TVP Kultura Poniedziałek, 25.04.2022 07:55 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ PAWŁA KRÓLIKOWSKIEGO Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest Pawłowi Królikowskiemu. Był wybitnym aktorem filmowym, telewizyjnym, teatralnym, dubbingowym. Widzowie pamiętają go z serialu "Ranczo", w którym wcielił się w rolę Kusego. Występował również w serialach "Na dobre i na złe", "Pitbull" oraz wielu innych. Zmarł 27 lutego 2020 roku, pokonała go choroba. 09:10 PRZYGODA NA MARIENSZTACIE Komedia obyczajowa, 93 min, Polska, 1953 Reżyseria: Tadeusz Buczkowski Scenariusz: Ludwik Starski Zdjęcia: Seweryn Kruszyński Aktorzy: Lidia Korsakówna, Tadeusz Schmidt, Adam Mikołajewski, Wanda Bojarska, Tadeusz Kondrat, Antonina Górecka, Barbara Rachwalska, Joanna Walter, Zofia Wilczyńska, Edmund Biernacki, Edward Dziewoński, Wacław Kowalski, Michał Gazda, Leopold Nowak, Wojciech Siemion Pierwszy pełnometrażowy, kolorowy polski film. Mimo propagandowego wydźwięku dokumentuje jednak entuzjazm towarzyszący odbudowie Warszawy. Młoda dziewczyna, Hanka Ruczajówna, przyjeżdża z wycieczką do Warszawy. Stolica podoba się jej ogromnie, a jeszcze bardziej przystojny murarz Janek. Spędza z nim wieczór podczas zabawy na Mariensztacie. Wraca do rodzinnej wsi, lecz bardzo tęskni i wkrótce powtórnie przyjeżdża do Warszawy. Podejmuje tu naukę i pracę. Spotyka przypadkowo Janka, przodownika pracy, który przyjmuje ją do swojej "trójki murarskiej". Niechęć majstra Ciepielewskiego do kobiet powoduje, że między młodymi dochodzi do konfliktu. Hanka przenosi się na inną budowę i z koleżankami murarkami rzuca wyzwanie brygadom męskim. Trwa ożywiony ruch współzawodnictwa pracy, a Hanka i Janek po wielu perypetiach godzą się i rozpoczynają wspólnie nowe życie. 11:00 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 2/7 - Z DIABŁEM SPRAWA Serial kostiumowy, przygodowy, 44 min, 7 odc. , Polska 1984 Reżyseria: Tadeusz Junak Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Występują: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Anna Dymna i inni Stanisław Stadnicki, znany z historii i legend jako "Diabeł łańcucki", próbuje rozprawić się z mieszczaninem Konstantym Korniaktem. Zamiast uczciwie zwrócić mu dług, gnębi nieszczęśnika napadami, grabieżami, więzieniem w lochu. Świadkiem koszmaru przeżyć Korniakta i jego małżonki jest Piotr Wolski. Młody starosta jurydyczny radzi prześladowanemu wynająć do obrony braci Dydyńskich, którzy przeciwstawią się sile i samowoli Stadnickiego. Jednak Wolski nie do końca ma wpływ na bieg wypadków. 11:55 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 3/7 - MIŁOŚĆ DO HELENY Serial kostiumowy, przygodowy, 44 min, 7 odc. , Polska 1984 Scenariusz: Józef Hen Reżyseria: Tadeusz Junak Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Występują: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Mirosława Marcheluk, Zofia Saretok, Marzena Trybała, Arkadiusz Bazak, Anna Dymna i inni Przyjaciel Piotra Wolskiego, Stefan Barzo, zostaje uwikłany w tragiczną w skutkach intrygę. Stefan żywi nieodwzajemnioną miłość do Heleny Klofasowej. Jej matka, kobieta bezwzględna, dąży do pozbycia się męża swej córki, zdziwaczałego, ale zacnego człowieka. O względy Heleny zabiega też rywalizujący ze Stefanem zabijaka do wynajęcia, Przecław Dydyński. Pewnego dnia Aleksander Klofas zostaje znaleziony martwy. W testamencie zapisuje wszystko żonie i poleca jej jak najszybciej wyjść za mąż za młodego człowieka. Stefan, który z miłości do Heleny gotów był popełnić zbrodnię, przekonuje się, że jego ukochana większym afektem darzy jego rywala. 13:30 PTAK SZEŚCIAN (EL PAJAROCUBO / THE CUBICBIRD) Film animowany, 9 min, Kolumbia, 2019 Reżyseria: Jorge Alberto Vega Scenariusz: Marcos Mas Wykonawcy: Anibal Gutierrez Krótki film animowany. Pedro, mały ptak, który urodził się i żyje w domu Jaime, nigdy nie był na wolności. W pierwsze urodziny śni mu się sowa, która podpowiada mu, że musi być silniejszy, aby uzyskać wolność. Od tego dnia Pedro je, ile może, i już nie mieści się w klatce. Przyjmuje jej kształt sześcianu i odlatuje w świat. Wieści o jego ucieczce szybko s ię roznoszą wśród zwierząt. (opis dystrybutora) 13:35 DWÓCH DOBRYCH PRZYJACIÓŁ (DVAJA DOBRI KAMARATI / TWO GOOD FRIENDS) Film animowany, 6 min, Czechosłowacja, 1972 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany mistrza słowackiej animacji. Satyryczny western Viktora Kubala o dwóch poszukiwaczach złota. 13:45 WĄSY (VIIKSET / THE MOUSTACHE) Film animowany, 3 min, Finlandia, 2015 Reżyseria: Anni Oja Scenariusz: Anni Oja Zabawny krótki film animowany o rywalizacji o najpiękniejsze wąsy w mieście. 13:45 W SAMO POŁUDNIE (NA PRAV POLUDNIE / HIGH NOON) Film animowany, 3 min, Czechosłowacja, 1988 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany autorstwa mistrza słowackiej animacji. Gorzka satyra na biurokrację. 13:50 PIOSENKA (THE SONG / PIESEŇ) Film animowany, 4 min, Czechosłowacja, 1969 Reżyseria: Ivan Popovic, Jaroslava Havettova Wykonawcy: Helena Vondrackova, Waldemar Matuska Krótki film animowany inspirowany piosenką "To se nikdo nedodovi" duetu Matuska/Vondrackova. Film jest uważany za pierwszy słowacki animowany wideoklip, chociaż nie powstał na zlecenie żadnej wytwórni muzycznej. 14:10 REŻYSERZY - ROBERT ALDRICH - 10/10 SEZON 5 (10/10 SEZON 5) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Saville Lyndy Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Roberta Aldricha, twórcy m.in. "Parszywej dwunastki" i "Co się zdarzyło Baby Jane?". 15:15 SIOSTRY Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Hytroś Scenariusz: Michał Hytroś Zdjęcia: Janusz Szymański Za potężnym 800 - letnim murem, w najstarszym żeńskim klasztorze klauzurowym w Polsce - klasztorze benedyktynek w podkrakowskich Staniątkach, toczy się życie 12 sióstr - średnia wieku 70 lat. Mimo podeszłego wieku i zmieniającego się za murem, w szaleńczym tempie świata, każdego dnia starają się podporządkować swoje życie wymyślonej ponad 10 wieków temu regule "ORA et LABORA". Nasze bohaterki - siostry Anuncjata i Benedykta, (w klasztorze od 40 lat), z właściwym sobie urokiem wprowadzają nas w świat za murem, opowiadają o swoim życiu i podjętych w nim decyzjach. Pokazują nam świat klasztorny z wszystkimi jego odcieniami, zupełnie odarty ze stereotypu, często wzruszający i zabawny zarazem. To film o ciszy opowiedziany niezwykle głośno. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - DOGMAN (DOGMAN) Dramat, 98 min, Francja/Włochy 2018 Reżyseria: Matteo Garrone Scenariusz: Ugo Chiti, Matteo Garrone, Massimo Gaudioso Aktorzy: Marcello Fonte, Edoardo Pesce, Nunzia Schiano, Adamo Dionisi Niepozbawiony humoru i liryzmu dramat "Dogman" wyreżyserowany przez Matteo Garrone stał się sensacją na festiwalu w Cannes, krytyka uznała go z jeden z najlepszych europejskich filmów 2018 roku. Odtwórca głównej roli Marcello Fonta otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora. Grany przez niego bohater to nieśmiały Marcello, mieszkaniec małego włoskiego miasteczka, gdzie jest doskonale znany w całej okolicy. Wszyscy go tu na swój sposób szanują i lubią. Jest psim fryzjerem i wiadomo, że bardzo kocha zwierzęta. Jest także wzorowym ojcem dla kilkuletniej córki, którą od rozwodu samotnie wychowuje. Ale zdarza mu się czasem handlować kokainą, by podreperować skromny, domowy budżet. Spokojne życie Marcella burzy brutalny osiłek Simone, który nie stroni od narkotyków, jednak nie jest skory do płacenia. Terroryzuje nie tylko całą okolicę, ale przede wszystkim Marcella, od którego regularnie wyłudza towar za darmo. Osiłek z łatwością wykorzystuje naiwność dobrodusznego psiego fryzjera. Do czasu. W końcu niespotykanie spokojny człowiek Marcello, wybucha. Zatarg z miejscowym osiłkiem eskaluje. 21:50 KRONOS - TEODYCEA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie teodycea. Jakie jest znaczenie terminu teodycea? Jaka jest różnica między leibnizjańską wersją teodycei a jej kartezjańską wersją? Czy to co dla nas złe, jest także złe dla Boga? Czy Bóg, który wszystko może, może też podjąć się interwencji w doczesnym świecie? 22:35 PANORAMA KINA POLSKIEGO - KARBALA Dramat wojenny, 111 min, Polska 2015 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Cezary Skubiszewski Występują: Bartłomiej Topa, Antoni Królikowski, Hristo Shopov, Atheer Adel, Leszek Lichota, Michał Żurawski, Tomasz Schuchardt, Zbigniew Stryj i inni Irak, rok 2004. Polscy i bułgarscy żołnierze pod dowództwem kapitana Kalickiego dostają rozkaz obrony ratusza w Karbali. Okrążeni przez przeważające siły wroga, pozbawieni łączności z bazą oraz zapasów żywności i amunicji, podejmują bohaterską walkę. Scenariusz "Karbali" powstał na podstawie faktów. Od 3 do 6 kwietnia 2004 roku około 40 polskich i bułgarskich żołnierzy broniło ratusza w centrum Karbali przed atakami kilkuset szyickich rebeliantów, którzy dostali się do miasta udając pielgrzymów uczestniczących w święcie Aszura. Terroryści najpierw dokonali kilku zamachów bombowych, których ofiarami padli cywile, a następnie otoczyli ratusz i odcięli go od świata zewnętrznego. W dwupiętrowym budynku pozostała jedynie garstka (w porównaniu z siłami wroga) Polaków i Bułgarów. Iraccy policjanci, strzegący znajdującego się w ratuszu więzienia, masowo zdezerterowali. Islamscy bojówkarze wezwali obrońców do kapitulacji, a kiedy ci odmówili, rozpoczęli szturm. Pomimo przygniatającej przewagi przeciwnika ratusz udało się utrzymać aż do przybycia posiłków. Nikt z bohaterskich obrońców nie zginął. Niestety, ich godny podziwu wyczyn z powodów politycznych został na kilka lat skazany na zapomnienie. Amerykanom bardzo zależało na zatajeniu faktu, że w Karbali zdezerterowały niemal wszystkie siły policyjno - wojskowe odtwarzanego właśnie zgodnie z życzeniem władz USA państwa irackiego. W związku z tym obronę miejscowego City Hall oficjalnie przypisano... Irakijczykom. Dopiero kilka lat temu prawda przedostała się do mediów i opinii publicznej, także za sprawą "Karbali" Krzysztofa Łukaszewicza. Film, zarówno pod względem formy, jak i treści śmiało czerpie ze stylistyki współczesnego wojennego kina amerykańskiego (np. "Helikopter w ogniu" Ridleya Scotta). Nie jest to jednak naśladownictwo niewolnicze. Sprawdzone wzorce narracyjne i wizualne Łukaszewicz bardzo zręcznie wkomponowuje w słowiańską (czyli polską i bułgarską) mentalność swoich bohaterów, umiejętnie różnicuje ich charaktery, za pomocą zwięzłych dialogów "dopisując" każdemu szczegóły biograficzne, dzięki którym stają się bliżsi widzowi. Fabuła "Karbali" toczy się wartko niczym w kinie akcji, a jednocześnie ani przez chwilę nie ma się wrażenia, że reżyser idzie w stronę niewyszukanego kina rozrywkowego a la "Rambo". Przeciwnie - patosu tu raczej niewiele (choć trochę jest, ale uzasadniony), żołnierzom często towarzyszy strach, zdarza im się ulegać słabościom. Brak też stereotypowego podziału na dobro i zło, są za to trudne nierzadko wybory moralne i tragedie, po których duchowe blizny pozostaną na zawsze. Mimo skromnego budżetu "Karbala" Łukaszewicza wytrzymuje porównanie z hollywoodzkimi "blockbusterami", którymi się inspirowała. To - jak napisał jeden z krytyków - film z werwą, pazurem, autentyczny, szczery. Spora w tym zasługa świetnego aktorstwa (zwłaszcza Bartłomieja Topy w głównej roli), "prestidigitatorskiego" kunsztu operatora Arkadiusza Tomiaka (pieniędzy starczyło tylko na osiem dni w Jordanii, resztę zdjęć zrealizowano w Polsce) oraz świetnie budującej klimat, orientalizującej muzyki Cezarego Skubiszewskiego. Karbala, początek kwietnia 2004 roku. Kilkunastoosobowy oddział pod dowództwem kapitana Kalickiego zostaje wysłany do miejskiego ratusza, by wzmocnić jego załogę złożoną z niespełna dwudziestu żołnierzy bułgarskich i sporej grupy irackich policjantów. W mieście jest niespokojnie, zbliża się święto Aszura, podczas którego spodziewane jest przybycie wielu tysięcy pielgrzymów. Rozkaz z bazy jest jasny - City Hall należy utrzymać za wszelką cenę, aż do przybycia ewentualnych posiłków, co powinno nastąpić w ciągu doby. Polscy żołnierze, którzy jako członkowie "misji stabilizacyjnej", przybyli do Iraku raczej pilnować porządku niż brać udział w regularnej wojnie, są wyraźnie gorzej uzbrojeni od swych amerykańskich kolegów. Blacha ich samochodów jest tak cienka, że nie zapewnia dostatecznej ochrony przed kulami. Tymczasem tuż po przybyciu do karbalskiego ratusza, Polacy muszą przejść prawdziwy chrzest bojowy. W sąsiedztwie budynku dochodzi do krwawych zamachów terrorystycznych, iraccy policjanci, stanowiący przygniatającą większość załogi, dezerterują. Muzułmańscy bojówkarze otaczają ratusz i odcinają ludziom Kalickiego łączność z bazą. Na domiar złego wśród Polaków są problemy z morale, związane z wydarzeniami sprzed przybycia do budynku. Młody sanitariusz Kamil Grad ląduje w areszcie oskarżony o tchórzostwo i niewykonanie rozkazu, przez co zginął jego kolega. Inny z żołnierzy trafia do niewoli, w związku z czym istnieje groźba, że może zostać wykorzystany jako żywa tarcza podczas ataku na ratusz. Wraz z nadejściem nocy kilkuset rebeliantów rozpoczyna szturm. Polakom i Bułgarom udaje się go jednak odeprzeć. Podczas towarzyszącego walce chaosu Farid, ostatni iracki policjant pozostały w budynku, pomaga Kamilowi Gradowi uciec z aresztu i ukrywa go w swoim domu. Niedługo potem zjawia się tam grupa bojówkarzy, nakazując Faridowi wrócić do ratusza i wykorzystując zaufanie, którym darzy go Kalicki, pomóc islamistom zdobyć City Hall. 00:45 DOBRZE SIĘ KŁAMIE W MIŁYM TOWARZYSTWIE (PERFETTI SCONOSCIUTI) Komediodramat, 92 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Paolo Genovese Scenariusz: Paolo Genovese, Paolo Costella, Filippo Bologna, Paola Mammini, Rolando Ravello Zdjęcia: Fabrizio Lucci Aktorzy: Marco Giallini, Kasia Smutniak, Alba Rohrwacher, Valerio Mastandrea, Edoardo Leo, Anna Foglietta, Giuseppe Battison Film w żartobliwym tonie ukazuje problemy rodzinne par w średnim wieku. Terapeutka Eva i chirurg plastyczny Rocco zapraszają do siebie na kolację pięcioro starych przyjaciół. Wszystko jest już przygotowane: stół nakryty, pieczeń w piekarniku. W letni, ciepły wieczór w domu małżonków zjawiają się: Cosima i Bianca, Lele i Carlotta oraz Peppe. Dla urozmaicenia przyjacielskiego spotkania rozpoczynają specyficzną zabawę polegającą na dzieleniu się między sobą treścią każdego SMS - a, e - maila lub rozmowy telefonicznej, jakie otrzymują w trakcie kolacji. Początkowo nikt nie zdaje sobie sprawy, że tym samym zdradzają wiele swoich najskrytszych tajemnic, ujawniają rodzinne problemy i konflikty. Z pozoru niewinna gra zaczyna rodzić nieporozumienia między zaprzyjaźnionymi biesiadnikami. Czy na koniec uda się zażegnać spory? 03:05 KINO NOCNE - AUTOPORTRET - OLIVIER ASSAYAS ODC. 2 (THE FIRST IMAGE - OLIVIER ASSAYAS EP. 2) Film dokumentalny, 27 min, Francja, 2019 Reżyseria: Pierre - Henri Gibert Miniseria dokumentalna (5 odcinków). Portrety najbardziej wpływowych reżyserów, którzy opisują początki swoich błyskotliwych karier. Bohaterowie kolejnych odcinków to: David Lynch, Olivier Assayas, Michel Ocelot, Lars Von Trier i Xavier Dolan. 03:50 POŻEGNANIE Z MARIĄ Dramat wojenny, 86 min, Polska 1993 Reżyseria: Filip Zylber Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Dariusz Kuc Muzyka: Tomasz Stańko Występują: Marek Bukowski, Agnieszka Wagner, Katarzyna Jamróz, Danuta Szaflarska, Sławomir Orzechowski, Jan Frycz, Bożena Adamek, Rafał Królikowski, Bartek Topa, Maciej Kozłowski, Marek Barbasiewicz, Daria Trafankowska, Cezary Pazura Scenariusz filmu powstał na podstawie tytułowego opowiadania ze zbioru "Pożegnanie z Marią" Tadeusza Borowskiego. Był to debiut reżyserski Filipa Zylbera. Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1993 roku film otrzymał aż pięć nagród _ za debiut reżyserski, drugoplanową rolę kobiecą (Danuta Szaflarska), muzykę, scenografię i dźwięk. Warszawa, 1943 rok. Dwudziestoletni Tadeusz pracuje w firmie przewozowej, której szef prowadzi nielegalne interesy z Niemcami. Za pieniądze organizuje ucieczki z getta i pośredniczy w handlu żydowskim mieniem. Tadeusz jest z wzajemnością zakochany w Marii, dręczy go jednak myśl, że ich życiu zagraża szalejący niemiecki terror, boi się utracić ukochaną dziewczynę. Oboje zostają zaproszeni na wesele przyjaciół, które odbywa się w magazynach firmy. W drodze na przyjęcie Tadeusz wyrywa z rąk granatowego policjanta Cieślika Żydówkę Sarę i zaprasza ją na wesele. Cieślik także uczestniczy w przyjęciu. Przez cały czas prześladuje dziewczynę. Każe jej dokonać wyboru - albo odda ją w ręce Niemców, albo wynajmie jej mieszkanie i uczyni swoją kochanką. Dziewczyna odrzuca jego ofertę. Nad ranem pijany Cieślik zabija ją. Tadeusz żegna odchodzącą Marię. Wkrótce ujrzy ją znowu - w przejeżdżającej ciężarówce, wypełnionej ludźmi schwytanymi w łapance.