TVP Dokument Czwartek, 21.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ICH MALEŃKI MODRASZEK Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska W odcinku wystąpili dr Marcin Sielezniew i jego żona Izabela Dziekańska. Dr Marcin Sielezniew jest entomologiem, entuzjastą motyli myrmekofilnych, czyli takich, które do swojego rozwoju wykorzystują mrówki. To dla nich przeniósł się z Warszawy do Białegostoku, a w przyszłości planuje zamieszkać na podlaskiej wsi, by mieć jeszcze bliżej do obiektów swych badań modraszków arion. W programie starają się odpowiedzieć na pytanie - Czemu modraszek jest tak niezwykłym motylem? 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 21 OTWOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomek Bednarek ruszy w okolice Warszawy. Jadąc na południe wzdłuż Wisły, warto zatrzymać się w Otwocku i jego okolicach. Z jednej strony mamy miasto z uzdrowiskową historią i piękną rzeką Świder, o której pisał sam Gałczyński. Z drugiej zaś w położonym nieopodal Otwocku Wielkim możemy podziwiać przykłady sztuki ebenistycznej, czyli sztuki tworzenia mebli. W Józefowie z kolei czeka na nas unikalna kolekcja rysunków i rycin znakomitego ilustratora, który z Otwockiem i tamtejszym uzdrowiskiem miał wiele wspólnego. Na trasie tej wędrówki zobaczymy też zabytkowe drewniane budynki nawiązujące do alpejskich pensjonatów oraz rosyjskich dacz. Są one zbudowane w stylu charakterystycznym dla tej okolicy, określanym jako świdermajer. Nazwę wprowadził Konstanty Ildefons Gałczyński. Nawiązując do nazwy rzeki Świder, zabawnie przekształcił nazwę mieszczańskiego stylu biedermeier. 07:00 KRÓL LASU (THE KING OF THE FOREST / LE ROI DE LA FORET) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Roger Owen, Antony Kettal Film dokumentalny o jeleniach, które są najpotężniejszymi i najbardziej majestatycznymi zwierzętami żyjącymi głęboko w europejskich lasach. Jelenie są popularnymi bohaterami klasycznych bajek dla dzieci, ale mogą być również brutalnymi bestiami, zaangażowanymi w ciągłą walkę o osiągnięcie jednego celu: prawa do posiadania potomka. Ojciec jest najważniejszy. Silny, wspaniały, z koroną na głowie. Jeleń o wznoszących się ku chmurom rogach uznawany był przez Celtów i Słowian za pośrednika między ziemią a niebem, między światem ludzi i królestwem bogów. Rogi są decydujące. Symbolizują pory roku, które każdego roku je zmieniają i wzmacniają ich siłę. Co roku samiec jest obdarzany wspaniałą parą rogów, bez których nic by nie znaczył. Gdy wieniec jest rozłożysty i sięga wysoko - nadchodzi czas intronizacji. Majestatyczne poroże i silny głos oznaczają, że teraz on będzie królem lasu. Jeleń szlachetny żyje w stadach. Ta grupa składa się z młodych samców, co widać po porożach, bo samice ich nie mają. Jeleń szlachetny często jest nazywany królem lasu. Jako władca rządzi poddanymi na swoim terytorium i pobiera lwią część pożywienia. Każda zwycięska walka to ponowna intronizacja. Ten film został nakręcony w jednym z najpiękniejszych lasów Europy. 08:05 SUPERINTELIGENCJA (SUPERINTELLIGENCE - BEYOND HUMAN / HELENA DIE KÜNSTLICHE INTELLIGENZ) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Fabian Korbinian Wolf Twórcy dokumentalnego filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, jak sprytna może się stać sztuczna inteligencja, która rozwija się w niezwykłym tempie? Czy powinniśmy się jej bać, czy raczej cieszyć, że może pomóc ludzkości w rozwiązaniu jej problemów? A jeśli tak, to w jakim stopniu? Dokument szuka odpowiedzi na te pytania, zapewniając jednocześnie pouczające, ale satyryczne spojrzenie na obecny stan rozwoju sztucznej inteligencji. W filmie zestawiono koncepcje science fiction z rzeczywistością, tworząc doświadczenie, które oczaruje i da wiele do myślenia. Nadal istnieje mnóstwo nieznanych możliwości. 09:10 SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI - BLISKIE SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI 3. LASY (WORLD’S GREATEST ANIMAL ENCOUNTERS 3. FOREST ANIMALS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Sorrel Wilby W trzecim odcinku serii poznamy bliżej zwierzęta z lasów. 10:05 PORTRETY DOKUMENTALNE - MIROSŁAW DEMBIŃSKI, DZIECI KOTANA Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2021 Cykl opowiadający o najważniejszych, najciekawszych filmach wybitnych polskich filmowców zajmujących się sztuką dokumentu. 10:20 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 13 OMAN, SZLAK KADZIDŁA (THE PATH OF MEN EP. 13 OMAN, THE INCENSE ROAD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. W tym odcinku odwiedzimy Oman i podążymy szlakiem kadzidła. Rosnąca na południu sułtanatu Omanu Boswellia Sacra wydziela żywicę cenioną od wieków przez faraonów, królów i cesarzy. Wytwarzane z niej kadzidło od dawna używane było podczas obrzędów religijnych. W Biblii Trzej Królowie ofiarowali dzieciątku Jezus złoto, mirrę i kadzidło. W starożytności do Grecji i Rzymu docierały z cennym towarem karawany złożone z dwóch tysięcy wielbłądów. Szlaki wiodły zachodnim brzegiem Półwyspu Arabskiego, nie zapuszczając się w niegościnną pustynię Ar - Rab al Chali. Zaczynamy wędrówkę szlakiem kadzidła z Maskatu. Jedziemy od miejsca, w którym się je pozyskuje, w prowincji Zufar, na południu Omanu. Nieodłącznym elementem wędrówki jest zniewalający zapach, towarzyszący ludzkości od tysięcy lat. Stolicą Omanu jest Maskat leżący między górami Al - Hadżar i szafirowymi wodami zatoki Omańskiej. Maskat znaczy miejsce cumowania. Z małego portu miasto przekształciło się w nowoczesną metropolię. Z półtora miliona jej mieszkańców 45 procent stanowią imigranci. Dzielnice białych domów ciągną się w nieskończoność wzdłuż dróg szybkiego ruchu. W mieście nie ma wieżowców. Zasady zagospodarowania wykluczają budowle, które zasłaniałyby góry. Nie brakuje za to ogrodów i terenów zielonych. To jedno z najczystszych miast na świecie. W centrum miasta wznosi się wielki meczet sułtana Kabusa. Budowa trwała 7 lat. Meczet może pomieścić do czterdziestu tysięcy wiernych. Główna kopuła ma 50 metrów wysokości i jest otoczona pięcioma minaretami, symbolizującymi pięć zasad islamu. Największy ma 91 i pół metra wysokości. 11:20 SIÓDEMKA - MATKA Reportaż, 16 min, Polska, 1977 Autor: Ewa Witulska, Marek Ciszak Zdjęcia: Jerzy Haida Portret starszej kobiety, Ślązaczki, matki synów, którzy zostali górnikami w kopalni "Powstańców Śląskich" w Radzionkowie. Obraz życia jej i męża w jednym z familoków przeplatany jest obrazami z życia jej synów w czasie pracy w kopalni. Kobieta opowiada o sobie i synach, śpiewa stare, śląskie piosenki, wspomina swoje życie, matkę, mówi o pielęgnowaniu śląskich tradycji. Na koniec rodzinne spotkanie przy stole. Synowie wraz z rodzinami odwiedzają rodziców. Mówią o tym, co zawdzięczają matce. 11:40 CZŁOWIEK ZE ZŁOTYM OBIEKTYWEM - MAREK KAREWICZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tomasz Radziemski Scenariusz: Wojciech Fułek, Paweł Chmielewski, Tomasz Radziemski Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Sławomir Pultyn, Paweł Figurski, Tomasz Radziemski Wykonawcy: Marek Karewicz, Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Marek Gaszyński, Stefan Kraszewski, Maciej Kosycarz, Przemysław Dyakowski, Piotr Metz i inni "Człowiek ze złotym obiektywem" to portret najsłynniejszego polskiego fotografika, dokumentującego w szczególności świat muzyków jazzowych i rockandrollowych. Opowieść osadzona na tle społeczno - polityczno - obyczajowym, odwołująca się do realiów epoki PRL - u, począwszy od przełomu roku 1956, poprzez "małą stabilizację" epoki gomułkowskiej oraz gierkowską dekadę propagandy sukcesu, aż po lata 80. z solidarnościowym zrywem, stanem wojennym i ostatecznym upadkiem systemu w roku 1989. Autorzy stworzyli swoisty "portret artysty z czasów młodości", przypominając największe sukcesy Marka Karewicza jako fotografika, autora okładek płytowych i żywą legendę życia artystycznego oraz towarzyskiego, zwłaszcza lat 60. i 70. Naturalnym tłem opowieści o niecodziennym życiu i fotograficznej pasji Marka Karewicza jest PRL - owska rzeczywistość, której realia tak naprawdę uniemożliwiły światową karierę jednemu z najlepszych polskich fotografików muzycznych. W dokumencie znalazły się rozmowy z muzykami, menedżerami branży muzycznej, artystami, dziennikarzami, z przyjaciółmi Karewicza oraz samym bohaterem filmu. Wykorzystano fragmenty pierwszego festiwalu jazzowego w Sopocie, a także występów Ireny Santor (festiwal w Sopocie w 1966r.), Elli Fitzgerald (Warszawa 1965 r.), Milesa Davisa (Jazz Jamboree, Warszawa 1983 r.), Rolling Stones (Sala Kongresowa, rok 1967) czy wreszcie Dody (Sopot Festival 2009). Zmontowane w sposób dynamiczny wypowiedzi przeplatane wstawkami archiwalnymi, bogatą ikonografią oraz ujęciami inscenizowanymi tworzą oś narracyjną dokumentu. Ponadto wykorzystano autorskie zdjęcia Marka Karewicza, a także wcześniej nagrane autorskie materiały archiwalne oraz zdjęcia nakręcone w miejscach "kultowych" i ważnych dla bohatera całej opowieści. O Marku Karewiczu mówią: Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Wojciech Korda, Marek Gaszyński (dziennikarz muzyczny), Stefan Kraszewski (fotoreporter), Maciej Kosycarz (fotoreporter), Przemysław Dyakowski (jazzman, saksofonista), Franciszek Walicki (dziennikarz, menedżer), Piotr Metz (dziennikarz muzyczny). 12:35 WARSZAWA: MIASTO PODZIELONE Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Daniel Bloom W dokumencie zobaczymy pierwszy niepropagandowy, nakręcony przez Polaka zapis filmowy z warszawskiego getta. Reżyser dotarł do materiałów archiwalnych nakręconych w 1941 roku. Tematem jest pamięć miasta. Reżyser zastanawia się, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie getta, zestawia obrazy z przeszłości z współczesnymi zdjęciami miasta, rozmawia z osobami, które pamiętają życie w getcie. Film pokazuje też bezwzględną niemiecką biurokrację i plan podziału miasta, które miało ulec marginalizacji, a jego mieszkańcy systemowej zagładzie. - Mimo że urodziłem się i wychowałem w Kanadzie, od najmłodszych lat czułem silne związki z Polską. Intrygowała mnie jej tragiczna historia. Rodzinne powiązania z Warszawą pozwoliły mi zrozumieć piętno, jakie odcisnęła na tym mieście budowa getta. To ogromny, bolesny i ważny temat - mówi reżyser i scenarzysta Eric Bednarski. - Odnaleziony materiał filmowy na taśmie 8 mm zainspirował mnie do zrobienia filmu na temat Warszawy. Potraktowałem go jako niemego świadka tragedii podziału miasta i morderstwa jego mieszkańców. Stał się on również przewodnikiem, za którym podążałem robiąc swój film. Gdy go odnalazłem, poczułem obowiązek i odpowiedzialność, by podzielić się nim z innymi. Ale też, by dzięki niemu odkryć miasto, które jest mi bliskie. Światowa premiera filmu odbyła się na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity w 2019. 13:50 SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI - BLISKIE SPOTKANIA ZE ZWIERZĘTAMI 4. MORZE (WORLD’S GREATEST ANIMAL ENCOUNTERS 4. MARINE ANIMALS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Sorrel Wilby W czwartej części serii poznamy bliżej zwierzęta z mórz i oceanów. 15:00 ŚWIAT OWADÓW (INSECT WORLD) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Phil Coles Film dokumentalny o owadach. Wszyscy znamy mniej więcej świat owadów, które mogą być dość denerwujące, bzyczące, gryzące i straszne, jednak bez tych bezkręgowych zwierzątek mielibyśmy poważne kłopoty. Oczyszczają planetę, zapylają rośliny, na których opiera się wegetacja i produkcja żywności, mają mnóstwo niezastąpionych ról w ekosystemach. Dzięki milionom lat dostrajały się do świata i teraz on nie może bez nich żyć. Owady nie są przerażającymi gąsienicami, są weteranami życia na ziemi. Utrzymują nasze środowisko w ryzach i umieszczają jedzenie na naszych stołach. Być może powinniśmy postrzegać je jako małych, fascynujących opiekunów, a może nawet przyjaciół. Wygląda na to, że będą rządzić światem długo po naszym odejściu. Ich dzieje to najlepsza recepta na życie. Dodają piękna światu i inspirują nasze życie. Gdzie byśmy byli bez nich! Warto szanować owady. 16:05 NOWE TAJEMNICE DZIEDZICZENIA (OUR GENES UNDER INFLUENCE / LES NOUVEAUX SECRETS DE NOTRE HEREDITE / EPIGENETIC) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurence Serfaty Film dokumentalny o genetyce. Całe nasze ciało to miliardy komórek, w każdej z nich znajduje się DNA, które otrzymaliśmy od naszych rodziców i przekazujemy naszym dzieciom. Naukowcy od dawna sądzą, że tylko DNA rządziło naszym biologicznym przeznaczeniem. Mylili się. Chociaż identyczne bliźniaki mają to samo DNA, są fizycznie różne. Jak to jest możliwe? Podobnie, między dwiema larwami pszczół o tym samym DNA, jedna staje się królową, a druga robotnicą. Na całym świecie biologowie prowadzą badania. Teraz są u progu nowej ery, innowacyjnej dziedziny badań o nazwie epigenetyka: nasze DNA nie kontroluje wszystkiego, na co mogą wpływać mechanizmy zewnętrzne lub środowiskowe, które włączają lub wyłączają nasze geny. Dieta, czynniki zanieczyszczające, stres i wiele innych przyczyn może modyfikować fizyczną organizację naszych genów. Te epigenetyczne odciski mogą być przekazywane naszym potomkom. Trwa rewolucja epigenetyczna. Możemy teraz znaleźć klucz do własnego losu i przyszłości naszych dzieci. 17:05 LUDZKIE ŚCIEŻKI - ODC. 14 NAMIBIA, SZLAKIEM BOHATERÓW (THE PATH OF MEN EP. 14 NAMIBIA, ON THE PATH OF THE HEREROS) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Donat Lefebvre, Jeremie Saint Jean Seria dokumentalna, która łączy odkrycia geograficzne, historyczne, kulturowe i socjologiczne z mitycznymi drogami eksplorowanymi przez poszukiwaczy przygód lub przez cywilizacje i wędrownych kupców. Przedstawia perspektywę rozwoju cywilizacji na przestrzeni kilkuset lat i odzwierciedla ewolucję przyrody i ludzkości na całym świecie. Odcinek czternasty to podróż śladami bohaterów w Namibii. Zaczynamy podróż od Cape Cross. W 1486 roku portugalski żeglarz Diego Cao oznaczył to miejsce krzyżem. Przed nim żaden Europejczyk nie zapuścił się tak daleko na południe. Dziś ta plaża należy do Namibii i znajduje się na niej rezerwat uchatek. Region jest częścią słynnego Wybrzeża Szkieletowego, które ciągnie się od Cape Cross do południa Angoli. Wybrzeże usiane jest wrakami. Nad rezerwatem Erindi wstaje świt. Region dotknęła susza. W świetle poranka zaczyna się walka o przetrwanie. Przy wodopoju robi się ścisk. W jednym miejscu tłoczą się hipopotamy, słonie i krokodyle. Ten ekosystem jest jednym z głównych bogactw Namibii. Strażnicy rezerwatu pełnią podwójną rolę: chronią przyrodę i oprowadzają turystów. W porównaniu do takich krajów jak Republika Południowej Afryki namibijska infrastruktura jest mniej rozwinięta. Poniekąd to zaleta, bo możemy zobaczyć tu zwierzęta żyjące na wolności, na przykład gepardy i lamparty. 18:10 PANAMA. NIE TYLKO KANAŁ (PANAMA - MUCH MORE THAN A CANAL / PANAMA - VIEL MEHR ALS EIN KANALIEL) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Marco Berger, Ana Maria Marin Film dokumentalny o Panamie. To mały kraj, ale duży i pełen niespodzianek kanał. Panamczycy uważają się za szczęśliwych ludzi i długo żyją. Słynny kanał pomiędzy Atlantykiem i Pacyfikiem jest pełen zaskakujących faktów, niespodzianek, miejsc, które warto zobaczyć. Pełno tu też kolorowych, ciekawych ludzi. Już sam słynny kanał jest niespodzianką. Są tu piaszczyste plaże i wymarzone wyspy. Tutejsi mieszkańcy należą do najszczęśliwszych i najdłużej żyjących na świecie. Panama - mały kraj między kontynentami, pełen niespodzianek. Mały kraj, wielki kanał i kosmos pełen niespodzianek. Tak, Panama jest piękna. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 20:10 UKRAIŃCY - ODC. 3 Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Mijamy ich codziennie na ulicach polskich miast i miasteczek. Spotykamy ich parzących sobie kawę w biurach i obsługujących nas w osiedlowych sklepach. Widzimy, jak stresują się nadchodzącym egzaminem i kibicują swojej reprezentacji piłki nożnej. Ukraińcy. Remontują i sprzątają nasze domy. Studiują. Prowadzą własne firmy. Część z nich mieszka tu od dziesięcioleci. Wielu z nich przyjechało tu niedawno. Uciekając przed wojną, politycznym chaosem i kryzysem ekonomicznym. Stanowią dzisiaj nieodzowny element polskiego krajobrazu społecznego. W serialu dokumentalnym "Ukraińcy" spojrzymy w głąb życia Ukraińców w Polsce. Format przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Obserwujemy, jak stawiają pierwsze kroki w obcym kraju i starają się zbudować swoje życie od nowa. Przyglądamy się tym, którzy w Polsce są tylko na chwilę, chcą szybko zarobić i wrócić, by pomóc swoim rodzinom. Śledzimy także losy tych, którzy w Polsce się już zadomowili. Prowadzą z powodzeniem firmy, odnoszą sportowe i artystyczne sukcesy. Towarzyszymy im w ich codziennym życiu, w doświadczaniu wojny, w chwilach zwątpienia i radości, stawiającym czoła odmiennej i często niezrozumiałej, polskiej rzeczywistości. Serial "Ukraińcy" to okazja do przejrzenia się w oczach sąsiadów, z którymi łączy nas kulturowa bliskość, a dzieli często trudna historia. Towarzyszymy im w wizytach u ich rodzin w Ukrainie. Wspólnie z nimi gościmy ich bliskich i przyjaciół w Polsce. Opowiedzą nam historię serc rozdartych między dwoma krajami graniczącymi ze sobą od zarania dziejów. 20:50 DWIE FLAGI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jolanta Kessler Wraz z Muzeum Getta Warszawskiego twórcy realizują film o Powstaniu w Getcie Warszawskim wiosną 1943 roku. Pragną uwzględnić udział pomijanego do tej pory Żydowskiego Związku Wojskowego. Organizacja ta, powołana w końcu 1939 roku przez byłych oficerów Wojska Polskiego, związana była z prawicowymi ugrupowaniami żydowskimi. ŻZW był znacznie liczniejszy niż Żydowska Organizacja Bojowa i posiadał znacznie lepsze kontakty z AK aniżeli ŻOB związany z organizacjami lewicowymi. 21:50 ZDZISŁAW NAJDER. CHCIAŁEM BYĆ LOTNIKIEM Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Mieczysław Voght Film zajmuje się zasadniczo jednym aspektem życia Zdzisława Najdera, jego bezpośrednim zaangażowaniem w działania o charakterze politycznym, co pozwoliło mu być w większej lub mniejszej mierze uczestnikiem albo świadkiem wielu wydarzeń istotnych dla współczesnej historii Polski. Film koncentruje się na latach 1975 - 1992. Jest to zapewne najciekawsza i najważniejsza dla polskiego życia publicznego część biografii Zdzisława Najdera, przypadająca na okres ustrojowej transformacji Polski i zmiany jej sytuacji geopolitycznej. W roku 1975, inspirowany między innymi rozmowami ze Zbigniewem Brzezińskim, Zdzisław Najder podejmuje decyzję o utworzeniu Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Kolejne poruszane tematy w filmie to: pełnienie przez niego - z amerykańskiego namaszczenia - funkcji dyrektora Polskiej Rozgłośni Radia Wolna Europa po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce, zaoczny wyrok śmierci, jaki otrzymał od władz PRL - u pod zarzutem rzekomego szpiegostwa na rzecz USA, a także odejście z pracy w Radiu Wolna Europa wskutek konfliktu z Amerykanami oraz praca doradcy Komisji Zagranicznej NSZZ Solidarność w Brukseli, z którą wiązał się udział w wizytach Lecha Wałęsy na Zachodzie, a następnie, już po upadku komunizmu i unieważnieniu ciążącego na nim wyroku śmierci, powrót do kraju w lutym 1990 r. Kolejne dwa lata to okres bardzo brzemienny w wydarzenia polityczne, niezwykle ważny dla finalnego rezultatu polskiej transformacji. W tym czasie Zdzisław Najder był w samym centrum polskiej polityki z racji pełnienia wielu eksponowanych funkcji. Na mocy decyzji Lecha Wałęsy objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym Solidarności (Komitet po objęciu przez Lecha Wałęsę prezydentury został przekształcony w Krajowy Komitet Obywatelski). Komitet ze Zdzisławem Najderem na czele miał w intencji Lecha Wałęsy być polityczną przeciwwagą dla Obywatelskiego Komitetu Parlamentarnego, któremu przewodniczył Bronisław Geremek i w którym dominowało środowisko tzw. lewicy laickiej. Zdzisław Najder był też członkiem Komitetu Doradczego Prezydenta Lecha Wałęsy, a następnie został szefem doradców premiera Olszewskiego. Do tego należy dodać istotną rolę Najdera w sztabie wyborczym Lecha Wałęsy przed jego prezydencką elekcją oraz nieformalne uczestnictwo w obu misjach utworzenia rządu przez Jana Olszewskiego nieudanej w roku 1990 i udanej w roku 1991, a także przewodniczenie stworzonemu przez siebie Klubowi Atlantyckiemu, który zainicjował starania Polski o przyłączenie się do NATO. 22:50 NIEPARZYŚCI - ODC. 11 Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Film dokumentalny poświęcony ludziom samotnym, szukającym swojego miejsca w życiu. 23:25 STUDIO 8 - FRAGMENT ŻYCIORYSU Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1978 Autor: Jerzy Łuczak, Leszek Bober Zdjęcia: Jerzy Haida Historia Antoniego Rulczyńskiego, właściciela znanego zakładu fryzjerskiego w centrum Katowic. Początek firmy sięga 1920 roku, kiedy przedsiębiorca otworzył salon w Katowicach, przy ulicy 3 Maja oraz dwa inne w Mysłowicach. Inną jego pasją jest pamiętnikarstwo. Mistrz fryzjerstwa jest laureatem konkursów na pamiętniki rzemieślników. Bohater filmu opowiada o swoim życiu i jego ważnych momentach. Wspomina przejazd Ignacego Jana Paderewskiego przez Wielkopolskę, spotkanie z Wojciechem Korfantym, powstanie Wielkopolskie, swoje przybycie na Śląsk do Mysłowic. Opowiada o założeniu rodziny, przeprowadzce do Katowic, sukcesach zawodowych i spotkaniu z mistrzem fryzjerstwa, Antonim Cierplikowskim. Wspomina czasy II wojny światowej i pierwszych lat po wyzwoleniu. Ilustracją wypowiedzi są ujęcia salonu fryzjerskiego. 23:40 NOTACJE - ZOFIA ŻUKOWSKA. TELEWIZYJNY BAKCYL Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Maria Nockowska Zofia Żukowska urodziła się w 1936 r. w Warszawie, pochodzi z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Wieloletnia dziennikarka telewizyjna, związana z telewizją od 1959 r. , w której pracowała przez 45 lat. Realizowała programy dotyczące nauk ścisłych, przyrodniczych, medycznych. Przez wiele lat kierowała redakcją nauk ścisłych i przyrodniczych w Redakcji Programów Oświatowych, a potem w Telewizji Edukacyjnej. Pomysłodawczyni cyklu programów "Sonda". 23:55 MUZYCZNA PARTYZANTKA Музычныя партызаны (Muzyczna partyzantka), д/ф Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Scenariusz: białoruskich (NRM, Neuro Dubel, Krama) i wykonawców z Polski. Pokazuje, w jaki sposób przez ostatnie kilka lat artyści walczą z reżimem przy pomocy muzyki. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - LOTNISKO ŁAWICA ZDOBYTE Magazyn historyny 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lotnisko Ławica zdobyte. Dzisiejszy odcinek poświęcimy miłośnikom lotnictwa, a właściwie historii zdobycia pokaźnej ilości sprzętu lotniczego, co umożliwiło wystawienie do walki kilku eskadr, które pomogły rozstrzygnąć wynik Powstania Wielkopolskiego. 6 stycznia 1919 roku w czasie bitwy o Łaiwcę, gdzie zlokalizowane było niemieckie lotnisko wojskowe, w ręce Polaków trafił sprzęt wartości 200 milionów marek niemieckich, będący największym łupem wojennym w dziejach polskiego oręża. 01:30 OSZOŁOM Film dokumentalny, 63 min, Polska, 1995 Reżyseria: Jerzy Zalewski Scenariusz: Jerzy Zalewski, Dariusz Małecki Zdjęcia: Paweł Wendorff Film dokumentalny poświęcony pamięci zmarłego w wieku 38 lat Michała Falzmanna - pracownika Urzędu Skarbowego, inspektora Najwyższej Izby Kontroli, który próbował przekazać najwyższym władzom, partiom politycznym i opinii publicznej informacje o grabieży zasobów finansowych Polski, dociekał, jakie były faktyczne przyczyny naszego zadłużenia, gdzie płynęły pieniądze z budżetu przekazywane dla FOZZ. W fabularyzowaną wersję ówczesnych wydarzeń wplecione zostały wypowiedzi świadków. 02:40 STANISŁAW LEM Film dokumentalny, 42 min, Polska, 1996 Scenariusz: Tomasz Kamiński Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Andrzej Jaskowski Wykonawcy: Stanisław Lem, Jerzy Turowicz, Czesław Miłosz, Jan Błoński, Jerzy Jarzębska Program z 1996 r. , w którym Stanisław Lem, zmarły 27 marca 2006 r. pisarz, eseista, filozof, futurolog i satyryk opowiada o swoim życiu: o dzieciństwie i młodości spędzonej we Lwowie, o okupacji sowieckiej i niemieckiej oraz trwającej przez całe życie fascynacji Lwowem. O bohaterze filmu mówią z kolei: Jerzy Turowicz - red. naczelny "Tygodnika Powszechnego", Czesław Miłosz, Jan Błoński - krytyk literacki oraz Jerzy Jarzębski - krytyk teatralny. W dokumencie wykorzystano też fragmenty filmów fabularnych nakręconych wg powieści Lema.