TVP Kultura Czwartek, 14.04.2022 08:40 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - BEATA I ADA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Beata Bysko od dzieciństwa zakochana w strojach żywieckich, psychofanka. Od lat szuka, odnawia, rekonstruuje, odtwarza, konserwuje, haftuje. Ada Bysko skończyła historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, na plecach ma wytatuowany plan kościoła Hagia Sofia w Stambule. Konserwatywna z zasadami dziewczyna. Na co dzień ubiera się w stylu retro, ponieważ uważa go za kobiecy. W opowieści o nich pokażemy życie tej dwójki kobiet, pokażemy je podczas szaleństwa ubierania i tańca. 11:00 NOCE I DNIE - ODC. 9/12 - OJCOWIE I DZIECI Serial historyczno-obyczajowy, 52 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Stanisław Loth Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Stanisława Celińska, Ilona Kuśmierska, Kazimierz Mazur, Jan Englert, Andrzej Kopiczyński, Ewa Dałkowska, Zdzisław Mrożewski Niechcicowie żyją sprawami swoich dzieci. Agnieszka, która przyjechała na wakacje do Serbinowa, otrzymuje list od swego ukochanego wzywający ją do powrotu do Lozanny. Bogumił rozumie, że traci córkę, dla której marzył o innym losie. Agnieszka wychodzi za mąż za Marcina i wraz z nim przenosi się do Brukseli. Wkrótce jednak, ku radości Barbary i Bogumiła, znów odwiedza dom rodzinny. Tomaszek zaś kradnie, pije, nie uczy się, przysparzając rodzicom kłopotów i zmartwień. 12:05 NOCE I DNIE - ODC. 10/12 - RODZIMY SIĘ I UMIERAMY, A ŻYCIA WCIĄŻ WYSTARCZA. Serial historyczno-obyczajowy, 56 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Andrzej Seweryn, Olgierd Łukaszewicz, Janina Traczykówna, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Kamas, Mieczysław Milecki i inni Niechcicowie sprzedają Anzelmowi Ostrzeńskiemu plac w Kalińcu zakupiony za pieniądze otrzymane w spadku. Wkrótce wychodzi na jaw, że Anzelm ich oszukał. W Serbinowie umiera zaprzyjaźniony z Niechcicami proboszcz, a w Kalińcu - Juliusz Ostrzeński. Wszystkich zasmuca też wiadomość o sprzedaży Serbinowa. Bogumił musi opuścić stare kąty. Kupuje mały majątek Pamiętów, który trzeba urządzać na nowo. I znów nadchodzi bulwersująca wiadomość - nowy właściciel Serbinowa, Owrucki, został zamordowany w pociągu. 13:30 KAREN BLIXEN - SEN AFRYKAŃSKIEJ NOCY (KAREN BLIXEN - AN AFRICAN NIGHT'S DREAM) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elisabeth Kapnist Karen Blixen jest dziś uważana za jedną z największych pisarek XX wieku. Dokumentalny portret przybliża sylwetkę artystki, opowiada o okolicznościach powstania jej najwybitniejszego dzieła "Pożegnania z Afryką", na podstawie którego Sydney Pollack w 1985 roku zrealizował film o tym samym tytule z Meryl Streep i Robertem Redfordem. 15:05 KAMIZELKA Nowela filmowa, 43 min, Polska, 1971 Autor: Bolesław Prus Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Stanisław Jędryka Zdjęcia: Jacek Korcelli Aktorzy: Jerzy Zelnik, Tadeusz Fijewski, Ligia Branice, Tadeusz Kondrat Adaptacja noweli Bolesława Prusa. Akcja filmu, podobnie jak i literackiego pierwowzoru, rozgrywa się w XIX - wiecznej Warszawie. W oficynie pewnej kamienicy mieszka młode, ubogie małżeństwo: Anna i Filip. On jest buchalterem, ona dorabia do skromnej pensji męża szyciem i prywatnymi lekcjami. Jedyną ozdobą ich małego mieszkanka jest wiszący nad łóżkiem obraz przedstawiający sielski, wiejski krajobraz. Oboje lubią sobie wyobrażać, że pewnego dnia, gdy ich sytuacja materialna się poprawi, pojadą w takie urocze miejsce na wakacje. Chociaż żyją biednie, bardzo się kochają. Mieszkający naprzeciwko stary doktor często widzi ich w oknie tulących się do siebie i śmiejących. Pewnego dnia Anna wręcza mężowi prezent: uszytą własnoręcznie kamizelkę. Filip, który zarywał noce, ślęcząc nad księgami rachunkowymi, nieoczekiwanie dostaje wymarzony awans - zostaje głównym buchalterem w cukrowni. Wierzy, że ich trudny los wreszcie się odmieni. Ale właśnie wtedy na małżonków spada wielki cios: Filip zapada na zdrowiu, ujawnia się gruźlica, która od dawna go nękała. Anna wzywa doktora, nie chce jednak pogodzić się ze straszną prawdą. Próbuje udawać przed sobą i mężem, że ten wyzdrowieje. Tymczasem stan Filipa się pogarsza, coraz bardziej opada z sił i chudnie. Otrzymana od żony kamizelka coraz luźniej na nim zwisa. Chory ma świadomość, że utrata wagi to jeden z symptomów choroby. Gdyby znów nabrał ciała, może by wyzdrowiał? By nie martwić ukochanej Anny, ucieka się do drobnego oszustwa. Nie wie, że i ona, nie chcąc mu odbierać ostatniej nadziei, stosuje ten sam wybieg. 16:00 DWUNASTU GNIEWNYCH LUDZI (TWELVE ANGRY MEN) Dramat sądowy, 92 min, USA, 1957 Reżyseria: Sidney Lumet Scenariusz: Reginald Rose Zdjęcia: Borys Kaufman Muzyka: Kenyon Hopkins Aktorzy: Martin Balsam, Henry Fonda, Lee J. Cobb, Ed Begley, Jack Klugman, John Fiedler, Jack Warden, Edward Binns, E. G. Marshall Trzy Oscary, cztery nominacje do Złotych Globów to tylko kilka z wielu wyróżnień, jakimi został uhonorowany film Sidneya Lumeta z 1957 roku. Do tak spektakularnego międzynarodowego sukcesu przyczyniły się z pewnością doskonały scenariusz Reginalda Rose’a i gwiazdorska obsada z udziałem tak znakomitych postaci kina jak Henry Fonda, Lee J. Cobb, Ed Begley i Jack Klugman. Prestiżowe amerykańskie czasopismo The Hollywood Reporter"okrzyknęło dzieło Lumeta jednym z najlepszych filmów wszech czasów". Dramat sądowy, którego akcja toczy się w pokoju dla ławników sądowych - tytułowych dwunastu gniewnych. Ławnicy zbierają się, żeby wydać jednogłośny werdykt w sprawie o morderstwo. Wyrok skazujący chłopaka za zamordowanie ojca wydaje się być przesądzony. Jednak jeden z przysięgłych ma wątpliwości. Narada w dusznym pokoju przedłuża się niemiłosiernie, napięcie rośnie, jednak stopniowo, kolejni ławnicy ulegają argumentacji kolegi. 17:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - GŁOWA ŚW. JANA CHRZCICIELA NA MISIE Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Motyw głowy św. Jana na misie ma swoje źródło w Ewangelii. Obiekt pochodzący z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu powstał w 1476 roku. Został wykonany w drewnie, a następnie pokryty polichromią. Jego historia jest bardzo tajemnicza, poczynając od jej autora, przez fundatora, po późniejsze losy. W 1951 r. rzeźba została znaleziona w magazynie Muzeum Narodowego w Szczecinie, skąd trafiła do Poznania. Klucz do rozwiązania jej zagadki stanowi inskrypcja umieszczona na rewersie misy. O obiekcie i jego znaczeniu opowie historyk sztuki, dr Patrycja Łobodzińska, kuratorka Galerii Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Poznaniu. 17:55 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM NARODOWE W LUBLINIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Wzniesiony na wzgórzu Zamek Lubelski to jeden z symboli miasta. Był świadkiem ważnych wydarzeń. Tu podpisano akt unii polsko - litewskiej i tu formalnie narodziła się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Zamek był w kolejnych wiekach przebudowywany. Zmieniało się także jego przeznaczenie. W latach 1831 - 1954 był wykorzystywany jako więzienie. Przez lata okupacji niemieckiej przeszło przez nie ponad 40 tysięcy osób. W latach 1944 - 1954 był najpierw więzieniem sowieckim, a następnie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, przez które przeszło około 32 000 ludzi, głównie żołnierzy polskich konspiracji niepodległościowych. W 1954 roku, w dziesiątą rocznicę powstania PRL władze komunistyczne zdecydowały, że główne uroczystości odbędą się w Lublinie na wzgórzu zamkowym. Zdecydowano więc o zamknięciu więzienia. Trzy lata później, w 1957 roku zamek został nową siedzibą muzeum. W maju 2020 roku placówka stała się Muzeum Narodowym. Dzisiaj zasoby lubelskiego muzeum należą do najbogatszych w Polsce i obejmują kolekcję dzieł sztuki polskiej i obcej, wyroby rzemiosła artystycznego, zabytki archeologiczne, militaria, i archiwalia. Średniowieczna Kaplica Trójcy Świętej, to unikat w skali międzynarodowej. Dwukondygnacyjna kaplica była częścią zamku wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego. Jednak monarchą najbardziej związanym z zamkiem był Władysław Jagiełło i to na jego polecenie Andrzej ozdobił wnętrze kaplicy freskami. Ikonografię stosowaną w kopułowych cerkwiach dostosowano do zachodniej, gotyckiej architektury. Prace zakończono w 1418 roku. Freski, podczas przebudowy zamku na więzienie pokryto warstwą tynku. Ponownie ujrzały światło dzienne dopiero pod koniec XIX wieku. 23:45 BERLIN LIVE - ANTHRAX (BERLIN LIVE - ANTHRAX) Koncert, 59 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hannes Rossacher Wykonawcy: Anthrax Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ i są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. Na kolejnym koncercie z cyklu "Berlin Live" wystąpiła legendarna thrashmetalowa grupa Anthrax, która została założona w Nowym Jorku w 1981 roku przez gitarzystę Scotta Iana. Zespół wydał wiele albumów, w tym przełomowy "Among the Living", w którym muzycy łączą elementy thrash metalu z rapem. W Berlinie wykonali m.in. utwory: "Indians", "Madhouse" i "Fight 'Em 'Til You Can't". 01:35 HAIR (HAIR) Musical, 121 min, USA 1979 Reżyseria: Milos Forman Scenariusz: Michael Weller Zdjęcia: Miroslav Ondricek Muzyka: Galt MacDermot Piosenki: Gerome Ragni, James Rado Występują: Treat Williams, John Savage, Annie Golden, Dorsey Wright, Don Dacus, Beverly D'Angelo, Miles Chapin, Cheryl Barnes, Richard Bright, Nicholas Ray, Fern Tailer, Charlotte Rae, Charles Deney i inni Trzeci amerykański film Milosa Formana, urodzonego w Czechosłowacji wybitnego reżysera, twórcy "Czarnego Piotrusia", "Miłości blondynki", "Lotu nad kukułczym gniazdem", "Amadeusza". Forman był w 1967 roku zaproszony na jedno z pierwszych przedstawień teatralnych musicalu "Hair", który potem odniósł oszałamiający sukces na Broadwayu. Płyty ze szlagierowymi songami sprzedawały się w milionowych nakładach na całym świecie, trafiały na czołowe miejsca list przebojów. Zachwycony musicalem Forman zapragnął przenieść go na duży ekran. Swoje marzenia zrealizował dopiero przeszło 10 lat po scenicznej premierze "Hair", tworząc ciepły, choć nie pozbawiony ironii obraz dzieci - kwiatów. Uwagę zwracają znakomita reżyseria, zaskakująca dynamizmem choreografia, wspaniała muzyka. Lata 60. , wielka eksplozja kultury młodzieżowej. Hipisi zrywający z wszelkimi obowiązującymi normami, występujący przeciwko wojnie, nawołujący do pokoju i miłowania prawdy noszą kolorowe stroje, długie włosy, obwieszają się naszyjnikami, wisiorkami i dzwoneczkami, jeżdżą samochodami pomalowanymi w kwiaty i słuchają głośnej muzyki. Żyją według własnych, nowych wzorów i nowych wartości, buntują się przeciwko purytańskiemu wychowaniu, przemocy, kultowi pieniądza. W oparach LSD i innych środków halucynogennych oddają się marzeniom o miłości i życiu bez wojen. 29 - letni Claude Hooper Bukowski (John Savage) opuszcza Oklahomę, by stawić się w Nowym Jorku przed komisją wojskową. Rankiem w Parku Centralnym spotyka hipisów George ' a Bergera (Treat Williams), Joannie Ryan (Annie Golden), Woofa Daschunda (Don Dacus) i Murzyna Laffayette Johnsona (Dorsey Wright). Ratuje z opałów panienkę z dobrego domu Sheilę (Beverly D'Angelo), którą ponosi koń. Zachwyceni jego kowbojskimi umiejętnościami hipisi przyjmują go do komuny. Berger, który właśnie spalił kartę powołania do wojska, stara się mu wytłumaczyć bezsens wojny w Wietnamie. Jednak Claude nie zamierza wymigiwać od spełnienia obywatelskiego obowiązku. Młodzi ludzi nie dają za wygraną, postanawiają pokazać mu uroki hipisowskiego życia. 03:45 KINO NOCNE - FARGO (FARGO) Dramat sensacyjny, 94 min, USA 1996 Reżyseria: Joel Coen Scenariusz: Joel Coen, Ethan Coen Aktorzy: Frances McDormand, Steve Buscemi, William H. Macy, Peter Stormare, Harve Presnell, John Caroll Lynch, Kristin Rudrud, Tony Denman i inni Kolejny autorski film braci Coen również przyniósł twórcom prestiżowe wyróżnienia i nagrody. Festiwalowe jury z Cannes przyznało najwyższe laury Joelowi Coenowi za reżyserię. "Fargo" zauważyła także Akademia Filmowa, wręczając Oscary autorom scenariusza oraz Frances McDormand, odtwórczyni głównej bohaterki. Nominację do nagrody zdobył William H. Macy za znaczącą rolę drugoplanową. I tym razem, jak w poprzednich swoich filmach, Joel stanął za kamerą, Ethan zaś zajął się produkcją. Jak zwykle też bracia napisali wspólnie scenariusz, a w obsadzie znalazły się nazwiska ich znajomych i bliskich (Frances McDormand jest żoną Joela). Coenowie, czołowi przedstawiciele amerykańskiego kina artystycznego, zasłynęli z doprowadzania do absurdu okropności oraz tworzenia zaskakującego melanżu komedii, satyry i czarnego kryminału. Tę regułę zastosowali również w "Fargo", krwawej opowieści o chciwości, zbrodni i ludzkich losach. Uznany za jeden z najciekawszych filmów sezonu, łączy w sobie elementy dramatu policyjnego, kryminału, groteski, a nawet dokudramy (pomysł na scenariusz zaczerpnięto z kronik policyjnych odnotowujących tragedię, jaka rozegrała się w Ameryce w 1987 roku). Zawiłą intrygę uzupełniają znakomite dialogi i pięknie sfotografowane rodzinne strony braci Coen na północy USA. Akcja filmu rozgrywa się w zimowej scenerii zasypanego białym puchem stanu Minnesota. Sprzedawca samochodów Jerry Lundegaard wyrusza do małego miasteczka Fargo, gdzie spotyka się z Carlem Showalterem i Gaearem Grimsrudem, drobnymi rzezimieszkami wynajętymi do wykonania pewnej roboty. Sprawa wydaje się z pozoru niegroźna. Mają jedynie sfingować porwanie żony Jerry'ego, który popadł w długi i w ten sposób zamierza wyciągnąć okup od pomiatającego nim zamożnego teścia. Sprawy nieoczekiwanie się komplikują. Zgodnie z umową porywacze uprowadzają Jean. Ale gdy niedaleko Brainerd policjanat zatrzymuje ich samochód do rutynowej kontroli drogowej, wpadają w panikę. Znerwicowany Gaear oddaje śmiertelny strzał do funkcjonariusza. Wkrótce zabija również przejeżdżających drogą turystów, przypadkowych świadków zdarzenia. Sprawę potrójnego zabójstwa wyjaśnia szefowa miejscowej policji, Marge Gunderson (świetna Frances McDormand), sprawiająca wrażenie kobiety prostej i niezbyt rozgarniętej. Mroźna i śnieżna zima nie ułatwia zadania policjantce, która w dodatku jest w zaawansowanej ciąży. Początkowo nic nie wskazuje na to, że morderstwa mają związek z porwaniem żony Lundegaarda. Tymczasem przestępcy działają coraz bardziej nerwowo, są kolejne śmiertelne ofiary.