TVP Kultura Czwartek, 21.04.2022 08:30 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - WISIA, MAŁGORZATA I KAJA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Jadwiga Mojżeszek jako 15 - latka pisała w Żywcu dziennik, w którym relacjonowała drugą wojnę światową. W zachowanych pamiętnikach opisany jest początek wojny od września do listopada 1939 roku (wkroczenie Niemców do Żywca oraz początki okupacji) oraz od września 1940 do stycznia 1941 (akcja wysiedlania terenów Żywiecczyzny przez Niemców). Po wojnie ukończyła LO im. Mikiłaja Kopernika w Żywcu, a następnie ogrodnictwo we Wrocławiu. Kaja Daniłów, lat 17, uczęszcza do drugiej klasy LO im. Kopernika w Żywcu o profilu prawnym. Podczas pandemii większość czasu spędza w domu, rzadko spotyka się ze znajomymi, jeżeli już to gra w gry towarzyskie. Kaja odnajduje wiele podobieństw z Jadwigą, która w czasie wojny była w jej wieku. Obie nie tylko mieszkały w tym samym miejscu i chodziły do tego samego liceum. Kaja przyznaje, że tak jak Jadwiga, jest dumna i nie pozwala sobie na pokazywanie emocji. Małgorzata Kubielas, lat 68, z wykształcenia chemik, po studiach wróciła do Żywca, gdzie prowadziła z mężem firmę. Mama dwóch córek i babcia trojga wnucząt. Swoisty archeolog rodzinny. Obecnie jest na emeryturze, a jej hobby to historia rodziny, dbanie o nią i poszerzanie wiedzy na jej temat. Dla Małgorzaty bardzo ważne jest, aby jej rodzina znała historie przodków, dlatego wspólnie z Kają wydaje dzienniki Jadwigi Mojżeszek. 09:10 CAFE POD MINOGĄ Komedia, 88 min, Polska 1959 Reżyseria: Bronisław Brok Scenariusz: Stefan Wiechecki - Wiech, Bronisław Brok Zdjęcia: Seweryn Kruszyński Muzyka: Jerzy Wasowski Aktorzy: Adolf Dymsza, Wacław Jankowski, Włodzimierz Skoczylas, Feliks Chmurkowski, Stefania Górska, Krystyna Kołodziejczyk, Bolesław Płotnicki, Hanna Bielicka, Jerzy Duszyński, Aleksander Dzwonkowski, Makpokpo Dravi, Jerzy Bielenia, Kazimierz Biernacki, Bronisław Darski, Stefan Witas i inni Adaptacja powieści Stefana Wiecheckiego, czyli popularnego Wiecha - wytrawnego felietonisty, niezrównanego kronikarza warszawskiej gwary i folkloru. Akcja filmu rozpoczyna się przed wybuchem II wojny światowej. Państwo Aniołkowie - właściciele "Cafe pod Minogą" urządzaja zaręczyny swej wychowanki Sabci. Gośćmi przyszłych małżonków są m.in. Maniuś Kitajec i bracia Piskorscy - kumple narzeczonego, rekrutujący się z barwnej społeczności stołecznych "szoferaków" oraz - nomen omen - Celestyn Konfiteor - właściciel zakładu pogrzebowego pod krzepiącą nazwą "Wieczny odpoczynek". Prawdziwą sensację wywołuje jednak pojawienie się Jumbo - znajomego Murzyna, wożącego egzotycznego dyplomatę akredytowanego w Warszawie. Polityk ów - czując zbliżającą się wojnę - przewidująco wziął nogi za pas, lecz niebacznie zostawił samochód i ukryte pod podłogą swej willi pieniądze. To właśnie one staną się od tej pory obiektem szczególnego pożądania taksówkarskiej ferajny. Snów o bogactwie nie zdoła z nich wykorzenić nawet okupacja. Mimo że była posiadłość dyplomaty jest w rękach hitlerowców, sprytni warszawiacy z pomocą przebranego za kobietę Jumbo, wykradają schowaną gotówkę. Ku ich żalowi okazuje się jednak, że z takim trudem zdobyte pieniądze są już bez wartości. Tymczasem w stolicy wybucha powstanie... 11:00 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 5/7 ZAGROŻENIE Serial przygodowo - historyczny, 57 min, 7 odc. , Polska 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Występują: Krzysztof Jasiński, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Zintel, Roman Wilhelmi, Danuta Kowalska, Andrzej Żarnecki, Wojciech Standełło, Wirgiliusz Gryń, Jerzy Binczycki, Zofia Czerwińska, Krzysztof Różycki i inni Żachlewicz, rządca hrabiego Zygmunta, przybywa do sędziego Gągolewskiego, by zapewnić sobie jego poparcie w sprawie obalenia testamentu. Gągolewski ochoczo na to przystaje - w zamian za pewne korzyści finansowe. Zadłużony po uszy hrabia Zygmunt wzywa Chaima. Chce sprzedać znaczną część swoich lasów. Dowiedziawszy się, że nocą w zamku znowu widać było światło, Juliusz i Damazy udają się do zaklętego dworu. Zamierzają jeszcze raz ostrzec Bulija. Tymczasem w zamku zastają dziewczynę podobną do Eugenii. Natomiast Bulij uparcie twierdzi, że nie ma żadnych powodów do niepokoju. 12:10 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 6/7 VA BANQUE Serial przygodowo - historyczny, 57 min, 7 odc. , Polska 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Wykonawcy: Krzysztof Jasiński, Roman Wilhelmi, Danuta Kowalska, Olgierd Łukaszewicz, Jerzy Binczycki, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Zintel, Andrzej Żarnecki, Zdzisław Szymański, Zofia Czerwińska, Wiesław Gołas, Wojciech Standełło i inni Karczmarz Chaim zdradza Czorgutowi, że Żachlewicz, Gągolewski i hrabia Zygmunt spiskują przeciwko Juliuszowi. Czorgut zmusza ich do odstąpienia od tych niecnych zamiarów i przygotowuje się do wyjazdu. Maziarz pragnie pomóc młodemu Żwirskiemu i chce ożenić go ze swoją córką, bliźniaczo podobną do hrabianki Eugenii. Okazuje się, że maziarz to rzekomo zmarły starościc Mikołaj. To on przygotowuje spiskowców do wybuchu rewolucji. Tymczasem hrabia Zygmunt również chce wydać swoją córkę za Juliusza. 13:30 CHAPLIN NA BALI (CHAPLIN IN BALI) Film dokumentalny, 52 min, Belgia, 2017 Reżyseria: Raphal Millet Scenariusz: Raphal Millet W 1932 roku Charlie Chaplin przeżywał długi i głęboki twórczy kryzys. Razem z żoną i bratem uciekł od trosk, wybierając się w wielomiesięczną podróż na Bali - w poszukiwaniu siebie oraz by znaleźć artystyczne odmłodzenie i nowe inspiracje. Po powrocie z tej wyprawy nakręcił swoje największe filmy dźwiękowe. Dokument po raz pierwszy w historii pokazuje zmontowane materiały z tej niezwykłej podróży Chaplina, ukazując nieznany rozdział z życia geniusza kina. To przyjemne zanurzenie się w przeszłości. Co najważniejsze, wyprawa na Bali pomogła twórcy pozbyć się swojego lęku przed dźwiękiem. W nowym filmie - "Modern Times" nie tylko mówi, ale także śpiewa! (źródło: planeteplus.pl) 14:35 JESIENNA OPOWIEŚĆ (CONTE D'AUTOMNE) Film obyczajowy, 106 min, Francja 1998 Scenariusz i reżyseria: Eric Rohmer Zdjęcia: Diane Baratier Aktorzy: Marie Riviere, Beatrice Romand, Alain Libolt, Didier Sandre, Alexia Portal, Stephane Darmon, Aurelia Alcais, Mathieu Davette i inni Reżyser uznawany jest za jedynego kontynuatora francuskiej Nowej Fali. Podstawą jego filmów jest głęboko przemyślany wybór scenerii i precyzyjny scenariusz. Ostatnia z "sezonowych" opowieści jest spokojna, nieśpieszna, pełna nieco literackich, nieco teatralnych dialogów, ale jednocześnie wciągająca w głąb intrygi jak dobra literatura. Całość skąpana jest w łagodnym, jesiennym słońcu południowej Francji, urzeka malarskością pejzaży i melancholijnym nastrojem. Bohaterkami swojego filmu reżyser uczynił kobiety dojrzałe, powierzając główne role: Marie Riviere (ekranowej Isabelle) oraz Beatrice Romand (Magali). Dolina Rodanu, okolice miasteczka Montelimar. Czterdziestoparoletnia Magali, właścicielka winnicy, po śmierci męża i odejściu dorosłych już dzieci z domu, czuje się bardzo samotna. Bez reszty oddana swej pracy, mocno związana z naturą, tęskni jednak za towarzystwem ludzi, a zwłaszcza bliskiego mężczyzny. Jej przyjaciółka, Isabelle, wzorowa żona i matka, właścicielka księgarni w mieście, chce jej pomóc w znalezieniu kandydata na męża i w tajemnicy przed Magali zamieszcza ogłoszenie matrymonialne w lokalnej gazecie. Na anons odpowiada Gerald, przystojny mężczyzna w średnim wieku, z którym Isabelle zaczyna się spotykać, żeby sprawdzić, czy będzie on właściwym partnerem dla jej przyjaciółki. Przy tej okazji uświadamia sobie, że sama nie byłaby daleka od zdrady. O wyswataniu Magali myśli także Rosine, sympatia syna Magali i jego koleżanka ze studiów. Dziewczyna sugeruje, że jej były kochanek, Etienne, wykładowca uniwersytecki, chętnie poznałby Magali. Ślub córki Isabelle jest okazją, żeby przedstawić Magali obu panów. Ale, jak zwykle w takich sytuacjach, dochodzi do rozmaitych qui pro quo. 16:40 ZA ŚCIANĄ Dramat obyczajowy, 57 min, Polska 1971 Reżyseria: Krzysztof Zanussi Scenariusz: Edward Żebrowski, Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Jan Hesse Aktorzy: Maja Komorowska, Zbigniew Zapasiewicz, Eugenia Herman, Krzysztof Machowski, Jadwiga Colonna-Walewska, Bogdan Niewinowski, Piotr Garlicki, Barbara Burska Uroda filmów Krzysztofa Zanussiego związana jest trwale z ustaloną atmosferą, niepowtarzalnym klimatem wydarzeń. W ramach tej poetyki mieści się też film "Za ścianą". Jest to opowieść pozbawiona tradycyjnej fabuły. Dwoje młodych ludzi mieszka samotnie obok siebie, niemal przez ścianę. Dzieli ich jednak mur różnic nie do pokonania. On, docent Jan, jest naukowcem na drodze do kariery. Twardy, bezwzględny realista, idzie od sukcesu do sukcesu. Ona, Anna Romanek, jest mu bliska jedynie z powodu zainteresowania wykonywanym zawodem. Poza tym jest jego przeciwieństwem. Nie osiągnęła niczego, nie powiodło się jej w pracy naukowej, w życiu osobistym. Jest samotna, bezradna, wrażliwa i nieśmiała. Zdobywa się na zaproszenie go do siebie. Mężczyzna jest gładki, oschły, uprzejmy. Rwie się wątek rozmowy. Ich krótkotrwałe porozumienie jest pozorne, nie mają sobie nic do powiedzenia. Chwile, które razem spędzili, niczego nie zmienią. Pozostaną dla siebie parą obcych ludzi. Maja Komorowska może być uznana za współtwórczynię filmu. Wespół z reżyserem dbała o daleko posuniętą wierność szczegółu. Każdy jej ruch, gest, grymas ust, zawieszenie głosu wzbogaca wizerunek granej postaci. Film otrzymał w 1971 r. nagrodę na MFF Autorskich w San Remo, a Mai Komorowskiej przyznano tam Złoty Medal w uznaniu jej sztuki aktorskiej. 17:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JAN VAN GOYEN Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Rozległe równiny, niska linia horyzontu i pas nieba z masywnymi chmurami - pejzaż należy do znaków rozpoznawczych sztuki holenderskiego złotego wieku, a jednym z niekwestionowanych mistrzów tego malarstwa był Jan van Goyen, którego wczesne dzieło "Wioska rybacka" oglądać można w poznańskim Muzeum Narodowym. Van Goyen studiował w Haarlemie, potem prowadził pracownię w Lejdzie i Hadze. Obok takich artystów jak Jacob von Ruisdael czy Peter Molijn przyczynił się do ewolucji malarstwa pejzażowego jako odrębnego gatunku w XVII - wiecznej Holandii. O obrazie i artyście opowie historyk sztuki Martyna Łukasiewicz, kuratorka Galerii Sztuki Europejskiej Muzeum Narodowego w Poznaniu. 18:00 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM PAMIĘCI SYBIRU W BIAŁYMSTOKU Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Syberia to nie tylko nazwa geograficzna. To także doświadczenie cierpienia wielu pokoleń Polaków, które głęboko wrosło w naszą historię. To miejsce zsyłki. Jako pierwsi na Syberię trafili jeńcy wojenni wzięci do niewoli podczas wojen Stefana Batorego z Iwanem IV Groźnym, prowadzonych z Moskwą na początku XVII wieku. Na Syberię zostało zesłanych co najmniej pięć tysięcy konfederatów barskich. Ich los podzielili później uczestnicy insurekcji kościuszkowskiej. Na Sybir władze carskie pognały około półtora tysiąca uczestników powstania listopadowego. Zsyłka była metodą karania "polskich buntowników". Taki los spotkał około 40 tys. pojmanych powstańców styczniowych, a później uczestników rewolucji 1905 roku i wszystkich, którzy aż do wybuchu wielkiej wojny w 1914 roku walczyli o odzyskanie niepodległości i wyrwanie spod dominacji rosyjskiej. Związek Sowiecki traktował Syberię jako miejsce pozbycia się politycznych przeciwników. Zanim jednak tak się stało, czerpał korzyści z niewolniczej pracy osadzonych tu więźniów. Tu wywożono Polaków w ramach tzw. "operacji polskiej" przeprowadzonej w Związku Sowieckim w latach 1937 - 1938. Tu trafiali też obywatele polscy po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku, w czterech deportacjach, a także po zakończeniu II wojny światowej. To tym pokoleniom Polaków dedykowane jest Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - PRZEŁĘCZ OCALONYCH (HACKSAW RIDGE) Dramat wojenny, 133 min, Australia/USA 2016 Reżyseria: Mel Gibson Scenariusz: Robert Schenkkan, Andrew Knight Aktorzy: Andrew Garfield, Sam Worthington, Luke Bracey, Hugo Weaving, Rachel Griffiths, Vince Vaughn, Nathaniel Buzolic, Milo Gibson Bardzo dobrze przyjęty przez krytykę film nawiązuje do biografii Desmonda Dossa, żołnierza Armii Stanów Zjednoczonych. Należał on do wiernych Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, odmawiał dotykania broni i zabijania. Zawsze postępował zgodnie ze swoimi przekonaniami religijnymi. Pełnił służbę wojskową podczas II wojny światowej, był sanitariuszem. Ratował życie swoich żołnierzy, jak i rannych z armii wroga. Akcja filmu rozgrywa się w czasie, gdy wojna ma się już ku końcowi. Armia amerykańska toczy ciężkie walki z Japończykami na Pacyfiku. Rozpoczyna się amerykański desant na japońską o wyspę Okinawa. Jej zajęcie ma kluczowe znaczenie. Zdobycie wyspy może oznaczać ostateczną klęskę Japonii. Wśród setek tysięcy amerykańskich żołnierzy jest także Desmond Thomas Doss, sanitariusz, który ze względu na przekonania religijne stanowczo odmawia noszenia i używania broni. Jego postawa sprawia, że jest traktowany z nieufnością, oskarża się go o tchórzostwo. Czas pokaże, jak bardzo się wszyscy mylili. Po bitwie o Okinawę to Desmond Doss staje się bohaterem amerykańskiej armii. Podczas najcięższych starć ryzykuje własne życie, ratując innych, bez względu na to po jakiej stronie walczą. Tak rodzi się legenda bezbronnego żołnierza. 23:05 BERLIN LIVE - SUZANNE VEGA (BERLIN LIVE - SUZANNE VEGA) Koncert, 60 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hannes Rossacher Wykonawcy: Susanne Vega Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ i są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. Na kolejnym koncercie z cyklu "Berlin Live" wystąpiła amerykańska gwiazda piosenki Susanne Vega. Wokalistka, autorka tekstów i kompozytorka występuje na scenie od połowy lat 70. , wykonując głównie emocjonalne, poetyckie ballady. Artystka była sześciokrotnie nominowana do nagrody Grammy. Największą popularność przyniósł jej utwór "Luka". Podczas koncertu w Berlinie wykonała m.in. utwory "Caramel", "Harper Lee", "Small Blue Thing". 02:30 KINO NOCNE - ZAGUBIONY CZAS (REMEMBRANCE AKA DIE VERLORENE ZEIT) Dramat, 106 min, Niemcy 2011 Reżyseria: Anna Justice Scenariusz: Pamela Katz Aktorzy: Alice Dwyer, Dagmar Manzel, Mateusz Damięcki, Susanne Lothar, Joanna Kulig Ona Żydówka Hannah Silberstein, on Polak Tomasz Limanowski. To oni są bohaterami tego niezwykłego filmu o wielkiej miłości, dramatycznym rozstaniu i nadziei na ponowne spotkanie po latach. Film inspirowany rzeczywistymi wydarzeniami przedstawia historię miłości pomiędzy dwojgiem więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz. Wspólna niedola zbliża ich do siebie, Polak i Żydówka zakochują się w sobie. On planuje ucieczkę z piekła dla nich obojga, gdzie czeka ich tylko pewna śmierć. Ale okrutny wojenny los rozdziela miłującą się parę. Tracą nadzieję, że jeszcze kiedykolwiek mogą się zobaczyć. Po kilkudziesięciu latach Hannah, żyjąca teraz w Nowym Jorku, w szczęśliwym związku małżeńskim, widzi w telewizji mężczyznę łudząco podobnego do jej ukochanego Tomasza. Wracają wojenne wspomnienia. Hannah postanawia za wszelką cenę go odnaleźć. Czy mają szansę spotykać się w jesieni życia?