TVP Dokument Wtorek, 19.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - UCZTOWANIE NA POLANIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Na przełomie lata i jesieni las rozbrzmiewa rykami samców jeleni, które zatraciły się w miłosnych umizgach. Między bykami dochodzi do walk o łanie. Ryki mają wiele znaczeń. Po ich potędze, brzmieniu można wywnioskować, w jakiej fazie znajdują się jelenie gody. Bywa, że o świcie po zakończonym rykowisku na łące spotkać można wyłącznie łanie skubiące trawę. Dr Marcin Hurski i jego kolega Dris, który przybył aż z Holandii, próbują dowiedzieć się czegoś więcej na temat wpływu tych potężnych zwierząt na leśny ekosystem. 06:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 19 SZLAK PILICY Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomek Bednarek odwiedzi najciekawsze miejsca na szlaku Pilicy. Jest ona najdłuższym lewym dopływem Wisły i ma ponad 300 km długości. Wzdłuż wybranego przez Tomka pięćdziesięciokilometrowego odcinka rzeki, znajdują się romańskie kościoły, zabytkowe młyny, zamek z XIV wieku oraz piękne domy zdobione dekoracjami w stylu laubzegowym. Można tu też zobaczyć jedyny na świecie niemiecki opancerzony ciągnik artyleryjski Luftwaffe. Na szlaku Pilicy zachwycają nie tylko wspaniałe zabytki, ale również piękna przyroda m.in. Rezerwat Niebieskie Źródła, gdzie woda ma wyjątkowy, wręcz niespotykany kolor. 07:05 NA RATUNEK RAFIE KORALOWEJ (RESCUING CORAL REEF / A LA RESCOUSSE DES CORAUX) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2019 Reżyseria: Clemence Rabeau Rafy koralowe to podwodne oazy. Zajmują tylko dwie dziesiąte procent powierzchni dna oceanów, lecz stanowią schronienie dla jednej czwartej wszystkich istniejących gatunków fauny. Chronią również wybrzeża przed erozją i sztormami, są naturalną spiżarnią dla ludzi i umożliwiają im generowanie miliardowych zysków, za pośrednictwem rybołówstwa i turystyki. Koralowce wyglądają jak rośliny, ale należą do królestwa zwierząt i są zagrożone wyginięciem. Szacuje się, że w 2050 roku mogą bezpowrotnie zniknąć z powierzchni Ziemi. Przyczyniło się do tego globalne ocieplenie, zakwaszenie oceanów i wzrost populacji drapieżników. Sytuacja jest krytyczna, ale nie beznadziejna. Naukowcy z całego świata szukają sposobów na ocalenie koralowców. Chcą, by ten cud natury przetrwał. W laboratoriach i pod wodą rozpoczął się wyścig z czasem. Wielka Rafa Koralowa rozciąga się wzdłuż północno - zachodniego wybrzeża Australii. Ma 2300 kilometrów długości i 344 000 kilometrów kwadratowych powierzchni. To największa bariera koralowa na świecie, wyjątkowy ekosystem, w którym schronienie znalazło ponad 1500 gatunków ryb i skorupiaków. To także jedno z najbardziej zagrożonych miejsc na ziemi. Globalne ocieplenie zagraża tej symbiozie. Pod wpływem ciepła koralowce pozbywają się glonów, bieleją i obumierają. Czy w 2050 roku nadal będziemy podziwiać koralowce? W dużej mierze zależy to od nas samych. 08:05 CUD ARCHITEKTURY - KATEDRA W STRASBURGU (EXTREME CONSTRUCTIONS: THE SECRETS OF STRASBOURG CATHEDRAL / STRASBOURG - LA CATHDRALE DE TOUS LES RECORDS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lionel Langdale Film dokumentalny o katedrze w Strasburgu. Jest drugą najczęściej odwiedzaną świątynią we Francji i perłą architektury sakralnej o wyjątkowej sylwetce. Był to najwyższy budynek zbudowany w średniowieczu i jest arcydziełem architektury. Budowana przez setki lat, w latach 1176 - 1439, katedra w Strasburgu różni się radykalnie od innych katedr. Została zbudowana przy użyciu nowych technologii i zgodnie z zasadami nigdy wcześniej nietestowanymi. Badaczy fascynuje iglica, która długo była najwyższą w Europie. Katedra ma wymiary boiska do piłki nożnej: 118 metrów długości na 51 szerokości. Iglica ma 142 metry wysokości, czyli tyle, ile czterdziestopiętrowy budynek. Budowę świątyni rozpoczęto w XII wieku, w okresie architektonicznej rewolucji. Nowe technologie umożliwiły stopniowe przejście od stylu romańskiego do gotyku. Odkryto, że pod fundamentami znajdują się resztki innej katedry. Po raz pierwszy badacze mogli prześledzić w 3D niesamowitą historię tego projektu. Ujawniają, jak budowniczowie byli w stanie przeciwstawić się prawom fizyki, aby budować coraz wyżej i wyjaśnić znaczenie żelaza w tej kamiennej katedrze. Możemy podziwiać katedrę w jej oryginalnym stanie. To zabytek, który czyta się jak książkę o historii ewolucji architektury gotyckiej. Katedra w Strasburgu: wyjątkowy projekt, który trwał 400 lat i zmobilizował najlepszych architektów średniowiecza. 09:15 SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI - BLISKIE SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI 1. DŻUNGLA (WORLD’S GREATEST ANIMAL ENCOUNTERS 1. JUNGLE ANIMALS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Sorrel Wilby Sześcioczęściowa seria prezentująca najlepsze miejsca na świecie, w których człowiek może spotkać dzikie zwierzęta. To jeden ze sposobów na poznawanie naszego środowiska naturalnego. Zobaczyć dziób lub oko zwierzaka z bliska w miejscu, gdzie on żyje jest bezcenne. Odkryjemy, gdzie orki krążą przy liniach brzegowych, a grizzly łapią ryby w strumykach. To nie będą zwierzęta w ogrodach zoologicznych. Udamy się w głąb dżungli, aby spotkać srebrne goryle. Wyruszymy na afrykańskie safari. Zobaczymy anakondy i zebry. To swoisty przewodnik po miejscach spotkań dzikich zwierząt na całym świecie. Dla wielu z nas takie wojaże nie są osiągalne. Ale warto się dowiedzieć, jak piękna jest przyroda i jak wiele mamy do uratowania. W pierwszym odcinku poznamy bliżej zwierzęta żyjące w dżungli. 10:15 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 11 INDIE, SZLAKIEM BUDDY (THE PATH OF MEN EP. 11 INDIA, THE PATH OF BUDDHA) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. Odcinek jedenasty to podróż szlakiem Buddy przez Indie. Na północy Indii, między pogórzem Himalajów a doliną Gangesu, żył w VI wieku przed naszą erą wyjątkowy człowiek: Budda. Wyruszamy szlakiem od miejsca urodzin Siddharthy do miejsca śmierci Buddy. Obecnie na wszystkich kontynentach mieszka 500 milionów buddystów. Stanowią 8 % światowej populacji. Co roku w maju obchodzi się na całym świecie narodziny Buddy, które miały miejsce ponad dwa tysiące pięćset lat temu. Podróż rozpoczynamy na południu Nepalu. Kraj ten liczy 30 milionów mieszkańców słynących z gościnności. Nepal ma dwóch wielkich sąsiadów: Chiny i Indie. Królestwo, które od niedawna jest republiką demokratyczną, ostrożnie kroczy w przyszłość, starając się zachować oryginalną kulturę. 11:15 DOBRZE JEST JAK NIE PADA DESZCZ Reportaż, 17 min, Polska, 1987 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Reportaż z podłódzkiej wsi. Dzieci ze szkoły podstawowej opowiadają o swoim dniu codziennym, trudach w dotarciu do szkoły, roli pogody i przedmiotach szkolnych, które lubią. Mówią o swoich zainteresowaniach i spędzaniu czasu wolnego, ale również o obowiązkach domowych i konieczności pomocy przy gospodarstwie i w polu. Zdradzają swoje największe marzenia: dziewczynka chciałaby zostać ekspedientką lub pielęgniarką, a jej kolega marzy o tym, żeby mieć telewizor, kupić traktor i pobudować stodołę. 11:40 KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Sławomir Grünberg Scenariusz: Katka Reszke, E. Thomas Wood Zdjęcia: Sławomir Grünberg Muzyka: Tomasz Dukszta Film dokumentalny o słynnym polskim emisariuszu Janie Karskim, autorstwa Sławomira Grünberga, zdobywcy prestiżowej nagrody Emmy, reżysera i autora zdjęć do filmów dokumentalnych nominowanych do Oscara i Emmy. Dokument składa się z trzech warstw: wywiadów nakręconych przez reżysera, materiałów archiwalnych oraz fabularyzowanych scen zrealizowanych techniką animacji. Filmy archiwalne i fotografie zostały skrupulatnie wybrane spośród licznych źródeł historycznych, dotyczących II wojny światowej oraz z Archiwum Jana Karskiego (The Karski Papers), które znajduje się w Instytucie Hoovera (Uniwersytet Stanforda). Wśród materiałów archiwalnych w filmie pokazane są nigdy wcześniej niewykorzystane wywiady przeprowadzone przez Thomasa Wooda, autora książki: "Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust". Podstawową narrację stanowi głos Jana Karskiego z zachowanych na taśmie filmowej oraz taśmie wideo rozmów i wywiadów. Poza tym została wykorzystana konwencja "narratora zbiorowego", a składają się na nią tzw. off - y osób, które blisko znały Karskiego lub z nim współpracowały. 12:45 LEKCJA BIAŁORUSKIEGO Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Zdjęcia: Maciej Szafnicki, Michał Ślusarczyk "Nie rozumiałem, co to Białoruś, ale to słowo spodobało mi się" - Franek wspomina swe najmłodsze lata. Podobnie jak jego rówieśnicy, przyszedł na świat w momencie, gdy kruszał dawny porządek. Wkrótce po rozpadzie Związku Radzieckiego wielu Białorusinów uwierzyło, że przyszedł czas niepodległości. Ojciec Franka, Wincuk Wiaczorka, założył wówczas liceum, które miało kształcić przyszłą elitę białoruskiej inteligencji. Jednak sen o swobodzie nie trwał długo. W 1994 roku ster prezydenckich rządów objął Aleksander Łukaszenka. Nowa władza nie potrzebowała białoruskich patriotów; Łukaszence wystarczał "człowiek sowiecki". Na oczach wielu świadomych tego procesu mieszkańców Białorusi w kraju coraz bardziej ograniczano demokrację. Tępiono nawet język białoruski. Ojczysta mowa Franka znikała z mediów, ze szkół, z życia codziennego. W końcu zdelegalizowano także białoruskojęzyczne liceum Wincuka. Ojciec Franka, działacz opozycyjny, coraz rzadziej pojawiał się w domu, nękany przez władze ciągłymi aresztowaniami. Ale Franek i jego rówieśnicy nie poddali się. Naukę w liceum kontynuowano, tym razem jednak w podziemiu. Inteligentna, utalentowana młodzież nauczyła się na różne sposoby wyrażać swój patriotyzm i niezadowolenie z białoruskiej rzeczywistości. Wydają gazetki i płyty z własną muzyką. Roznoszą także ulotki, ryzykując to 2 - letnim pobytem w więzieniu. Ale uważają, że warto. Zbliża się termin wyborów prezydenckich. Korzystając ze zmian w konstytucji, Łukaszenka szykuje się, aby po raz trzeci stanąć na czele państwa. Mimo represji, zastraszania i groźby milicyjnych prowokacji oraz przejmującego mrozu, młodzież wraz z tysiącami mieszkańców Białorusi bierze udział w wiecu na głównym placu Mińska, protestując przeciw fałszerstwom wyborczym reżimu. I choć wierne władzy służby bezpieczeństwa rozpędzają demonstrację i niszczą miasteczko namiotowe zebranych, Franek i jego przyjaciele wciąż mają nadzieję, że ich kraj będzie kiedyś wolny. 13:50 SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI - BLISKIE SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI 2. MOKRADŁO (WORLD’S GREATEST ANIMAL ENCOUNTERS 2. WETLANDS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Sorrel Wilby Drugi odcinek z sześcioczęściowej serii prezentującej najlepsze miejsca na świecie, w których człowiek może spotkać dzikie zwierzęta. To jeden ze sposobów na poznawanie naszego środowiska naturalnego. Swoisty przewodnik po miejscach spotkań dzikich zwierząt na całym świecie. Dla wielu z nas takie wojaże nie są osiągalne. Ale warto się dowiedzieć, jak piękna jest przyroda i jak wiele mamy do uratowania. W tym odcinku poznamy bliżej zwierzęta, które lubią mokradła i chętnie przebywają wśród nich. 14:55 PRZYSTANEK U PINGWINÓW (PENGUIN CENTRAL) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Judith Curran Każdej zimy cztery gatunki pingwinów rozpoczynają swoją historię hodowlaną w czterech różnych miejscach na południu Nowej Zelandii. W Parku Narodowym Fiordland, niektóre pingwiny z rodzaju Fiordland budują gniazda jaskiniowe wewnątrz fiordu, podczas gdy inne wolą wybrzeże. Na subantarktycznych Wyspach Auckland są one rzadkie i antyspołeczne. W pobliżu miasta Oamaru małe niebieskie pingwiny biegają po plaży, aby dotrzeć do swojej kolonii. Na półwyspie Banks w Canterbury pingwiny z białymi falami muszą wspiąć się po stromym zboczu, aby dotrzeć do gniazd. Filmowcy śledzą dramatyczne perypetie tych czterech gatunków. Zobaczymy jak się kojarzą w pary, składają jaja i wychowują młode, aby zapewnić im przetrwanie. Każda historia ma swoje własne triumfy i tragedie. Pokazuje, jakimi niezwykłymi rodzicami są te pingwiny. 15:55 KOLEBKA LUDZKOŚCI (OUT OF THE CRADLE) Film dokumentalny, 51 min, Japonia/Niemcy, 2019 Reżyseria: Toru Suetsugu, Kyoko Misumi Scenariusz: Koji Yasumoto Film dokumentalny o eksploracji milionowej historii ludzkiej ewolucji. Pełno tu niespodzianek i niesamowitych zwrotów akcji, dramatów pokazujących, jak nasi przodkowie przeżywali kryzys po kryzysie. Film zrealizowany w wysokiej rozdzielczości, jest pełen niezwykle skomplikowanych sekwencji komputerowych z wykorzystaniem najnowocześniejszych nagrań VFX stworzonych przez światowej sławy twórców gier. To hiperrealistyczny świat, w którym żyli prehistoryczni przodkowie. Zobaczymy najważniejsze momenty na ścieżce ewolucyjnej prowadzącej do współczesnych ludzi. 17:00 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 12 INDIE, SZLAKIEM WARANASI (THE PATH OF MEN EP. 12 INDIA, ON ROUTE TO MYSTICAL VARANASI) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W odcinku dwunastym odwiedzimy Waranasi, to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc w Indiach. Nie można pozostać wobec niego obojętnym. Budzi skrajne emocje - w tej samej chwili pragnie się jak najszybciej je opuścić i jednocześnie zostać jak najdłużej. Jest odstraszające i zachwycające. Leżące nad Gangesem Waranasi uważane jest za najstarsze zamieszkane miasto na świecie. Jest też jednym z siedmiu świętych miast hinduizmu. To stolica duchowa i kulturalna Indii. Brahma - hinduistyczny bóg stworzenia - rzekł: Musiałem po wielokroć tworzyć świat, ale Waranasi jest inne, zostało stworzone osobiście przez Śiwę. Gdy nadejdzie apokalipsa i wszystko zniszczy, Waranasi przetrwa. O świcie na osiemdziesięciu ośmiu gathach wierni dokonują ablucji i modlą się. Wędrowny asceta sadhu udziela pierwszych nauk. Sadhu Ganga jest boginią. Zapewnia utrzymanie tysiącom ludzi. Daje im długie życie. Bierze swoje źródła w Gangotri w Himalajach. Wypływa z głowy Śiwy pana świata, potężnego boga o wielkich mocach. Następnie spływa do stanu Bengal, a potem wpada do morza. Ganges jest absolutnie cudowny. Gdy raz go zobaczysz, nigdy o nim nie zapomnisz. Jest taki cenny! Można stać się shadu, ofiarować swe życie Śiwie i codziennie dziękować mu za wszystko. Dzięki głowie Śiwy dokonuje się tyle cudów. Ale też dzięki Gangesowi, żonie Śiwy, Parwati i dzięki jego synowi Ganeszy. Trzeba wielbić Śiwę, pana wszechświata, zwłaszcza podczas miesiąca shravan. Teraz mamy shravan, najświętszy miesiąc całego roku. To ważny miesiąc poświęcony Śiwie... 18:05 ŚMIERCIONOŚNE LEKARSTWA (LETHAL FAKE MEDICINE) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Morten Krogholt Obraz działań profesjonalistów walczących z dynamicznie rozwijającym się, międzynarodowym zjawiskiem fałszowania lekarstw i ich sprzedaży, głównie przez internet. Opowiemy o nielegalnym obrocie fałszywymi lekami. O ludziach, którzy umarli z powodu środków, które miały im pomóc. Na całym świecie ludzie kupują w Internecie leki. Często są to podróbki. Czasem pigułki z cukru, ale niektóre mogą być niebezpieczne. W ostatnich latach gwałtownie wzrosła liczba przypadków nagłej śmierci po zażyciu lekarstwa, które okazało się być podrobioną wersją ogólnie stosowanych i cenionych leków. Produkowane głównie w fatalnych warunkach sanitarnych, w piwnicach i magazynach w Azji, podróbki wystawiane są na sprzedaż w internetowych aptekach, wyglądających na godne zaufania. Zwykła aspiryna może być w rzeczywistości śmiertelną trucizną (czasami podróbki produkowane są z neutralnych dla organizmu substancji, jednak bardzo często są to też środki toksyczne czy żrące). CIA, Interpol i policje różnych krajów azjatyckich od kilku lat prowadzą zakrojone na szeroką skalę działania, zapobiegające fałszerstwom lekarstw, jednak skala zjawiska i łatwość, z jaką można produkować podróbki (np. w garażu czy piwnicy) sprawiają, że jedna zlikwidowana fabryka zostaje wkrótce zastąpiona przez kilka kolejnych. Przypadki zgonów w USA, Europie i Azji są zatrważające i wywołują konieczność wzmożonej ostrożności w kupowaniu lekarstw. Apteki internetowe trudniej kontrolować niż stacjonarne. Zamknie się jedną, zaraz pojawia się nowa. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SYCYLIA. WULKANICZNA PIĘKNOŚĆ (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Sycylia to włoska wyspa wulkaniczna, położona na Morzu Śródziemnym, zaledwie 150 kilometrów od Tunezji. Spotykają się tu europejskie i afrykańskie wpływy. Sycylia wyróżnia się niezwykłym bogactwem kulturowym, przyrodniczym i kulinarnym. Ciekawa historia, serdeczni mieszkańcy i zmysłowe barwy. 20:10 WARSZAWA: MIASTO PODZIELONE Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Daniel Bloom W dokumencie zobaczymy pierwszy niepropagandowy, nakręcony przez Polaka zapis filmowy z warszawskiego getta. Reżyser dotarł do materiałów archiwalnych nakręconych w 1941 roku. Tematem jest pamięć miasta. Reżyser zastanawia się, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie getta, zestawia obrazy z przeszłości z współczesnymi zdjęciami miasta, rozmawia z osobami, które pamiętają życie w getcie. Film pokazuje też bezwzględną niemiecką biurokrację i plan podziału miasta, które miało ulec marginalizacji, a jego mieszkańcy systemowej zagładzie. - Mimo że urodziłem się i wychowałem w Kanadzie, od najmłodszych lat czułem silne związki z Polską. Intrygowała mnie jej tragiczna historia. Rodzinne powiązania z Warszawą pozwoliły mi zrozumieć piętno, jakie odcisnęła na tym mieście budowa getta. To ogromny, bolesny i ważny temat - mówi reżyser i scenarzysta Eric Bednarski. - Odnaleziony materiał filmowy na taśmie 8 mm zainspirował mnie do zrobienia filmu na temat Warszawy. Potraktowałem go jako niemego świadka tragedii podziału miasta i morderstwa jego mieszkańców. Stał się on również przewodnikiem, za którym podążałem robiąc swój film. Gdy go odnalazłem, poczułem obowiązek i odpowiedzialność, by podzielić się nim z innymi. Ale też, by dzięki niemu odkryć miasto, które jest mi bliskie. Światowa premiera filmu odbyła się na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity w 2019. 21:25 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - PAPUA I NOWA GWINEA. LEGENDA I PRZYSZŁOŚĆ Kameralne i studyjne (widowisko), 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Wprowadzenie do filmu "Papua - Nowa Gwinea: legendy i przyszłość". 21:35 PAPUA - NOWA GWINEA: LEGENDY I PRZYSZŁOŚĆ (HIDDEN TREASURES OF OCEANIA: PAPUA NEW GUINEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Gildas Corgnet Papua Nowa Gwinea jest niemal jak z powieści przygodowych. Ogromne rzeki i gęste lasy tropikalne sprawiają, że kraj ten z 800 dialektami zaskakuje bogactwem kulturowym i niesamowitą różnorodnością biologiczną. Film to opowieść o krainie, w której legendy i mity wciąż są żywe. 22:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA ZAKONNICY Z KLASZTORU W CZERNICHOWIE NA UKRAINIE Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow Cykl reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego. Program pokazuje zmiany, jakie tam zaszły w ciągu ostatnich lat. Przybliża nowe zjawiska i problemy ludzi ze wszystkich grup i środowisk społecznych. W tym wydaniu jeden dzień z życia siostry Marianiły pochodzącej z Kijowa. Od sześciu lat przebywa ona w prawosławnym zakonie w Czernichowie. Za klasztornym murem toczy się życie, o jakim większość ludzi nie ma pojęcia. Siostry zakonne nie lubią mówić o sobie i z zasady unikają filmowania po latach, kiedy prasa publicznie je wyśmiewała. Zrobiły jednak wyjątek dla Barbary Włodarczyk, której pokazały surowe zasady życia w zakonie i ascetyzm, stanowiący ucieczkę przed konsumpcjonizmem. 23:15 GRUZJA - ZABIĆ PREZYDENTA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Scenariusz: Mariusz Pilis, Marcin Mamoń Wykonawcy: Józef Zeflik Cłodek W wyniku rozpadu ZSRR Gruzja odzyskała niepodległość. Na czele państwa stanął Eduard Szewardnadze, ostatni minister spraw zagranicznych ZSRR. Wraz z Michaiłem Gorbaczowem rozpoczął pierestrojkę i doprowadził do rozpadu największego na świecie państwa. W nowej Gruzji Szewardnadze rozpoczął rządy w chwili, gdy kraj był pogrążony w wojnach domowych. Nie wszystkim Gruzinom Szewardnadze przypadł do gustu i wielu z nich chciało go zabić. 00:10 EXPRES REPORTERÓW - 8 GODZIN W MIEŚCIE Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1984 Scenariusz: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Muzyka: Elżbieta Łubińska Reportaż o rolniku, który przyjeżdża autobusem do Wrocławia, załatwić sprawy w urzędach, kupić części do maszyn i bieliznę. W siedzibie Rady Narodowej Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia chce się starać o przydział ciągnika dla siostry. Chce też dotrzeć do wojewody ze skargą na PZU w sprawie, niesłusznych jego zdaniem, odszkodowań dla rolników. Po trzech godzinach wychodzi z urzędu. Mówi, że w sprawie ciągnika musi napisać odwołanie. Do wojewody się nie dostał. Można się umówić na spotkanie za czternaście dni. W Wojewódzkim Związku Spółdzielni Rolniczych dowiaduje się, gdzie może kupić akumulator do traktora i części do siewnika. W biurze dyrektora Zakładu Zaopatrzenia Rolnictwa WZSR "Samopomoc Chłopska" chce się dowiedzieć, jak zamiast baru założyć we wsi klubokawiarnię i sklep. W oczekiwaniu na odjazd autobusu żali się reporterce, że przez osiem godzin w mieście niczego nie załatwił. Znowu prędko do Wrocławia nie przyjedzie, bo z wiosną zaczynają się prace w polu. 00:40 PRZEGRANI I ZWYCIĘZCY Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Film przedstawia przygotowania i przebieg finałów Piłkarskich Mistrzostw Świata Ludzi Bezdomnych, które odbyły się w Austrii. Poprzez pryzmat problemów i emocji związanych z turniejem piłkarskim film ukazuje zjawisko bezdomności w szerszej perspektywie, na tle różnych krajów. Film "Przegrani i zwycięzcy" otrzymał na XIV Festiwal Mediów "Człowiek w Zagrożeniu" (Łódź 2004) nagrodę główną - Grand Prix. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 265 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:15 HOTEL POLSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Kama Veymont Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Henryk Janas Film odsłania kulisy tajemniczej i niemal nieznanej historii z okresu holocaustu, która rozegrała się w Warszawie, latem 1943 roku i która, z racji swej moralnej dwuznaczności, zyskała miano "afery Hotelu Polskiego". W Warszawie, ogłoszonej po likwidacji getta miastem "wolnym od Żydów", powstaje na ulicy Długiej 29 - za zgodą i z inicjatywy gestapo - coś w rodzaju "ambasady" dla Żydów, gdzie za grube pieniądze mogą oni nabywać ratujące życie paszporty krajów południowo - amerykańskich i innych państw neutralnych. Prawdziwi właściciele tych dokumentów już nie żyją. Przechwycone przez żydowskich konfidentów i wprowadzone do powtórnego obiegu papiery pozwolą na wyjazd z Polski ponad 2500 polskich Żydów. Jednak aferę Hotelu Polskiego przeżyje ostatecznie tylko około 200 osób. Co stało się z resztą pensjonariuszy owego hotelu? Czy Hotel Polski był pułapką? Kto i dlaczego ostatecznie ocalał? I jaki z tej historii płynie morał dla współczesności? Twórcy filmu próbują odpowiedzieć na te pytania, konfrontując ze sobą wspomnienia ostatnich żyjących świadków tamtych wydarzeń, odnalezionych w Polsce, Nowym Jorku i w Izraelu. 03:10 STANISŁAWA BRZOZOWSKIEGO ŻYCIE WŚRÓD SKORPIONÓW Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Mieczysław Sroka, Lucyna Smolińska Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Aleksander Przybytek Wykonawcy: Artur Żmijewski Film poświęcony Stanisławowi Brzozowskiemu, człowiekowi legendzie, o tragicznym życiorysie, wielkiemu filozofowi, krytykowi literackiemu i teatralnemu, eseiście i pisarzowi. Filozofia Brzozowskiego czerpała z myśli Fichtego, Marksa, Nietzschego, Sorela i Kanta. Przeciwstawiał się XIX - wiecznemu pozytywizmowi i utylitaryzmowi. Jako publicysta związany z lewicą. W 1908 oskarżony o współpracę z carską ochraną, w czasie procesu przed sądem społecznym zmarł na gruźlicę. Brzozowski stworzył oryginalną koncepcję filozoficzną opartą na pracy. Według niego to właśnie dzięki pracy przekraczamy kantowską granicę niepoznawalności świata zmieniając go. Zafascynowany Marksem przyjął materialistyczny sposób widzenia rzeczywistości, od początku jednak wyciągając z niego oryginalne, często odmienne od marksistowskich wnioski, np. nie podzielał marksistowskiej krytyki Kościoła, z jego trwałości i siły wnioskując, że jego nauka i struktura wyrażają istotną prawdę człowieczeństwa. Jakkolwiek stosunkowo wcześnie zaczął się odwoływać do nauki Kościoła, to nawrócił się na katolicyzm dopiero w ostatnich miesiącach życia. Świadectwo tego nawrócenia można znaleźć na kartach "Pamiętnika". Stopniowe zbliżanie się Brzozowskiego do Kościoła, a także afirmacja idei narodowej obecna w jego pracach (zwłaszcza w "Legendzie Młodej Polski") były przyczyną gwałtownych krytyk ze strony środowisk lewicowych, z którymi był związany. Oskarżenie o współpracę z ochraną było zapewne piłsudczykowską intrygą. Jako krytyk literacki Brzozowski wymagał od pisarza zaangażowania w najważniejsze problemy narodu i ludzkiego społeczeństwa. Ganił wielu znanych pisarzy i poetów (m.in. Sienkiewicza) za zaściankowość umysłu. Cenił zaś i wytrwale przypominał twórczość Cypriana Kamila Norwida, jednocześnie podkreślając, że ówczesna moda na tego poetę jest zjawiskiem płytkim i omijającym najbardziej doniosłe aspekty jego twórczości takie jak rola pracy i tworzenia w życiu ludzkim.