TVP Dokument Czwartek, 14.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - ŚWIATOWA UNIA ŻUBRÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Jest symbolem skutecznej ochrony przyrody i eksportową chlubą polskich przyrodników. Nasz kraj wręcz kojarzy się z żubrem. Ale - dodajmy: z żubrem w Puszczy Białowieskiej, bo tu, w ostatnim pierwotnym lesie Europy został ocalony od zagłady i przywrócony naturze. W ich cieniu pozostają żubry, sprowadzone w połowie minionego stulecia w Bieszczady. Mają niewielką przymieszkę krwi górskich, wymarłych już dziś żubrów kaukaskich. To zwierzęta naprawdę dzikie, których zresztą nikt tutaj nie zaprasza zbyt szerokim gestem do żłobu i nie oswaja. Nie mają, jak białowieskie, pokazowych wybiegów. Ich historia jest nie mniej ciekawa i równie pełna meandrów, jak tamtych. Zna ją dobrze, bo i prawie od początku czynnie się jej przypatruje prof. Kajetan Perzanowski. Traktuje zwierzęta nieledwie jak dalszych członków rodziny. Ale prace, zmierzające do odnowy górskiego stada żubrów wykraczają poza wszelką rodzinność, a nawet poza granicę państwa. Chodzi o stworzenie całego karpackiego państwa leśnych i zarazem górskich żubrów, sięgającego po Bałkany. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 14 WARSZAWA CHOPINA Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Warszawę i Mazowsze, wędrując szlakiem miejsc związanych z Fryderykiem Chopinem. Spaceruje Krakowskim Przedmieściem w pobliżu budynków, w których mieszkała rodzina Chopinów, odwiedza Ogród Saski, gdzie bawił się mały Fryderyk. Dociera również do Muzeum Fryderyka Chopina w odrestaurowanym zamku Ostrogskich oraz pod pomnik kompozytora w Łazienkach Królewskich. Na szlaku wędrówki znajduje się również dworek w Żelazowej Woli oraz kościół w Brochowie, gdzie Chopin został ochrzczony. 07:00 SIŁA NATURY - ODC. 1 PREKURSORZY (WILD WORKERS PRIME MOVERS 1/3) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Hogarth Seria o najbardziej pracowitych stworzeniach świata. Każdego dnia, gdy idziemy do pracy, aby spędzić kolejny dzień w biurze lub gdziekolwiek prowadzi nas nasza działalność, niewielu, jeśli w ogóle, myśli o miliardach dzikich robotników, którzy dzień po dniu trudzą się, aby utrzymać naszą planetę w dobrym stanie. Jednak bez ogromnych stad, które pasą się na otwartych łąkach, niezliczonych armii mrówek i termitów, niewidzialnych i cichych kopaczy, którzy pomagają utrzymać żyzne gleby, nasz świat byłby innym miejscem. Dzicy robotnicy pracują w oceanach, a także w lasach i na równinach - właściwie wszędzie. W trzech wciągających odcinkach seria opowiada historie o tym, jak nasz świat jest kształtowany i zorganizowany, często bez naszej wiedzy. Odc. 1 - Prekursorzy. Wielkie równiny. Zajmują jedną czwartą powierzchni lądów. Porastają je pożywne trawy, którymi żywią się największe stada. Trawy Ameryki Północnej osiągnęły obecny kształt za sprawą potężnych stad pasących się tu przez tysiące lat. Bez bizonów prerie by nie istniały. Dorosły bizon waży nawet tonę, a stado spożywa do 12 ton pokarmu dziennie. Sawanny afrykańskie żyją według innych zasad. Tutaj trawy i drzewa tworzą kolorową mozaikę. Oto żyrafa, chirurg drzew. Duże czy małe zwierzęta zapewniają zdrowy rozwój trawom i lasom na całym świecie. Śmierć i rozkład to elementy rytmu życia. Przemieszczające się stada dostarczają naszej glebie substancje, dzięki którym cykl życia trwa. 08:05 MUZEUM NA MIARĘ FARAONÓW (THE RELICTS OF EGYPT: EXPLORING THE LARGEST MUSEUM IN THE WORLD / LE GRAND MUSEE EGYPTIEN: UN CHANTIER PHAFAONIQUE) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jeremy Frey Film dokumentalny o powstawaniu największego muzeum na świecie. W Egipcie, tuż obok kultowej Piramidy Cheopsa, będzie można odwiedzić Wielkie Muzeum Egipskie. Konstrukcja tej ultranowoczesnej budowli o niespotykanych dotąd proporcjach będzie niebawem zakończona. Po dwudziestu latach zmagań, przerywanych pułapkami, trudnościami i ślepymi zaułkami, gdzie pracowało 5000 pracowników dziennie, a budżet osiągnął więcej niż 1 miliard dolarów, powstaje największa konstrukcja tego typu. Kilkadziesiąt kilometrów kwadratowych poświęconych stałej kolekcji. To nowe muzeum pomieści 100 000 bezcennych archeologicznych artefaktów, w tym takie, które nigdy nie były pokazywane publicznie. Znana na całym świecie maska pogrzebowa znajdzie zaszczytne miejsce wśród 4500 zabytków ze skarbów Tutenchamona. Przewiduje się, że dziennie muzeum odwiedzi 15 000 miłośników sztuki. Będą podziwiać kolosalny posąg Ramzesa II. W tym filmie zobaczymy, jak powstaje muzeum, w bogato ilustrowanych archiwami i grafikami w 3D sekwencjach poznamy ogrom przedsięwzięcia. Wypowiedzi naukowców i ekspertów wzbogacą naszą wiedzę. Witamy w największym muzeum na świecie! 09:05 FASCYNUJĄCE MIGRACJE - ODC. 2 RUSAŁKA OSETNIK (MIGRATIONS SECRETES_LE PAPILLON BELLE DAME / EP: "THE PAINTED LADY BUTTERFLY) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Benoit Demarle Scenariusz: Joel Leyendecker - Mavechal Odcinek drugi opowiada o migracji motyla. Rusałka osetnik to tajemniczy motyl. Zimą znika, a wiosną pojawia się jak zaczarowany. Z tym sekretem wiąże się niezwykła historia jego migracji. Te lekkie owady są w stanie pokonywać olbrzymie odległości i wznosić się na wysokość tysiąca metrów. Prześledzimy ich niezwykłą podroż z Maroka na koło podbiegunowe. Podróż rusałki osetnika zaczyna się z dala od Europy - na południu Maroka. Jest początek kwietnia. Temperatura w okolicach Marrakeszu wynosi dwadzieścia cztery stopnie. Wiele roślin już kwitnie. 10:05 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 8 INDONEZJA, KRAINA TYSIĄCA I JEDNEJ WYSP (THE PATH OF MEN EP. 8 INDONESIA, THE ROAD OF THE THOUSAND AND ONE ISLANDS) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W tym odcinku poznamy Indonezję i jej tysiące rozsianych wokół wysp. 11:05 SZUKAM MAMY Reportaż, 13 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Ośmiomiesięczną Agatkę, pozbawioną opieki dorosłych, brudną i głodną, zauważyli pracownicy i konsumenci kawiarni "Ratuszowa" przy ul. Piotrkowskiej 103 w Łodzi. Od chwili jej znalezienia przez trzy tygodnie nikt z rodziców nie przejął się brakiem dziecka w domu i nie zgłosił jego zaginięcia. Dopiero nagłośnienie sprawy za pośrednictwem telewizji i lokalnej prasy pozwoliło ustalić tożsamość matki i dziewczynki. Krystyna Z. jest alkoholiczką, żyje z prostytucji, swojego dziecka nie widziała od dwóch miesięcy, pozostawiła Agatkę pod opieką znajomej tylko na dwa dni. Przeciwko wyrodnej matce wszczęto postępowanie karne, ponadto uruchomiono procedurę pozbawiania jej praw rodzicielskich. O problemach porzuconych dzieci, o często nieodwracalnych skutkach zaburzeń powstałych w wyniku separacji matki i dzieci oraz o przygotowaniach do adopcji wypowiadają się pracownica socjalna i socjolog ze Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Matki i Dziecka w Łodzi. 11:25 MOJE ŻYCIE DLA NIEGO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2004 Reżyseria: Ewa Świecińska Zdjęcia: Przemysław Reichel, Tomasz Michałowski Filmowa opowieść o życiu i pracy zawodowej Arturo Mariego - "nadwornego" fotografa Jana Pawła II. Jan Paweł II był piątym papieżem, którego pontyfikat dokumentował. Swoją pracę w Stolicy Apostolskiej zaczynał jako 16 - latek, rejestrując na kliszy wizerunki Piusa XII. Od początku pontyfikatu Jana Pawła II Mari należał do jego najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników. Jego postać jest znana milionom telewidzów na całym świecie: Mari ze swoim aparatem zawsze znajdował się w pobliżu papieża, teraz jego samego uwieczniono na taśmie. Film o nim jest nie tylko okazją do pokazania jego codziennej pracy, ale także do zaprezentowania ciekawych aspektów historii państwa watykańskiego i panujących tam stosunków. W ciągu półrocznej pracy nad dokumentem ekipa TVP towarzyszyła Mariemu zarówno w apartamentach papieskich, jak i podczas oficjalnych uroczystości czy wizyt głów różnych państw. 12:25 TACY PO PROSTU JESTEŚMY (PUTTING LIPSTICK ON A PIG / ATT SMINKA EN GRIS) Film dokumentalny, 75 min, Estonia/Finlandia, 2018 Reżyseria: Johan Karrento Muzyka: Henrik Rambe Historia księgowej w średnim wieku, samotnej matki, o której stało się głośno, gdy okazało się, że jest uzależniona od hazardu i właśnie przegrała 800 tysięcy euro ukradzione klientom. To wielki skandal na małej wyspie Alandii. Kobieta próbuje popełnić samobójstwo, trafia za kratki, a po wyjściu z więzienia wybiera wygnanie zamiast życia na Wyspach Alandzkich. Cała ta sprawa kończy się ściganiem firmy hazardowej za pranie brudnych pieniędzy. Film opowiada o uzależnieniach od hazardu, zwłaszcza od maszyn do gry, zwanych crackiem hazardu. Firma mająca monopol na gry hazardowe na fińskich Wyspach Alandzkich. Jak się okazuje, najczęściej grają osoby starsze, bezrobotne, chore, o niskich dochodach. Zyski rosną, społeczeństwo czerpie korzyści z niepowodzeń innych, z uzależnienia i kradzionych pieniędzy. To opowieść o tym, jak mała społeczność próbuje poradzić sobie ze skandalem oraz o tym, jak rządy, firmy i media na całym świecie są uzależnione od pieniędzy z hazardu. Ludzie uzależniają się od hazardu każdego dnia. W tym momencie ktoś traci wszystko, hazardzista pełen poczucia winy próbuje się zabić. Film przedstawia historię tylko jednego gracza. Nagroda za Najlepszy film dokumentalny na Warszawskim Festiwalu Filmowym 20 października 2018 r. oraz Grand Prix na festiwalu filmowym Vera na Wyspach Alandzkich w Finlandii, w marcu 2018 r. Zdobycie nagrody w Warszawie i rozmowa z publicznością pokazuje, że ta fińska lokalna historia przemawia także do widzów za granicą. 13:50 FASCYNUJĄCE MIGRACJE - ODC. 3 KAPTURKA (MIGRATIONS SECRETES_LA FAUVETTE A TETE NOIRE / EP: "THE BLACKCAP WARBLER) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Benoit Demarle Scenariusz: Joel Leyendecker - Mavechal Odcinek trzeci to opowieść o południowej Szwecji, gdzie zmiany w przyrodzie zaczynają się już na początku września. Na gałęziach krzewów roi się od ptaków, poszukujących słodkich owoców. Są wśród nich wróble, rudziki, sikory oraz kapturki. Nazwa tego gatunku pochodzi od barwnego upierzenia głowy. "Czapeczki" samców są czarne, a samiczek - rdzawe. Kapturki występują prawie w całej Europie. Obserwujemy miejsce znajdujące się blisko północnego krańca zasięgu ich występowania. Te niewielkie ptaki z rzędu wróblowych spędziły lato w Szwecji. Teraz przygotowują się do długiej wędrówki. Wkrótce Szwecja zamieni się w lodową pustynię. Kapturki muszą wyruszyć na południe, by przetrwać. 14:55 SIŁA NATURY - ODC. 2 BUDOWNICZY (WILD WORKERS MASTER BUILDERS 2/3) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Hogarth Seria o najbardziej pracowitych stworzeniach świata. Każdego dnia, gdy idziemy do pracy, aby spędzić kolejny dzień w biurze lub gdziekolwiek prowadzi nas nasza działalność, niewielu, jeśli w ogóle, myśli o miliardach dzikich robotników, którzy dzień po dniu trudzą się, aby utrzymać naszą planetę w dobrym stanie. Jednak bez ogromnych stad, które pasą się na otwartych łąkach, niezliczonych armii mrówek i termitów, niewidzialnych i cichych kopaczy, którzy pomagają utrzymać żyzne gleby, nasz świat byłby innym miejscem. Dzicy robotnicy pracują w oceanach, a także w lasach i na równinach - właściwie wszędzie. W trzech wciągających odcinkach seria opowiada historie o tym, jak nasz świat jest kształtowany i zorganizowany, często bez naszej wiedzy. 16:00 MAGIA WIELKANOCNYCH PISANEK (EASTER EGGS - FULL OF COLOR AND MAGIC / OSTEREIER - FANTASTISCH BUNT UND VOLLER MAGIE) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: Anita Lackenberger Jaja wielkanocne są nie tylko jajowate, ale także kolorowe, smaczne i niepowtarzalne. Symbolizują zmartwychwstanie i nowy początek, nowe życie pod koniec długiej zimy. Dokument wyrusza w podróż po krainie jajek wielkanocnych. Na sześciu przystankach na trasie podgląda pisanki, przedstawia ludzi, którzy poświęcili im swoje życie, przygląda się jajku, jego atrakcyjności i małym, słodkim kurczaczkom. 17:00 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 9 INDONEZJA, SZLAKIEM WULKANÓW (THE PATH OF MEN EP. 9 INDONESIA, THE VOLCANO ROAD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W tym odcinku Indonezja i wulkaniczny szlak, którym będziemy podążać. Archipelag Indonezyjski liczy 18 tysięcy wysp. Mieszkańcy Sumatry, Jawy, Bali i Komodo musieli przywyknąć do życia w cieniu stu dwudziestu czynnych wulkanów. W trakcie tej podróży zobaczymy, jak to jest możliwe. Popłyniemy w kierunku Merapii. To najbardziej aktywny wulkan archipelagu, który spowodował ogromne straty. Znajduje się na południu Jawy, wyspy najbardziej zaludnionej na świecie i liczącej najwięcej aktywnych wulkanów. By dotrzeć do Merapii, przejeżdżamy przez miasto Yogyakarta. Po odzyskaniu niepodległości przez kilka lat było stolicą kraju. Liczy 700 tysięcy mieszkańców. Podczas trzęsienia ziemi w 2006 roku zginęło tu 5 tysięcy ludzi. Na Malioboro, jednej z głównych ulic, odkrywamy typowe dla tego kraju stragany, w których można zjeść o każdej porze dnia, między innymi zupę bakso albo nasi goreng, typowe indonezyjskie danie ze smażonego ryżu. Indonezyjczycy w większości są muzułmanami, dlatego wszystkie dania są halal. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PROWANSJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Prowansja to niezwykle ciekawy region Francji. Liliowe pola lawendy, kobaltowe niebo, podmuch mistralu i upojne zapachy działają na zmysły jej mieszkańców i gości. Podróżni cenią Prowansję za gaje oliwne, wspaniałe zabytki i malownicze winnice, a także - za styl życia. Od Verdon po Mont Ventoux, od Forcalquier po Luberon - Prowansja to miejsce spotkań z niezwykłymi ludźmi, z kulturą i z historią. Wiosną powietrze przesycone jest wonią ziół. Kamienne domy pięknie wtapiają się w skaliste tło. Stoimy u bram Prowansji, krainy, która zapada w serce i cieszy oczy. Wąskie uliczki, stare domy, szum fontanny... w miasteczkach takich, jak to, życie płynie leniwie. Można usiąść na placu w cieniu drzewa oliwnego albo na schodkach kościoła. Każdy zakątek jest piękny i pełen harmonii. 20:10 UKRAIŃCY - ODC. 2 Serial dokumentalny, 43 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Karol Łakomiec, Kacper Wójcicki Mijamy ich codziennie na ulicach polskich miast i miasteczek. Spotykamy ich parzących sobie kawę w biurach i obsługujących nas w osiedlowych sklepach. Widzimy, jak stresują się nadchodzącym egzaminem i kibicują swojej reprezentacji piłki nożnej. Ukraińcy. Remontują i sprzątają nasze domy. Studiują. Prowadzą własne firmy. Część z nich mieszka tu od dziesięcioleci. Wielu z nich przyjechało tu niedawno. Uciekając przed wojną, politycznym chaosem i kryzysem ekonomicznym. Stanowią dzisiaj nieodzowny element polskiego krajobrazu społecznego. W serialu dokumentalnym "Ukraińcy" spojrzymy w głąb życia Ukraińców w Polsce. Format przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Obserwujemy, jak stawiają pierwsze kroki w obcym kraju i starają się zbudować swoje życie od nowa. Przyglądamy się tym, którzy w Polsce są tylko na chwilę, chcą szybko zarobić i wrócić, by pomóc swoim rodzinom. Śledzimy także losy tych, którzy w Polsce się już zadomowili. Prowadzą z powodzeniem firmy, odnoszą sportowe i artystyczne sukcesy. Towarzyszymy im w ich codziennym życiu, w doświadczaniu wojny, w chwilach zwątpienia i radości, stawiającym czoła odmiennej i często niezrozumiałej, polskiej rzeczywistości. Serial "Ukraińcy" to okazja do przejrzenia się w oczach sąsiadów, z którymi łączy nas kulturowa bliskość, a dzieli często trudna historia. Towarzyszymy im w wizytach u ich rodzin w Ukrainie. Wspólnie z nimi gościmy ich bliskich i przyjaciół w Polsce. Opowiedzą nam historię serc rozdartych między dwoma krajami graniczącymi ze sobą od zarania dziejów. 21:05 Z GWIAZDAMI PODRÓŻ BEZ KOŃCA Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maria Dłużewska Scenariusz: Remigiusz Okraska, Maria Dłużewska Opowieść o Andrzeju Gwieździe i jego żonie Joannie, działaczach opozycyjnych w czasach PRL, członkach Solidarności. Dwudziestego drugiego listopada 1981 roku, w proteście przeciw metodom kierowania związkiem przez Lecha Wałęsę, Andrzej Gwiazda odszedł z Zarządu Regionu Gdańsk. 22:30 BIAŁORUŚ - OSTATNI ZAŚCIANEK Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Sentymentalna podróż do kraju pradziadów, zesłanych na Sybir za Powstanie Styczniowe, skończy się udziałem w antyrządowych zamieszkach przeciw dzisiejszemu dyktatowi w Mińsku. 23:30 NIEPARZYŚCI - ODC. 9 Telenowela dokumentalna TVP, 27 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Jola dzwoni do Krzysztofa, by złożyć mu życzenia urodzinowe i spytać, czy przyjedzie do niej. Okazuje się, że ukochany ma inne zajęcia, mimo to Jola stara się jak najładniej zapakować prezent dla niego, w czym pomagają jej dzieci. W tym czasie Krzysztof spotyka się z inną dziewczyną. Prezes i jego asystent Piotruś oglądają film wideo z wycieczki, z której pryncypał jest bardzo zadowolony. Panią Anię natomiast odwiedza pani Danusia, znajoma ze szpitala. Dama z trójkąta bermudzkiego opowiada jej o poznanym właśnie panu Kazimierzu, wspomina przy tej okazji swoich dawnych narzeczonych. Disc jockey Przemek spotyka się z Kasią, o czym ona opowiada swoim koleżankom. Pani Irena, wielbicielka tańca i jazdy na rowerze, znów pędzi do lokalu na dancing, by pobawić się po raz ostatni przed adwentem. 24:00 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 4. CZTERY PRAWDY O BALEARACH (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. LES QUATRES VERITES DES BALEARES) Serial dokumentalny, 9 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Na wprost Walencji, daleko od hiszpańskiego wybrzeża, znajduje się archipelag Balearów. Skłamano nam, że wybrzeże zostało całkowicie zabetonowane? Chwileczkę. Na razie rzucamy okiem na sielskie zakątki Ibizy. Ale światowa stolica nocnych zabaw naprawdę jest tutaj. Nikt nas nie okłamał. Sąsiednią wyspą jest Formentera, na styku Europy i Afryki. W ładną pogodę widać stąd odległe o 200 km wybrzeże Algierii. Na dachach restauracji plażowych wciąż można zobaczyć modne w latach 70. symbole pokoju. Pokój i miłość na Formenterze. Warto tu przypłynąć. Na zwiedzenie wyspy wystarczy dzień. Uwaga na halucynacje: ta skała ma kształt głowy lwa. W porcie łódeczki jak dla lalek kotwiczą w krystalicznej wodzie. To stereotypowy widok Morza Śródziemnego. Turyści przypływają małymi promami. Wszystko tu jest na ludzką miarę. Przenosimy się na największą wyspę archipelagu: Majorkę. To inna bajka. 00:10 NOTACJE - KRYSTYNA SIENKIEWICZ. RODZINA ROZSYPANA JAK SÓL Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2011 Autor: Krzysztof Tadej Krystyna Sienkiewicz urodziła się 14 lutego 1935 r. w Ostrowi Mazowieckiej. Jej rodzice zostali zamordowani przez Niemców. Po zakończeniu II wojny światowej malutką Krystynę i jej brata Ryszarda odnalazła stryjeczna siostra ich ojca. Ciotka zabrała ją do Szczytna, a jej brat został w łódzkim sierocińcu. Na scenie zadebiutowała przez zbieg okoliczności. Studiując na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, w dniu 1 września 1955 roku zastąpiła chorą koleżankę w Studenckim Teatrze Satyryków (STS). Krzysztof Teodor Toeplitz napisał wtedy o niej: "różowe zjawisko STS - u". W 1957 roku ukończyła studia plastyczne i została zaangażowana jako aktorka do STS - u. Rok później zadebiutowała na dużym ekranie w dramacie Wojciecha Jerzego Hasa "Pożegnania" (1958) u boku Tadeusza Janczara. W komedii sensacyjnej Jana Batorego "Lekarstwo na miłość" (1965) zagrała Jankę, przyjaciółkę Joanny (Kalina Jędrusik), w komedii wojennej "Rzeczpospolita babska" (1969) wystąpiła w roli szeregowego Anieli. W serialu "Rodzina Leśniewskich" (1978) wcieliła się w rolę matki, Jadwigi Leśniewskiej. W serialu "Rozalka Olaboga" pojawiła się jako nauczycielka Bożkowa, mama tytułowej bohaterki. Występowała w teatrach warszawskich: Ateneum im. Stefana Jaracza (1964 - 70), Rozmaitości (1973), Syrena (1975 - 84, 2000, 2004), Komedia (1988, 1994), Scena Prezentacje (1994 - 95), Na Woli (1995), Rampa na Targówku (2006 - 2008) oraz w Teatrze Polskim w Poznaniu (1985). W latach 1958 - 66 pojawiała się w programie "Kabaret Starszych Panów". W 1971 roku otrzymała Nagrodę Specjalną Jury na IX Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W latach 70. przez pewien czas towarzyszyła Andrzejowi Zaorskiemu w prowadzeniu programu Studio Gama. Była jedną z gwiazd programów kabaretowych Olgi Lipińskiej, począwszy od cyklu Gallux Show (m. in. w duecie z Barbarą Wrzesińską jako Siostry Sisters) poprzez kolejne edycje programów "Właśnie leci kabarecik" i "Kurtyna w górę". W roku 1996 odebrała Nagrodę Artystyczną Polskiej Estrady Prometeusz. Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 7 października 2003 za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju studenckiego ruchu kulturalnego została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 z rąk ministra Kazimierza Ujazdowskiego odebrała Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Mimo że utraciła 85% wzroku, nie przerwała swojej pracy zawodowej. 00:25 PIERWSZY KROK Reportaż, 25 min, Polska, 1978 Scenariusz: Michał Dąbrowski, Aleksander Gosk Przygotowania młodzieży szkolnej do pracy na żaglowcu "Dar Pomorza" oraz ich pierwszy rejs na tej fregacie. Po raz drugi w przygotowaniach do sezonu biorą udział uczniowie gdańskiego liceum zawodowego, harcerze, którzy trafiają tu poprzez Centrum Wychowania Morskiego i Wodnego w Gdyni oraz jungowie Bractwa Żelaznej Szekli. Młodzież, podzielona na trzy wachty, przebywa na statku i uczy się żeglarskiego rzemiosła. Każdy uczestniczy w ćwiczeniach i pracach podkładowych na statku. Młodzi ludzie ćwiczą wiosłowanie na łodziach ratunkowych, chodzenie po masztach, ściąganie i rozwijanie żagli. Pełnią też służbę w kuchni oraz malują elementy statku. Po trzech tygodniach fregata "Dar Pomorza" wraz z młodą załogą wypływa w rejs. Młodzi ludzie wykorzystają w praktyce to, czego nauczyli się wcześniej. 00:55 BORN DEAD Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jacek Bławut Film dokumentalny przedstawiony na X Festiwalu Filmowym i Artystycznym w Kazimierzu. Historia więźnia - recydywisty, który w ramach programu "Duet" powstałego z inicjatywy krakowskiego więzienia i Domu Pomocy Społecznej pracuje w ośrodku przy dzieciach głęboko upośledzonych. Przez kilka miesięcy kamera obserwuje 24 - letniego Roberta, który od 15. roku życia przebywał w zakładach karnych. Robert opiekuje się dziećmi, przebiera je, karmi, myje i spędza z nimi wolny czas. W miarę upływu czasu więzień zaczyna angażować się emocjonalnie w powierzoną mu pracę. Sceny przedstawiające pracę Roberta z dziećmi przeplatane są krótkimi scenami z więzienia. "Born dead" to film o przemianach zachodzących w człowieku, o rodzeniu się uczuć, poczucia bliskości. To film o nauce współczucia i chęci pomocy. Film zdobył m. in. Brązowego Lajkonika podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego oraz Nagrodę Specjalną FICC Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych w 2004 r. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KEGRESSE ODC. 262 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski 135 sztuk podwozi terenowych o niezwykłych właściwościach zakupiła we Francji armia II Rzeczpospolitej na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku. Mowa o pojazdach niezwykłych, bowiem świat zaszokowały możliwości radzenia sobie przez nie w bardzo trudnym terenie. Odniosły sukcesy w rajdach Paryż - Pekin, pokonując bezdroża Himalajów, wygrywały na piaskach Sahary. Patent Kegresse polegał na kombinacji przodu klasycznego samochodu osobowego z tylnym napędem gąsienicowym. Dodatkowo w przednim zderzaku umieszczono walec ułatwiający pokonywanie rowów. W naszej armii podwozia wykorzystano do budowy samochodów pancernych i holowników armat. Po kampanii wrześniowej Niemcy sporą cześć tych maszyn wywieźli do Norwegii i stamtąd jeden mocno zniszczony egzemplarz zdobył komandor Sebastian Draga. Obecnie pracuje przy jego rekonstrukcji. Złożymy widzom raport z przebiegu tych prac. Następnie ruszymy na południe, by zająć się wielką karierą małego miasteczka. Busko to jedno z najstarszych miast w Polsce. Dziś tętni życiem i jest miejscowością znaną. A jak było w przeszłości? Kolejnym miejscem, które odwiedzimy, będzie Sandomierz. Tu umówiliśmy się z nauczycielem historii, który wie, jak zaintrygować swoim przedmiotem młodych i najmłodszych. To naprawdę niezwykły pomysł edukacyjny, nakierowany na młodych ludzi nie widzących świata poza cyfrową rzeczywistością gier komputerowych. Stowarzyszenie Modelarzy Redukcyjnych, budujące wojenne dioramy, wpadło na pomysł namówienia ich do odtwarzania bitew Września 1939 roku - najpierw przez klejenie modeli sprzętu, poprzez studiowanie prac historyków wojskowości, po rozgrywanie w miniaturze konkretnych bitew, np. bitwy pod Mokrą. Tu zaczynają się młodzi ludzie czuć dowódcami i żołnierzami tamtego czasu. 02:30 CENA PRAWDY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2001 Scenariusz: Marcin Mamoń, Mariusz Pilis Zdjęcia: Andrzej Jaskowski Muzyka: Robert Brylewski Film jest osobistą relacją autorów z poszukiwań znanej czeskiej dziennikarki Petry Prohazkovej, która porzuciła pracę reporterską i założyła w stolicy Czeczenii sierociniec. Autorzy zadają pytania o sens pracy korespondentów wojennych i o cenę, którą muszą zapłacić. W filmie pokazano wojnę w Czeczenii z obu stron: rosyjskiej i czeczeńskiej, pokazano obozy szoleniowe i partyzantów. 03:35 PODAJ CEGŁĘ CZYLI POLSKI SOCREALIZM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Sapija Zdjęcia: Henryk Janas Realizm socjalistyczny - artystyczna wersja stanilizmu - trwał w Polsce zaledwie kilka lat (1949 - 1955). Wciągnął w swoją orbitę setki artystów. Program przedstawia podstawowe założenia ideowo - artystyczne socrealizmu i ich przejawy w literaturze, poezji, filmie i architekturze.