TVP Dokument Środa, 27.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - UWAŻNIE O WAŻKACH Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Dr Grzegorz Tończyk, naukowiec z z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, jest zaangażowany w projekt ochrony ważek śródleśnych torfowisk. Projekt jest próbą podjęcia czynnej ochrony ważek związanych z tym typem środowiska, poprzez odpowiednio prowadzone działania służące zachowaniu i odtwarzaniu ich siedlisk. Ponadto w filmie występuje Zbigniew Fijewski z Mazowiecko - Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 27 ŁAŃCUT Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Łańcut, gdzie znajduje się najbogatsze muzeum rezydencjonalne w Polsce. Można w nim zobaczyć, jak żyli członkowie dwóch potężnych rodów Rzeczypospolitej: Lubomirscy i Potoccy. Świetnie zachowany zamek pokazuje ich salony, sypialnie, łazienki, a także miejsca, w których oddawali się rozrywkom, takim jak na przykład dworski teatr. Wyjątkowe bogactwo zbiorów sprawia, że Muzeum Zamek w Łańcucie pozwala każdemu poczuć niepowtarzalny klimat minionych czasów. Warto tu przyjechać również ze względu na bogatą spuściznę, która przypomina o wielokulturowości tego regionu. Wyjątkowym miejscem jest muzeum w Markowej, które upamiętnia rodzinę Ulmów oraz innych Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. 07:05 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 2 GWADIANA (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 2 GUADIANA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane niegdyś krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek drugi poświęcony jest rzece Gwadiana - w Hiszpanii i Portugalii, jest to główna rzeka południowej Estremadury. Za czasów rzymskich stanowiła oś prowincji Hispania Baetica, której główne miasto Mrida, leżące nad rzeką, było jednym z ważniejszych miast ówczesnej Hiszpanii. Rzekę wymienia Pliniusz w swoim dziele. Źródła rzeki znajdują się w prowincji La Mancha. Wody rzeki stanowią główne bogactwo rolnictwa Estremadury. Na rzece znajduje się około 1830 tam służących nawadnianiu oraz kilka elektrowni wodnych. Uchodzi do Zatoki Kadyksu. 08:05 PIERWSZY LOT (FIRST FLIGHT - CONQUEST OF THE SKIES / PIONIERE AM HIMMEL DAS RATSEL UM DEN ERSTEN FLUG) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Australia, 2016 Reżyseria: Tilman Remme Film dokumentalny o tych, którzy pierwsi odważyli się latać. Bracia Wright byli odpowiedzialni za pierwszy załogowy lot z napędem. To tyle, jeśli chodzi o oficjalną historiografię. Ale australijski historyk lotnictwa, John Brown, po intensywnych badaniach jest pewien, że wszystko było zupełnie inaczej. Już w 1901 roku, dwa lata przed Wrightami, niemiecko - amerykański pionier awiacji Gustav Weisskopf po raz pierwszy wystartował z silnikiem. Whitehead nie posiadał mechanicznej wiedzy, by zbudować odpowiedni silnik. Miał urojenia. Czy Gustave Whitehead był fantastą, czy geniuszem zdyskredytowanym przez rywali? Czy bracia Wright omamili świat? Czy dokonano manipulacji uzgodnionej ze znakomitą, amerykańską instytucją naukową? Bracia Wright czy Gustave Whitehead? Kto naprawdę zapoczątkował erę lotnictwa? Lot. Jedno z największych dokonań ludzkości. Ekscytujące poszukiwania prawdy, dramat dokumentalny, który wskaże, że nawet w badaniach historycznych nie wszystko jest tak jasne, jak się wydaje. 09:10 NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA - CZĘŚĆ 1. ARCHIPELAGI (WORLD’S GREATEST ISLANDS EP. 1 ARCHIPELAGOS) Film dokumentalny, 49 min, USA, 2018 Reżyseria: Martin Baker Sześcioodcinkowa dokumentalne seria opowiadająca o najwspanialszych wyspach świata. Egzotycznych, wulkanicznych, arkach dających schronienie ginącym gatunkom, wyspach koralowych i tych, które niebawem znikną pod wodą z powodu zmieniającego się klimatu. Wiele ciekawych informacji na temat powstania wysp, ich środowiska naturalnego, mieszkańców zarówno tych ludzkich, jak i reprezentujących faunę oraz fascynujące zdjęcia z lotu ptaka. Odwiedzimy Galapagos, Hawaje, Wyspę Norfolk i Lord Howe, Wyspę Bożego Narodzenia, Sycylię i Wyspy Liparyjskie, Malediwy, Cieśninę Torresa, Tannę, Grenlandię, Komodo i inne. Niewielu z nas udaje się dotrzeć choćby do jednej z nich. W pierwszej części tematem będą archipelagi. To grupy wysp położonych blisko siebie, najczęściej o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej. Ze względu na ułożenie wysp można wyróżnić roje wysp, archipelagi składające się z bezładnie rozmieszczonych niedużych wysp oraz łańcuchy wysp, w których wyspy rozmieszczone są rzędem jedna obok drugiej. 10:15 ISLANDIA - LÓD I OGIEŃ (ICELAND - ICE AND FIRE) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Reinhard Kungel Film dokumentalny o krajobrazie Islandii. Majestatyczne wulkany, gejzery, wodospady, fiordy i lodowce oraz bezkresne pola wulkanicznej lawy i to wszystko w jednym kraju. Poznamy nie tylko różne zakątki tego państwa, ale również historię powstania wyspy. A wszystko nagrywane najnowocześniejszymi technikami filmowania w 4K. 11:15 RYBAK Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1966 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński Sylwetka Bolesława Iwańskiego, kapitana żeglugi wielkiej rybołówstwa morskiego, niegdyś boksera, nazywanego "bombardierem Wybrzeża" i "królem nokautu", łowiącego na wodach Atlantyku na trawlerze Andromeda. W materiale wspomnienia Iwańskiego na temat kariery sportowej oraz opowieść o trudnej pracy rybaka, ilustrowana zapisami filmowymi z połowów i spotkań z rodziną. 11:30 MUR Reportaż, 9 min, Polska, 1980 Autor: Olgierd Wieczorek Zdjęcia: Henryk Krzemiński, Andrzej Lipowski Wizyta na planie zdjęciowym amerykańsko - polskiego filmu fabularnego "Mur" (The Wall), który jest obrazem bohaterskiej walki Żydów polskich w warszawskim getcie. To epopeja obejmująca trzy lata życia bojowników żydowskich w okupowanej stolicy. Autorem scenariusza jest Millard Lampell, współautor serialu "Pogoda dla bogaczy". Film reżyseruje Amerykanin, Robert Markovitz. Powstaje on we współpracy Time - Life Television Productions z Telewizyjną Wytwórnią Filmową Poltel dla stacji CBS. Kierownictwo filmu spoczywa w ręku Wilhelma Hollendra. Sceny realizowano w Sosnowcu, w dzielnicy Środula. Praca ekipy filmowej, aktorów i polskich statystów. Wypowiedzi polskich współpracowników ekipy z USA - reżysera Jerzego Antczaka i kierownika produkcji Wilhelma Hollendra. 11:45 EASY RIDER Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Poza powrotem do czasów chwały Tomasza Tłuczkiewicza (lata 60. do 90. XX w.), ważnym elementem filmu jest pokazanie upływu czasu, tempa przemian w pojmowaniu sztuki i roli artysty oraz zmieniający się świat pod względem technologii i sposobu reagowania na sztukę. Narratorem opowieści jest Tomasz Tłuczkiewicz. Jego opowieść snuje się z off - u. Jest to podróż przez miejsca oraz z życia wzięte anegdoty opowiadane przez bohatera i spotykanych przez niego ludzi. Ważną składową jest wykorzystanie materiałów dokumentalnych w tym zdjęć, prac graficznych i fragmentów filmów, kronik filmowych czy amatorskich zapisów. Wykorzystano archiwalia pokazujące życie miast, ulicy, klimat tamtej epoki, obrazyh obnażające socjalistyczną rzeczywistość. Z bohaterem odwiedzamy dzisiejszą Warszawę, Wrocław, Kalisz i Polanicę. Przeplatają się współczesne zdjęcia z ujęciami archiwalnymi. Wśród są muzycy, organizatorzy życia kulturalnego, przyjaciele, naukowcy, szefowie wytwórni płytowych, którzy współpracowali z Tomaszem Tłuczkiewiczem. Ważną rolę odgrywa muzyka, autorstwa Konrada Kucza (polski artysta grafik oraz instrumentalista i kompozytor specjalizujący się w muzyce elektronicznej. Występuje w zespole Futro, współpracuje z nim m.in. Gaba Kulka) 12:55 UKRAIŃSKA MODLITWA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Dokument, którego celem jest pokazanie ukraińskiej codzienności religijnej oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, kiedy będzie można mówić o wyzwoleniu się Ukrainy spod wpływów rosyjskiej Cerkwi? I to dużych wpływów, bo słowa z ambony często przebijają nawet kremlowskie media. 13:55 NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA - CZĘŚĆ 2. ARKI (WORLD’S GREATEST ISLANDS 2. ISLANDS ARKS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Martin Baker Seria o najwspanialszych wyspach świata. Egzotycznych, wulkanicznych, arkach dających schronienie ginącym gatunkom, wyspach koralowych i tych, które niebawem znikną pod wodą z powodu zmieniającego się klimatu. Wiele ciekawych informacji na temat powstania wysp, ich środowiska naturalnego, mieszkańców zarówno tych ludzkich, jak i reprezentujących faunę. Ilustracją są fascynujące zdjęcia z lotu ptaka. Odwiedzimy Galapagos, Hawaje, Wyspę Norfolk i Lord Howe, Wyspę Bożego Narodzenia, Sycylię i Wyspy Liparyjskie, Malediwy, Cieśninę Torresa, wyspę Tannę, Grenlandię, Komodo i inne. Niewielu z nas udaje się dotrzeć choćby do jednej z nich. W drugim odcinku poznamy wyspy, które dzięki swemu istnieniu przechowały wiele gatunków i uchroniły je przed zniknięciem z naszej planety. Wyspa Arki należy do zespołu wysp położonych na Morzu Egejskim. To enklawa niezwykle rzadkich gatunków. Zamknięte i chronione jako rezerwaty i niedostępne parki narodowe. 14:55 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 3 TAG (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 3 TAJO / TEJO TAGUS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek trzeci przedstawia rzekę Tag - to najdłuższa rzeka na Półwyspie Iberyjskim, przebiega przez Hiszpanię i Portugalię. Jej źródła są na wysokości 1593 m n.p.m. w Górach Iberyjskich, na stokach Sierra de Albarracin. Płynie w kierunku południowo - zachodnim przez Nową Kastylię, a następnie przez Estremadurę. Na terenie Hiszpanii dorzecze Tagu otaczają od wschodu obficie zraszane, dosyć wysokie góry: Kastylijskie i Iberyjskie. Nad Tagiem leży miasto Toledo. 16:00 KRÓLESTWO OCEANU - NARODZINY OCEANU. CZ. 1 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 17:05 TAJEMNICZE ZAKĄTKI CHIN - ODC. 1. JUNNAN - KRAINA BARWNYCH CHMUR (CHINA'S SECRET LANDS EP. 1 YUNNAN: LAND OF COLOURFUL CLOUDS) Cykl dokumentalny, 50 min, Nowa Zelandia/Chiny, 2018 Reżyseria: Yun Niu Miniseria dokumentalna, której akcja rozgrywa się w odległych prowincjach Tybetu, Xinjiang i Junnan, ukazuje barwną i różnorodną kulturę oraz niezliczone historie tych przygranicznych prowincji Chin. Połowa ludności Chin zamieszkuje wielkie miasta na wschodzie kraju, takie jak Pekin i Szanghaj. Kierując się na zachód, dalej od przeludnionego wschodu, trafiamy do odległych i tajemniczych zakątków Tybetu, Sinciangu i Junnanu. Trudne warunki sprawiają, że rodzą się tu silni i zaradni ludzie, dumni ze swojej przeszłości i sposobu życia. Wiatry historii wieją jednak nawet i tutaj. Przyszłość zbliża się szybkimi krokami, ujawniając tajemnice tych niezwykłych krain. Odc. 1. Junnan - kraina barwnych chmur. Daleko na południowym wschodzie Chiny sięgają Himalajów. To królestwo gór, potężnych rzek płynących w dolinach i gęstej, subtropikalnej dżungli. Bujna prowincja Junnan. Ma większą powierzchnię od Niemiec i populację w wysokości 48 milionów osób. To jej wspólny dom, ale ponieważ graniczy z sześcioma krajami, ludność jest bardzo zróżnicowana. Znajdziemy tu 25 tożsamości etnicznych, więcej niż gdziekolwiek w Chinach. Przez tysiące lat, wskutek naturalnych barier geograficznych, wytworzyła się tu unikatowa kultura i niezwykły styl życia. W górach, w pobliżu granicy z Mjanmarem leży Cangjuan Ła, niewielki okręg autonomiczny liczący 180 tysięcy mieszkańców - ojczyzna tajemniczego ludu Ła. Współczesny Junnan czerpie z kultury i różnorodności w nowej erze trwałego rozwoju. Stolica prowincji - Kunming - z liczbą mieszkańców prawie siedmiu milionów należy do jednego z najszybciej rozwijających się miast w Chinach. 18:05 REWOLUCJA W DOLINIE KRZEMOWEJ - ODC. 2 OD PIERWSZYCH TARGÓW KOMPUTEROWYCH DO WWW (THE SILICON VALLEY REVOLUTION - HOW A FEW NERDS DID CHANGE THE WORLD / DIE SILICON VALLEY REVOLUTION - WIE EIN PAAR FREAKS DIE WELT VERÄNDERN) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Tenhaven Dokumentalna podróż do Doliny Krzemowej, gdzie znajdują się siedziby wielomiliardowych przedsiębiorstw IT. Początki to amatorskie eseje o kolorze, chaosie i rewolucyjnych poruszeniach. Hipisi, miłośnicy majsterkowania i sprytni biznesmeni wprawili w ruch niewiarygodną rewolucję. Pionierzy domowego komputera chcieli tylko zmienić świat i zepchnąć Wielkiego Brata z tronu: chcieli komputerów dla każdego. Ten dokument, w ekskluzywnych wywiadach z pionierami rewolucji komputerowej, ukazuje początki domowego komputera. Moment, w którym komputer opuścił królestwo hobbystów, nastąpił wtedy, gdy Dan Bricklin i Bob Frankston stworzyli elektroniczny arkusz kalkulacyjny VisiCalc. Gdy pojawił się pod koniec 1979 roku, księgowi byli zachwyceni. Liczby migały i zmieniały się. Mogli zmienić jedną i śledzić pozostałe. Popłakali się z radości. Lata 80. to lata pomysłów, które powstały w kilku laboratoriach za sprawą grupy hobbystów i objęły całe społeczeństwo. Lata 80. to więc rozwój ogromnego przemysłu. Nawet Bill Gates początkowo nie docenia Internetu. Dopiero później opracowuje przeglądarkę, którą agresywnie wprowadza na rynek przy pomocy prawie monopolistycznego Microsoftu. Historia Google jest ciekawa. Dwóch studentów przyjrzało się wyszukiwarkom typu Yahoo i stwierdziło, że to chłam. To, co prywatne, staje się coraz bardziej publiczne. Model biznesowy Marka Zuckerberga opiera się na tym pomyśle. Tak więc ta rewolucja małych komputerów stała się rewolucją każdej istoty ludzkiej na planecie, posiadającej smartfon lub połączonej z Internetem. Czyli ta rewolucja na Zachodnim Wybrzeżu jest rewolucją na następne 500 lat. Zaczęła się na tych wybrzeżach i jak fala przetoczyła się po całej planecie. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KAZACHSTAN. SERCE AZJI ŚRODKOWEJ. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do Kazachstanu. Stepy i góry Kazachstanu tworzą ciekawy i zróżnicowany krajobraz. Jego bogata i długa historia sięga czasów wielkiego Jedwabnego Szlaku. Kraj między Ałtajem a brzegami Wołgi tworzą liczne i różnorodne narodowości. Mieszkańcy tego ogromnego kraju chętnie podejmują podróżnych, odrywając przed nimi jego sekrety. 20:10 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 6 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 20:40 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 7 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. Kandydaci na żołnierzy WOT przechodzą właśnie swój najważniejszy egzamin na poligonie, m.in. tzw. pętlę taktyczną. To zwieńczenie ich 16 - dniowego okresu przygotowawczego do wstąpienia do służby. Przy wyjątkowo niskiej temperaturze i głębokim śniegu każde działanie staje się trudniejsze... To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie żyje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, pracownikiem zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 21:10 ODMIENNE STANY ŚWIADOMOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Stasik Jest to film o możliwościach naszego mózgu. Poetycka podróż w głąb świata i umysłów osób autystycznych oraz z zespołem Aspergera. Gdzie leżą granice naszego umysłu i na ile kultura ogranicza, a może nawet zabija, naszą kreatywność w sztuce, w życiu codziennym, a nawet w miłości? Być może powinniśmy spojrzeć na nasze życie z zupełnie nowej perspektywy? W filmie poznajemy osoby autystyczne w różnym wieku i o różnym spektrum autyzmu. Z jednymi nie ma prawie kontaktu, inne, na pierwszy rzut oka, wydają się zdrowe. Każdy z bohaterów to odrębny świat, inny wymiar życia, energii twórczej i sposobów poszukiwania własnej drogi. Karol i Łukasz mają po 10 lat, nie mówią i uspokajają się przy kolorowych lampkach. Są bliźniakami, obaj mają autyzm i na tym podobieństwa się kończą. Ponieważ razem chodzą do szkoły, do psychologa i lekarzy rodzice postanawiają rozdzielić ich przynajmniej w czasie wolnym. Karol trafia na zajęcia z zawodową choreografką, a Łukasz będzie obserwował ptaki pod okiem ornitologa, który opowiada o ptakach jak o ludziach. Zosia ma 13 lat. Zajmuje się badaniem kosmosu i grą na fortepianie. Jej badania stają się inspiracją do muzycznych poszukiwań. Na zrobionych przez siebie zdjęciach księżyca zapisuje nuty swojej pierwszej kompozycji. 17 - letni Marcel tworzy instalacje przypominające obrazy Hieronima Boscha z fotografii sportowców. Jego kolaże ze skoczkami narciarskimi i lekkoatletami stają się uniwersalnymi przypowieściami o ludzkim losie. Rodzice zapisują go na warsztaty fotograficzne w domu kultury. Wkrótce instalacje wypełniają cały jego pokój, a dzięki nauczycielce fotografii pracami Marcela zainteresuje się galeria sztuki z Amsterdamu. Paulina ma 20 lat, zespół Aspergera i jest synestetykiem. Potrafi w 2 sekundy policzyć, ile jest 234 x 1356, odpowiedzieć na pytanie, jaki dzień tygodnia był 23 maja 1789 roku albo podać liczbę Pi z dokładnością do 600 miejsca po przecinku. Bierze udział w badaniach naukowych, gdzie jej mózg jest monitorowany podczas dokonywania obliczeń. Częścią badania są również wywiady, podczas których Paulina opowiada o tym, w jaki sposób widzi liczby, co do nich czuje i jak pomaga jej to dokonywać skomplikowanych obliczeń w głowie. 40 - letni Marek fascynuje się zjawiskiem miłości. Uważa, że miłość jest tylko i wyłącznie chemiczną reakcją. W ramach badań sam spróbuje się zakochać. Swej wybranki poszukuje za pomocą aplikacji randkowej. Swoje badania skrupulatnie dokumentuje. Jako refren między obserwacjami dokumentalnymi z życia naszych bohaterów powracają w filmie kreacyjne sceny snów/wizji, których autorami są nasi bohaterowie. Dzięki nim możemy przyjrzeć się ich podświadomości i poznajemy bliżej ich niedostępny świat. Swoistym komentarzem do obrazów dokumentalnych i wizji/snów są prywatne, ale zgodne z najnowszym stanem wiedzy reflekcje profesora neurobiologii. Przybliżając temat autyzmu, przechodzi on do ogólnych rozważań nad możliwościami ludzkiego mózgu i granicami naszego umysłu. Bohaterowie próbują zrozumieć otaczający ich świat, a tzw. normalni próbują ich zrozumieć. Budowanie relacji z innymi i ze światem obarczone jest dużym ryzykiem porażki, gdyż autystycy często nie mają w ogóle takiej potrzeby. Zdarza się jednak, że ten kontakt następuje i wtedy możemy mówić o małym cudzie. Właśnie drogę do takiego cudu mamy nadzieję w tym filmie zaobserwować. Przy okazji stawiając kilka pytań: czy badania nad autyzmem mogą pomóc odkryć w nas nowe możliwości? Czy jest możliwe, że wciąż powiększająca się ilość autystów to forpoczta następnego etapu ewolucji i obrona ludzkości przed wyginięciem? Czy film o autystach może zmienić nasze spojrzenie na człowieka, zmienić Twoje życie? 22:15 IN TOUCH Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Paweł Ziemilski Pełnometrażowy film dokumentalny przedstawiający życie rodzin z małej miejscowości na Mazurach, Starych Juch, której integralność na skutek przypadkowej wizyty obcokrajowca została zburzona. Blisko połowa z tysiąca żyjących tam do tej pory osób wyemigrowała do Islandii. Oddalone od siebie o ponad dwa tysiące kilometrów rodziny, starają się zszyć rozdarcie spowodowane emigracją za pomocą internetowych łącz. Determinacja w połączeniu z możliwościami, jakie dają nowe technologie, pozwalają im na walkę z tęsknotą. Autorzy filmu śledzą losy zarówno tych członków rodzin, którzy zostali na Mazurach, jak i tych, którzy w poszukiwaniu lepszego życia wyemigrowali, pokazują, jaki wpływ na indywidualne historie bohaterów, miał podział społeczności. Niektórzy z nich starają się od swoich korzeni odciąć, większość jednak, mimo nierzadko długiej obecności poza granicami kraju, walczy o utrzymanie jedności z bliskimi. To także próba zdefiniowania, czym jest przynależność do wspólnoty i małej ojczyzny. Jak obecność kultury islandzkiej wpływa na życie nowych emigrantów oraz ich rodzin w Polsce? 23:20 NIEPARZYŚCI - ODC. 12 Telenowela dokumentalna TVP, 25 min, Polska, 1999 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Wojciech Todorow, Piotr Łukasiewicz Muzyka: Bartek Straburzyński Na wrocławskim lotnisku ląduje Marek z Chicago. Spotyka się z Kasią. Dziewczyna jest nim zauroczona. Magda zupełnie dobrze radzi sobie w lubańskiej telewizji. W tamtejszym studiu ma właśnie wystąpić pani Ala, właścicielka biura matrymonialnego, którego klientką Magda jest nadal, choć teraz zajęta jest już innymi sprawami. Kończy się rok 1999. Prezes i jego asystent Piotr podsumowują minione miesiące i stwierdzają, że nie były udane. Snują plany na przyszłość. Obiecują sobie, że w nadchodzącym roku obaj postarają się znaleźć sympatyczne partnerki. Jola Nowy Rok wita wraz z dziećmi przed telewizorem. Panią Irenę miał odwiedzić pan Kazimierz, lecz tylko telefonicznie składa jej życzenia. Pani Ania z sąsiadką Jadzią romawiają o tym, co może światu przynieść rok 2000. 23:55 SKRZYŻOWANIE - CROSSROAD Reportaż, 18 min, Polska, 1978 Scenariusz: Jerzy Katarasiński Zdjęcia: Adam Kaczanowski Spotkanie amatorskich teatrów o podobnym profilu - Teatru 9 ze Sztokholmu i Teatru 77 z Łodzi. Fragmenty spektakli obu grup i przesłania do osób oglądających te spektakle. "To spotkanie jest przeciwko konfrontacji, która prowadzi do dalszych podziałów między ludźmi, jest próbą otwierania drogi do wspólnoty" - tak Zdzisław Hejduk, założyciel Teatru 77 z Łodzi, przedstawia wizję wspólnego przedsięwzięcia podjętego z Teatrem 9 ze Sztokholmu w ramach projektu "Skrzyżowanie Crossroad". Obie grupy teatralne w swych przedstawieniach dotykają problemów, z którymi borykają się ich społeczeństwa - brak harmonii między rozwojem materialnym a rozwojem duchowym (Teatr 77) czy przekształcanie ważnych dla przodków wartości "w jarmark i cyrk" (Teatr 9). W audycji wykorzystano, na zasadzie prawa cytatu, fragment spektaklu "Skrzyżowanie Crossroad" Teatru 77 w Łodzi i Teatru 9 ze Sztokholmu w reżyserii Zdzisława Hejduka i Roberta Johansona. 00:20 NOTACJE - ELŻBIETA ZAWACKA. NIE WYKONAŁAM ZADANIA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009 Autor: Sławomir Malcharek Gen. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka, inicjatorka powstania Fundacji "Archiwum Pomorskie Armii Krajowej". Urodziła się 19 marca 1909 r. w pruskim wówczas Toruniu. Po ukończeniu tamże niemieckiej szkoły podstawowej i zdaniu matury w Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym ukończyła studia matematyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przed II wojną światową uczyła w szkołach średnich i jednocześnie działała społecznie jako instruktorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W 1939 r. w Katowicach pełniła funkcję komendantki Rejonu Śląskiego PWK. We wrześniu 1939 r. była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej, walczącym w obronie Lwowa. Od października 1939 r. do końca 1945 r. była żołnierzem "podziemnego wojska". Zaprzysiężona do SZP w Warszawie pod pseudonimem "Zelma" organizowała na Śląsku, z członkiń PWK, autonomiczną komórkę kobiecą i pełniła funkcję szefa łączności w Komendzie Podokręgu SZP - ZWZ. 00:35 RAZEM Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Maciej Adamek Zdjęcia: Mateusz Skalski, Radosław Ładczuk Muzyka: Andrzej Izdebski Poruszający dokument o silnych relacjach ludzi ze zwierzętami. Ania, która ma już dość skomplikowanych związków z mężczyznami, spokój ducha odnalazła w przebywaniu ze swoim kotem Tygrysem. Dla Krzyśka po śmierci ukochanej żony najważniejszym przyjacielem jest jego pies Largo. Ryszarda oprócz tego, że ma kilka kotów w domu, od wielu lat dokarmia dzikie koty na pobliskim bazarze. To dokument nie tylko o ludziach, ale i o zwierzętach. O Pumce, która chowa się w szafie, starym kocie Franku i samotnej Mini. Ten film pokazuje, że związki ludzi ze zwierzętami mogą być równie mocne jak z ludźmi. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NI ŚLADU, NI ZNAKU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski 1/ Ni śladu, ni znaku. Dziś, zaalarmowani przez p. Tadeusza Popiela podejmujemy temat najsłynniejszego pilota wojny bolszewickiej płk. Jerzego Kossowskiego. Za życia uhonorowany najwyższymi splendorami wojskowymi, po śmierci nie ma nawet tabliczki nagrobnej. 2/ Rodzinny skarbczyk. Kolejna historia to wspomnienie rodzinnych losów Henryka Pieluszczaka, dawnego mieszkańca Kresów Wschodnich RP. Rodzina przymusowo wysiedlona spod Lwowa znalazła się na Syberii. Dziś wraz z panem Henrykiem przeglądamy stare fotografie i dokumenty, wspominając koleje losu tej rodziny. 02:05 PRZEŻYĆ AFGANISTAN Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Małgorzata Imielska Film przedstawia historię szkolenia wojskowego i prywatne przygotowania pięciorga zawodowych żołnierzy do wyjazdu na misję do Afganistanu, ich pobyt w prowincji Ghazni, codzienne patrole i pierwsze miesiące, gdy po powrocie do kraju starają się prowadzić normalne życie. Dwóch z pięciorga bohaterów filmu pełniło wcześniej służbę w Czadzie, troje zaś uczestniczy w zagranicznej misji po raz pierwszy. Wśród tych osób jest dziewczyna, narzeczona jednego z bohaterów. Film dokumentalny "Przeżyć Afganistan" przedstawia naszych bohaterów nie tylko jako żołnierzy, ale także jako ludzi, którzy muszą radzić sobie z wieloma emocjami. Chociażby z poczuciem odpowiedzialności za bezpieczeństwo tych, z którymi idą na patrol. Film pokazuje także tęsknotę za rodziną i lęk o to, czy przeżyją kolejny dzień. Jest to próba opisu tego, co dzisiaj znaczy być żołnierzem i jaką płaci się za to cenę. 03:05 FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - ŚLADY MOJEGO ISTNIENIA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Paulina Ibek Kobieta o anielskim głosie, niesamowicie wrażliwa, ale jednocześnie bardzo konsekwentna, co podkreślił Grzegorz Turnau, nazywając ją artystką sformułowaną. Ania Szałapak - Biały Anioł Piwnicy pod Baranami, pieśniarka, ale jednocześnie, a może przede wszystkim, naukowiec. Wielbicielka kotów, kapeluszy, szopek krakowskich i aniołów. Mówiła, że nie jest kolekcjonerką, tylko przywiązuje się do rzeczy i do wspomnień. Zauważyć to można w jej mieszkaniu, w którym pełno wszystkiego. Ale śladami jej istnienia nie są tylko rzeczy, które pozostały po niej w mieszkaniu. Są nimi także piosenki w jej wykonaniu, są nimi publikacje naukowe poświęcone szopkom krakowskim, a także krakowskim tradycjom i obrzędom i wreszcie są nimi wspomnienia przyjaciół i rodziny. Anna Szałapak urodziła się 22 września 1952 r. , zmarła 14 października 2017 r. Całe swoje życie spędziła w Krakowie. Była jedną z najwybitniejszych artystek Piwnicy pod Baranami, z którą związana była od 1979 r. Obok kariery artystycznej prowadziła także karierę naukową. Ukończyła studia etnograficzne i pracowała jako kustosz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa. W 2012 r. obroniła pracę doktorską dotyczącą szopki krakowskiej. Była laureatką licznych nagród i wyróżnień. W 2016 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz polskiej kultury i osiągnięcia w pracy artystycznej. Film stanowi próbę stworzenia portretu Anny Szałapak córki, siostry, artystki, naukowca, przyjaciółki. Opowieść została podzielona na rozdziały, w których ludzie związani z artystką opowiadają o Annie Szałapak (rodzina: Maria, Piotr i Janina Szałapak, przyjaciele z Piwnicy pod Baranami, m.in. Zygmunt Konieczny, Grzegorz Turnau, Jacek Wójcicki, Ewa Lipska, Konrad Mastyło).