzliwą historię z pięcioma wielkimi katastrofami. Kolizje z meteorytami i gwałtowne erupcje wulkanów - doprowadziły do ogromnych zmian klimatu i masowego wyginięcia gatunków. Tymczasem warunki się zmieniają i życie zawsze powraca. Nowa era zaczęła się, gdy w morzach i na lądzie pojawiły się wielkie gady. Zabieramy państwa w podróż do różnych miejsc na świecie do środowisk ekstremalnych, które stawiają surowe wymagania gatunkom w nich żyjących. Napotkamy rośliny i zwierzęta, które rozwinęły zachowania i cechy, umożliwiające im radzenie sobie z wydawałoby się niewyobrażalnie trudnymi warunkami. W genialnych inwencjach Matki Natury odnajdujemy rozwiązania dla wielu problemów ludzkości. Jednak jest konieczne, by przetrwała różnorodność gatunków na świecie. 16:10 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 4 MANIA HIGIENY (CONSUMERS TRAPS 4. THE HYGIENE MANIA / VERBRAUCHERCHECK 4. HYGIENEWAHN) Serial dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku czwartym o tym, jak ustrzec się przed manią higieny i co to w ogóle jest. Jak często i czym myć ręce oraz całe ciało, jak sprzątać, czyścić różne sprzęty dookoła siebie. Czy bakterie, które nas otaczają, są do usunięcia, czy jednak niektóre są po prostu niegroźne dla nas? A co z naszą odpornością? Jak ją wzmacniać? Jak wiadomo, mamy zbyt dużo chemii wokół siebie, co wpływa źle na nasze zdrowie. Jak to zmieniać? 17:05 LUDZKIE ŚCIEŻKI. ODC. 4 INDIE, KERALA, DROGA DO KRAJU BOGA (THE PATH OF MEN EP. 4 INDIA, KERALA: ON THE PATH TO GOD'S COUNTRY) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. Odcinek czwarty to podróż do Indii, idyllicznego stanu Kerala, gdzie wszystkie drogi prowadzą do Boga. Ten indyjski stan sam siebie nazywa Krajem Boga. Kerala rzeczywiście jest wyjątkowa. To sanktuarium tradycji Indii. Jest bogata i spokojna. Chlubi się brakiem analfabetyzmu, równością płci i zaangażowaniem w ochronę środowiska. Czy naprawdę jest Krajem Boga? Wyruszymy na spotkanie z mieszkańcami tej błogosławionej ziemi. Pierwszym etapem podróży są tak zwane backawaters laguny, jeziora i kanały ciągnące się wzdłuż całego wybrzeża Kerali. Wsiadamy na tradycyjny ketuvallan, by popłynąć do miasta Alleppi. Plątanina jezior i kanałów zwana bywa Wenecją Orientu i od zawsze służyła za szlak handlowy. Kiedyś tymi łodziami przewożono do Koczinu cegły, materiały budowlane, żywność, przyprawy i inne towary z odległych miejsc. Teraz służą do wycieczek. W labiryncie kanałów i jezior czas stanął w miejscu. Nad kanałami znajdują się lecznice ajurwedyjskie. W tej starodawnej szkole lekarskiej przyprawy odgrywają podstawową rolę. 18:05 DOKTOR WIRUS I PAN HYDE, WSPOMNIENIA WIRUSOLOGA (DOCTOR VIRUS AND MISTER HYDE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Jean Crepu Film dokumentalny opowiadający o najmniejszych organizmach, niewidzialnych gołym okiem, a potrafiących dokonać spustoszenia w organizmach żywych. To wirusy, wiązane z najstraszliwszymi chorobami i epidemiami zagrażającymi całej ludzkości, cieszą się złym rozgłosem. Ale czy są tylko czymś złym? Odpowiedź brzmi: nie. Te mikroorganizmy, które pozostawały nieznane przez bardzo długi czas, stopniowo ujawniły swoje zaskakujące zdolności wspomagania niektórych funkcji naszych organizmów. Około połowa naszego dziedzictwa genetycznego składa się z sekwencji pochodzenia wirusowego. Co bardziej zaskakujące, wirus, który wszyscy posiadamy w dziedzictwie genetycznym, odgrywa kluczową rolę w tworzeniu się łożyska. Ponadto niektóre wirusy mogą być nieocenionymi narzędziami do leczenia chorób genetycznych lub nowotworów. Świat wirusów w końcu odkrywa swoje tajemnice. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TAJLANDIA. KWIAT AZJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. Tajlandia to kraina uśmiechu i serdeczności, pięknej przyrody i nowoczesnych miast. Fascynuje swoim pięknem, kulturą i duchowością. Jest gościnnym i niezwykle różnorodnym krajem. Wyruszamy w podróż śladami dawnego Królestwa Syjamu. Bangkok, stolica Królestwa Tajlandii, rozwija się szybko i prężnie. Liczy blisko 8 milionów mieszkańców. Dzielnice Silom i Siam Square imponują rozmachem i nowoczesną architekturą. Tradycyjne życie mieszkańców Bangkoku toczy się wokół ulicznych kramów z jedzeniem i słynnych tuk - tuków, bezustannie krążących po mieście. W świątyni Wat Pho znajduje się największa kolekcja posągów Buddy w całej Tajlandii. To jeden z pierwszych ośrodków edukacji publicznej w kraju. 21:15 PO ZŁOTO Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ksawery Szczepanik Pełen unikatowych materiałów archiwalnych film o losach Władysława Kozakiewicza - wybitnego, polskiego tyczkarza, wielokrotnego rekordzisty Polski, rekordzisty świata i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w roku 1980; autora spontanicznego gestu, którym poczęstował stronniczą, sowiecką publiczność, przechodząc jednocześnie do historii. Wał Kozakiewicza stał się dla milionów Polaków symbolem sprzeciwu wobec komunistycznego reżimu i światełkiem nadziei na przyszłość; podobnym do tego, które rozpalił Jan Paweł II, i zwiastującym to, które za chwilę wznieci Lech Wałęsa. Jednak z upływem lat postać Władysława Kozakiewicza zatarła się w zbiorowej pamięci Polaków. Jedynym śladem jego osiągnięcia jest zakorzenione już w potocznej polszczyźnie powiedzenie gest Kozakiewicza. Film przypomina legendę wielkiego tyczkarza i powikłane koleje jego życia. Przed nami historia chłopaka z podwileńskiej wsi, który - pokonując wszelkie bariery - dociera na sportowy Olimp, po czym zostaje zeń zepchnięty i skazany na potępienie. Historia ta wyrasta poza sportowe ramy i zyskuje wymiar ponadczasowej przypowieści o cenie i naturze sukcesu. 22:20 RUNCAMINO Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Adrian Dmoch Muzyka: Wojciech Błażejczych Prawdopodobnie pierwszy w historii film o przebiegnięciu Camino del Norte, najstarszej drogi pielgrzymkowej Europy, 835 km z San Sebastian do Santiago de Compostela. Robert Celiński, najlepszy obcokrajowiec w historii Everest Maratonu, tym razem z Himalajów schodzi prawie na poziom morza i mierzy się z górami oraz z kapryśną pogodą Północnej Hiszpanii, gdzie biegnąc, pokonuje ponad tysiącletni szlak św. Jakuba. Czy wiara pomaga mu w tym ciężkim wyzwaniu i czy ciężka droga niesie jakieś duchowe oczyszczenie? 23:10 NIEPARZYŚCI - ODC. 7 Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Magda jednak nie zostaje Miss Lubania. W tym samym czasie jej matka rodzi kolejne dziecko. Wkrótce lokalna telewizja zaprasza Magdę na próby kamerowe. Prezes za pośrednictwem biura matrymonialnego umawia się na spotkanie z panią Danusią, atrakcyjną wodową. Pani Ania natomiast dowiaduje się, że ktoś się nią zainteresował. Znajomość pani Grażyny z majorem nabiera rumieńców do tego stopnia, że kobieta zaprasza partnera do swego domu. Krzysztof tymczasem nadal odwiedza Jolę. Uszczęśliwona tym kobieta pyta Anię, najstarszą córkę, czy mówiłaby do niego "tato". 23:40 OGNISTA PANTERA Reportaż, 16 min, Polska, 1978 Scenariusz: Antoni Dzieduszycki Zdjęcia: Jerzy Augustyński Bohaterem reportażu jest Zbigniew Doubrawski. W 1956 r. opuścił dom rodzinny i wyjechał za granicę, aby spełniać swoje marzenia. Jako znakomity kaskader i konstruktor samochodów był znany prawie na całym świecie. W drugiej połowie lat 50. zwyciężał w wielu wyścigach samochodowych w Europie Zachodniej i Ameryce. Swojej pasji poświęcił całe życie. Po latach wrócił do Malborka, gdzie prowadził warsztat naprawy samochodów zagranicznych i budował kolejny samochód o nazwie Ognista Pantera, którym planował pobić rekord świata prędkości wozów prototypów w Utah. 00:00 NOTACJE - MARIAN KOCINIAK. MÓW ŁACKU PRAWDĘ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2011 Autor: Maria Nockowska Marian Kociniak ur. 11 stycznia 1936 w Warszawie. Zagrał w ponad 30 filmach. Aktor warszawskiego Teatru Ateneum (1959 - 2010), obecnie współpracuje z Teatrem na Woli. Popularność zdobył jako Franek Dolas z komedii "Jak rozpętałem drugą wojnę światową", a także jako pechowy Murgrabia z "Janosika". Przede wszystkim jest jednak aktorem teatralnym, często grał w Teatrze Telewizji, m. in. w "Łuku Triumfalnym", "Moskwie Pietuszki", "Elegii dla jednej pani", "Igraszkach z diabłem", "Coś w rodzaju miłości". Występował w Kabarecie Starszych Panów, w parze z Andrzejem Zaorskim był gwiazdą magazynu "60 minut na godzinę". W 2003 roku odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach. 00:15 BITWA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Maria Dłużewska Zdjęcia: Bartłomiej Maj Student malarstwa - Ireneusz Rolewski porywa się na coś zupełnie szalonego - chce wykonać pierwszą wierną kopię "Bitwy pod Grunwaldem" Jana Matejki (w skali 1:1). Zadanie wykraczające poza wyobrażenia zwykłego śmiertelnika nie jest pierwszą bitwą, do której musiał stanąć nasz bohater. Jest wychowankiem domu dziecka w Strobowie pod Skierniewicami, żyje niezwykle skromnie, nie ma stałych dochodów ani sponsorów. Przeciwności losu tylko wzmagają jego determinację w dążeniu do realizacji wyznaczonych celów i umacniają w przekonaniu, że warto żyć dla spraw wyższych. Kamera śledziła go przez dwa lata, obserwowała wszystkie etapy powstawania kolejnych fragmentów dzieła (z racji na rozmiar oryginału kopia powstaje w kilkunastu częściach, które na koniec zostaną ze sobą zszyte), od rozpięcia płótna na krośnie, poprzez jego gruntowanie metodami znanymi Matejce, wytwarzania farb według starych recept, nanoszenie pierwszych kresek, po transport gotowych fragmentów z Warszawy do Łodzi zwiniętych na rurach kanalizacyjnych. Niezwykle uzdolniony artysta okazuje się człowiekiem silnym duchem i zarazem bardzo empatycznym. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MROCZNA TAJEMNICA LASU. ODC. 257 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:45 LEGENDA GRUNWALDU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Paweł Żmudzki Zdjęcia: Jacek Grzelak, Ładysław Lipkowski Wykonawcy: Błażej Brzostek, Szymon Drej, Hieronim Grala, Marek Janicki, Sławomir Jóźwiak, Krzysztof Ożóg, Tadeusz Sznuk Jedna z największych bitew średniowiecznej Europy obrastała legendą niemal od momentu zakończenia, a jej wpływu na losy Starego Świata nikt nigdy nie kwestionował. Jej skutki militarne i polityczne, wykorzystywane były, na przestrzeni dziejów, przez wszystkie nacje uczestniczące w bitwie. To, co dla Polaków stało się pod Grunwaldem, Niemcy nazwali bitwą pod Tannenbergiem, a dla Litwinów, to był i jest Żalgiris. Trwa spór o to, kto naprawdę dowodził wojskami sprzymierzonych, jak i gdzie zginął Wielki Mistrz, czy część zdobytych krzyżackich chorągwi faktycznie zawieziono do Wilna? W filmie dokumentalnym, w którym obok profesorów Henryka Samsonowicza i Romana Trąby, wystąpią naukowcy z Litwy, Białorusi i Niemiec, spróbujemy pokazać, jak przez wieki historycy i politycy wykorzystywali legendę Grunwaldu dla swoich partykularnych celów. 02:50 AFRYKA MOJEGO DZIECIŃSTWA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Reżyseria: Ewa Misiewicz Scenariusz: Dorota Kabalewska Zdjęcia: Piotr Wąsowski, Andrzej Adamczak, Henryk Janas W latach 1942 - 1948 w osiedlach dla polskich uchodźców utworzonych w Kenii, Tanzanii, Ugandzie w Afryce Wschodniej oraz w Zambii, Zimbabwe i RPA w Afryce Południowej przebywało 18 tysięcy Polaków, w tym 8 tysięcy dzieci. Bohaterów dokumentu do Afryki rzuciły losy II wojny światowej, której doświadczyli jako dzieci. Mieli wówczas po 6 - 10 lat, okrutna wojna sprawiła, że nie dane im było zaznać szczęśliwego, beztroskiego dzieciństwa. Poznali za to, co to ból, strach, głód i cierpienie. Tamte lata obfitowały w dramatyczne przeżycia, ale w pamięci świadków minionych czasów pozostały też wspaniałe wspomnienia. Kamera pokazuje zderzenie dwóch światów: zimnej, skutej lodem Syberii i pięknej, dzikiej Afryki. O utraconym i odzyskanym dzieciństwie mówią: Halina Machalska, Danuta Dziedzic - Sedlak, Krystyna Pryjomko - Serafin, Piotr Łabuz, Kazimierz Majewski, Mieczysław Pożarski. Wszyscy oni jako dzieci wraz z rodzinami w 1940 r. zostali wysiedleni ze swoich domów przez NKWD i wywiezieni na Sybir, gdzie ludzie ludziom zgotowali straszny los. Kiedy Stalin uwolnił Polaków, rozpoczęła się wielka wędrówka na południe przez Uzbekistan i Iran. Wygnańców dziesiątkowały groźne choroby: tyfus, czerwonka. Ci, którym udało się przeżyć, szli dalej, a celem była Afryka, dziki i nieznany kraj, o którym wiedzieli jedynie, że tam odlatują na zimę bociany. Ostatni etap podróży wiódł przez dżunglę, aż wreszcie dotarli do Tengeru, największego osiedla polskiego w Afryce. Nękani głodem i poniewierką wysiedleńcy nareszcie znaleźli swój raj na ziemi. Każdy miał swój dach nad głową i własne poletko do uprawy. Bohaterowie dokumentu wspominają tamte chwile, pamiętając, jak ich sąsiedzi sadzili pomidory, ogórki, słoneczniki, by stworzyć sobie w ten sposób kawałek małej Polski. Dla 8 tysięcy dzieci, które na sześć lat trafiły do osiedla polskich uchodźców, był to czas radości, beztroskich zabaw, wycieczek krajoznawczych, świętowania narodowych uroczystości, jak 3 Maja, ale też szkolnych obowiązków. Na całe życie zapamiętali Afrykę swego dzieciństwa, gdzie przeżyli niezapomniane przygody, dorastali w egzotycznym świecie otoczeni troskliwą opieką. Teraz w jesieni życia, rozproszeni po świecie, tęsknią za tamtym beztroskim dzieciństwem, z nostalgią myślą o dzikiej afrykańskiej przyrodzie i niepowtarzalnym zapachu Afryki. Niektórzy z nich wracają tam co roku. Krystyna Pryjomko - Serafin powróciła do Afryki po 50 latach, a w podróży towarzyszył jej syn, któremu chciała pokazać kraj swego dzieciństwa. Niedaleko Tengeru zobaczyła więzienie, gdzie przebywały matki z dziećmi. Po powrocie do Anglii zorganizowała pomoc, publikując artykuł w "Dzienniku Polskim". Odzew był natychmiastowy, zewsząd napływały pieniądze. Dzieki hojności tych, którzy w latach 1942 - 1948 mieszkali w Tengerze, powstało Schronisko św. Gabriela. Jego założycielka, pani Krystyna, pragnęła w ten sposó przywrócić biednym afrykańskim dzieciom utracone dzieciństwo.