TVP Kultura Wtorek, 26.04.2022 09:15 CUDZE SZCZĘŚCIE Film obyczajowy, 88 min, Polska/Niemcy 1997 Reżyseria: Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork, Hans - Werner Honert Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Marek Kuczyński Aktorzy: Danuta Stenka, Susanne Luning, Maciej Robakiewicz, Oliver Stritzel, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Paweł Krucz, Grzegorz Ruda, Piotr Dejmek, Dorota Kolak, Zofia Merle, Małgorzata Rożniatowska, Ewa Telega - Domalik, Marcin Troński, Halina Winiarska, Grażyna Wolszczak i inni "Historia przedstawiona w "Cudzym szczęściu" jest prawdziwym dramatem dla jego niemieckich i polskich bohaterów. Dopiero na takiej podstawie można podjąć próbę powiedzenia czegoś więcej: jak widzimy świat, co czujemy w sytuacjach ekstremalnych, jak odnosimy się do naszych sąsiadów w godzinie najwyższej próby. "Cudze szczęście" to opowieść o prawdziwych miłościach i zranionych sercach - mam nadzieję, że wystarczająco odległa od klisz i stereotypów w ukazywaniu wzajemnych, polsko - niemieckich uprzedzeń. We wszystkim, co robię, staram się uciekać od dydaktyzmu i braku emocji. Kiedy usłyszałem tę historię, choć w żadnym razie nie lekceważyłem jej psychologicznego wymiaru, byłem absolutnie przekonany, że stanowi ona znakomity materiał na fascynujący dramat ludzkich postaw, z silnie zaakcentowanym tłem obyczajowym" - mówił w jednym z wywiadów reżyser Mirosław Bork. Akcja filmu toczy się współcześnie. Mieszkający w Gdańsku Anna i Paweł Kowalscy świętują właśnie ósme urodziny swego syna Tomka. Dostawszy w prezencie upragniony rower chłopiec wyrusza do miasta na przejażdżkę i ulega poważnemu wypadkowi. Jego życie jest zagrożone. Pomóc może tylko błyskawiczna transfuzja krwi. Paweł nie waha się ani chwili, chce oddać krew synowi. Niestety, dwukrotne badania mówią jednoznacznie - Tomek nie jest jego dzieckiem. Zaszokowany mężczyzna zaczyna podejrzewać żonę o zdradę. Anna zaklina się, że nie miała żadnych pozamałżeńskich stosunków seksualnych. Chcąc przekonać męża, sama poddaje się badaniom. Ich wynik potwierdza jej najgorsze przypuszczenia. Również ona nie jest matką Tomka. Gdzie więc znajduje się prawdziwe dziecko Kowalskich? Anna rozpoczyna prywatne śledztwo. Odkrywa, że ich syn przebywa prawdopodobnie w Dreźnie, wychowywany przez niemieckie małżeństwo Horsta i Marię Schneiderów. Pod koniec lat osiemdziesiątych przebywali oni w Gdańsku i wówczas urodził się im wcześniak. Dokładnie w tym samym dniu, co Kowalskim. Personel szpitala musiał więc przez pomyłkę zamienić dzieci. Zdobywszy adres Schneiderów, Anna wyrusza do Drezna. Niemcy przyjmują jednak jej rewelacje nieufnie, wręcz wrogo. Maria oskarża męża o romans z Polką. Anna zostaje narażona na nieprzyjemności, z groźbą aresztowania włącznie. Zrezygnowana wraca do kraju. Oboje z Pawłem postanawiają zapomnieć o całym incydencie i żyć jak dawniej. Tymczasem małżeństwo Schneiderów przechodzi kryzys. W celu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości Maria i Horst decydują się na badania. Diagnoza nie pozostawia wątpliwości - mały Oskar nie jest ich synem. Schneiderowie postanawiają odwiedzić Kowalskich i ostatecznie rozwiązać wspólny, jakże delikatny problem. Na wieść o tym Paweł i Anna razem z dzieckiem uciekają do domku dziadków nad jeziorem. Nagroda UNDA na MFF Telewizyjnych w Monte Carlo (1999), nagroda za muzykę dla Marka Kuczyńskiego na FPFF w Gdańsku - Gdyni (1998), nominacja do "Orła" dla Danuty Stenki za najlepszą rolę kobiecą (1998). 11:00 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 4/7 - UCZEŃ MISTRZA RUMIANKA Serial kostiumowy, przygodowy, 44 min, 7 odc. , Polska 1984 Reżyseria: Tadeusz Junak Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Aktorzy: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Marcin Stawski, Ewa Decówna, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Eugeniusz Kujawski, Mirosława Marcheluk, Zofia Saretok, Marzena Trybała, Arkadiusz Bazak, Anna Dymna i inni Marcinek, niezwykle muzykalny chłopiec, obdarzony pięknym głosem i grający na różnych instrumentach, wychowuje się u lutnika Rumianka. Nieoczekiwanie mały artysta staje się obiektem zainteresowania dwóch szlachciców, którzy widzą w chłopcu jedynie śpiewający przedmiot. W końcu Boratyńscy porywają Marcinka. Mistrz Rumianek próbuje odnaleźć chłopca i sam znika w tajemniczych okolicznościach. Marcinek, przy pomocy Zosi, siostry jednego z porywaczy, podejmuje ucieczkę do Piotra Wolskiego. Boratyńscy wraz ze swymi ludźmi oblegają dwór starosty. 11:55 RYCERZE I RABUSIE - ODC. 5/7 - CZŁOWIEK W KAJDANACH Serial kostiumowy, przygodowy, 44 min, Polska 1984 Scenariusz: Józef Hen Reżyseria: Tadeusz Junak Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Leszek Orlewicz Występują: Tomasz Stockinger, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Paradowicz, Janusz Zerbst, Bożena Adamkówna, Ryszard Dembiński, Stanisław Niwiński, Bruno O'Ya, Piotr Skarga, Anna Chitro, Barbara Horawianka, Marek Litewka, Wiesław Michnikowski, Krzysztof Luft, Jerzy Trela, Tadeusz Borowski, Jerzy Karaszkiewicz, Anna Dymna i inni Na terenie starostwa Piotra Wolskiego pojawia się tajemniczy człowiek posługujący się świetnie nożami, który jednak nie potrafi władać szablą. Paweł Zbroja zaciąga się na służbę u pani Barbary Fałęckiej - szlachcianki napastowanej przez magnata Mikołaja Tarnowskiego. Rodzi się pomiędzy nimi uczucie. Między Tarnowskim a Zbroją musi dojść do śmiertelnego starcia - obaj znaleźli się niegdyś w tej samej opresji. Magnat, wypuszczony z tatarskiej niewoli, nie wywiązał się z danego słowa, że powróci z okupem za siebie i pozostałych jeńców. Paweł zabija Tarnowskiego i wraca do Tatarów z wyegzekwowanym okupem. 12:55 MONOLOG TRĘBACZA Groteska filmowa, 21 min, Polska 1965 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Krzysztof Komeda - Trzciński W roli głównej: Michał Żołnierkiewicz Zrealizowana w 1965 roku na czarno - białej taśmie groteska filmowa, ukazująca szare, zamglone ulice Warszawy tamtych lat i zwykłych ludzi, równie bezbarwnych i mających obojętny stosunek do wszystkiego, co się wokół nich dzieje. Kamera koncentruje się na jednym człowieku spośród tłumu - bezradnym, zagubionym, którego nikt nie zauważa. Bo i nie wyróżnia się niczym szczególnym, z wyglądu przypomina skromnego urzędniczynę. Nosi lichy prochowiec i zwykły kapelusz, do tego ma starą skórzaną teczkę. Idący ulicą bezimienny bohater filmu dostrzega plakat zapraszający na występy artystyczne do restauracji "Melodia". Zagląda do lokalu i stojąc przy stoliku, próbuje przywołać kogoś z obsługi. Ale żaden z kelnerów kompletnie nie zwraca na niego uwagi, bo któż chciałby obsługiwać klienta, który nie śmierdzi groszem. Zrezygnowany gość wychodzi z restauracji i na ulicy spotyka dyrektora. Kłania mu się nisko, ale i w tym wypadku skromny urzędnik zostaje zignorowany. Chwilę później swoją wyższość nad nim demonstracyjnie pokazuje także kierowca autobusu, który zamyka mu drzwi przed nosem i odjeżdża. Na domiar złego nieomal rozjeżdża bohatera furgonetka, kiedy ten próbuje przejść na drugą stronę ulicy. Lekceważony, ignorowany urzędnik czuje się zupełnie wyobcowany w swoim mieście. Nie wie co począć ze sobą. Gdy dostrzega na wystawie sklepu muzycznego trąbkę, przelicza gotówkę w portmonetce i decyduje się na kupno. Ale ekspedientka chce mu wcisnąć całkiem inne instrumenty, byle nie trąbkę, bo to ekspozycja stała. Wreszcie odsyła go do swojej siostry, prowadzącej - jak się okazuje - kiosk z drobiazgami. Uzbrojony w trąbkę zabawkę bohater kontynuuje swoją wędrówkę po mieście, grając i wciąż próbując zwrócić na siebie uwagę, ale wszyscy przechodzą obok niego obojętnie, jakby w ogóle nie istniał. Wdrapuje się nawet po rusztowaniu na dach domu, ale ten akt rozpaczy kończy się jedynie interwencją straży pożarnej. W końcu dostrzega maszerującą ulicą orkiestrę dętą i zapragnie dołączyć do klaskiwanych przez tłumy muzyków. 13:30 JACK LEMMON - NIEPRZECIĘTNY EVERYMAN (JACK LEMMON, A TRUE TROUPER (ROBOCZY JACK LEMMON, NOBODY IS PERFECT)) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2019 Reżyseria: Julia Kupenberg, Clara Kupenberg W dokumencie mówią o Jacku Lemmonie: Marc Wanamaker, Tony Maietta, Joe McBride. Zasłynął niezapomnianymi rolami filmowymi, chociaż jak sam mówi początkowo interesował go wyłącznie teatr. Jego kariera na ekranie trwała ponad 40 lat. Debiutował pod koniec Złotego Wieku Hollywoodu, gdzie niepodzielnie rządziły wielkie wytwórnie filmowe, ale odnalazł się także we współczesności, pracując niemal do końca swych dni. Sprawdził się w "Pół żartem pół serio", "Dziwnej parze", ale także w kontrowersyjnym "Chińskim syndromie" i prowokacyjnym dramacie politycznym "Zaginiony". Przybył do Hollywood w latach 50. , kiedy triumfy święcili Clark Gable, John Wayne, Gary Cooper. A w przemyśle filmowym pojawiło się wówczas zapotrzebowanie na postaci charakterystyczne, do których pasował właśnie Jack Lemmon. Bez trudu wcielał się w przeciętnych bohaterów, chłopaków z sąsiedztwa. Przylgnął do niego wizerunek zwyczajnego faceta, który znalazł się w niezwykłej sytuacji. Bez trudu przechodził od scen komediowych do dramatycznych. To typowe dla aktorów teatralnych. Miał znakomity warsztat. Często występował też w telewizji. Zanim stał się sławny, zagrał około pięciuset ról telewizyjnych. Łowca talentów z wytwórni Columbia zwrócił na niego uwagę Harry’ego Cohna, który był znaną postacią w Hollywood, właścicielem Columbii i jednym z wielkich magnatów filmowych. Decydował o wszystkim, panował nad całą wytwórnią. Lemmon opowiadał, jak wszedł do gabinetu Cohna i stanął przed jego biurkiem sztywny ze strachu. Ten chciał, by Lemmon zmienił nazwisko, które mu nie pasowało. Ale Jack kategorycznie odmówił. W latach 50. Jack Lemmon i Judy Holliday zagrali razem w pierwszym filmie To może się zdarzyć każdemu, w reżyserii jedynego w swoim rodzaju George’a Cukora. Przedtem Jack występował tylko w teatrze i w telewizji. Na początku hollywoodzkiej kariery grał między innymi w filmie "Mister Roberts", którego akcja rozgrywa się na statku. Przypominał komików z lat 30. i 40. , grających w szalonych komediach i wygłaszających w szybkim tempie trudne dialogi. W jego wykonaniu były bezbłędne i bardzo płynne. Od głównej roli w komedii romantycznej To się może zdarzyć każdemu z Judy Holliday, przeszedł bez przeszkód do takich filmów, jak "Kowboj", z Glennem Fordem. Przez całą karierę był niezwykle wszechstronny. Billy Wilder chciał, żeby Jack zagrał w "Pół żartem pół serio". Mimo Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Mister Roberts", nie był jeszcze gwiazdą pierwszej wielkości. Ale Wilder pragnął z nim współpracować, dostrzegł jego niespodziewany temperament i skłonność do szaleństwa. Okazał się niezastąpiony w filmach "Pół żartem pół serio" i "Garsoniera". Jack Lemmon był bezbłędnie obsadzany w latach 60. Zagrał z Shirley MacLaine w "Słodkiej Irmie". W filmie Dni wina i róż z Lee Remick wcielił się w nieszczęsnego alkoholika. On sam miał ten problem, podobnie jak wielu jego przyjaciół, więc chciał się jakoś przyczynić do promocji zdrowia psychicznego. "Ocalić tygrysa" to bardzo mroczny, przygnębiający film. Jego bohater, Harry Stoner, odcisnął silne piętno na Lemmonie. Zidentyfikował się z tą postacią bardziej niż z innymi rolami, które grał w tym okresie. Harry Stoner to moralny bankrut. Nie miał uprzedzeń w wyborze filmów i to zapewniło mu długowieczność. Kiedy w latach 60. pojawiła się francuska Nowa Fala, wystąpił w "Kwietniowych szaleństwach" z Catherine Deneuve, jedną z największych światowych gwiazd. W latach 70. zagrał w "Makaroniarzach" z Marcello Mastroiannim. Miał europejską wrażliwość, która podobała się Europejczykom i wdzięk typowego Amerykanina. Ale jak każdy wspaniały aktor, był kameleonem, który może się przemieniać, przyjmując dowolną postać. 14:50 CZŁOWIEK, KTÓRY ZNAŁ 75 JĘZYKÓW (THE MAN WHO KNEW 75 LANGUAGES) Film animowany, 65 min, Norwegia/Litwa/Polska, 2016 Reżyseria: Anne Magnussen Scenariusz: Anne Magnussen, Igor Devold Zdjęcia: Gvidas Covera Wykonawcy: Justas Valinskas, Anastasija Marcenkaite, Valda Bickute Pełnometrażowy film animowany. Niesamowicie utalentowany mężczyzna, zakazana miłość i marzenia znacznie wyprzedzające swój czas. Los odebrał mu ukochaną, a nierozumiejący go świat srodze go ukarał. Pochodzący z Niemiec genialny językoznawca Georg Sauerwein (1831 1904) był intelektualistą znacznie wyprzedzającym czasy, w których przyszło mu żyć; jego filozofia życiowa oparta była na wierze w ideę praw człowieka, w pozytywną rolę różnorodności kulturowej i sprzeciwie wobec powszechnego wówczas podziału na narody lepsze i gorsze. Za jego życia romantyzm i nacjonalizm odgrywały niezwykle ważną rolę w kształtowaniu życia politycznego, społecznego i kulturalnego Europy. Na arenie międzynarodowej zachodziły potężne zmiany. Granice narzucane odgórnie przez potężnych monarchów nie brały pod uwagę losów i roli mniejszości narodowych i naturalnych barier geograficznych. (źródło: filmpolski.pl) 16:15 LOTNA Dramat wojenny, 82 min, Polska 1959 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz według opowiadania Wojciecha Żukrowskiego: Wojciech Żukrowski, Andrzej Wajda Zdjęcia: Jerzy Lipmann Muzyka: Tadeusz Baird Aktorzy: Jerzy Pichelski, Adam Pawlikowski, Jerzy Moes, Mieczysław Łoza, Bożena Kurowska, Bronisław Dardziński, Adam Dzieszyński, Wiesław Gołas, Henryk Hunko, Tadeusz Kosudarski, Artur Młodnicki, Irena Malkiewicz, Karol Rommel, Tadeusz Somogi, Bolesław Woźniak Premiera "Lotnej" stała się wydarzeniem końca lat pięćdziesiątych i wywołała burzliwą dyskusję. O tak gwałtownym przyjęciu zadecydował sposób ujęcia bardzo drażliwej problematyki Września. Andrzej Wajda i Wojciech Żukrowski jako autorzy scenariusza potraktowali pierwowzór literacki filmu bardzo umownie. "Nie traktuję tego filmu jako rozrachunku z przeszłością. Pragnę jedynie wzruszyć widzów, pokazać im zderzenie wojny z jesienią, tą najpiękniejszą u nas porą roku, gdy ludzie zbierają plony swej pracy. I chciałbym tym filmem pożegnać piękną narodową tradycję" - mówił Andrzej Wajda. Szwadron kawalerii jest symbolem świata, który choć już odszedł, przetrwał w świadomości narodowej. Grupka bohaterów mimo wojny i nieubłaganie zbliżającego się końca pewnej, romantycznej w gruncie rzeczy epoki, tworzy odrębny, zamknięty świat. Historia zdaje się toczyć gdzieś z boku. W warstwie fabularnej film składa sie z pięciu sekwencji, tak przez samego reżysera opisanych - "Pierwsza, to prezentacja szwadronu w jesiennym plenerze i przybycie kawalerzystów do pałacu. Lotna zostaje przekazana rotmistrzowi przez właściciela miejscowych włości. Sekwencja druga przedstawia popas w dworku szlacheckim i pobliskiej wsi, trzecia zawiera osławioną szarżę na czołgi, śmierć rotmistrza, powrót do wsi, ślub podchorążego Jerzego z nauczycielką Ewą. Sekwencja następna obejmuje marszrutę szwadronu przez zatłoczone drogi, popas w lesie, bombardowanie, śmierć Jerzego. Sekwencja ostatnia pełni wyraźnie funkcję symbolu - śmierć Lotnej i złamanie szabli przed żołnierską tułaczką przez jednego z ocalałych ułanów szwadronu." 17:50 OWSZEM MAZOWSZE - ODC. 24 Magazyn, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Strug Scenariusz: Adam Strug Bohaterem odcinka jest Andrzej Mastalerz, aktor. Cykl "Owszem Mazowsze" opowiada o ludziach żyjących na Mazowszu. To, co ich łączy, to twórczy obłęd, który uprawiają niezależnie od koniunktury lub dekoniunktury. Adam Strug, polski śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, dziennikarz w swoim autorskim programie przybliża widzom niezwykłe postaci. 20:00 CASTOR ET POLLUX Film muzyczny, opera, 125 min, Polska, 2021 Reżyseria: Deda Cristina Colonna Wykonawcy: Musicae Antiquae Collegium Varsoviense, Benjamin Bayl, Zespół Wokalny Warszawskiej Opery Kameralnej Jean - Philippe Rameau przedstawił światu operę "Kastor i Pollux" w paryskiej Acadmie Royale de Musique 24 października 1737 roku. W ciągu dwóch miesięcy dzieło wystawiono 21 razy, a dzięki wersji zrewidowanej przez samego kompozytora i wystawionej 11 stycznia 1754 roku "Kastor i Pollux" zagrany został 254 razy (od 1737 do 1785 roku) i uznany arcydziełem francuskiej opery. W Warszawskiej Operze Kameralnej operę wystawią Deda Cristina Colonna i Francesco Vitali. 22:20 DO DZIEŁA Magazyn, 15 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jarosław Rybicki Scenariusz: Justyna Melonowska Ojcostwo. Tematem odcinka są rozważania na temat roli ojca w życiu każdego człowieka. Jak ważną postacią jest on dla dziecka? Na czym polega bycie tatą? Czy współczesny ojciec może być autorytetem? Rozmowa Justyny Melonowskiej z dr. Pawłem Milcarkiem, ojcem. Dyskusja oparta o literaturę: Sergiusza Awierincewa "Na skrzyżowaniu tradycji", Jana Kochanowskiego "Treny", Wiesława Myśliwskiego "Nagi sad". 22:50 LEKKIE OBYCZAJE - WEEKEND OSTATNIEJ SZANSY (LE WEEK - END) Film komediowy, 89 min, Wielka Brytania 2013 Reżyseria: Roger Michell Scenariusz: Hanif Kureishi Aktorzy: Lindsay Duncan, Jim Broadbent, Jeff Goldblum, Igor Gotesman, Olivier Audibert Szkolna nauczycielka Meg i profesr filozofii Nick są małżeństwem z 30 - letnim stażem. Mieszkają w Wielkiej Brytanii. Oboje wkrótce przechodzą na emeryturę. Po tylu latach wspólnego życia, ich związek się wypalił. Chcąc rozniecić w sobie dawne uczucie, postanawiają w rocznicę ślubu wybrać się w romantyczną podróż do Paryża, gdzie spędzili swój miesiąc miodowy. Bawią się świetnie, mieszkają w drogim hotelu, odwiedzją bary i restauracje. Przypadkowo wpadają na Morgana, kolegę Nicka ze studiów, który odniósł wielki sukces, jest bogatym pisarzem. Morgan zaprasza ich na party do swej komfortowej garsoniery, którą dzieli z młodą, drugą żoną. Nick i Meg jszcze nie wiedzą, że dawny kumpel wkrótce bedzie miał okazję wybawić ich z kłopotów finansowych. Ale czy mieście miłości uda im się zakochać w sobie od nowa? 01:10 MŁODA POLSKA - HEIMAT Film fabularny kinowy, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Emi Buchwald Scenariusz: Emi Buchwald Zdjęcia: Tomasz Gajewski Aktorzy: Bogusław Suszka, Roman Szymczyk, Nastasja Tuszyńska, Justyna Wasilewska, Katarzyna Bargiełowska Pięcioosobowa, dosyć specyficzna rodzina spotyka się na komisariacie. Dorosłe dzieci muszą zeznawać przeciwko mężczyźnie, który pobił ich ojca. (źródło: filmpolski.pl) 01:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - KARBALA Dramat wojenny, 111 min, Polska 2015 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Cezary Skubiszewski Występują: Bartłomiej Topa, Antoni Królikowski, Hristo Shopov, Atheer Adel, Leszek Lichota, Michał Żurawski, Tomasz Schuchardt, Zbigniew Stryj i inni Irak, rok 2004. Polscy i bułgarscy żołnierze pod dowództwem kapitana Kalickiego dostają rozkaz obrony ratusza w Karbali. Okrążeni przez przeważające siły wroga, pozbawieni łączności z bazą oraz zapasów żywności i amunicji, podejmują bohaterską walkę. Scenariusz "Karbali" powstał na podstawie faktów. Od 3 do 6 kwietnia 2004 roku około 40 polskich i bułgarskich żołnierzy broniło ratusza w centrum Karbali przed atakami kilkuset szyickich rebeliantów, którzy dostali się do miasta udając pielgrzymów uczestniczących w święcie Aszura. Terroryści najpierw dokonali kilku zamachów bombowych, których ofiarami padli cywile, a następnie otoczyli ratusz i odcięli go od świata zewnętrznego. W dwupiętrowym budynku pozostała jedynie garstka (w porównaniu z siłami wroga) Polaków i Bułgarów. Iraccy policjanci, strzegący znajdującego się w ratuszu więzienia, masowo zdezerterowali. Islamscy bojówkarze wezwali obrońców do kapitulacji, a kiedy ci odmówili, rozpoczęli szturm. Pomimo przygniatającej przewagi przeciwnika ratusz udało się utrzymać aż do przybycia posiłków. Nikt z bohaterskich obrońców nie zginął. Niestety, ich godny podziwu wyczyn z powodów politycznych został na kilka lat skazany na zapomnienie. Amerykanom bardzo zależało na zatajeniu faktu, że w Karbali zdezerterowały niemal wszystkie siły policyjno - wojskowe odtwarzanego właśnie zgodnie z życzeniem władz USA państwa irackiego. W związku z tym obronę miejscowego City Hall oficjalnie przypisano... Irakijczykom. Dopiero kilka lat temu prawda przedostała się do mediów i opinii publicznej, także za sprawą "Karbali" Krzysztofa Łukaszewicza. Film, zarówno pod względem formy, jak i treści śmiało czerpie ze stylistyki współczesnego wojennego kina amerykańskiego (np. "Helikopter w ogniu" Ridleya Scotta). Nie jest to jednak naśladownictwo niewolnicze. Sprawdzone wzorce narracyjne i wizualne Łukaszewicz bardzo zręcznie wkomponowuje w słowiańską (czyli polską i bułgarską) mentalność swoich bohaterów, umiejętnie różnicuje ich charaktery, za pomocą zwięzłych dialogów "dopisując" każdemu szczegóły biograficzne, dzięki którym stają się bliżsi widzowi. Fabuła "Karbali" toczy się wartko niczym w kinie akcji, a jednocześnie ani przez chwilę nie ma się wrażenia, że reżyser idzie w stronę niewyszukanego kina rozrywkowego a la "Rambo". Przeciwnie - patosu tu raczej niewiele (choć trochę jest, ale uzasadniony), żołnierzom często towarzyszy strach, zdarza im się ulegać słabościom. Brak też stereotypowego podziału na dobro i zło, są za to trudne nierzadko wybory moralne i tragedie, po których duchowe blizny pozostaną na zawsze. Mimo skromnego budżetu "Karbala" Łukaszewicza wytrzymuje porównanie z hollywoodzkimi "blockbusterami", którymi się inspirowała. To - jak napisał jeden z krytyków - film z werwą, pazurem, autentyczny, szczery. Spora w tym zasługa świetnego aktorstwa (zwłaszcza Bartłomieja Topy w głównej roli), "prestidigitatorskiego" kunsztu operatora Arkadiusza Tomiaka (pieniędzy starczyło tylko na osiem dni w Jordanii, resztę zdjęć zrealizowano w Polsce) oraz świetnie budującej klimat, orientalizującej muzyki Cezarego Skubiszewskiego. Karbala, początek kwietnia 2004 roku. Kilkunastoosobowy oddział pod dowództwem kapitana Kalickiego zostaje wysłany do miejskiego ratusza, by wzmocnić jego załogę złożoną z niespełna dwudziestu żołnierzy bułgarskich i sporej grupy irackich policjantów. W mieście jest niespokojnie, zbliża się święto Aszura, podczas którego spodziewane jest przybycie wielu tysięcy pielgrzymów. Rozkaz z bazy jest jasny - City Hall należy utrzymać za wszelką cenę, aż do przybycia ewentualnych posiłków, co powinno nastąpić w ciągu doby. Polscy żołnierze, którzy jako członkowie "misji stabilizacyjnej", przybyli do Iraku raczej pilnować porządku niż brać udział w regularnej wojnie, są wyraźnie gorzej uzbrojeni od swych amerykańskich kolegów. Blacha ich samochodów jest tak cienka, że nie zapewnia dostatecznej ochrony przed kulami. Tymczasem tuż po przybyciu do karbalskiego ratusza, Polacy muszą przejść prawdziwy chrzest bojowy. W sąsiedztwie budynku dochodzi do krwawych zamachów terrorystycznych, iraccy policjanci, stanowiący przygniatającą większość załogi, dezerterują. Muzułmańscy bojówkarze otaczają ratusz i odcinają ludziom Kalickiego łączność z bazą. Na domiar złego wśród Polaków są problemy z morale, związane z wydarzeniami sprzed przybycia do budynku. Młody sanitariusz Kamil Grad ląduje w areszcie oskarżony o tchórzostwo i niewykonanie rozkazu, przez co zginął jego kolega. Inny z żołnierzy trafia do niewoli, w związku z czym istnieje groźba, że może zostać wykorzystany jako żywa tarcza podczas ataku na ratusz. Wraz z nadejściem nocy kilkuset rebeliantów rozpoczyna szturm. Polakom i Bułgarom udaje się go jednak odeprzeć. Podczas towarzyszącego walce chaosu Farid, ostatni iracki policjant pozostały w budynku, pomaga Kamilowi Gradowi uciec z aresztu i ukrywa go w swoim domu. Niedługo potem zjawia się tam grupa bojówkarzy, nakazując Faridowi wrócić do ratusza i wykorzystując zaufanie, którym darzy go Kalicki, pomóc islamistom zdobyć City Hall. 03:55 KINO NOCNE - AUTOPORTRET - LARS VON TRIER ODC. 4 (THE FIRST IMAGE - LARS VON TRIER EP. 4) Film dokumentalny, 28 min, Francja, 2019 Reżyseria: Pierre - Henri Gibert Miniseria dokumentalna (5 odcinków). Unikatowe portrety najbardziej wpływowych reżyserów, przybliżające początki ich błyskotliwych karier. Bohaterowie kolejnych odcinków to: David Lynch, Olivier Assayas, Michel Ocelot, Lars Von Trier i Xavier Dolan. W tym odcinku portret Larsa Von Triera. 05:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 37 ATOMOWA TAJEMNICA Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak w czasach zimnej wojny przygotowywano się do nadejścia atomowej katastrofy? Gdzie miały chronić się najważniejsze osoby w państwie? Jak miało wyglądać ich codzienne życie pod ziemią? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza do obiektów, o których do niedawna wiedziało zaledwie kilkanaście osób w państwie, a umiejscowienie sekretnych budowli było jedną z najważniejszych tajemnic. Poza tym zastanawia się, czy na terenie Polski znajdowały się kiedyś głowice nuklearne, które mogły rozpocząć III wojnę światową.