TVP Dokument Piątek, 08.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - WEWNĘTRZNY OBIEG SZCZĘŚCIA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Andrzej Olichwier Prowadzący: Tomasz Kłosowski Domy ze słomy i gliny, wpatrzone w słońce i przez nie ogrzewane. I oświetlane przez słońce nawet w pochmurny dzień. Ciepła woda darmo. Za darmo ciepłe słowo. Weranda, która jest szklarnią i ogrodowa szklarnia, która jest kopułą. Ogród, obfitujący w zioła wszelkie. Wewnętrzny obieg wody i ciepła. Szkolenia z dziedziny zielonej energii i naturalnego rolnictwa. Kontakty z całym światem. W takiej to zielonej enklawie żyje i pracuje Jadwiga Łopata, założycielka i prezeska ICPPC. W jej ogrodzie, pełnym tradycyjnych odmian drzew owocowych, lądują dziś łase na owoce sójki i kwiczoły, ale kiedyś wylądował też tutaj swym śmigłowcem zafascynowany ekologicznym rolnictwem i zieloną energetyką, książę Karol. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 8 BORY TUCHOLSKIE Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Bory Tucholskie. To jeden z największych kompleksów leśnych w Polsce. Zachowały się tu stanowiska rzadkich gatunków roślin oraz zwierząt. Można tu spotkać m.in.: bieliki, zimorodki, gągoły czy żurawie. W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się tu wilki. Prawdopodobnie to właśnie tutaj przed wiekami żył tur. W 2010 roku Bory Tucholskie otrzymały statut Rezerwatu Biosfery. Oznacza to, że należą do międzynarodowej sieci obszarów objętych ochroną. Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie jest najmłodszym i największym tego typu terenem w Polsce, obejmującym obszar prawie 320 tys. ha. W tym rejonie Polski oprócz pięknej przyrody można też zobaczyć m.in. zamek w Człuchowie - twierdzę obroną chroniącą niegdyś południowo - zachodnią granicę państwa krzyżackiego. Olbrzymi obszar Borów Tucholskich gwarantuje różnorodność atrakcji i przygód. Warto wybrać się tu na dłużej lub wracać do Borów kilkakrotnie, w różnych porach roku. 07:00 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 2 WYSPA DOMINIKA. WULKANY I LUDZIE (AROUND THE SEA II EP. 2 DOMINICA) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Philippe Lespinasse Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku poznamy Dominikę. To karaibska, skalista wyspa o wyjątkowo stromych brzegach. Od 1967 roku stanowi terytorium niepodległego kraju. Od czasów Krzysztofa Kolumba niewiele się tu zmieniło. Na jej obszarze znajduje się aż dziewięć czynnych wulkanów. Od ponad tysiąca lat nie doszło tu do erupcji. Mieszkańcy wiedzą jednak, że żyją w cieniu bomby z opóźnionym zapłonem. W 480 roku, w czasach pierwszych osadników, wybuchy wulkanów zniszczyły całe osady. Dominika to jedna z najdzikszych wysp Karaibów. Jej rejon znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dominika należy do archipelagu Wysp Nawietrznych, zwanych też Małymi Antylami, w miejscu, w którym spotykają się płyty tektoniczne. Często musi zmagać się z gniewem natury. 07:30 KREACJE MATKI NATURY. ŻYCIE BEZ WODY (THE ART OF NATURE. 1. LIFE WITHOUT WATER) Film dokumentalny, 58 min, Szwecja, 2018 Reżyseria: Claes Andren Dwuczęściowy film dokumentalny o roślinach i zwierzętach, które znalazły pomysłowe sposoby adaptacji, aby przetrwać w ciągle zmieniającym się świecie. Niektóre z wynalazków natury były inspiracją dla rozwoju nowych technologii, inteligentnego projektu i przełomowych leków. Część pierwsza opowiada o życiu w wodzie a druga o sekretach lasu. Przewodnikiem będzie szwedzki biolog Claes Andren. Inwencja Matki Natury pomaga nam tworzyć nowe materiały, kluczowe technologie, inteligentne projekty i pionierską medycynę powstrzymującą proces starzenia i leczącą raka. Życie zależy od wody. Powstało na Ziemi 4 miliardy lat temu w jakiejś nasłonecznionej sadzawce lub na dnie morza. Ziemia ma długą i burzliwą historię z pięcioma wielkimi katastrofami. Kolizje z meteorytami i gwałtowne erupcje wulkanów - doprowadziły do ogromnych zmian klimatu i masowego wyginięcia gatunków. Tymczasem warunki się zmieniają i życie zawsze powraca. Nowa era zaczęła się, gdy w morzach i na lądzie pojawiły się wielkie gady. Zabieramy państwa w podróż do różnych miejsc na świecie do środowisk ekstremalnych, które stawiają surowe wymagania gatunkom w nich żyjących. Napotkamy rośliny i zwierzęta, które rozwinęły zachowania i cechy, umożliwiające im radzenie sobie z wydawałoby się niewyobrażalnie trudnymi warunkami. W genialnych inwencjach Matki Natury odnajdujemy rozwiązania dla wielu problemów ludzkości. Jednak jest konieczne, by przetrwała różnorodność gatunków na świecie. 08:40 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 4 MANIA HIGIENY (CONSUMERS TRAPS 4. THE HYGIENE MANIA / VERBRAUCHERCHECK 4. HYGIENEWAHN) Serial dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku czwartym o tym, jak ustrzec się przed manią higieny i co to w ogóle jest. Jak często i czym myć ręce oraz całe ciało, jak sprzątać, czyścić różne sprzęty dookoła siebie. Czy bakterie, które nas otaczają, są do usunięcia, czy jednak niektóre są po prostu niegroźne dla nas? A co z naszą odpornością? Jak ją wzmacniać? Jak wiadomo, mamy zbyt dużo chemii wokół siebie, co wpływa źle na nasze zdrowie. Jak to zmieniać? 09:40 W SKÓRZE PSÓW I OŚMIORNIC (IN THE SKIN OF / DANS LA PEAUX DES CHIENS ET DES POULPES) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Elodie Fertil Odc. 3 Psy i ośmiornice To bardzo mądre i ciekawe zwierzęta. Zarówno psy, jak i ośmiornice są w stanie nauczyć się wiele i rozumieć intencje człowieka. Octopus vulgaris jest istotą mityczną, o której opowiadano nam w dzieciństwie. Jest sympatyczna, inteligentna i dobrze prezentuje się w oceanariach. Ośmiornice mają zwyczaj zasłaniania wejścia do kryjówek kamykami i muszlami. Kiedy zobaczę kupkę kamyków, mam pewność, że to dzieło ośmiornicy. Same się wydają, bo łatwiej wypatrzeć taką kryjówkę. Zaatakowany głowonóg wypuszcza chmurę atramentu, w której znika. Potem szuka kryjówki. Dopóki jej nie znajdzie, można go schwytać. W oceanariach ośmiornice żyją dużo dłużej niż w środowisku naturalnym, gdzie mogą skończyć w żołądku mureny albo otrzymać strzał od nurka. Ich wadą jest to, że biją się między sobą. Nie mogą przebywać razem. Odwiedzimy również klub przewodników psów ratowników wodnych w Bandole. Szkolenie psów ratowników trwa od dwóch do trzech lat. Ich przewodnikami są wolontariusze. Szkolenie psa do ratownictwa wodnego jest trudne, intensywne i wymaga zaangażowania właściciela. Pokazujemy, że pies jest naprawdę przyjacielem człowieka i może wykonywać wiele zadań. 10:40 LUDZKIE ŚCIEŻKI. ODC. 4 INDIE, KERALA, DROGA DO KRAJU BOGA (THE PATH OF MEN EP. 4 INDIA, KERALA: ON THE PATH TO GOD'S COUNTRY) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. Odcinek czwarty to podróż do Indii, idyllicznego stanu Kerala, gdzie wszystkie drogi prowadzą do Boga. Ten indyjski stan sam siebie nazywa Krajem Boga. Kerala rzeczywiście jest wyjątkowa. To sanktuarium tradycji Indii. Jest bogata i spokojna. Chlubi się brakiem analfabetyzmu, równością płci i zaangażowaniem w ochronę środowiska. Czy naprawdę jest Krajem Boga? Wyruszymy na spotkanie z mieszkańcami tej błogosławionej ziemi. Pierwszym etapem podróży są tak zwane backawaters laguny, jeziora i kanały ciągnące się wzdłuż całego wybrzeża Kerali. Wsiadamy na tradycyjny ketuvallan, by popłynąć do miasta Alleppi. Plątanina jezior i kanałów zwana bywa Wenecją Orientu i od zawsze służyła za szlak handlowy. Kiedyś tymi łodziami przewożono do Koczinu cegły, materiały budowlane, żywność, przyprawy i inne towary z odległych miejsc. Teraz służą do wycieczek. W labiryncie kanałów i jezior czas stanął w miejscu. Nad kanałami znajdują się lecznice ajurwedyjskie. W tej starodawnej szkole lekarskiej przyprawy odgrywają podstawową rolę. 11:40 OGNISTA PANTERA Reportaż, 16 min, Polska, 1978 Scenariusz: Antoni Dzieduszycki Zdjęcia: Jerzy Augustyński Bohaterem reportażu jest Zbigniew Doubrawski. W 1956 r. opuścił dom rodzinny i wyjechał za granicę, aby spełniać swoje marzenia. Jako znakomity kaskader i konstruktor samochodów był znany prawie na całym świecie. W drugiej połowie lat 50. zwyciężał w wielu wyścigach samochodowych w Europie Zachodniej i Ameryce. Swojej pasji poświęcił całe życie. Po latach wrócił do Malborka, gdzie prowadził warsztat naprawy samochodów zagranicznych i budował kolejny samochód o nazwie Ognista Pantera, którym planował pobić rekord świata prędkości wozów prototypów w Utah. 13:10 RUNCAMINO Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adrian Dmoch Scenariusz: Adrian Dmoch Muzyka: Wojciech Błażejczych Prawdopodobnie pierwszy w historii film o przebiegnięciu Camino del Norte, najstarszej drogi pielgrzymkowej Europy, 835 km z San Sebastian do Santiago de Compostela. Robert Celiński, najlepszy obcokrajowiec w historii Everest Maratonu, tym razem z Himalajów schodzi prawie na poziom morza i mierzy się z górami oraz z kapryśną pogodą Północnej Hiszpanii, gdzie biegnąc, pokonuje ponad tysiącletni szlak św. Jakuba. Czy wiara pomaga mu w tym ciężkim wyzwaniu i czy ciężka droga niesie jakieś duchowe oczyszczenie? 14:00 CHIŃSKIE KRÓLESTWO MAŁP (CHINA’S SECRET MONKEY KINGDOM) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Christopher Khor Film dokumentalny o spektakularnym rezerwacie przyrody w Chinach południowo - zachodnich. To ostatnie schronienie krytycznie zagrożonego gatunku małp - lutungów białogłowych. Bronią je strome ściany - a dwiema cytadelami rządzą pradawne rody. Rezerwat Chongzuo to miejsce pełne zachwycającego, dzikiego piękna. Mieszkańcy klifu, występujący kiedyś w całej Azji Południowo - Zachodniej, żyją teraz tylko tutaj, w swojej ostatniej ostoi - w górach krasowych. Film ukazuje intymne życie społeczne tych zwierząt żyjących na wysokościach, które są śmiertelne. To królestwo pomaga zagrożonemu gatunkowi lutungów białogłowych uniknąć wymarcia. 15:05 BORNEO - PRASTARY RAJ NA ZIEMI (BORNEO: EARTH'S ANCIENT ISLE) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Wyspie Borneo, gdzie przez większość roku panuje tropikalna aura. To niezwykły region na Ziemi - około 120 milionów lat. Przez cały ten czas spójne światło słoneczne, ciepło i deszcz stworzyły krainę pełną dziwacznych gatunków i niezwykłych ekosystemów. Są tu najwyższe na świecie drzewa tropikalne, najcięższe nadrzewne zwierzęta i najmniejsze niedźwiedzie. Borneo wciąż zaskakuje i oferuje nowe odkrycia. Ten film przedstawia zjawiska nigdy wcześniej nieudokumentowane. Historia Borneo to historia wody. Wyspa izolowana przez ciepłe morza tropikalne, przez miliony lat ciągłych opadów deszczu spowodowały intensywną rywalizację o życie. W górach Borneo rośliny mięsożerne używają kropel deszczu, by złapać zdobycz. W lasach deszczowych ogromne samce orangutanów wzywają rywali do walki. Na wybrzeżu roi się od meduz. Ale w jaskiniach Borneo i wokół nich konkurencja o pożywienie jest największa. O zmroku, gdy setki tysięcy nietoperzy opuszczają jaskinię, są ścigane przez drapieżne ptaki. 16:05 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 5 SKUTKI UBOCZNE (CONSUMERS TRAPS 5. ATTENTION, SIDE EFFECTS! / VERBRAUCHERCHECK 5. NEBENWIRKUNGEN) Serial dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku piątym zajmiemy się wszelkiego rodzaju skutkami ubocznymi różnych produktów, które na pierwszy rzut oka są zupełnie niewinne. Jak je rozpoznawać, co sprawdzać przy zakupie i na co zwracać szczególną uwagę? 17:05 LUDZKIE ŚCIEŻKI. ODC. 5 ARGENTYNA, SZLAKIEM WINA (THE PATH OF MEN EP. 5 ARGENTINA, THE WINE ROAD) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W odcinku piątym poznamy winnice Argentyny oraz sekrety produkcji wina. Z powodu ciągnących się przez cały kraj Andów północne tereny Argentyny cechuje półpustynny klimat. Na jałowej ziemi uprawianie czegokolwiek jest trudne. Jednak to dzięki tym ziemiom Argentyna jest piątym, największym producentem wina na świecie. Podróż zaczynamy na północy kraju, w regionie Tilcara. Fernando Dupont jest inżynierem agronomem, który przybył w te góry, by produkować wino. Właśnie trwa winobranie. Wino to krew i dusza. Tu wszystko nabiera mistycznego znaczenia. Mówi się, że poezję trzeba podlewać. Jak roślinę. Więc podlewamy ją winem. Pijąc wino, piszą piosenki i śpiewają. W świecie wina Argentyna jest wyjątkowa, bo zaliczana jest do nowego świata. O wyjątkowości tutejszych win decyduje wysokie położenie winnic, czyli niezwykle ostre nasłonecznienie, co sprzyja uprawie winorośli szczepu Malbec, który jest niezastąpiony. Na różnych wysokościach ten sam Malbec będzie dawał zupełnie inne wina. Jedna winnica może rosnąć w usłanym otoczakami korycie wyschniętej rzeki, a druga na wapiennej skale. Obie winnice mogą sąsiadować ze sobą, ale otrzymywane z nich wina będą całkowicie różne. 18:05 KATLA NADCIĄGA: NIEUCHRONNY KATAKLIZM (KATLA IS COMING) Film dokumentalny, 49 min, Islandia, 2019 Reżyseria: Lra Ómarsdóttir Ómarsdóttir Film o jednym z najwspanialszych i najbardziej przerażających wulkanów na ziemi - wulkanie Katla i o tym, co się stanie, gdy ponownie wybuchnie. Naukowcy zgadzają się, że kolejna erupcja może nastąpić bardzo szybko. Wulkan jest jednym z najczęściej wybuchających na Islandii, średnio około dwóch erupcji w każdym stuleciu. Ostatnia erupcja Katli miała miejsce w 1918 roku. Południowe wybrzeże zostało przedłużone o 5 km przez osady powodziowe. Obecna reakcja wulkaniczna należy do najdłuższych ze znanych, ale monitorowanie deformacji gruntu i sejsmiczności nie wykazuje żadnych oznak przebudzenia. Jednak niepokojące są oznaki wysokiej aktywności pod kalderą Katli, jest to znak zbliżającej się erupcji. Powinno to skłonić do szeroko zakrojonego planowania awaryjnego na wysokim szczeblu w całej Europie, ponieważ Katla może być znacznie groźniejsza niż Eyjafjallajökull. Zależnie od ilości wyrzuconego materiału, może to mieć znaczenie i spowodować kilkuletnie zmiany globalnego klimatu. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - POLINEZJA - PERŁA PACYFIKU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Słowo "Polinezja" brzmi jak zaproszenie do podróży. Od czasów pierwszych odkrywców ten zbiór małych wysepek na olbrzymim Pacyfiku fascynował urodą i kojarzył się z Rajem na Ziemi. Jednak za stereotypami kryją się ludzie, historia i kultura - prawdziwe powody, dla których warto pokochać Polinezję. Odwiedzając Tahiti, Tuamotu czy Markizy, trafiamy do odległego i niezwykle barwnego świata. 20:10 TAJEMNICE TRZECIEJ RZESZY POSZUKIWANIE BOMBY HITLERA (LAST SECRETS OF THE THIRD REICH: THE SEARCH FOR HITLER’S BOMB) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Andreas Sulzer, Stefan Brauburger, Christian Frey W ostatnich miesiącach II wojny światowej Amerykanie niezwykle intensywnie pracowali nad produkcją bomby atomowej, obawiając się, że Hitler uzyska możliwość jej zastosowania jako pierwszy. Jak pokazują dokumenty udostępniane ostatnio w ramach otwierania archiwów, już w marcu 1945 r. armia niemiecka przeprowadziła pierwsze testy z nowym rodzajem broni atomowej i zarówno Amerykanie, jak i Rosjanie mieli tego świadomość. Jednak jak daleko zaawansowane były naprawdę prace Hitlera nad bombą atomową? Oficjalnie Amerykanie utrzymywali, że prace Niemców były daleko w tyle, jednak zajmując kolejne połacie ziem III Rzeszy, odkrywali miejsca, plany i nazwiska osób nadzorujących program w niemieckiej armii. Były to sekretne projekty, prowadzone pod ścisłym nadzorem SS w najbardziej odległych zakątkach III Rzeszy, np. w pobliżu austriackiego Linz, w których wykorzystywano pracę więźniów obozów koncentracyjnych. Takich projektów było wiele, a wszystkie one były podporządkowane niemieckiemu programowi atomowemu. 21:10 ATAK - STRZELANINY W KOPENHADZE (THE ATTACK - THE COPENHAGEN SHOOTINGS) Film dokumentalny, 55 min, Dania, 2020 Reżyseria: Nils Giversen Kilka lat temu Dania została dotknięta terroryzmem. Atak nastąpił 15.02.2015 r. To Abdel Hamid el - Hussein według policji okazał się winny zabójstw w Kopenhadze. Był zainspirowany atakiem na Charlie Hebdo. Abdel urodził się w Danii. Niedawno wyszedł z więzienia. Zaatakował dom kultury Krudttnden i Wielką Synagogę w Kopenhadze, zabił dwie osoby. Duńczycy byli wstrząśnięci, a kraj się zmienił. Pięć lat po ataku, za zgodą najbliższych, policja ujawniła informacje o tym, co mogło doprowadzić do tamtej tragedii. Co sprawiło, że człowiek popełnił nieludzki czyn? Czy można było zapobiec tragedii? To była seria błędów. W filmie poznamy ludzi, którzy po raz pierwszy mówią o sprawcy, bo znali Omara el - Husseina. Wykorzystując wypowiedzi nowych świadków, poufne dokumenty, zdjęcia policyjne i nagrania z monitoringu, ten film opisuje wstrząsający przebieg wydarzeń, które wtedy miały miejsce. 22:15 MIASTO GNIEWU S.I - /1/ Serial fabularyzowany TVP, 29 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki, Łukasz Sawicki Muzyka: Tomasz Kamiński, Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 1. Początki. Historia: W pierwszym odcinku widzowie dowiedzą sie o zmianach ustrojowych w kraju i jak te przemiany wpłynęły na rozwój zorganizowanej przestępczosci. Opowiemy historię powstania grupy pruszkowskiej. Jak gangsterzy rośli w siłę, na czym zarabiali i jakie mieli sposoby działania. Opowiemy również, jak wyglądała na poczatku lat 90. polska policja i czy była przygotowana do walki ze zorganizowana przestępczością. Zbrodnia: Zabójstwo dwóch pruszkowskich gangsterów Janusza S. ps. Lulek i Andrzeja N. ps. Słoń w podwarszawskiej miejscowości Siestrzeń 29 maja 1990 roku. 22:50 SPRAWA KEVINA ODC. 3 WSPOMNIENIA (THE KEVIN CASE / FALLET KEVIN) Serial dokumentalny, 59 min, Szwecja, 2017 Reżyseria: Dan Josefsson Dokumentalny serial kryminalny o dwóch chłopcach oskarżonych o morderstwo i o jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Ostatniego dnia wakacji, w sierpniu 1998 roku 4 - letni Kevin zostaje znaleziony martwy na drewnianej palecie w pobliżu jeziora, w małym szwedzkim miasteczku. To, co początkowo wyglądało jak wypadek, wkrótce stało się jednym z najbardziej wyjątkowych śledztw w historii kryminalnej Szwecji. Na początku policja podejrzewała, że za morderstwem stoją dzieci, a po kilku miesiącach na konferencji prasowej potwierdzono to, co niewyobrażalne. Dwóch braci, Robin i Christian, 5 i 7 lat, udusili swojego kolegę. Kiedy jednak dziennikarz śledczy Dan Josefsson skontaktował się z dorosłymi już, żyjącymi w ukryciu braćmi, dowiedział się, że śledztwo w sprawie morderstwa jest dalekie od zakończenia. Usłyszał, że bracia nie przyznają się do zamordowania Kevina. Werdykt staje się wątpliwy. Josefsson ujawnia, co naprawdę się wydarzyło. Wraz z zespołem dziennikarzy przeprowadza dziennikarskie śledztwo, które doprowadza do rezygnacji głównego chirurga Paolo Macchiariniego. Odkrywa brakujące elementy układanki, która była trzymana z dala od opinii publicznej przez prawie dwie dekady. 00:05 LUDZIE W DRODZE Reportaż, 20 min, Polska, 1988 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Tadeusz Kośmider Reportaż o rodzinie Langów, mieszkającej pod Głownem. Rodzina ma małe gospodarstwo rolne i wszyscy dojeżdżają od kilkudziesięciu lat do pracy w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Feliksa Dzierżyńskiego "Eskimo" w Łodzi. Kamera towarzyszy im w codziennych czynnościach. Bohaterowie opowiadają o swoim dniu, wieloletniej pracy w zakładzie, dojazdach i związanych z nimi utrudnieniach. 00:30 NOTACJE - MARIAN KOCINIAK. PRZYGODA Z FILMEM Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2011 Autor: Maria Nockowska Marian Kociniak (ur. 11 I 1936 r.), to przede wszystkim aktor teatralny. Ale też ogromną popularność przyniosły mu role ekranowe, jak Franka Dolasa w komedii "Jak rozpętałem drugą wojnę światową" oraz postać pechowego murgrabi z serialu "Janosik" Jerzego Passendorfera. Marian Kociniak zmarł w 2016 r. 00:45 WESELE W KOŁCHOZIE KOMUNIZM Film dokumentalny, 45 min, Polska 2003 Realizacja: Marcin Mamoń, Mariusz Pilis Zdjęcia: Marcin Figurski Na wesele może przyjść każdy ? i przychodzi. Oznacza to, że rodzina, której syn się żeni, musi nakarmić i napoić wszystkich. Ale rodzina panny młodej też nie ma lekko. W kraju, w którym bezrobocie sięga 80 procent, a średnia pensja wynosi 7 dolarów miesięcznie, wiano to wydatek rzędu 3000 dolarów! Koszt całego wesela, w tym jedzenie, picie, orkiestra i posag, może przekroczyć 5000 dolarów. Upadek Związku Radzieckiego otworzył nowy rozdział w historii Tadżykistanu. 9 września 1991 roku ogłoszono deklarację niepodległości. To był początek dramatu. W ciągu kolejnych 5 lat kraj został ogarnięty krwawą i okrutną wojną domową. Walki pomiędzy klanami związanymi z byłymi komunistami a opozycją islamską pochłonęły blisko 100 tysięcy ludzkich istnień. Dalszy milion Tadżyków wyemigrował, straty materialne zaś szacuje się na 7 miliardów dolarów. Wreszcie w 1997 roku walczące strony zdołały dojść do porozumienia, będącego w istocie podziałem wpływów. Od tamtego czasu w Tadżykistanie panuje pokój. Rządy sprawuje prezydent Emomali Rachmonow, nie niepokojony przez opozycję skupioną wokół mułły Abdułło Neriego. Rachmonow, były dyrektor jednego z tadżyckich kołchozów, mocno dzierży ster władzy. Niedawno posłuszny jego woli parlament ogłosił go prezydentem na kolejne dwie dekady. Józef "Zeflik" Chłódek, jak sam o sobie mówi "Ślązak spod Rzeszowa", od wielu lat podróżuje po państwach byłego Związku Radzieckiego. Polscy dokumentaliści towarzyszą mu w jego wyprawie, której celem stał się Tadżykistan i kołchoz "Komunizm". Dawniej, za czasów swojej świetności, kołchoz ten był sławny w całym Związku Radzieckim. Pracujący w nim rolnicy otrzymywali medale za pracowitość, bili rekordy wyrobionej normy, jeździli po Europie, prezentując techniki, którym zawdzięczali swoje niezwykłe osiągnięcia. Dziś budynki kołchozu powoli niszczeją, maszyny się popsuły, a narzędzia zostały rozkradzione. Przynajmniej jest pokój i ludzie nie giną ? zapewniają mieszkańcy przyległej do ?Komunizmu? wioski. Ale czy rzeczywiście w Tadżykistanie dzieje się dobrze? 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KŁODAWA 1863 ODC. 258 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Kłodawa 1863 Miejsce akcji wieś Bierzwienna Długa Kolonia w gminie Kłodawa. Tu koledzy poszukiwacze zebrali z pola około sześciuset pocisków. To tu w 1863 roku odbyła się ogromna bitwa, o której historia i tradycja lokalna nie mówią nic. Sumienne badanie literatury historycznej pozwala wynaleźć informacje, że w okresie powstania styczniowego bił się w tych okolicach z oddziałem w sile dwóch tysięcy ludzi płk Ludwik Oborski. Dziś kontynuujemy badania tego terenu. 02:00 ŚLĄSKIE NIEBO (ŚLĄSKIE NIEBO) Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2004 Autorka: Grażyna Pieczuro Zdjęcia: Maciej Wielowieyski, Roman Płocki Opowieść o czterech śląskich rodzinach, ich dziejach, pasjach, obyczajach, przekazywanych z pokolenia na pokolenie tradycjach i codziennym życiu. Ich losy są charakterystyczne dla Śląska, regionu naznaczonego trudami współistnienia trzech narodów. Bohaterowie zamieszkują różne zakątki Śląska, co znalazło swoje odbicie w odmienności rodowej spuścizny. Aleksandra Kotulska z Rydułtowów to Górnoślązaczka z dziada pradziada. Jarosław Lipowski mieszka we Wrocławiu, ale jest obywatelem Czech, urodzonym na Śląsku Cieszyńskim. Marek Lose z Wrocławia nazywa siebie Dolnoślązakiem, ale korzenie jego rodziny tkwią na Górnym Śląsku i w tamtejszej tradycji się wychował. Elizabeth i Ulrich von Kuster to Niemcy od niedawna zamieszkujący pałac w Łomnicy, własność przodków, którą odkupili od państwa i wyremontowali. Tak jak odmienne są dzieje prezentowanych rodzin, tak odmienne jest również ich obecne życie. Jedno, co niewątpliwie ich łączy, to przywiązanie i miłość do Śląska, swoiste poczucie "śląskości". Dla każdego innego, ale dla wszystkich jednakowo ważne. Unosząc w górę głowy, wszyscy widzą nad sobą to samo śląskie niebo. 03:05 WSZYSCY JESTEŚMY Z WĘGLA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2004 Reżyseria: Tomasz Wiszniewski Scenariusz: Tomasz Wiszniewski, Roman Janiszek Wykonawcy: Trzeci Wymiar O sobie i swoich kolegach Roman mówi: "Wszyscy jesteśmy z węgla". Minął rok, odkąd zajmujący się dotychczas kręceniem filmów z wesel i uroczystości były górnik postanowił skierować obiektyw swojej kamery na jego bliskie otoczenie. W podartych dżinsach i w czapce z daszkiem Roman maszeruje przez położone pod Wałbrzychem pagórki, aby dotrzeć do jednego z licznych na Śląsku biedaszybów. Gdy przeszło dekadę temu Polska przeżyła przemianę ustrojową, utrzymującym się w przeważającej mierze z górnictwa mieszkańcom Wałbrzycha głód zajrzał w oczy. Nie wszyscy po masowych zwolnieniach potrafili się przystosować do nowych warunków. Całe życie utrzymując się z pracy pod ziemią, wielu postanowiło powrócić do górnictwa. Coraz dotkliwsza bieda zmuszała do prób wykorzystania naturalnego bogactwa Śląska - węgla - którego płytko położone pokłady kusiły wałbrzyszan. Jeden po drugim pojawiały się nowe szyby, do których ściągały tysiące osób. Wśród doświadczonych górników, byłych pracowników kopalń, byli także górnicy amatorzy, dla których praca w biedaszybie była pierwszą tego rodzaju. Brak doświadczenia czasem prowadził do tragedii, dla uwięzionych w zasypanej jamie nie było ratunku. Interweniowały władze. Górników niepokoiła policja i straż miejska konfiskująca nielegalnie zdobyty urobek. Nieustępliwość i represje służb porządkowych zwiększały determinację i desperację pracowników biedaszybów, dla których niebezpieczne zajęcie nadal jest jedynym źródłem utrzymania. Roman filmuje swoich kolegów, wchodzi wraz z nimi w czeluście ziemi, zdradza tajemnice fachu. Jego kamera śledzi górników podczas wyjazdu do Warszawy, gdzie chcieli wykorzystać szansę pokazania swojego dramatu podczas manifestacji antyglobalistów. Opowiadają o swoich marzeniach, z których najważniejsze dotyczy po prostu godnego życia i możliwości wychowania dzieci bez troski o środki na ten cel. Dokument jest opowieścią o ludziach, którzy nie poddają się skrajnej biedzie i uparcie walczą o przetrwanie.