TVP Kultura Środa, 06.04.2022 08:25 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JACEK MALCZEWSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Marta Kłak - Ambrożkiewicz Jacek Malczewski wykonał szereg kompozycji pod tytułem "Śmierć Elenai". Ta finalna scena z dramatu Juliusza Słowackiego "Anhelli" fascynowała go, dlatego wracał do niej wielokrotnie. O uznawanym za pierwszy obraz z serii znajdującej się w Muzeum Narodowym w Krakowie opowie Marta Kłak - Ambrożkiewicz. 08:30 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM KSIĄŻĄT CZARTORYSKICH W KRAKOWIE Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Ten obraz jest sercem kolekcji Czartoryskich - "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci. Jest to jedyne dzieło tego artysty w Polsce. Na świecie jest kilkanaście obrazów Leonarda da Vinci. To podkreśla rangę krakowskiej kolekcji Czartoryskich. Kolekcja Czartoryskich, najstarsze polskie muzeum oraz pierwsze muzeum na świecie poświęcone pamięci narodu, początkowo znajdowało się w Puławach. Oświecone elity doszły do wniosku, że mimo klęski rozbiorów, naród może przetrwać, jeśli nie zapomni o swojej dawnej wielkości. Temu celowi miała służyć Świątynia Pamięci, którą Czartoryska zbudowała w sąsiedztwie swojej rezydencji. Ambicją księżnej było przedstawienie historii Polski od czasów legendarnych do współczesności. Na frontonie budynku, udostępnionego publiczności w 1801 r. kazała umieścić hasło "przeszłość przyszłości". Po upadku powstania listopadowego księżna zdołała ewakuować najcenniejszą część zbiorów z obleganych przez Rosjan Puław do Sieniawy, stamtąd Jerzy wywiózł je do Paryża. W 1876 r. kolekcja wróciła do Polski, ale już do Krakowa. Pierwszą wojnę światową zbiory przeczekały w Dreźnie. Podczas drugiej zaginął, zrabowany przez Niemców, obraz Rafaela oraz tak zwana Szkatuła Królewska, zawierająca klejnoty i pamiątki po polskich władcach. Komuniści nie ośmielili się upaństwowić zbiorów. W 1950 r. bez formalnego wywłaszczenia właścicieli, włączono je do Muzeum Narodowego w Krakowie jako jeden z jego oddziałów. Pięć lat temu zbiory Czartoryskich wraz z budynkami zostały ostatecznie wykupione przez państwo od spadkobiercy Izabeli za 100 milionów euro. 09:10 ZAKOCHANY ANIOŁ Komedia romantyczna, 96 min, Polska 2005 Reżyseria: Artur Więcek "Baron" Scenariusz: Witold Bereś, Artur Więcek "Baron" Zdjęcia: Piotr Trela Muzyka: Grzegorz Turnau Aktorzy: Krzysztof Globisz, Jerzy Trela, Anna Radwan - Gancarczyk, Janusz Gajos, Kamil Bera, Mieczysław Grąbka, Marta Bizoń, Tomasz Schimscheiner, Paweł Świderski, Dorota Segda, Andrzej Kozak i inni Anioł Giordano pojawił się w Krakowie w 2002 r. , kiedy to powstała pierwsza część filmowej opowieści o jego losach. Niebiański przybysz trafił tam za karę i przez pomyłkę. Za karę, bo w Niebie nie chciał nosić skrzydeł, nie przepadał za myciem, zaniedbywał obowiązki i - co gorsza - lubił też zapalić, wypić i posłuchać dobrego rock and rolla. Dlatego co i raz wymykał się do czyśćca, gdzie spotykał się z samym Elvisem Presleyem. A przez pomyłkę, bo miejscem jego zsyłki miała być Holandia, lecz zamiast "Holland" złośliwy kolega Giordana wystukał na niebiańskim komputerze "Poland". Poetycka, refleksyjno - romantyczna komedia spodobała się zarówno krytykom, jak i widzom, film zebrał sporo nagród. Jego autorzy postanowili więc po trzech latach wrócić do tej historii i pokazać, jak anioł przystosował się do ziemskiego życia i jak radzi sobie wśród ludzi. Wyjątkowy urok i wdzięk tego filmu oraz jego jakże krakowski klimat podkreślają malownicze kadry najpiękniejszego z polskich miast i muzyka Grzegorza Turnaua, a dobro i ciepło, którymi przepojona jest cała opowieść, nieodparcie udzielają się widzom. Giordano żyje sobie w Krakowie jak u Pana Boga za piecem. Opiekuje się Karolem, 10 - letnim synem swojej zmarłej przyjaciółki Hanki, przyjaźni się z kloszardem Szajbuskiem i bez nadmiernego wysiłku spełnia - zgodnie ze swoją misją - przynajmniej jeden dobry uczynek dziennie. Choć na zesłaniu, nadal może też liczyć na opiekę i pomoc niebiańskich zwierzchników. Co miesiąc spada mu z nieba portfel z wypłatą, wciąż potrafi chodzić po wodzie, a magiczny płyn w aerozolu zastępuje mu wszelkie narzędzia, jeśli przypadkowo coś się w domu zepsuje. Niestety, cięcia budżetowe dotykają także najwyższe kręgi. W ramach ograniczania wydatków archanioł Rafael postanawia całkowicie uczłowieczyć Giordana i zakończyć jegosponsorowanie. Wkrótce Anioł ze zdziwieniem stwierdza, że nikt w Niebie nie odbiera już jego telefonów, magiczny płyn się skończył, a próba spaceru po wodzie kończy się gwałtownym chlupnięciem. Co gorsza, Giordano odkrywa swoją męską tożsamość, co wprawia go w prawdziwe przerażenie i powoduje załamanie nerwowe. Nieszczęśnik trafia do szpitala psychiatrycznego w stolicy, skąd pośpiesznie wyciąga go Szajbusek z pomocą swego warszawskiego kolegi, Lupina, i ponownie sprowadza do Krakowa. Tam oddaje go w ręce młodej pani psycholog, Romy, licząc, że ona znajdzie jakąś radę na rozterki i smutki przyjaciela. Giordano zakochuje się w Romie, o czym upewnia go lektura rozmaitych poradników na ten temat. Ich autorzy wyjaśniają, na czym polega ten niezwykły stan, doradzają też, jak wyznać ukochanej miłość, zorganizować pierwszą randkę itp. Kłopot jednak w tym, że Roma przeżyła właśnie zawód miłosny i nie kwapi się z wchodzeniem w nowy związek, tym bardziej że etyka zawodowa zabrania jej romansowania z pacjentami. Na szczęście, anielscy zwierzchnicy jeszcze raz przychodzą Giordanowi z pomocą. 11:00 TRZECIA GRANICA - ODC. 5/8 - NIEZNAJOMA Z BARU BOLERO (.) Serial przygodowy, wojenny, 48 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Lech Lorentowicz Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Sandor Kocsis Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Andrzej Wasilewicz, Grażyna Barszczewska, Borys Marynowski, Andrzej Szalawski, Grzegorz Warchoł, Józef Kalita, Leopold Matuszczak, Krzysztof Kowalewski, Nora Kaldi, Istvan Nagy i inni W Budapeszcie Bukowian poznaje piękną kobietę imieniem Marta, która często gości w barze "Bolero". Polscy oficerowie przebywający w stolicy Węgier widują Martę w towarzystwie Niemców i podejrzewają o współpracę z nimi. Marta zostaje zatrzymana i podczas próby ucieczki zastrzelona. Okazuje się, że paszport na nazwisko Ruecksteiner był fałszywy - Marta Bormicka była agentką polskiego wywiadu. 12:00 TRZECIA GRANICA - ODC. 6/8 - ORDER Z KSIĘŻYCA (.) Serial przygodowy, wojenny, 59 min, Polska/Węgry 1975 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Adam Bahdaj Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Andrzej Wasilewicz, Marek Walczewski, Nora Kaldi, Borys Marynowski, Zofia Saretok, Irena Orska, Krzysztof Kowalewski, Wirgiliusz Gryń, Jerzy Cnota, Stanisław Zatłoka, Jacek Domański, Marian Moor, Edward Rączkowski Andrzej Bukowian otrzymuje rozkaz przeniesienia z Budapesztu do Polski 20 tys. dolarów przeznaczonych na walkę z okupantem. Bukowian wykonuje zadanie, ale na miejscu okazuje się, że w przyniesionej przez niego torbie są skrawki papieru. Zostaje posądzony o kradzież. Wraca na Węgry z zamiarem odnalezienia złodzieja. 13:30 PAMIĘĆ SPRYTNA CZY ZAWODNA? (TRICKY MEMORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Raphael Hitier Film dokumentalny opowiadajacy o tym, jak działa nasza pamięć. Dowiemy się, jakie są fazy rozwoju pamięci w odniesieniu do naszego wieku, doświadczenia i środowiska, w jakim żyjemy. Ostatnie odkrycia neurobiologiczne prezentują zaskakujące wyniki. Zobaczymy, skąd biorą się fałszywe wspomnienia, zniekształcenia, modyfikacje, tzw. deja vu. Nasza pamięć oszukuje nas każdego dnia. Naukowcy udowodnili, że można manipulować pamięcią poprzez tworzenie sztucznych pamiątek, usuwanie, podkreślanie lub przywracanie czegoś na żądanie. Ciekawe teorie, testy w laboratoriach i wyjaśnienia naukowców. 14:35 CIEMNEGO POKOJU NIE TRZEBA SIĘ BAĆ Film obyczajowy, 35 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jakub Czekaj Scenariusz: Jakub Czekaj Zdjęcia: Adam Palenta Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Emilia Stachurska, Przemysław Bluszcz, Jowita Budnik, Anna Ilczuk Opowieść o bezgranicznej miłości jedenastoletniej Łaty do jej ojca. Dziewczynka przygotowuje piosenkę na szkolną akademię, zorganizowaną z okazji zbliżającego się Dnia Taty. To sprawia, że Łata przygląda się ojcu baczniej niż zazwyczaj. Chcąc jak najlepiej opisać swoje uczucia, powoli zaczyna odsłaniać skrywane przez niego tajemnice. 15:25 KILKA FOTOGRAFII Film obyczajowy, 26 min, Polska, 2006 Reżyseria: Marcin Pieczonka Scenariusz: Marcin Pieczonka Zdjęcia: Jarosław Szmidt Aktorzy: Kamilla Baar, Krzysztof Zawadzki, Maciej Wojdyła, Małgorzata Buczkowska, Elżbieta Gaertner Film Marcina Pieczonki (rocznik 1974) został zrealizowany w ramach Programu 30 minut, którego celem jest umożliwienie młodym twórcom filmowym zaistnienie w branży poprzez profesjonalny debiut fabularny. "Kilka fotografii" to opowieść o powikłanych losach bohaterów i zawiłych relacjach międzyludzkich. Autorem tytułowych zdjęć jest fotograf Adrian, mający na tym polu spore dokonania. Ale zawodowe sukcesy nie idą w parze z osiągnięciami w życiu prywatnym. Jego życie legło w gruzach, przeżywa zawód miłosny po rozstaniu z narzeczoną Eweliną. Załamany swoimi problemami zaczyna się interesować życiem innych ludzi. Jego uwagę przykuwa pewne małżeństwo mieszkające w apartamentowcu naprzeciwko jego bloku. Jest zafascynowany głównie kobietą, zdominowaną przez zaborczego męża, który chce ją mieć tylko dla siebie, w zamian zapewniając jej komfortowe życie. Opływająca w luksusy Magda tylko pozornie wygląda na szczęśliwą. W rzeczywistości cierpi na samotność, czuje się zagubiona i niespełniona, chciałaby uciec od świata, do którego nie pasuje. Fotograf obsesyjnie śledzi kobietę, podgląda ją, robi jej zdjęcia. Czasem podąża za nią na ulicy. Pewnego dnia do drzwi Magdy puka nieznajoma. Dziewczyna wręcza jej zdjęcia. Okazuje się, że fotografie zostały dostarczone do niej bez wiedzy ich autora. Magda chce poznać Adriana. Ich spotkanie będzie okazją do zastanowienia się nad dotychczasowym życiem, zmusi bohaterów do refleksji i uzmysłowi im potrzebę zmian. 18:55 WSZYSTKO DLA PAŃ - SEZON 1 - ODC. 2 (THE PARADISE) Serial obyczajowy, 52 min, Wielka Brytania, 2012 Autor: Emile Zola Reżyseria: David Drury Scenariusz: Bill Gallagher Aktorzy: Joanna Vanderham, Emun Elliott, Stephen Wight, Sonya Cassidy, Matthew Mcnulty Denise Lovett (Joanna Vanderham) to młoda i ambitna dziewczyna ze wsi, która może liczyć tylko na swój własny spryt. Przybywa do przeżywającego rozkwit gospodarczy Newcastle w nadziei, że wujek (Peter Wight) spełni dawno złożoną obietnicę i zatrudni ją w jego sklepie bławatnym. Na miejscu Denise odkrywa jednak, że jest to niemożliwe. Sklep wuja stracił większość klienteli na rzecz pierwszego w Anglii domu towarowego otwartego naprzeciw. 20:00 PRÓBA NIEWINNOŚCI (AGATHA CHRISTIE) S.I - ODC. 1 (ORDEAL BY INNOCENCE) Serial kryminalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Sandra Goldbacher Scenariusz: Sarah Pchelps, Agatha Christie Zdjęcia: John Lee Muzyka: Stuart Earl Aktorzy: Morven Christie, Anthony Boyle, Christian Cook, Bill Nighy Boże Narodzenie 1954. Zamożna filantropka Rachel Argyll zostaje zamordowana w swojej rodzinnej posiadłości Sunny Point. Jej adoptowany syn Jack Argyll zostaje aresztowany za morderstwo, ale nie przyznaje się do winy i za wszelką cenę chce udowodnić swoją niewinność. 21:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - DZIĘKUJĘ CI ŻYCIE (MERCI LA VIE (THANK YOU, LIFE)) Dramat, 113 min, Francja, 1990 Reżyseria: Blier Bertrand Aktorzy: Ginsburg Charlotte, Grinberg Anouk, Girardot Annie, Depardieu Gerard, Michael Blanc, Jean Carmet Pewnego razu na drodze spotykają się dwie młode dziewczyny. Jedna, ubrana w suknie ślubną, została opuszczona przez pana młodego. Druga pcha przed sobą wózek dziecinny. Dziewczyny zaprzyjaźniają się ze sobą. Przeżywają nierealne zdarzenia, w których rzeczywistość miesza się z fikcją. Spotykają też wiele osób, z których część jest wytworem ich wyobraźni. 23:10 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - ROBERT MITCHUM, BUNTOWNIK Z HOLLYWOOD (ROBERT MITCHUM, HOLLYWOOD'S BAD BOY) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Stphane Benhamou Dokumentalny portret Roberta Mitchuma, najbardziej znanego z filmów: "Człowiek z przeszłością", "Rzeka bez powrotu", "Noc myśliwego", "El Dorado" i "Córka Ryana". 00:15 JAZZ - 40 RAWA BLUES FESTIVAL DŻEM Koncert, 48 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Dżem Dżem. Zespół legenda, bez którego trudno byłoby sobie wyobrazić koncert spod znaku powrotu Festiwalu Rawa do korzeni. Szeroka publiczność poznała ich dopiero w latach osiemdziesiątych, ale korzenie grupy sięgają pierwszej połowy dekady lat siedemdziesiątych. Dżem związany był z Rawą Blues praktycznie od początku, niegdyś zaliczali się do grona etatowych gwiazd Festiwalu, a ich koncerty z charyzmatycznym Ryśkiem Riedlem za mikrofonem do dzisiaj wspominane są przez bywalców imprezy. 03:30 ZABAWA W CHOWANEGO Film obyczajowy, 52 min, Polska 1984 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz Jan Himilsbach Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Władysław Kowalski, Krystyna Tkacz, Andrzej Szalawski, Adam Ferency, Jan Himilsbach, Krzysztof Kowalewski, Andrzej Zaorski Nieskomplikowana obyczajowa opowieść utrzymana w satyrycznym tonie. Jej reżyserem jest Janusz Zaorski, twórca m. in. "Matki Królów", "Barytona", "Piłkarskiego pokera", "Szczęśliwego Nowego Jorku", "Hakera", "Cudownie ocalonego". Rozpoczynając karierę filmową na początku lat 70. , szybko ujawnił swój talent i swobodę poruszania się w różnych tematach i gatunkach, od groteski przez moralitet, kameralny dramat psychologiczny po klasyczne kino akcji. W swoich filmach sprawdził się jako wnikliwy obserwator polskiej rzeczywistości, ukazywał w krzywym zwierciadle rodaków, szydząc z ich wad i przywar, ale też poruszał trudny problem czasów stalinowskich. Atutem filmu jest zabawny scenariusz Jana Himilsbacha, kultowej postaci polskiego kina. Z zawodu był on kamieniarzem, ale w duchu - poetą. "Zabawa w chowanego" to obraz Polski początku lat 80. , kiedy na dobre trwała budowa osiedli mieszkaniowych z tzw. wielkiej płyty, istniały jeszcze peweksy i każdy przybysz zza oceanu, odwiedzający naszą ojczyznę, to był naprawdę ktoś, a dolarowy banknot, choćby tylko z wizerunkiem Waszyngtona, stanowił przepustkę do wszystkiego. W tej właśnie polskiej rzeczywistości pojawia się bohater "Zabawy...", nasz rodak, który wrócił do kraju w konkretnym celu. Przekonuje się jednak, że tym razem nie wystarczy mieć "zielone". Z drugiej jednak strony Polak zawsze znajdzie jakiś sposób na wyjście z trudnej sytuacji. Samolotem polskich linii lotniczych ląduje na warszawskim "Okęciu" Stanley Mazur, który wiele lat temu wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Od razu widać, że to ważny gość z Ameryki. W kapeluszu, z wielkim cygarem w ustach i z walizką pełną dolarów zajeżdża pod hotel "Victoria", gdzie wynajmuje apartament. Następnie portier zamawia dla niego taksówkę, którą klient każe się szybko wieźć na Ursynów, machając kierowcy dolarowym banknotem. W jednym z bloków na rozgrzebanej jeszcze budowie osiedla mieszka przyjaciel Mazura z lat szkolnych, Adam Ślusarczyk. Kiedy Stasiek dociera pod drzwi kolegi, okazuje się, że nie mogą się serdecznie przywitać, choć ten jest w domu. Adasia zamknęła bowiem na klucz zazdrosna żona, żeby nie latał za babami. W końcu jednak przez otwór po wyjętym wizjerze udaje im się zobaczyć, a nawet uścisnąć palec, wypić przez rurkę whisky i jeszcze wymienić parówkę i ogórek na cygaro. Rozmawiając przez drzwi, przyjaciele wspominają stare, dobre czasy. Opowiadają o swoim życiu, sukcesach i niepowodzeniach. Stanley zwierza się koledze, że wrócił na starość do kraju, bo tu chce umrzeć i być pochowany w rodzinnej ziemi. Prosi, by kolega pomógł mu w kupieniu grobu. Adaś wydostaje się ze swego mieszkania przez balkon sąsiada, który uzupełnia niedostatki polskiego rynku monopolowego, pędząc bimber. Adaś i Stanley okazją podjeżdżają na Powązki. Docierają do kierownika cmentarza. Ten jednak nie ma dobrych wiadomości dla Mazura: aby kupić grób, musi najpierw umrzeć i okazać świadectwo zgonu. Sprawa wydaje się beznadziejna. Widok dolarów w końcu jednak rozjaśnia kierownikowi umysł.