TVP Historia Niedziela, 24.04.2022 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1333 - koronacja Kazimierza Wielkiego; 1800 - założenie Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie; 1934 - Laurens Hammond skonstruował elektryczny instrument muzyczny zwany "organami Hammonda"; 1956 - zwolniono z więzienia Kazimierza Moczarskiego; 06:50 UKRAIŃSKA MODLITWA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Dokument, którego celem jest pokazanie ukraińskiej codzienności religijnej oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, kiedy będzie można mówić o wyzwoleniu się Ukrainy spod wpływów rosyjskiej Cerkwi? I to dużych wpływów, bo słowa z ambony często przebijają nawet kremlowskie media. 08:00 MSZA GRECKOKATOLICKA - LITURGIA GRECKOKATOLICKA Z KATEDRY W OLSZTYNIE (24.04.2022) Sprawozdanie, 55 min, Polska, 2022 Liturgia greckokatolicka z Katedralnej Parafii greckokatolickiej p.w. Pokrowa Matki Bożej w Olsztynie. 09:00 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 2/9 - NA TROPIE ZDRADY Serial historyczno-przygodowy, 59 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Wykonawcy: Krzysztof Kolberger Aktorzy: Ewa Biała, Wiesława Gutowska, Władysław Komar, Henryk Machalica, Piotr Garlicki, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Władysław Komar, Bożena Krzyżanowska, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Bolesław Abart, Eugeniusz Kujawski Kanonik Dunin przekazuje Krzyżakom kopie tajnych pism powstających na Wawelu. Jest śledzony przez Czarnego i Jaksę, którzy odkrywają tajemnicę porwania Uny i próbują wyśledzić miejsce jej uwięzienia. Przy okazji poznają olbrzymiego flisaka imieniem Dzieweczka. Flisak zostaje ich kompanem. Czarny - czyli Hubert z Borów - zamieszkuje w oberży Pod Gnatem. Szybko odkrywa, że oberżysta Marcin jest człowiekiem Krzyżaków. Zdemaskowany Marcin godzi się pomagać Czarnemu w nadziei na ocalenie życia... 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KWIATY CZARNEGO BZU Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W tym odcinku Karol Okrasa wyrusza na zbiór kwiatów czarnego bzu. Na początku czerwca te krzewy obsypane są białymi kwiatami, których zapach jest niezwykle charakterystyczny. Służą do wyrobu syropów, nalewek, napojów oraz aromatyzowania ciast i deserów. Czarny bez to ciekawa kulinarnie roślina, bo w kuchni wykorzystujemy zarówno kwiaty zbierane wiosną, jak i owoce dostępne jesienią. Wyroby z kwiatów czarnego bzu są też bardzo popularne w Skandynawii. W programie Karol pokaże, jak zrywać duże, białe kwiatostany zwane baldachami, jak przyrządzać z nich syropy, a także jak wykorzystać do przygotowania niezwykłych potraw. Wśród dań świetnego kucharza nie zabraknie potrawyz kurcząt, które jeszcze sto lat temu uchodziły za typowy wiosenny przysmak. A dziś, gdy mięso kurczaka nam spowszedniało, nie pamiętamy już, że dla naszych przodków były sezonowym rarytasem. Jakie okażą się dania przygotowane z dodatkiem kwiatów czarnego bzu? 10:35 MAGIA POLSKIEJ PRZYRODY. ZIMA, WIOSNA, LATO, JESIEŃ W DELCIE ŚWINY Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Chomicz Zdjęcia: Krzysztof Chomicz Wykonawcy: Stanisław Heropolitański Cykl składa się z 10 odcinków przedstawiających życie zwierząt i ekosystemy w Polsce. Cztery pory roku i Delta Świny, która jest unikalnym ekosystem wodnym. To tutaj mieszają się wody morskie z Zatoki Pomorskiej i wody Zalewu Szczecińskiego. W tym miejscu pływa około 50 gatunków ryb, można zaobserwować ponad 320 gatunków ptaków, które zmieniają się w zależności od pory roku. Takie ptaki jak lodówka, bielaczki. To unikalne gatunki spotykane głównie nad morzem. Inną porą spotykamy ohary, jedne z najbardziej kolorowych kaczek. 11:10 WOJOWNICY CZASU - PŁONĄCA GALICJA, CZYLI LUBACZÓW 1918 Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy w listopadzie 1918 roku zamilkły działa na frontach wielkiej wojny, nowy układ sił w powojennej wyniszczonej Europie dał Polakom szansę, by ich państwo mogło odrodzić się po 123 latach niebytu. Odzyskana wówczas Niepodległość nie została Polakom podana na tacy. Trzeba było jeszcze walczyć o kształt polskich granic wszędzie - także na wschodzie, bowiem, jak wierzono, Polska nie mogła istnieć bez Kresów. W programie "Wojownicy Czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie wojownicy czasu. 11:45 PLANETY - WEWNĘTRZNE ŚWIATY. ODC. 1/5 (THE PLANETS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Martin Johanson Ta niezwykle ambitna seria pokazuje najważniejsze momenty z historii Układu Słonecznego. Dzięki wykorzystaniu efektów specjalnych przybliża ekscytującą historię wszystkich ośmiu planet. Przenosi widzów na powierzchnię tych, często bardzo dynamicznie zmieniających się, światów, a dzięki temu mogą uczestniczyć w dramatycznych zjawiskach, które je ukształtowały. W pierwszym odcinku historia planet najbliższych Słońcu. Przez pierwsze miliony lat po narodzinach Słońca nie ma światów, które byłyby świadkami jego formowania. Tylko potężna chmura pyłu i gazu, pozostałości procesu powstawania Słońca. Przez dziesiątki milionów lat grawitacja przyciąga je wzajemnie do siebie i tak powstają zalążki planet. Najbliżej Słońca tworzą się cztery skaliste światy. Wpływają na nie dramatyczne zmiany głównej gwiazdy. Stają się bardziej lub mniej przyjazne. Obecnie wypalony Merkury znajduje się zbyt blisko bezlitosnego Słońca. Dalej zaś mamy przegrzaną Wenus spowitą gęstą duszącą atmosferą. Najdalszy jest Mars zamarznięty, pustynny świat. Tylko jedna z tych planet nadaje się do zamieszkania - Ziemia. Jej powierzchnię w znacznej części pokrywa woda. Ale gdy rozpoczęliśmy eksplorację Układu Słonecznego, odkryliśmy coś zaskakującego. Nasze siostrzane światy nie zawsze były tak surowe. Kiedyś być może również na nich panowały warunki sprzyjające życiu. 12:45 BRAZYLIA. HISTORIA NATURALNA. - BRAZYLIA. HISTORIA NATURALNA. ZATOPIONY LAS (WILD BRAZIL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2014 Reżyseria: Christian Baumeister, Paul Reddish Amazonia to największy las deszczowy na naszej planecie. Dom 10% wszystkich gatunków fauny na świecie. Wygląda jak olbrzymi, tropikalny raj, ale czy na pewno tak jest? To krajobraz, w którym jest tyle samo wody, co drzew. Każdego roku, gdy las wypełnia się wodą, dochodzi do kolizji tych dwóch światów. Zieleń Amazonii kryje ogromną rozmaitość. Są lasy typu Terra Firme na wyżynach oraz zalewane lasy wzdłuż tysięcy rzek i jezior na nizinach. Drzewa oferują jadalne owoce w nagrodę za rozsiewanie ich nasion. Z drugiej jednak strony wiele z nich stosuje chemiczne środki, by chronić liście przed zjedzeniem. Toczy się niewidzialna wojna między drzewami i zjadaczami liści. Największym ścinaczem liści w Amazonii jest mała mrówka. Gdy odcina liście, jej szczęka wibruje z prędkością tysiąca razy na sekundę. Ścięte liście nie są zjadane przez robotnice, bo mogą być toksyczne, tylko zanoszone do mrowiska. Amazonia jest niewyobrażalnie rozległa. Obejmuje obszar blisko trzech i pół miliona kilometrów kwadratowych. Jest to krajobraz bardzo niejednolity: od stale zalewanego, po suchy las na wyżynach. W zielonej przestrzeni ogromna liczba zwierząt walczy o przetrwanie. Żyją tu małpy wełniaki oraz wyjące małpy, czyli wyjce, a także harpia wielka, najsilniejszy ptak drapieżny na świecie, zdolny unieść nawet wyjca. Skrzydła harpii są szerokie i zaokrąglone, co pozwala jej manewrowaćw koronach drzew z ogromną precyzją. Łapy harpii są grubości ręki ludzkiej, w dodatku ma największe szpony wśród drapieżnych ptaków. Może nieść w nich ofiarę o tej samej wadze, co ona sama. Amazonia jest światem pełnym tajemnic. Tu drzewa oferują owoce jednocześnie bronią liści. To świat trucizn, w którym rośliny i zwierzęta toczą niewidzialną wojnę. Rośliny i zwierzęta wspólnie zmagają się ze zmienną pogodą. Amazoński las deszczowy to dwa i pół metra opadów rocznie, a większość oczywiście przypada w porze deszczowej. Drzewa i ich liście odgrywają w tym kluczową rolę, ponieważ połowa deszczu, który spada, pochodzi właśnie z lasu. Liście wyparowują wodę, która następnie tworzy chmury i wraca w postaci deszczu. Ulewy stanowią zagrożenie dla zwierząt, np młodych harpii. Jeśli pisklę przemoknie, wychładza się i ginie. To wyjątkowo groźny czas dla jednego z najsilniejszych ptaków na naszej planecie. Deszcz przeobraża las amazoński. Woda wylewa się z koryt licznych rzek i wpływa do lasu. Ulewy są tak intensywne, że las staje się światem wodnym. Pod wodą znajduje się 250 tysięcy km kwadratowych. To obszar trzy razy większy od Austrii.Transformacja jest zupełna. Tam gdzie kiedyś przysiadały ptaki, powstają warunki sprzyjające dla całkowicie innych stworzeń. W szczycie woda sięga ponad 20 km w głąb lasu. Jest zielona od mikroskopijnego planktonu, którym żywią się wpływające tu ławice małych rybek. Im woda dalej wpływa w las, tym liczniej pojawiają się więksi drapieżcy, jak matamata. To żółw z rodziny wężoszyjnych, żyje na linii frontu w głębi lasu i ma własne metody łapania ryb. Wtapia się w tło, wyglądając jak stary pień, pokryty wodorostami. Gdy woda coraz wyżej zalewa gałęzie drzew, sprowadza się tu smukleń pryskacz i ustala swoje terytorium. Następnie zwabia samiczkę. Smuklenie są wśród ryb wyjątkowym gatunkiem, ponieważ składają jaja na liściach - nad wodą. W Amazonii pada przez 200 dni w roku. Wszystkie zwierzęta lasu muszą znosić tę wilgoć. W końcu jednak nadchodzi czas, gdy wody zaczynają się cofać. To z kolei niebezpieczny czas dla ryb. Łatwo mogą zostać uwięzione w kałużach i jeziorkach. Dzień po dniu, noc po nocy las wysycha. Wiele ryb spotyka marny los, ale nieszczęście jednego stworzenia Amazonii jest okazją dla drugiego. Np. opos wykorzystuje ten okres do poszerzenia swojego jadłospisu. Tak więc ustępowanie i zalewanie wód jednym przynosi obfitość pokarmu, a innym - głód. Deszczowe i suche pory mają wpływ na życie wszystkich stworzeń Amazonii. 13:45 W KOTLE HISTORII - KUCHNIA WESELNA. CO PODANO W BRONOWICACH? Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Lucjan Rydel był obrażony za to, jak została opisana jego żona. Za to Włodzimierz Tetmajer nie krył podziwu: Jak Archanioł, zatknął pan chorągiew z napisanym na niej hasłem miłości Ojczyzny i wielkiej, nieśmiertelnej sztuki - pisał do Stanisława Wyspiańskiego po premierze "Wesela". Dramatu, który w każdym kolejnym pokoleniu budził emocje i refleksje, a krytycy i historycy literatury zęby na nim połamali, bo kryje w sobie bez liku możliwych interpretacji i zagadek. Choć na pozór sprawa jest prosta. Stanisław Wyspiański uczestniczył w bronowickim weselu Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, pięknej chłopki, nawiasem mówiąc siostry żony Włodzimierza Tetmajera i tak to się zaczęło. Jak wesele to wesele, trza być w butach - jak pisał Wyspiański - ale i stoły uginać się muszą. Jakie było menu bronowickiego wesela? O tym annały milczą, a w tym odcinku programu zagadkę stara się rozwikłać Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich", "Kuchnia dwudziestolecia". Łukasz Modelski idzie tropem jadłospisów z galicyjskich wesel początku XX wieku. Kuchni chłopskiej, ale bogatej. Będą więc przepisy na sztukę mięsa z wieprzowiny (szynki) i zupę kminkową. 14:25 MĄŻ SWOJEJ ŻONY Komedia, 86 min, Polska 1961 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Jerzy Jurandot i Stanisław Bareja Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Marek Sarat Aktorzy: Bronisław Pawlik, Aleksandra Zawieruszanka, Mieczysław Czechowicz, Elżbieta Czyżewska, Jerzy Duszyński, Wiesław Gołas, Jan Koecher, Wanda Łuczycka Jadwiga Fołtasiówna jest znaną lekkoatletką odnoszącą coraz większe sukcesy na krajowych i zagranicznych stadionach, jej mąż Michał Karcz - na razie tylko dobrze zapowiadającym się kompozytorem. Ich miłość i małżeństwo poddane zostają wielu próbom. Sportsmenka musi rygorystycznie przestrzegać uregulowanego trybu życia, nie ma zbyt wiele czasu dla męża i domu, stale są przy niej trener Mamczyk i bokser Ciapuła, otacza ją też liczne grono wielbicieli. Jadwiga pobija rekord w biegu na 200 m, a w tym samym czasie Michał wygrywa konkurs muzyczny w Edynburgu. Tyle że o jej sukcesie rozpisuje się cała prasa, a jego osiągnięcie zostaje skwitowane króciutką notką w jednej z gazet. Zazdrosny i coraz bardziej rozgoryczony mąż w końcu rozstaje się z żoną, ale to rozstanie wywołuje u mistrzyni kryzys formy fizycznej. W kolejnych zawodach zajmuje ostatnie miejsce w sprincie. Michał, choć pokłócony z żoną, siedzi jednak na trybunie. Nieoczekiwanie dochodzi do incydentu, który odmieni sytuację obojga małżonków. "Mąż swojej żony" był debiutem reżyserskim Stanisława Barei, twórcy który konsekwentnie i ze wspaniałymi efektami uprawiał gatunek komediowy - "Miś", "Brunet wieczorową porą", "Poszukiwany, poszukiwana", "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?", serial "Alternatywy 4" to tylko nieliczne z jego głośnych dokonań, do dziś niezmiennie bawiących widzów. W jego dorobku znalazły się tylko dwa odmienne gatunkowo utwory - serial kryminalny "Kapitan Sowa na tropie" i pierwszy powojenny kryminał "Dotknięcie nocy". 16:30 GIGANCI HISTORII - ARCHITEKCI I GENEZA HOLOCAUSTU Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) To największa zbrodnia popełniona w historii ludzkości, starannie zaplanowane ludobójstwo. Jego fundamentem stała się nazistowska ideologia. Stawiająca Niemców ponad innymi narodami, szerząca nienawiść do Żydów. Choć ofiarami padły też miliony innych ludzi - Polaków czy Romów. Mordowano dzieci, starców, kobiety, niepełnosprawnych i chorych. Lecz to krwawe i okrutne szaleństwo nie pojawiło się z dnia na dzień. Wizję eksterminacji, rzekomej gorszej rasy, Adolf Hitler opisał już w latach 20. w książce "Mein Kampf". Wtedy stało się jasne, jaki jest jego cel. A jeżeli ktoś miał wątpliwości, to złudzeń musiał pozbyć się kilka lat później, gdy partia nazistowska zaczęła wprowadzać w życie swój program na czele z prześladowaniami i pogromami. Decyzja o ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej zapadła jesienią 1941 roku. W sumie powstało ponad 1600 niemieckich obozów koncentracyjnych. Sześć z nich zyskało ponure miano obozów zagłady. Zamordowano w nich łącznie około sześciu milionów europejskich Żydów. Połowa z nich była obywatelami Polski. Jedną trzecią stanowiły dzieci. Architekci i geneza Holocaustu - z tym tematem zmierzymy się w kolejnym odcinku teleturnieju. 17:55 MŁODY PIŁSUDSKI - ODC. 2 Serial historyczny, biograficzny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Sokół, Ewa Wencel Zdjęcia: Michał Sobociński Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Grzegorz Otrębski, Sebastian Cybulski, Marek Kalita, Ewa Wencel, Robert Czebotar, Filip Jacak, Philipp Mogilnitky, Jacek Mikołajczak, Marcin Pempuś, Waldemar Barwiński, Krzysztof Dracz, Evgen Malinowskiy, Georgi Angiełow, Nam Bui Ngoc, Angarag Tsolmon Epicka podróż Ziuka przez Rosję na miejsce zesłania na Syberii. W czasie podróży banda Mandżurów dowodzona przez Fenga, okrada Ziuka z pieniędzy. W drodze na Sybir Ziuk spotyka Dżamila, bojownika kaukaskiego, z którym siedział w więzieniu w Irkucku. Razem próbują uciec z transportu, ale próba ta kończy się niepowodzeniem. W czasie dalszej drogi na zesłanie Dżamil broni młodego Piłsudskiego przed bandą Fenga. Zimowa podróż do Kireńska, miejsca zesłania, dobiega końca. 18:55 GUŁAG - BUDOWANIE IMPERIUM. ODC. 1/3 (GULAG, THE STORY) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2019 Reżyseria: Patrick Rotman Niezwykle ważne polityczne, historyczne, ludzkie i gospodarcze zjawisko XX wieku, GUŁag, represyjny system sowieckich obozów pracy przymusowej, pozostaje w dużej mierze nieznany. Historia GUŁagu jest długa, złożona i pod wieloma względami specyficzna. Seria pokazuje funkcjonowanie GUŁagu od czasów rewolucji z 1917 roku do rządów Gorbaczowa, przez wojnę domową w Rosji, okres wielkiego terroru, II wojnę światową, zimną wojnę i śmierć Stalina. Widzowie dowiedzą się, kiedy i dlaczego ZSRS stworzył system obozów pracy przymusowej, w którym miliony ludzi wykonywały niewolniczą pracę często kończącą się śmiercią. Seria przybliża losy zarówno katów, jak i ofiar na podstawie wcześniej niepublikowanych materiałów archiwalnych i badań znanych historyków i ekspertów. 20:00 TAJEMNICE UKRYTE W KOŚCIACH. POLOWANIE NA CZARNĄ ŚMIERĆ (SECRETS IN THE BONES: THE HUNT FOR THE BLACK DEATH KILLER) Film dokumentalny, 50 min, Kanada, 2014 Reżyseria: Liam O'Rinn Scenariusz: Liam O'Rinn Biolog Hendrik Poinar - istne skrzyżowanie Doktora Who z Indianą Jonesem z pomocą międzynarodowej ekipy ekspertów próbuje złamać kod genetyczny średniowiecznej dżumy. Czarna Śmierć 660 lat temu zredukowała populację Europy nawet o połowę. Od zarażenia do agonii w męczarniach mijał najwyżej tydzień. Autorzy dokumentu ilustrują to, wymazując ludzi ze współczesnego zdjęcia rynku w toskańskiej Pistoi. Poinar jest naukowcem wyspecjalizowanym w analizach dawnego DNA. W poszukiwaniu patogenu jedzie do Rosji oglądać zamrożone syberyjskie mamuty i do wioski koło Lukki, gdzie trwają archeologiczne badania przyklasztornej osady. Sekundują mu włoski historyk, niemiecki paleogenetyk, osteolog z Muzeum Londynu, gdzie w kartonowych pudłach trzymane są kości ofiar zarazy, oraz epidemiolodzy. 21:05 U PANA BOGA ZA PIECEM Komedia obyczajowa, 95 min, Polska 1998 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Zofia Miller Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Ira Łaczina, Jan Wieczorkowski, Krzysztof Dzierma, Andrzej Zaborski, Ania Janowska, Artur Krajewski, Alicja Bach, Iwona Szczęsna, Eliza Krasicka, Małgorzata Płońska, Mieczysław Fiodorow, Ewa Sierzputowska, Babiker Artoli, Władimir Abramuszkin, Alicja Butkiewicz "Czytając pamiętniki Marii Dąbrowskiej, natknąłem się na refleksję, dotyczącą jakiejś wizyty w małym miasteczku, jakiejś kolacji w towarzystwie lekarza, proboszcza i aptekarza:"Jakaż ta prowincja duchowo samowystarczalna, jak właściwie ona nas do niczego nie potrzebuje... "Pomyślałem sobie, że jeśli mamy gdzieś szukać jakichś wartości, o których w mieście dawno zapomnieliśmy, to właśnie w prowincjonalnym miasteczku na Białostocczyźnie, cokolwiek by to znaczyło" - mówił w jednym z wywiadów Jacek Bromski. Przyczyną powstania "U Pana Boga za piecem" nie było jednak reżyserskie pragnienie apoteozy tradycyjnego polskiego etosu. To pojawiło się nieco później. Najpierw Studio Filmowe "OKO" zaproponowało Bromskiemu scenariusz, którego akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Potem reżyser przypomniał sobie o Białostockim Teatrze Lalek, który niegdyś zrobił na nim wielkie wrażenie. W efekcie większość ról w "U Pana Boga za piecem" zagrali aktorzy tej sceny, a miasteczko ze scenariusza zostało umieszczone przy wschodniej granicy i nazwane Królowym Mostem. Skoro mieszkańcy Białostocczyzny wcielili się w filmowe postacie z macierzystego regionu, to główną rolę Rosjanki mogła zagrać tylko Rosjanka. Na próbne zdjęcia w Moskwie stawiło się około pięćdziesięciu kandydatek. Rywalizację wygrała aktorka sławnego Teatru na Tagance Ira Łaczina, która, mimo młodego wieku, miała już na koncie występy po francusku i angielsku. Krytyka przyjęła komedię Bromskiego życzliwie. "W końcu na ekranach pojawiły się filmy, świadczące, że twórcy przestali się wstydzić polskiej, niekiedy żenującej, niekiedy magicznej swojskości" - donosiła prasa. Potwierdzeniem tych opinii były liczne wyróżnienia, w tym nagrody publiczności na festiwalach w Słupcy k. Konina (1999) i w Chicago (1998), Brązowe Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1998), Brązowy Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (1999) oraz grad laurów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni ("Złoty Klakier" oraz za dźwięk, drugoplanową rolę męską, scenariusz, reżyserię i inne). Wschodnią granicę Polski przekracza autobus pełen drobnych handlarzy zza Buga, udających się na przygraniczny bazar. W lesie autobus zostaje napadnięty przez bandę "reketierów", dowodzonych przez pewnego Ukraińca, kamuflującego się pod pseudonimem "Gruzin". Przestępcy zmuszają handlarzy do złożenia haraczu. Wśród pokrzywdzonych jest młoda dziewczyna Marusia. Choć w porównaniu z innymi traci stosunkowo niewiele, to jako jedyna decyduje się zawiadomić policję. Najbliżej ma do komisariatu w Królowym Moście. Jest głównym świadkiem napadu, miejscowy komisarz postanawia więc na pewien czas zatrzymać ją w miasteczku. Proboszcz, faktycznie osoba numer jeden w okolicy, umieszcza Marusię w domu młodego organisty Witka, ćwiczącego właśnie "Ave Maria" na ślub córki burmistrza. Urocza przybyszka od razu wpada chłopakowi w oko, lecz nieśmiałość uniemożliwia mu rozpoczęcie otwartych zalotów. Kiedy proboszcz odkrywa, że dziewczyna ma piękny głos, postanawia za wszelką cenę zatrzymać ją do dnia ślubu. Nie będzie to jednak łatwe, gdyż Marusia myśli przede wszystkim o odzyskaniu utraconej gotówki. Choć z drugiej strony zarówno miasteczko, jak i Witek coraz bardziej się jej podobają. 22:50 ŚLADAMI ESKULAPA - ETER I KRASNOLUDKI Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku opowiadamy o historii leczeniu bólu. 23:30 MEDYCEUSZE WSPANIALI - ODC. 7 (SERIA 1) ZDRADA (MEDICI: THE MAGNIFICENT EP. BETRAYAL) Serial historyczny, 55 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Jon Cassar, Jan Michelini Aktorzy: Daniel Sharman, Sean Bean, Sarah Parish, Alessandra Mastronardi, Julian Sands Sandro nie może wybaczyć Julianowi śmierci Simonetty. Odmawia Wawrzyńcowi pomocy w planie odbudowy dobrych stosunków z papieżem. Tymczasem Salviati i Francesco postanawiają zgładzić Wawrzyńca i Juliana, żeby utorować Pazzim drogę do władzy we Florencji. 00:35 NA PÓŁNOC OD PIEKŁA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Maciej Janiszewski Scenariusz: Krzysztof Gutowski Film dokumentalny przedstawia nieznane wydarzenia z przedmieść Warszawy, wchodzących dziś w obszar dzielnicy Białołęka, w okresie od wkroczenia wojsk niemieckich do ich ucieczki we wrześniu 1944 roku. W latach 1939 - 1945 tereny te nie wchodziły w skład Warszawy i ich historia nie została opracowana tak dokładnie, jak dzieje okupacji stolicy. Do tej zbiorowej amnezji przyczynił się fakt, że większość przedwojennych mieszkańców zginęła, uciekła lub została wywieziona. Niewielu wróciło z powrotem. Domy, fabryki i gmachy użyteczności publicznej (szkoły, urzędy) uległy zniszczeniu. Postacie katów odpowiedzialnych za morderstwa, masowe egzekucje i inne formy prześladowania polskiej i żydowskiej społeczności pozostają do dziś anonimowe.