TVP Dokument Czwartek, 28.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - RYJEK WIECZNIE GŁODNY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Ryjówka malutka czy trochę od niej większa ryjówka aksamitna to zaledwie kilkugramowe istoty. To małe ssaki owadożerne, krewniacy kreta czy jeża, a nie myszy czy nornika. Istoty tyleż mało znane, co zadziwiające. Żywe ilustracje tego, jak i na ile sposobów natura zróżnicowała świat istot żywych, także zwierząt, i to tych na oko bardzo podobnych do siebie. Wraz z ich badaczem prof. Leszkiem Rychlikiem, wyruszyliśmy ich tropem w okolicach Konina. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 28 KRAKÓW NOWOCZESNY Magazyn, 21 min, Polska, 2017 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomek Bednarek pokaże, że Kraków to nie tylko miasto wspaniałych zabytków, ale również miejsce, gdzie możemy zobaczyć spektakularne przykłady współczesnej architektury. Zobaczymy m.in. Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, w którym znajduje się imponujaca kolekcja sztuki Dalekiego Wschodu Feliksa Mangghi Jasieńskiego. Ten uznany krakowski kolekcjoner w trakcie licznych podróży zebrał imponującą liczbę sześciu i pół tysiąca zabytków z Japonii. Tomek Bednarek odwiedzi też Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka oraz Małopolski Ogród Sztuki - jeden z najciekawszych współczesnych budynków Krakowa. Zawiera on nowoczesną mediatekę oraz wielofunkcyjną salę widowiskową. Spacer zakończy się na kładce Bernatka. To nowa przeprawa przez Wisłę, nazywana przez krakowian "mostem miłości" Zakochane pary pieczętują tutaj swoją miłość kłódką z wygrawerowanymi imionami, a klucz wrzucają w odmęty Wisły. 07:00 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 3 TAG (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 3 TAJO / TEJO TAGUS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek trzeci przedstawia rzekę Tag - to najdłuższa rzeka na Półwyspie Iberyjskim, przebiega przez Hiszpanię i Portugalię. Jej źródła są na wysokości 1593 m n.p.m. w Górach Iberyjskich, na stokach Sierra de Albarracin. Płynie w kierunku południowo - zachodnim przez Nową Kastylię, a następnie przez Estremadurę. Na terenie Hiszpanii dorzecze Tagu otaczają od wschodu obficie zraszane, dosyć wysokie góry: Kastylijskie i Iberyjskie. Nad Tagiem leży miasto Toledo. 08:05 KRÓLESTWO OCEANU - NARODZINY OCEANU. CZ. 1 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 09:10 NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA - CZĘŚĆ 2. ARKI (WORLD’S GREATEST ISLANDS 2. ISLANDS ARKS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Martin Baker Seria o najwspanialszych wyspach świata. Egzotycznych, wulkanicznych, arkach dających schronienie ginącym gatunkom, wyspach koralowych i tych, które niebawem znikną pod wodą z powodu zmieniającego się klimatu. Wiele ciekawych informacji na temat powstania wysp, ich środowiska naturalnego, mieszkańców zarówno tych ludzkich, jak i reprezentujących faunę. Ilustracją są fascynujące zdjęcia z lotu ptaka. Odwiedzimy Galapagos, Hawaje, Wyspę Norfolk i Lord Howe, Wyspę Bożego Narodzenia, Sycylię i Wyspy Liparyjskie, Malediwy, Cieśninę Torresa, wyspę Tannę, Grenlandię, Komodo i inne. Niewielu z nas udaje się dotrzeć choćby do jednej z nich. W drugim odcinku poznamy wyspy, które dzięki swemu istnieniu przechowały wiele gatunków i uchroniły je przed zniknięciem z naszej planety. Wyspa Arki należy do zespołu wysp położonych na Morzu Egejskim. To enklawa niezwykle rzadkich gatunków. Zamknięte i chronione jako rezerwaty i niedostępne parki narodowe. 10:10 TAJEMNICZE ZAKĄTKI CHIN - ODC. 1. JUNNAN - KRAINA BARWNYCH CHMUR (CHINA'S SECRET LANDS EP. 1 YUNNAN: LAND OF COLOURFUL CLOUDS) Cykl dokumentalny, 50 min, Nowa Zelandia/Chiny, 2018 Reżyseria: Yun Niu Miniseria dokumentalna, której akcja rozgrywa się w odległych prowincjach Tybetu, Xinjiang i Junnan, ukazuje barwną i różnorodną kulturę oraz niezliczone historie tych przygranicznych prowincji Chin. Połowa ludności Chin zamieszkuje wielkie miasta na wschodzie kraju, takie jak Pekin i Szanghaj. Kierując się na zachód, dalej od przeludnionego wschodu, trafiamy do odległych i tajemniczych zakątków Tybetu, Sinciangu i Junnanu. Trudne warunki sprawiają, że rodzą się tu silni i zaradni ludzie, dumni ze swojej przeszłości i sposobu życia. Wiatry historii wieją jednak nawet i tutaj. Przyszłość zbliża się szybkimi krokami, ujawniając tajemnice tych niezwykłych krain. Odc. 1. Junnan - kraina barwnych chmur. Daleko na południowym wschodzie Chiny sięgają Himalajów. To królestwo gór, potężnych rzek płynących w dolinach i gęstej, subtropikalnej dżungli. Bujna prowincja Junnan. Ma większą powierzchnię od Niemiec i populację w wysokości 48 milionów osób. To jej wspólny dom, ale ponieważ graniczy z sześcioma krajami, ludność jest bardzo zróżnicowana. Znajdziemy tu 25 tożsamości etnicznych, więcej niż gdziekolwiek w Chinach. Przez tysiące lat, wskutek naturalnych barier geograficznych, wytworzyła się tu unikatowa kultura i niezwykły styl życia. W górach, w pobliżu granicy z Mjanmarem leży Cangjuan Ła, niewielki okręg autonomiczny liczący 180 tysięcy mieszkańców - ojczyzna tajemniczego ludu Ła. Współczesny Junnan czerpie z kultury i różnorodności w nowej erze trwałego rozwoju. Stolica prowincji - Kunming - z liczbą mieszkańców prawie siedmiu milionów należy do jednego z najszybciej rozwijających się miast w Chinach. 11:10 SKRZYŻOWANIE - CROSSROAD Reportaż, 18 min, Polska, 1978 Scenariusz: Jerzy Katarasiński Zdjęcia: Adam Kaczanowski Spotkanie amatorskich teatrów o podobnym profilu - Teatru 9 ze Sztokholmu i Teatru 77 z Łodzi. Fragmenty spektakli obu grup i przesłania do osób oglądających te spektakle. "To spotkanie jest przeciwko konfrontacji, która prowadzi do dalszych podziałów między ludźmi, jest próbą otwierania drogi do wspólnoty" - tak Zdzisław Hejduk, założyciel Teatru 77 z Łodzi, przedstawia wizję wspólnego przedsięwzięcia podjętego z Teatrem 9 ze Sztokholmu w ramach projektu "Skrzyżowanie Crossroad". Obie grupy teatralne w swych przedstawieniach dotykają problemów, z którymi borykają się ich społeczeństwa - brak harmonii między rozwojem materialnym a rozwojem duchowym (Teatr 77) czy przekształcanie ważnych dla przodków wartości "w jarmark i cyrk" (Teatr 9). W audycji wykorzystano, na zasadzie prawa cytatu, fragment spektaklu "Skrzyżowanie Crossroad" Teatru 77 w Łodzi i Teatru 9 ze Sztokholmu w reżyserii Zdzisława Hejduka i Roberta Johansona. 11:35 ŁAZUKA DZIECKIEM PODSZYTY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2018 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Andrzej Sapija Film dokumentalny o Bohdanie Łazuce to opowieść o jego życiu na tle epoki czasów PRL - u. Lata socjalistycznej Polski to czas najbardziej intensywny zawodowo, czas największych jego osiągnięć i sukcesów. Łazuka należał do grona najjaśniejszych gwiazd tego okresu. Był barwnym ptakiem, tworzył w ówczesnej kulturze masowej. Widzowie go uwielbiali. Niemal cała Polska śpiewała jego piosenki. Kim był artysta o statusie gwiazdy w czasach PRL - u? Co znaczył wtedy sukces? Jaką cenę za to się wtedy płaciło? Co się zyskiwało, co traciło? 12:45 ODMIENNE STANY ŚWIADOMOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Stasik Jest to film o możliwościach naszego mózgu. Poetycka podróż w głąb świata i umysłów osób autystycznych oraz z zespołem Aspergera. Gdzie leżą granice naszego umysłu i na ile kultura ogranicza, a może nawet zabija, naszą kreatywność w sztuce, w życiu codziennym, a nawet w miłości? Być może powinniśmy spojrzeć na nasze życie z zupełnie nowej perspektywy? W filmie poznajemy osoby autystyczne w różnym wieku i o różnym spektrum autyzmu. Z jednymi nie ma prawie kontaktu, inne, na pierwszy rzut oka, wydają się zdrowe. Każdy z bohaterów to odrębny świat, inny wymiar życia, energii twórczej i sposobów poszukiwania własnej drogi. Karol i Łukasz mają po 10 lat, nie mówią i uspokajają się przy kolorowych lampkach. Są bliźniakami, obaj mają autyzm i na tym podobieństwa się kończą. Ponieważ razem chodzą do szkoły, do psychologa i lekarzy rodzice postanawiają rozdzielić ich przynajmniej w czasie wolnym. Karol trafia na zajęcia z zawodową choreografką, a Łukasz będzie obserwował ptaki pod okiem ornitologa, który opowiada o ptakach jak o ludziach. Zosia ma 13 lat. Zajmuje się badaniem kosmosu i grą na fortepianie. Jej badania stają się inspiracją do muzycznych poszukiwań. Na zrobionych przez siebie zdjęciach księżyca zapisuje nuty swojej pierwszej kompozycji. 17 - letni Marcel tworzy instalacje przypominające obrazy Hieronima Boscha z fotografii sportowców. Jego kolaże ze skoczkami narciarskimi i lekkoatletami stają się uniwersalnymi przypowieściami o ludzkim losie. Rodzice zapisują go na warsztaty fotograficzne w domu kultury. Wkrótce instalacje wypełniają cały jego pokój, a dzięki nauczycielce fotografii pracami Marcela zainteresuje się galeria sztuki z Amsterdamu. Paulina ma 20 lat, zespół Aspergera i jest synestetykiem. Potrafi w 2 sekundy policzyć, ile jest 234 x 1356, odpowiedzieć na pytanie, jaki dzień tygodnia był 23 maja 1789 roku albo podać liczbę Pi z dokładnością do 600 miejsca po przecinku. Bierze udział w badaniach naukowych, gdzie jej mózg jest monitorowany podczas dokonywania obliczeń. Częścią badania są również wywiady, podczas których Paulina opowiada o tym, w jaki sposób widzi liczby, co do nich czuje i jak pomaga jej to dokonywać skomplikowanych obliczeń w głowie. 40 - letni Marek fascynuje się zjawiskiem miłości. Uważa, że miłość jest tylko i wyłącznie chemiczną reakcją. W ramach badań sam spróbuje się zakochać. Swej wybranki poszukuje za pomocą aplikacji randkowej. Swoje badania skrupulatnie dokumentuje. Jako refren między obserwacjami dokumentalnymi z życia naszych bohaterów powracają w filmie kreacyjne sceny snów/wizji, których autorami są nasi bohaterowie. Dzięki nim możemy przyjrzeć się ich podświadomości i poznajemy bliżej ich niedostępny świat. Swoistym komentarzem do obrazów dokumentalnych i wizji/snów są prywatne, ale zgodne z najnowszym stanem wiedzy reflekcje profesora neurobiologii. Przybliżając temat autyzmu, przechodzi on do ogólnych rozważań nad możliwościami ludzkiego mózgu i granicami naszego umysłu. Bohaterowie próbują zrozumieć otaczający ich świat, a tzw. normalni próbują ich zrozumieć. Budowanie relacji z innymi i ze światem obarczone jest dużym ryzykiem porażki, gdyż autystycy często nie mają w ogóle takiej potrzeby. Zdarza się jednak, że ten kontakt następuje i wtedy możemy mówić o małym cudzie. Właśnie drogę do takiego cudu mamy nadzieję w tym filmie zaobserwować. Przy okazji stawiając kilka pytań: czy badania nad autyzmem mogą pomóc odkryć w nas nowe możliwości? Czy jest możliwe, że wciąż powiększająca się ilość autystów to forpoczta następnego etapu ewolucji i obrona ludzkości przed wyginięciem? Czy film o autystach może zmienić nasze spojrzenie na człowieka, zmienić Twoje życie? 13:45 NAJPIĘKNIEJSZE WYSPY ŚWIATA - CZĘŚĆ 3. WYSPY WULKANICZNE (WORLD’S GREATEST ISLANDS 3. VOLCANIC ISLANDS) Cykl dokumentalny, 50 min, USA, 2018 Reżyseria: Martin Baker W trzeciej części poznamy wyspy wulkaniczne, które powstały przez wynurzenie się wzniesienia wulkanicznego ponad powierzchnię morza. Wyspy takie występują zwłaszcza w łukach wyspowych za strefą subdukcji lub w miejscach, gdzie pod skorupą ziemską znajdują się plamy gorąca. 14:50 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 4 EBRO (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 4 EBRO) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek czwarty opowiada o najdłuższej rzece w Hiszpanii - Ebro. W Górach Kantabryjskich w okolicy Fontibre (prowincja Kantabria) płynie w kierunku południowo - wschodnim przez Kotlinę Aragońską, dalej w postaci przełomu między Caspe i Tortosą przepływa przez nadbrzeżne Góry Katalońskie i deltą uchodzi do Morza Śródziemnego (prowincja Tarragona). Rzeka Ebro słynie z największych okazów suma w Europie. To tu rozegrała się największa operacja hiszpańskiej wojny domowej 1936 - 1939, nazywana bitwą nad Ebro. Miasto położone nad rzeką Ebro to Saragossa. 15:55 KRÓLESTWO OCEANU - NARODZINY OCEANU. CZ. 2 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 17:00 TAJEMNICZE ZAKĄTKI CHIN - ODC. 2. TYBET - STAROŻYTNY I NOWOCZESNY (CHINA'S SECRET LANDS EP. 2 TIBET: ANCIENT LAND, MODERN WORLD) Cykl dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia/Chiny, 2018 Reżyseria: Yun Niu 70 milionów lat temu było tu dno oceanu. Potężne zderzenie kontynentalnych płyt tektonicznych, które wypiętrzyło Mount Everest, wyniosło także płaskowyż na wysokość czterech tysięcy metrów nad poziomem morza. Tybet jest dachem świata, to najwyżej położony region na Ziemi. Mroźne zimy, silne promieniowanie ultrafioletowe, mniej niż dwie trzecie tlenu w powietrzu - to nieprzyjazne miejsce do życia. Mimo to, od co najmniej pięciu tysięcy lat zamieszkują tu ludzie, żyją w odosobnieniu, mając niewiele potrzeb. Wykształciły się u nich cechy genetyczne, niespotykane u innych ludzi, pozwalające na życie w tych wyjątkowo trudnych warunkach. Ci twardzi mieszkańcy przystosowują się teraz do kolejnej wielkiej zmiany - do nowoczesności. Tybetański Okręg Autonomiczny o powierzchni prawie równej Europie Zachodniej ma zaledwie trzy miliony mieszkańców - nieco więcej niż jedna osoba na kilometr kwadratowy. W tej ogromnej pustce wszystkie drogi prowadzącą do jednego miasta - do Lhasy. 18:00 TWIERDZE VAUBANA (THE MASTER OF FORTRESSES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alexandra Ranz Scenariusz: Emmanuel Amara Film dokumentalny o niezwykłych fortyfikacjach, budowlach obronnych. Sbastien le Prestre de Vauban był prawdopodobnie najlepszym francuskim inżynierem wojskowym, architektem i urbanistą. Jego unikalny system fortyfikacji, nieskończenie kopiowany na całym świecie, chronił Francję przed najazdami, czyniąc Ludwika XIV najpotężniejszym monarchą swoich czasów. System Vauban składa się z żelaznego pasa 180 fortec, cytadel i twierdz rozsianych po całym kraju, z których każda konkuruje pomysłowością i pomysłowością techniczną. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PORTUGALIA. SKARB PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Portugalii. Portugalia leży na zachodnim skraju Europy. Przez wiele stuleci była celem licznych podbojów. Wypływali stąd i wracali tu najwięksi odkrywcy i podróżnicy. Kraj ten odznacza się niezrównanym bogactwem kulturowym i religijnym, ale także fascynującą przyrodą. Odkryjemy dziś miejsce, w którym szczęście miesza się z melancholią. 20:10 UKRAIŃCY - ODC. 4. ROMAN Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Roman pochodzi z Żytomierza, mieszka w Polsce od kilku lat. We Lwowie, przy jednym z teatrów ukończył kurs aktorski oraz kierunek reżyserii eventów. Do Polski przyjechał pomóc bratu w remoncie mieszkania i został. Pracował w wielu miejscach, zwykle jednak to była praca fizyczna, a najbardziej czuje się aktorem. Kiedyś grywał okazjonalnie w bajkach dla dzieci w spektaklach w Katolickim Teatrze Edukacyjnym, z którym jeździł wraz z zespołem do szkół i domów kultury, ale także w offowych teatrach, zagrał nawet w spektaklu "UFO" Iwana Wyrypajewa. Obecnie przygotowuje się, być może do ostatniego spektaklu, do "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego w offowym Teatrze Supernova, gdzie gra rolę Aleksandra. Prywatnie jest szczęśliwie zakochany i wspólnie z partnerką rozwijają swoją firmę, chcą sprowadzać z Ukrainy granit i sprzedawać go w Polsce. Właśnie szykują się do pierwszego transportu. 20:55 KRÓL BIBI: ŻYCIE I ROLE BENJAMINA NETANJAHU (KING BIBI) Film dokumentalny, 58 min, Izrael/USA, 2018 Reżyseria: Dan Shadur Zdjęcia: Kobi Gpo Gideon Film dokumentalny opowiadający o tym, jak King Bibi bada sposoby, w jakie Benjamin Natanjahu doszedł do władzy. Pokazuje go jako kontrowersyjną postać światowej polityki, z jednej strony nadzieję i zbawiciela Izraela, a z drugiej osobę lawirującą w świecie mediów, wielkiego cynika i bohatera skandali obyczajowych. Jest pierwszym, i jak do tej pory jedynym, premierem Izraela, który urodził się w Ziemi Izraela po ogłoszeniu niepodległości w 1948. W lipcu 2019 roku został najdłużej sprawującym urząd premierem Izraela. 22:10 TAK BLISKO... TAK DALEKO... Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz Scenariusz: Michał Komar Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Jan Komar Film dokumentalny "Tak blisko... tak daleko" to opowieść Szewacha Weissa - polskiego Żyda, polityka, dyplomaty i dziennikarza - o trudnych relacjach między Polakami i Żydami po II wojnie światowej. Tytuł filmu został zaczerpnięty z wypowiedzi profesora Szewacha Weissa. 23:10 ŻYCIE ZACZYNA SIĘ OD TAŃCA - ODC. 1 Telenowela dokumentalna, Polska, 2008 Reżyseria: Ewa Straburzyńska, Beata Cichoń Scenariusz: Ewa Straburzyńska, Beata Cichoń, Marcin Kurek Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Ireneusz Bąk, Jarosław Siedlecki Scenariusz telenoweli dokumentalnej i tym razem napisało samo życie. Rzeczywiste wydarzenia rozgrywają się w autentycznych miejscach, a bohaterów śledzi czujne oko kamery. To opowieść o zwyczajnych, ale jednocześnie niezwykłych ludziach, dla których taniec stał się treścią życia. Dopiero poprzez pląsy na parkiecie odnaleźli sens istnienia i lekarstwo na wszelkie niepowodzenia. Ludzie ci - niezależnie od wieku, profesji i statusu majątkowego - zafascynowali się tańcem, który odmienił ich szarą egzystencję. Na ekranie przewija się galeria barwnych i szczęśliwych postaci m. in.: młodzi breakdance’owcy, pełna temperamentu siedemnastolatka, niewidoma kobieta czy maturzysta. Wieś Bielawy koło Głogowa po raz pierwszy gości u siebie ekipę telewizyjną, a to za sprawą trzech sympatycznych kilkunastolatków, którzy wolą uczyć się tańczyć, aniżeli przesiadywać w miejscowym barze jak większość mieszkańców. Oglądają w Internecie popisy mistrzów breakdance'u, pilnie ich naśladując. Marzą o karierze i wyrwaniu się z biedy i szarości dnia codziennego. Szaleństwo pląsów na parkiecie ogarnęło całą Polskę, nie mu już chyba miejsca, gdzie ludzie nie garnęliby się do nauki choćby podstawowych kroków. Szkoły tańca przeżywają więc prawdziwe oblężenie i pękają w szwach. Nie inaczej jest w Oświęcimiu. Jedną z najpilniejszych uczennic p. Sławka okazała się p. Krystyna, która dopiero w zaawansowanym wieku może się poświęcić swojej życiowej pasji. Nauczyciel tańca jest nią zachwycony, twierdzi, że ma więcej energii i zapału niż niejedna nastolatka. Zakochany w tańcu jest również maturzysta z Milicza, Kuba, który trzy razy w tygodniu dojeżdża 80 kilometrów, by dotknąć stopą profesjonalnego parkietu. Nie zaniedbuje przy tym innych obowiązków: uczy się, pomaga matce w kwiaciarni, sprząta w domu, a jak trzeba to ugotuje coś smacznego. Kiedyś był bardzo nieśmiały i zamknięty w sobie, taniec pozwolił mu uwierzyć w siebie, wejść między ludzi. Jego marzeniem jest znalezienie odpowiedniej partnerki do tańca, ale wszystkie zdolniejsze i ładniejsze dziewczyny są już zajęte. W górniczym miasteczku Bieruń na Śląsku mieszka p. Janina. Wraz z utratą wzroku wszystko inne przestało się dla niej liczyć, życie straciło sens, kobieta popadła w depresję. Na nowo pobudził do działania - niegdyś bardzo aktywną p. Janinę - właśnie taniec, którym zainteresowała się przypadkowo. Kiedy po 23 latach pracy pod ziemią jej mąż górnik przeszedł w końcu na zasłużoną emeryturę, zaszczepiła w nim swoją pasję. Słabo słyszący p. Marian i niedowidząca p. Janina od lat biorą udział w różnych konkursach tenecznych i odnoszą duże sukcesy. Do galerii niezwykłych ludzi dołącza urzekająco piękna 17 - letnia Justyna z Nowej Soli, która czaruje tańcem i pozowaniem do zdjęć. 23:40 STOPY WODY Reportaż, 13 min, Polska, 1977 Autor: Jacek Kamiński Scenariusz: Jacek Kamiński Zdjęcia: Bogdan Żołtak Dominik Dzimitrowicz, pracownik stoczni w Ustce i żeglarz. Zbudował własnoręcznie jacht s/y "Iwona Pieńkawa", na którym zamierzał wypłynąć w rejs dookoła świata bez zawijania do portu. Marzenia Dzimitrowicza spełniły się, 15 września 1976 jacht wypłynął do Casablanki. Kapitanowi Dominikowi Dzimitrowiczowi towarzyszyli: Marek Berger, Krzysztof Wierciński, Zbigniew Jakubczyk. Reportaż opowiada o wieloletniej budowie jachtu, wodowaniu, chrzcie jednostki i rejsie, który nie miał szczęśliwego zakończenia. 23:55 SIOSTRA Reportaż, 7 min, Polska, 1969 Scenariusz: Jerzy Bałłaban Historia 21 - letniej Wandy Kokoszki ze wsi Grądy na Opolszczyźnie, koło Otmuchowa. To kobieta z pasją, która zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem rodzeństwa, prowadzeniem dziecięcego klubu wiejskiego. Pani Wanda uczestniczy w życiu wsi, organizując dzieciom w Klubie Związku Młodzieży Wiejskiej czas nie tylko zabawy, ale również rozwija w nich pasję do czytania książek. 00:05 NOTACJE - MARIA FOŁTYN. ŻYJĘ DLA MONIUSZKI Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Urszula Dubowska Maria Fołtyn urodziła się w 1924 r. w Radomiu, zmarła 2 grudnia 2012 r. w Warszawie. Śpiewaczka, reżyser operowy, założycielka Towarzystwa Miłośników Muzyki Moniuszki. Organizatorka i dyrektor Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki. Za swą działalność otrzymała wiele państwowych nagród i wyróżnień, m. in. tytuł Zasłużony dla Kultury Narodowej, Złoty Krzyż Zasługi oraz Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. 00:20 I NIE OPUSZCZĘ CIĘ AŻ DO ŚMIERCI Film dokumentalny, 30 min, Polska, 1999 Scenariusz: Jolanta Krysowata, Maciej Adamek Reżyseria: Maciej Adamek Zdjęcia: Tomasz Michałowski Opracowanie muzyczne: Teresa Kruczek Andrzej i Franciszek tworzą wspaniałą parę, a właściwie jedną osobę, której pierwszy jest mózgiem, a drugi - rękami. Ten drugi jest też tłumaczem pierwszego, kiedy słuchający nie może zrozumieć z trudem wypowiadanych słów. Andrzej zgodził się, by powstał film o nich. Chciałby, żeby ludzie zrozumieli ich życie i wyciągnęli z tego filmu coś dla siebie. Franek urodził się upośledzony umysłowo. Ojciec bił go za to niezawinione opóźnienie w rozwoju. W końcu, kiedy chłopczyk miał dziesięć miesięcy, opuścił żonę. Zmarła przedwcześnie. Syn miał wtedy niespełna osiem lat. Babka oddała go do szkoły specjalnej z internatem. Ojciec Andrzeja zmarł na raka. Chłopiec miał wówczas trzy lata. Matka opiekowała się nim troskliwie. Woziła po lekarzach: nie chodził i nie mówił. W końcu posłała go do szkoły specjalnej z internatem. Tam poznał Franka. I tak połączył ich los. Matka Andrzeja bardzo pragnęła, by znalazł sobie przyjaciela. Niepokoiła się o przyszłość syna zdanego na nieustanną pomoc innych. Wybrał sobie Franka. W odróżnieniu od innych dzieci, od początku znajomości był dla niego bardzo życzliwy. W końcu kobieta zabrała ze szkoły obu. Aż do jej śmierci żyli szczęśliwie. Kiedy zmarła, ludzie zaczęli gadać, że przyjaciele nie poradzą sobie sami. Umieszczono ich więc w domu opieki społecznej. Franek wyszedł stamtąd do własnego mieszkania. Osamotniony Andrzej bardzo za nim tęsknił. Przyjaciel zabrał go więc do siebie. Nim się to stało, Franek podpisał umowę, że będzie się Andrzejem opiekował aż do końca i nie ożeni się, jeśli tamten tego nie zrobi wcześniej. Andrzej też podpisał taką umowę. Teraz żyją razem. Franek robi zakupy, sprząta, pierze, przygotowuje posiłki, wykonuje wszystko, co trzeba. Myje przyjaciela, ubiera go, podaje mu lekarstwa. Ten zaś decyduje, pilnuje, przypomina i napomina, czuwa. Nie zawsze tak było. Początkowo Franciszka złościło niedołęstwo Andrzeja. Nawet - wstyd przyznać - bił go za to. Z czasem jednak wszystko się dotarło i ułożyło. Mają tylko jeden problem. Chcieliby się ożenić. Cierpliwie studiują ogłoszenia matrymonialne. Bywają nawet na imprezach dla samotnych. Kłopot tylko w tym, że Andrzej, który rozumie i podziela tęsknoty przyjaciela, musiałby ożenić się pierwszy. Z tego powodu niekiedy dopada go lęk. Franek zapewnia go wówczas, że go nie opuści aż do śmierci. Zresztą podpisana umowa zobowiązuje. 00:55 ŻYCIE PRZED TOBĄ Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2002 Autor: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Zdjęcia: Artur Żurawski "Świat jest śliski, chropowaty, mokry, pachnący, ciemny" - opisują swoje wrażenia uczniowie Przedszkola dla Dzieci Niewidomych w Laskach. Nauczyciele i wychowawcy w ramach zajęć dydaktycznych przygotowują te dzieci do samodzielnego życia. Obserwujemy, jak radzą sobie z wykonywaniem codziennych, zdawałoby się prostych, czynności. Uświadamiamy sobie, jak cenny jest dar wzroku. Bez bodźców wzrokowych problemem staje się otwarcie drzwi, znalezienie własnego ręcznika na wieszaku, czy spacer parkową alejką. Na targu warzywnym przedszkolaki rękami "oglądają" wyłożone na straganach produkty, próbują je rozpoznać. Dotykanie jednych jest miłe, innych nieprzyjemne. Większość dzieci z radością chłonie nowe doświadczenia, ale część zachowuje ostrożność i rezerwę. Następnie w przedszkolu z zakupionych warzyw przyrządzają zupę, uczą się kroić warzywa, wkładać je do garnka i zapalać gaz. Większość prowadzonych przez opiekunów zajęć ma właśnie taki, praktyczny charakter. Dzieci uczą się zasuwać suwak, sznurować buty, rozpoznawać godzinę na zegarze, nawiązywać relacje z rówieśnikami, "widzieć rękami". Codzienne czynności wymagają wiele trudu, wiele wysiłku, by zdobyć umiejętność ich wykonywania. W marzeniach czasami zapominają o swojej ułomności. Chłopcy chcą być kierowcami, żołnierzami, dziewczynki - piosenkarkami, tancerkami, ale mają też inne marzenia - zrobić śniadanie, herbatę, ugotować obiad, posprzątać, uprać. Takie zwykłe, dla większości normalne sprawy, bo właśnie takiego zwykłego, normalnego życia najbardziej pragną. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BYŁ 5 WRZEŚNIA... Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Na miejscu dzisiejszych poszukiwań pod miejscowością Kręgi w pobliżu Wyszkowa stoi pomnik. Zapisano na nim: Tu dnia 5 września 1939 roku poległ w obronie Ojczyzny, w walce z hitlerowskim najeźdźcą porucznik pilot Stefan Okrzeja". Rozmawialiśmy z mieszkańcami, sięgaliśmy do źródeł i okazuje się, że rzeczywiste miejsce upadku samolotu jest gdzieś... w miejscu, które na chwilę obecną nie zostało jeszcze dokładnie określone i zbadane. 01:45 TAKIE ZWYKŁE SPRAWY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2001 Scenariusz i reżyseria: Anna Orchowska, Dorota Szuszkiewicz Zdjęcia: Ryszard Janowski Mieszkają w Białej Podlaskiej. Urodzili się w bardzo dla Polski znaczącym okresie, w latach 1981 - 1983. Sześć dziewcząt, dwóch chłopców. Kamera wyławia ich z tłumku młodzieży w bardzo dla nich ważnym okresie - tuż przed maturą. Potem towarzyszy im w trakcie egzaminów na studia, podsłuchuje rozmowy, także te prowadzone przed pierwszymi dla nich wyborami do parlamentu. Powstają portrety indywidualne i portret zbiorowy młodzieży z prowincji, z niedużego miasta na wschodzie Polski. Jakie problemy ją zaprzątają, jakie ma aspiracje i życiowe plany? Choć bohaterowie filmu zdają egzamin dojrzałości, dojrzali i odpowiedzialni jeszcze się nie czują i nie bardzo chcą. Tłem spotkań jest Biała Podlaska, Gdańsk, Sopot. Szczególnie Biała podlaska robi wrażenie. Przedstawiony w filmie obraz niedużego miasta pomaga zobaczyć rozwój, wyrównywanie różnic w standardzie życia i zarazem poszukiwanie odrębnego charakteru. Jest ładnie, schludnie i kolorowo. Jeszcze nie w każdym zakątku, ale wyraźnie widać, że miasto się zmienia. Czy takie zwykłe sprawy jego młodych mieszkańców są dziś inne, niż były kiedyś ich rodziców? 02:45 KOMEDA, KOMEDA Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2012 Reżyseria: Natasza Ziółkowska - Kurczuk, Marek Hendrykowski Film dokumentalny "Komeda, Komeda" poświęcony jest wybitnemu twórcy muzyki jazzowej Krzysztofowi "Komedzie" Trzcińskiemu. Film ukazuje genialnego kompozytora, łącząc go z obrazem miasta, z którego artysta i które ukształtowało jego wrażliwość oraz muzyczną wyobraźnię.