TVP3 Poniedziałek, 18.04.2022 Zmiany z dnia 13.04.2022 w stosunku do raportu z dnia 06.04.2022 (dodano pozycję programową) 06:00 REPORTAŻ Z REGIONU - OPOWIEŚĆ O KRZYŻU WIELKIEJ NOCY Reportaż, 23 min, Polska, 2022 Autor: W Patlewicz, M Szołtysek W 325 roku naszej ery cesarzowa św. Helena znalazła w Jerozolimie krzyż, na którym ukrzyżowano Jezusa z Nazaretu. Niestety krzyż ten został podzielony na kawałki, a największe jego cząsteczki przechowywane są w wielu miastach Europy. Także w Polsce. W reportażu opowiemy o takich miejscach, gdzie znajdują się bezcenne relikwiarze z cząsteczkami krzyża oraz gwoździa użytego do krzyżowania Jezusa. Odwiedzimy m.in. katedrę na Wawelu oraz klasztor na Łysej Górze pod Kielcami. (dodano pozycję programową) 06:20 DZIADY ŚMIGUŚNE Reportaż, 12 min, Polska, 2016 Autor: Inka Bogucka Reportaż o zwyczaju wielkanocnym, związanym z legendą o Dziadach Śmiguśnych, która ma ścisły związek z najazdem Tatarów w 1259 roku na klasztor w Szczyrzycu. Tatarzy po tym wydarzeniu gnali jeńców na południe i gdzieś w okolicach Porąbki dokonali ich selekcji. Tych, którzy nie mogli już iść, wieszali, a tych, którzy byli w lepszym stanie, puszczali wolno, uprzednio obcinając im języki, aby nic nie mogli opowiedzieć. Jeńcy odziewali się w słomę, aby było im cieplej. Następnie rozpierzchli się po okolicznych wsiach, gdzie dobrzy ludzie udzielili im schronienia. Na pamiątkę tych wydarzeń w Dobrej w powiecie limanowskim do dzisiaj kultywowana jest tradycja Dziadów Śmiguśnych. W lany poniedziałek po wsi chodzą kawalerowie ubrani w słomiane stroje. Nic nie mówią, jedynie wydają charakterystyczne dźwięki i polewają napotkanych mieszkańców wodą. (dodano pozycję programową) 06:35 REPORTAŻ Z REGIONU - ŚWIAT ZAKLĘTY W DREWNIE Reportaż, 11 min, Polska, 2014 Opowieść o niezwykłym muzeum pod Łowiczem. Znajdują się w nim ruchome rzeźby. Tworzą różne scenki o tematyce religijnej, historycznej i obyczajowej. Pokazana jest praca na wsi, wnętrze łowickiej izby, gdzie cztery gospodynie przędą na kołowrotkach, jedna robi masło w kierzynce, a inna kołysze kolebką. Wszędzie wiszą tradycyjne łowickie pająki, stare stroje ludowe. Jest też pawilon, w którym zgromadzono bryczki i różne pojazdy konne. Czas jakby się tu zatrzymał. Muzeum prowadzi pan Wojtek, kontynuując dzieło ojca sprzed 40 lat. (dodano pozycję programową) 16:15 REPORTAŻ Z REGIONU - ŚWIAT ZAKLĘTY W DREWNIE Reportaż, 11 min, Polska, 2014 Opowieść o niezwykłym muzeum pod Łowiczem. Znajdują się w nim ruchome rzeźby. Tworzą różne scenki o tematyce religijnej, historycznej i obyczajowej. Pokazana jest praca na wsi, wnętrze łowickiej izby, gdzie cztery gospodynie przędą na kołowrotkach, jedna robi masło w kierzynce, a inna kołysze kolebką. Wszędzie wiszą tradycyjne łowickie pająki, stare stroje ludowe. Jest też pawilon, w którym zgromadzono bryczki i różne pojazdy konne. Czas jakby się tu zatrzymał. Muzeum prowadzi pan Wojtek, kontynuując dzieło ojca sprzed 40 lat. (dodano pozycję programową) 17:30 DZIADY ŚMIGUŚNE Reportaż, 12 min, Polska, 2016 Autor: Inka Bogucka Reportaż o zwyczaju wielkanocnym, związanym z legendą o Dziadach Śmiguśnych, która ma ścisły związek z najazdem Tatarów w 1259 roku na klasztor w Szczyrzycu. Tatarzy po tym wydarzeniu gnali jeńców na południe i gdzieś w okolicach Porąbki dokonali ich selekcji. Tych, którzy nie mogli już iść, wieszali, a tych, którzy byli w lepszym stanie, puszczali wolno, uprzednio obcinając im języki, aby nic nie mogli opowiedzieć. Jeńcy odziewali się w słomę, aby było im cieplej. Następnie rozpierzchli się po okolicznych wsiach, gdzie dobrzy ludzie udzielili im schronienia. Na pamiątkę tych wydarzeń w Dobrej w powiecie limanowskim do dzisiaj kultywowana jest tradycja Dziadów Śmiguśnych. W lany poniedziałek po wsi chodzą kawalerowie ubrani w słomiane stroje. Nic nie mówią, jedynie wydają charakterystyczne dźwięki i polewają napotkanych mieszkańców wodą. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:20 PRZYSIĘGA - ODC. 25 (YEMIN) Serial obyczajowy, 44 min, Turcja, 2019 Reżyseria: Ayhan Özen, Serkan Mut Scenariusz: Yasar Arak, Nazmiye Yilmaz Aktorzy: Özge Yagiz, Gökberk Demirci, Can Verel, Munise Özlem, Berkant Müftüler, Gül Arcan, Ali Dereli, Tugce Ersoy Suna pokazuje bratu internetową korespondencję z Vuralem. Po próbie porwania Masal, Leyla nabiera podejrzeń wobec swojego ojca. Talazowi udaje się uśpić jej czujność. Sefer próbuje odzyskać względy żony i pisze dla niej wiersz. Cavidan jest wściekła, widząc Sunę w domu. Leyla wypytuje o matkę Masal. Emir próbuje porozmawiać z Reyhan, ale żona go ignoruje. (dodano pozycję programową) 23:25 WIELKANOC JAK MALOWANIE Reportaż, 22 min, Polska, 2014 Zalipie, wieś pod Tarnowem, słynie z pięknie malowanych chat. Kolorowych, zdobionych motywami roślinnymi i kwiatowymi. Nie wszyscy jednak wiedzą, że w Zalipiu powstają też najpiękniejsze pisanki: wielobarwne, kunsztownie udekorowane, kwieciste. Zalipie jest niekwestionowaną stolicą malowanych jaj. Rodzinne malowanie pisanek nie jest jedynym ważnym wydarzeniem w przedświątecznym kalendarzu tej wyjątkowej wsi. Na wiele tygodni przed świętami mieszkańcy Zalipia przystępują do wykonywania okazałych palm na Niedzielę Palmową oraz dekoracji do kościoła parafialnego na Wielki Tydzień. Wiosenne tygodnie są też tradycyjnie okresem porządków wokół domów i zabudowań gospodarczych, odnawiania dawnych malunków na ścianach i tworzenia nowych, wszędzie gdzie jeszcze pozostało na nie trochę wolnego miejsca. Fenomenem Zalipia jest to, że tradycje artystyczne są tam do dziś żywe i autentyczne. Ludzie ciągle znajdują w malowaniu i ozdabianiu swoich domów sposób na codzienność, na niedostatek, po prostu na życie. To jest jak nałóg - mówią. I malują kwiaty na czym popadnie: na domach, stodołach, studniach, psich budach, na pralce, piecu w kotłowni i na czajniku. Ktoś pomalował w kwiaty nawet starego malucha. W Zalipiu puste miejsca wyglądają wręcz nieprzyzwoicie i jakby się proszą, żeby jak najszybciej wymalować na nich kwietne bukiety. Ta lekko szalona, a przy tym bardzo sympatyczna przypadłość dotyka wszystkich, kobiety i mężczyzn, starych i młodych. Zalipie to przykład zbiorowej artystycznej gorączki. (dodano pozycję programową) 23:50 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - DESKALE Reportaż, 11 min, Polska, 2021 Maluje murale, potocznie zwane deskalami, na ścianach wiejskich stodół, przywracając pamięć o dawnych gospodarzach i wiejskich tradycjach. Arkadiusz Andrejkow dzięki swojemu autorskiemu projektowi Cichy Memoriał stworzył tylko w bieżącym roku trzydzieści takich prac, a w sumie ponad setkę. Ostatnio bardzo modne stały się murale w miastach, choć znane są już od czasów starożytnego Rzymu. Zajmując sporą przestrzeń i na często brzydkich ścianach, wprowadzają pewne artystyczne piękno. Te dla odmiany powstają tylko w przestrzeniach wiejskich i zamiast ma murach, to na starych stodołach. Arkadiusz Andrejkow nie ma żadnego zewnętrznego wsparcia finansowego, wszystkie prace wykonuje za swoje pieniądze i nie bierze za to nic poza ludzką wdzięcznością. No może czasem poza wiejskimi wyrobami typu miód czy jajka, ale jak sam mówi - ludzie są bardzo mili i trudno im czasem odmówić. Dlaczego to robi? Jak sam mówi - przede wszystkim cały czas mu się chce. (dodano pozycję programową) 00:05 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - CZTERY PORY ROKU WIKTORA KABACA Reportaż, 12 min, Polska, 2020 Autor: Roman Wasiluk Pochodzący z Podlasia Wiktor Kabac nazywa siebie malarzem Puszczy Białowieskiej. Mieszkając w Hajnówce, która leży na jej skraju bardzo, często przemierza ten wspaniały las w poszukiwaniu tematów kolejnych prac. Oprócz malarstwa zajmuje się także rzeźbą i płaskorzeźbą, wykorzystując do tego znalezione korzenie drzew, stare deski, kamienie, szkło i metal. W 2020 roku Wiktor Kabac obchodzi swoje 85. urodziny. (dodano pozycję programową) 01:45 1200 MUZEÓW ODC. 11 - MUZEA PARAFIALNE Reportaż, 22 min, Polska, 2015 Autor: Krzysztof Glondys Program zrealizowany w dwóch muzeach parafialnych w Małopolsce, które odwołują się do tradycji miejscowej sztuki ludowej i przypominają niezwykłe postaci jej twórców. Muzeum Sztuki Ludowej im. ks. Edwarda Nitki w Paszynie. Muzeum dokumentujące fenomen Paszyna, niewielkiej wsi na Sądecczyźnie, która w połowie zeszłego wieku stała się sławna ze względu na umiejętności artystyczne jej mieszkańców. Muzeum Parafialne im. Jana Wnęka w Odporyszowie. Muzeum jest poświęcone samoukowi, rzeźbiarzowi i cieśli, artyście ludowemu Janowi Wnękowi (1828 - 1869), zwanemu Witem Stwoszem z Powiśla i Mistrzem zapatrzonym w gotyk. Na zamówienie budowniczych kościoła odporyszowskiego Jan Wnęk wykonał od 300 do 500 rzeźb i płaskorzeźb do kaplic, przedstawiających sceny z życia Świętej Rodziny oraz Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Zachowało się ok. 100 rzeźb, które można oglądać w Odporyszowie i w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. (dodano pozycję programową) 03:35 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - DESKALE Reportaż, 11 min, Polska, 2021 Maluje murale, potocznie zwane deskalami, na ścianach wiejskich stodół, przywracając pamięć o dawnych gospodarzach i wiejskich tradycjach. Arkadiusz Andrejkow dzięki swojemu autorskiemu projektowi Cichy Memoriał stworzył tylko w bieżącym roku trzydzieści takich prac, a w sumie ponad setkę. Ostatnio bardzo modne stały się murale w miastach, choć znane są już od czasów starożytnego Rzymu. Zajmując sporą przestrzeń i na często brzydkich ścianach, wprowadzają pewne artystyczne piękno. Te dla odmiany powstają tylko w przestrzeniach wiejskich i zamiast ma murach, to na starych stodołach. Arkadiusz Andrejkow nie ma żadnego zewnętrznego wsparcia finansowego, wszystkie prace wykonuje za swoje pieniądze i nie bierze za to nic poza ludzką wdzięcznością. No może czasem poza wiejskimi wyrobami typu miód czy jajka, ale jak sam mówi - ludzie są bardzo mili i trudno im czasem odmówić. Dlaczego to robi? Jak sam mówi - przede wszystkim cały czas mu się chce. (dodano pozycję programową) 03:50 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - CZTERY PORY ROKU WIKTORA KABACA Reportaż, 12 min, Polska, 2020 Autor: Roman Wasiluk Pochodzący z Podlasia Wiktor Kabac nazywa siebie malarzem Puszczy Białowieskiej. Mieszkając w Hajnówce, która leży na jej skraju bardzo, często przemierza ten wspaniały las w poszukiwaniu tematów kolejnych prac. Oprócz malarstwa zajmuje się także rzeźbą i płaskorzeźbą, wykorzystując do tego znalezione korzenie drzew, stare deski, kamienie, szkło i metal. W 2020 roku Wiktor Kabac obchodzi swoje 85. urodziny. (dodano pozycję programową) 04:45 TURYSTYCZNA JAZDA - ODC. 105 NAD DUNAJEM Magazyn, 10 min, Polska, 2019 Autor: Wojciech Lubiński, Grzegorz Skrzypak Tym razem odwiedzamy położone nad Dunajem i wysunięte najbardziej na południe miejsca na Słowacji. Będzie także krótka wycieczka na Węgry. (dodano pozycję programową) 05:40 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - PAN OD ZARAZY I GWIAZD. Reportaż, 14 min, Polska, 2021 Opowieść o wielce oryginalnym i zasłużonego gdańszczaninie, Natanielu Mateuszu Wolfie, postaci, z którą bardzo mocno utożsamiają się mieszkańcy Biskupiej Górki. Astronom ekscentryk, a przede wszystkim lekarz, który stał się pionierem szczepień w Gdańsku drugiej połowy XVIII wieku. W 2019 roku odnaleziono jego płytę nagrobną. Obecnie trwają dalsze poszukiwania założonego przez niego obserwatorium astronomicznego, zwanego dostrzegalnią gwiazd. (dodano pozycję programową) 05:55 MUZEALNE OPOWIEŚCI - ODC. 117 Felieton, 2 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dagmara Merecik Scenariusz: Dagmara Merecik Zdjęcia: Zbigniew Jarosz Krótka opowieść o postaci, fakcie lub przedmiocie historycznym. Miejsce: DOM ZWIERZYNIECKI. Opowiada: JUSTYNA KUTRZEBA. Temat: Figurki Żydów na Emaus.