TVP Kultura Wtorek, 03.05.2022 09:15 WIELKA MAJÓWKA Komedia, 86 min, Polska 1981 Reżyseria: Krzysztof Rogulski Scenariusz: Krzysztof Rogulski i Marek Rymuszko Muzyka: Marek Jackowski Występują: Zbigniew Zamachowski, Jan Piechociński, Anna Moczkowska, Roman Kłosowski, Wiesław Michnikowski, Czesław Wołłejko, Jerzy Kryszak, Krzysztof Kowalewski Fabuła filmu oparta została na prawdziwym wydarzeniu. Przedstawia historię dwóch chłopców, którzy zdobyli dużą sumę pieniędzy i bardzo prędko bezmyślnie je wydali. Kilkunastoletni Rysiek ucieka z zakładu poprawczego. W poszukiwaniu jedzenia włamuje się do willi konwojenta zakładów mięsnych, gdzie oprócz pełnej lodówki znajduje także milion złotych - sumę wówczas zawrotną. Zaprzyjaźnia się z Julkiem, hochsztaplerem, który ma gotowy pomysł jak wykorzystać skardzione pieniądze. Chłopcy lekką reką wydają całą sumę i wiodą życie pełne wrażeń. Rysiek zakochuje się w Agnieszcze. Cała trójka zostaje wkrótce aresztowana. Podczas sądowej rozprawy wszyscy są tak zasłuchani w wywody prokuratora, że nikt nie zauważa, jak obaj chłopcy i dziewczyna wychodzą z sali. Niewątpliwą atrakcją filmu jest udział zespołu Maanam. Ścieżkę dźwiękową skomponował Marek Jackowski, a Kora śpiewa pięć piosenek - "Kiedyś", "Stoję", "Hollywood", "Tango", "Oddech szczura". 11:00 PUŁKOWNIK KWIATKOWSKI Komediodramat, 122 min, Polska, 1995 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Marek Kondrat, Renata Dancewicz, Zbigniew Zamachowski, Adam Ferency, Artur Barciś "Pułkownik Kwiatkowski" był reklamowany na kasetach wideo jako "najlepsza komedia sezonu". Obsypany nagrodami film Kazimierza Kutza to z pewnością wydarzenie artystyczne dużej rangi, a także przednia próbka nieznanej strony talentu twórcy "Soli ziemi czarnej". Już we wcześniejszej o rok komedii pt. "Zawrócony" Kutz pokazał, że potrafi śmiać się z rzeczy ponurych i złowrogich, nie przekraczając przy tym granic dobrego smaku. W "Pułkowniku..." umiejętność tę jeszcze wydoskonalił. Akcja fimu toczy się w roku 1945. Wszechwładne UB, wspomagane przez "towarzyszy radzieckich", coraz sumienniej i skuteczniej likwiduje polską "reakcję". W koszarowym szpitalu na Ziemiach Zachodnich pracuje lekarz nazwiskiem Andrzej Kwiatkowski. W cywilu ginekolog, w armii musiał przedzierzgnąć się w chirurga. Właśnie kończy operować Kiziora - pułkownika UB z Warszawy. Jedno niewłaściwe pociągnięcie skalpelem, jeden źle założony szef i eskulap może skończyć w kazamatach. A sprawa jest delikatna - Kizior jest ranny w twarz. Jednak Kwiatkowskiego ręka nie zawodzi. Ubecki dostojnik nie stanie się ofiarą złośliwych kpinek podwładnych. W nagrodę za dobrą robotę lekarz dostaje tydzień urlopu, który postanawia spędzić w rodzinnych stronach, czyli w Warszawie. Na gruzach swego dawnego domu przypadkiem odnajduje Krysię - przed wojną podlotka, teraz piękną kobietę. Zafascynowany urodą dziewczyny zaprasza ją na kolację do ekskluzywnej restauracji. Tu Krysię zaczyna napastować radziecki oficer. Kwiatkowskiemu nie pozostaje nic innego, jak znokautować natręta. Przebiegły medyk ratuje wszakże swą skórę, podając się za ważnego funkcjonariusza bezpieki. Maskarada udaje się, a Kwiatkowski zdobywa podziw Krysi. By zamienić go w miłość, postanawia pomóc kilku niewinnie uwięzionym ludziom, podając się za zastępcę ministra Radkiewicza. Mimo że rozgrywa się w tragicznych czasach, film Kutza tchnie niekłamanym komizmem. Reżyser w mistrzowski sposób cieniuje humor, dzięki czemu widz śmieje się nawet wówczas, gdy akcja przenosi się do katowni UB, więzień czy gabinetu diabolicznego (świetny Krzysztof Globisz) Mieczysława Moczara. Koniec zabawy wprawdzie jest raczej gorzki, lecz zakończenie "Pułkownika..." pozostaje otwarte. Nie burzy jednoznacznie nastroju, daje nadzieję. Kutz zrobił komedię przewrotną i inteligentną, serwując widzom jednocześnie uśmiech na twarzy i ponure mrowienie w duszy. Dopomógł w tym znakomity scenariusz, napisany zresztą na podstawie wydarzeń autentycznych, i popisowe aktorstwo, zwłaszcza odtwórcy głównej roli, Marka Kondrata. Srebrne Grona na XXVI Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie w 1996 roku. Nagrody dla Marka Kondrata i Renaty Dancewicz na XX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych Gdynia '95. 13:15 POTOP REDIVIVUS Film historyczny, przygodowy, 177 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jerzy Hoffman Aktorzy: Daniel Olbychski, Małgorzata Braunek, Tadeusz Łomnicki, Kazimierz Wichniarz "Potop Redivivus" to projekt Filmoteki Narodowej, który powstał z potrzeby zaprezentowania współczesnej widowni "Potopu" na dużym i małym ekranie w doskonałej jakości i nowej, atrakcyjnej formie. Odrestaurowany film został na nowo zmontowany pod nadzorem artystycznym Jerzego Hoffmana i Jerzego Wójcika. Lata 1655 - 1660, okres najazdu szwedzkiego na Polskę. Zaręczony z Oleńką Billewiczówną (Małgorzata Braunek) chorąży orszański Andrzej Kmicic (Daniel Olbrychski) opowiada się początkowo po stronie kolaborującego ze Szwedami potężnego rodu magnackiego Radziwiłłów. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę zaczyna poniewczasie rozumieć, że Radziwiłłom chodzi nie o dobro ojczyzny, ale o własne interesy. Aby odkupić winy, porywa księcia Bogusława (Leszek Teleszyński), by zawieźć zdrajcę przed oblicze króla Jana Kazimierza, ale Radziwiłł ciężko rani Kmicica i ucieka. Doszedłszy do zdrowia, Andrzej Kmicic stara się zwrócić honor swojemu nazwisku. 16:30 DZIWAK? - INTERPRETACJE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Duda Scenariusz: Anna Duda Jak to by było być Norwidem? Bo wszyscy mówią, że geniusz, ale że dziwak, że samotnik, że nieszczęśnik, że nikt go nie rozumiał, że z życiem niespecjalnie dał sobie radę, że skazany na zły los, że kochał w uniesieniu bez wzajemności, zmarł w biedzie w przytułku, a i po śmierci pochowano go obok tych, których specjalnie nie lubił. A co jeśli to mit? Co jeśli Norwid był towarzyski, lubiany, współpracował z Polonią na emigracji? Co jeśli się stylizuje, bo jego wybór wynika z obserwacji życia? Żeby zrozumieć Norwida, trzeba pójść za nim, podążyć za jego azymutami (Niemcy, Włochy, Francja, Stany Zjednoczone), trzeba popatrzeć na tamten świat w kontekście czasów, w których żył i poprzez wybrane teksty wierszy, listów, dramatów, prozy z perspektywy jego jako filozofa, indywidualisty, artysty wszechstronnego. Film to próba artystycznego odtworzenia spojrzenia Norwida na współczesne mu czasy, próba zrozumienia jego sposobu myślenia, postrzegania świata i sztuki. To próba stworzenia bohatera, z którym widzowie będą współodczuwali, którego portret będzie na miarę najbardziej fascynującego bohatera filmowego, któremu wszyscy sekundują, podziwiają go albo który wręcz wywołuje politowanie, ale wobec którego ma się intensywne emocje, którego się żałuje, ale jednocześnie z ciekawością podąża za jej losem. 17:40 NIE LUBIĘ PONIEDZIAŁKU Komedia, 99 min, Polska 1971 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Chmielewski Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Witkiewicz, Zygmunt Apostoł, Jerzy Turek, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Halina Kowalska, Mitchel Kowal, Bohdan Łazuka, Kazimierz Rudzki, Adam Mularczyk, Andrzej Nardelli, Lech Ordon i inni Jedna ze szlagierowych komedii Tadeusza Chmielewskiego - twórcy m.in. filmów "Ewa chce spać", "Gdzie jest generał?" i "Jak rozpętałem drugą wojnę światową". "Nie lubię poniedziałku" jest sprawnie zrealizowany, utrzymany w dobrym tempie, obsadzony aktorami o niepodważalnej vis comica. Rzecz dzieje się pewnego feralnego poniedziałku w Warszawie. Bohaterem zaś jest zbiorowość - kilkanaście osób, których pechowe i skomplikowane perypetie słabiej lub silniej zazębiają się ze sobą. Włoski przemysłowiec Francesco Romanelli (znakomity Kazimierz Witkiewicz) przyjeżdża do stolicy Polski w sprawach handlowych. Już na lotnisku wsiada jednak do niewłaściwego auta, co skutkuje lawiną nieporozumień i problemów. Milicjant kierujący ruchem musi równocześnie opiekować się małym synkiem, bo w przedszkolu panuje różyczka, a żona nie może zwolnić się z pracy, bo ma manko. Tymczasem delegat gminnej spółdzielni, desperacko poszukujący części do kombajnu, zupełnie przypadkowo naraża się porywczemu taksówkarzowi i od tej pory jego zdrowie znajdzie się w poważnym niebezpieczeństwie. W biurze matrymonialnym, gdzie pracuje żona milicjanta, niespodziewanie wykryto manko. Trwa kontrola i okazuje się, że brakuje jednego "dewizowego". Do biura trafia ponętna blondynka, która akurat upiera się przy romantycznym południowcu, itp. itd. Zręcznie napisany scenariusz i sporo udanych gagów zapewniły filmowi "Nie lubię poniedziałku" stałe miejsce w annałach polskiej kinematografii, choć po premierze nie brakowało głosów krytycznych. Mimo nie najlepszego przyjęcia przez recenzentów film Chmielewskiego po raz kolejny ujawnił talent reżysera do ukazywania w krzywym zwierciadle polskiej codzienności, efektownie fotografowanej przez Mieczysława Jahodę. W jego obiektywie Warszawa przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych to upstrzona kolorowymi neonami europejska metropolia, tętniąca życiem i ruchem. 19:35 KONSTYTUCJA 3 MAJA - NARODZINY NARODU Reportaż, 14 min, Polska, 2018 Konstytucja 3 maja to pierwsza w Europie nowoczesna konstytucja przyjęta w sposób demokratyczny. Przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych cztery egzemplarze - trzy rękopisy i jeden druk - stanowią unikatowe dobro narodu polskiego. O trudach przechowywania oryginalnych egzemplarzy dokumentu, zaraz po uchwaleniu konstytucji opowiada historyk dr Michał Kulecki. Dzięki tym opowieściom, widz ma możliwość poznania tej sensacyjnej historii i oglądania oryginalnych świetnie zachowanych kart ustawy rządowej z 1791 roku. Tekst z Tzw. Metryki Litewskiej ocalał w Bibliotece Królewskiej. Tekst z Archiwum Publicznego Potockich przechowywali w ukryciu przedstawiciele tej rodziny. Egzemplarz z Archiwum Sejmu Czteroletniego przechowywał jeden z sekretarzy sejmowych. Oryginały przetrwały czas pożogi wojennej. Zostały wywiezione i przechowywane na Jasnej Górze. W ciągu pierwszego roku od uchwalenia Konstytucji miała ona co najmniej 14 wydań. Wydrukowano około 20 - 30 tys. egzemplarzy. Konstytucja wkrótce po uchwaleniu była publikowana w prasie polskiej. Podziwiała ją cała liberalna Europa. Ówczesny ambasador Stanów Zjednoczonych w Paryżu, późniejszy prezydent, Thomas Jefferson, napisał, że świat uzyskał trzy konstytucje godne pamięci i szacunku: amerykańską, polską i francuską. O znaczeniu i roli, jaką odegrała Konstytucja opowie dr Hubert Wajs, dyrektor Archiwum Głównego Akt Dawnych. Na Zamku Królewskim w Sali Senatorskiej, spotkamy pracowników Działu Edukacyjnego. Oprowadzają oni grupy turystów, którzy przysłuchują się opowieściom dotyczącym okolicznośc uchwalania Konstytucji 3 maja. W reportażu karty ustawy rządowej ożyją za sprawą ikonografii, fragmentów spektakli teatralnych mówiących o kulisach powstania Konstytucji 3 maja. Przyjrzymy się oryginalnym kartom ustawy rządowej i posłuchamy Te Deum wyśpiewanego przez ówczesnych rządzących w Katedrze, tuż po uchwaleniu Konstytucji 3 maja. 20:00 ZIEMIA OBIECANA Film obyczajowy, 162 min, Polska, 1974 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz na podstawie powieści Władysława Reymonta i reżyseria: Andrzej Wajda Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Bożena Dykiel, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Kalina Jędrusik, Lidia Korsakówna, Kazimierz Opaliński, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Andrzej Szalawski, Danuta Wodyńska, Zbigniew Zapasiewicz, Jerzy Zelnik i inni Adaptacja powieści Władysława Reymonta była ogromnym przedsięwzięciem produkcyjnym i została zrealizowana w rekordowym tempie 77 dni zdjęciowych. Zdjęcia kręcono w kilkudziesięciu miejscach w Łodzi, pobliskich miasteczkach i na Śląsku, gdzie zachowały się fragmenty XIX - wiecznej zabudowy. Pod koniec XVIII wieku Łódź była małą wioską liczącą niespełna dwustu mieszkańców. W połowie następnego stulecia było ich już 20 tysiecy, pod koniec XIX wieku zaś aż trzysta tysięcy. Tak gwałtowny rozwój miasta jest trudny do wyobrażenia nawet dziś. Z całego kraju - z miasteczek, wiosek, ciągnęły do Łodzi tysiące ludzi w poszukiwaniu pracy, zarobku i lepszego życia. Na tej "ziemi obiecanej" nieliczni na nadludzkiej pracy tłumów zbijali majątki. Takie były początki kapitalistycznych przemian na ziemiach polskich, które doprowadziły do powstania przemysłu i robotniczych społeczności miejskich. Powieść Władysława Reymonta niezwykle obrazowo i barwnie oddaje dynamiczne i burzliwe przemiany społeczne towarzyszące gwałtownemu rozwojowi Łodzi. "Ziemia obiecana" to historia kariery trzech zaprzyjaźnionych przemysłowców. Karol Borowiec - Polak, syn ziemianina, Moryc Welt - Żyd i Niemiec Maks Baum decydują się założyć w Łodzi fabrykę włókienniczą. Walczą o jej budowę i egzystencję, pokonują piętrzące się trudności. Karol musi sprzedać rodzinny majątek. Nieubezpieczona fabryka zostaje spalona na polecenie innego przemysłowca, którego żona miała romans z Borowieckim. Po tym Karol decyduje się zerwać z narzeczoną Anką i wziąć ślub z córką żydowskiego multimilionera. Za cenę rezygnacji ze swych ideałów i miłości zostaje wielkim łódzkim kapitalistą. "Ziemia obiecana" obsypana została nagrodami na festiwalach filmowych w Gdańsku, Chicago, Moskwie, Valladolid, Kartagenie i Łagowie, w roku 1975 otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, w roku 1976 - nominację do Oscara. 23:25 PIŁKARSKI POKER Film obyczajowo - sensacyjny, 102 min, Polska 1988 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Janusz Gajos, Małgorzata Pieczyńska, Marian Opania, Mariusz Dmochowski, Jan Englert, Edward Lubaszenko, Olaf Lubaszenko, Mariusz Benoit, Adrianna Biedrzyńska, Bronisław Pawlik, Andrzej Zaorski, Grzegorz Warchoł, Zdzisław Wardejn i inni Laguna, niegdyś sławny piłkarz, którego karierę przerwała kontuzja, pogrąża się w alkoholizmie. Jego dawnym kolegom z boiska też nie wiedzie się najlepiej. Laguna - obecnie sędzia - jest bacznym obserwatorem tego, co się wokół niego dzieje. Zdaje sobie sprawę z istniejących w piłkarskim światku układów, przekupywania piłkarzy i sędziów, manipulowania ludźmi. Nie chce mieć z tym nic wspólnego. Postanawia w niezwykły sposób ukoronować swoją sędziowską karierę - zadrwić z traktujących go protekcjonalnie działaczy klubowych. Chce doprowadzić do tzw. niedzieli cudów, czyli "ustawić" ostatnią kolejkę rozgrywek ligowych tak, by w poszczególnych meczach padły ustalone przez niego wyniki. Różnymi sposobami przekupuje zawodników, a nawet innego sędziego. Gdy jednak dochodzi do decydującego meczu, nieoczekiwanie zmienia swój plan. Roboczy tytuł filmu brzmiał "Kocham piłkę", co ujawniało tęsknotę reżysera za romantyką sportu, której spragnieni są jego prawdziwi miłośnicy. Utrzymany w konwencji filmu sensacyjnego "Piłkarski poker" ujawnia kulisy krajowej piłki. "Polska piłka nożna toczy się po równi pochyłej. Wyniki i jakość gry są uzależnione od wartości pieniądza. Na trybunach siedzi kilka lub kilkanaście tysięcy naiwnych kibiców. Czekają na wynik, nie wiedząc, że ustaliło ten wynik wcześniej kilka osób" - mówił reżyser Janusz Zaorski. 01:25 MŁODA POLSKA - TECHNO Film obyczajowy, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tadeusz Łysiak Scenariusz: Tadeusz Łysiak Zdjęcia: Konrad Bloch Muzyka: Konrad Belina, Szymon Orłowski Aktorzy: Danuta Stenka, Michalina Olszańska, Leszek Abrahamowicz 60 - letni rolnik Ryszard mieszka w małej wsi, gdzie samotnie opiekuje się swoją chorą na Alzheimera żoną. Przypadkowe spotkanie z dziewczyną z dużego miasta odkrywa przed nim świat muzyki techno, która, choć na chwilę, pozwala mu zapomnieć o krzyżu, jaki dźwiga na swych barkach. (filmpolski.pl)