TVP Kultura Czwartek, 05.05.2022 08:40 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - JOANNA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu filmów poświęconych ludziom mieszkającym w ostatnim w alfabecie mieście na świecie Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w Żywcu uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej od siebie. Joanna Zając - Slapniar to malarka pochodząca ze starej żywieckiej rodziny. W swojej twórczości eksploruje wątki związane z przodkami i tradycją mieszczan żywieckich. Prowadzi artystyczne warsztaty dla dzieci. Na podstawie starych zdjęć i pamiątek tworzy serię malarską. 11:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 3/24 Serial historyczno - sensacyjny, 56 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Piotr Rzymyszkiewicz, Piotr Konieczyński, Hanna Wrycza-Polk, Joanna Jankowska, Marian Kamiński, Asja Łamtiugina, Jacek Kałucki, Leon Niemczyk, Ewa Sałacka, Andrzej Herder, Witold Skaruch, Alicja Jachiewicz Przed zbrojną akcją kolegów na pociąg Franek gdzieś znika i odnajduje się dopiero po paru dniach z raną w nodze. Kolegom opowiada, że trafiła go zbłąkana kula i musiał iść do szpitala. Tymczasem Niemcy na wieść o wybuchu powstania w Wielkopolsce planują operację militarną pod kryptonimem "Wiosenne słońce". Oficjalnie zaś obwieszczają, że pragną rozwiązać "kryzys" metodami politycznymi. Nieufny porucznik Kaleta wysyła Czarka do Berlina, by zdobył jakieś informacje o prawdziwych zamiarach wroga. Młody wywiadowca pod fikcyjnym nazwiskiem Otto Strauss dowiaduje się o planowanym przez Niemców uderzeniu na polskie siły zbrojne. Niezwłocznie wysyła meldunek do Poznania. Polacy rozpoczynają przygotowania do odparcia ataku. Franek zaś rozpoczyna pracę jako korespondent wojenny przy Oficynie Wydawniczej Adamskich. Organizuje też zbiórkę książek dla sierocińca prowadzonego przez Dorotę i jej koleżanki. Nie zaprzestaje jednak działalności szpiegowskiej. Kiedy przypadkowo dowiaduje się o polskich przygotowaniach do odparcia niemieckiego ataku, od razu przekazuje tę wiadomość swemu mocodawcy. W Podgajach, z baraku monterów, Czarka zabiera nagle oficer niemieckiego wywiadu. 12:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 4/24 Serial historyczno - sensacyjny, 51 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Piotr Rzymyszkiewicz, Piotr Konieczyński, Cezary Pazura, Hanna Wrycza-Polk, Joanna Jankowska, Jacek Kałucki, Andrzej Herder, itold Skaruch, Barbara Sołtysik, Piotr Siejka, Edward Warzecha, Miłogost Reczek, Maciej Kozłowski W Poznaniu Franek jako korespondent wojenny zdobywa informacje o polskich liniach umocnień. Stara się też dowiedzieć od chłopców i Doroty o miejscu pobytu Czarka. Tymczasem w Podgajach Czarkowi udaje się zdobyć plan koncentracji oddziałów nieprzyjaciela pod Lesznem, a także ich dokładny stan osobowy oraz wykaz jednostek. Przypadkiem z wypowiedzi Raffela dowiaduje się, że koncentracja sił wroga nastąpi 24 maja o świcie. W stolicy Wielkopolski wrze. Trwają przygotowania do walki zbrojnej. Voraczek spotyka się z Frankiem. Informuje Felkego, że Krauze został złapany z jego meldunkiem i Kaleta zaczyna coś podejrzewać. Czarek natomiast ma już pewność: Franek jest niemieckim szpiegiem. Niestety, nie udaje się go schwytać. Na domiar złego w strzelaninie ginie Dorota - dziewczyna, o której względy Czarek z Frankiem długo rywalizowali. 13:30 NA PÓŁNOC OD KALABRII Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2009 Reżyseria: Marcin Sauter Scenariusz: Marcin Sauter Zdjęcia: Radosław Ładczuk, Łukasz Gutt Muzyka: Maciej Cieślak "Dokument bajkowy" o wymarzonym miejscu do życia, gdzie czas płynie powoli, ludzie dobrze się znają, akceptują swoje niedoskonałości, spotykają się, żeby porozmawiać i po prostu być razem. Sauterowi i jego ekipie udało się do filmu zaangażować całe miasteczko. Wystarczyło tylko dać mieszkańcom parę lekcji kuchni śródziemnomorskiej i sztuki carpe diem, by polska prowincja zaczęła przypominać malowniczą Kalabrię, a film - włoską komedię. 14:50 GWIEZDNY PYŁ Film obyczajowy, 58 min, Polska 1982 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Andrzej Kondratiuk Muzyka: Andrzej Kondratiuk Aktorzy: Iga Cembrzyńska, Krzysztof Chamiec, Janusz Gajos, Wojciech Alaborski, Zygmunt Morawski, Wojciech Giżyński, Wojciech Olański i Jan Paterek "Byli sobie dziad i baba". Dziad i baba z filmu Andrzeja Kondratiuka nie są jeszcze bardzo starzy. Żyją sobie gdzieś na odludziu, w małej chatce nad jeziorem. On to dziwak, niestrudzony wynalazca, który wymyśla i montuje różne urządzenia i maszyny dawno już przez innych wynalezione. Jest to jednak bez znaczenia, gdyż robi to wszystko nie po to, aby zdobywać patenty, lecz po to, aby uszczęśliwić swoją żonę, wywołać uśmiech na jej twarzy. Oboje "ani sieją, ani orzą", dzieląc czas pomiędzy drobne codzienne czynności. Z dala od ludzi pędzą szczęśliwe życie w otoczeniu nieskażonej, pięknej przyrody. Andrzej Kondratiuk to jeden z najciekawszych twórców polskiego kina. Dał się poznać nie tylko jako reżyser, ale również scenarzysta, a często także autor zdjęć. W swoich filmach, takich jak "Dziura w ziemi", "Wniebowzięci", "Pełnia", "Zegar słoneczny" czy właśnie "Gwiezdny pył" daje wyraz przekonaniu o nieodwracalnym porządku świata i przyrody. Twórcy nieobca jest także reżyseria teatralna, zrealizował m.in. widowisko "Słoń", "Hamlet w Głuchej Dolnej" (nagroda publiczności za najpopularniejszy spektakl 1979), "Kogiel - Mogiel", "Remont". "Gwiezdny pył", autorski film Andrzeja Kondratiuka ma proste przesłanie: jest pochwałą życia opartego na prostych, podstawowych wartościach takich jak symbioza z naturą, miłość i wyrozumiałość dla innych ludzi oraz zaufanie. Zarówno odbiorcy jak i jurorzy konkursów filmowych docenili to dzieło. Iga Cembrzyńska i Krzysztof Chamiec - odtwórcy głównych ról - zostali nagrodzeni w 1983 roku Złotymi Ekranami (przyznawanymi przez pismo "Ekran") w kategorii kreacje aktorskie. W tym samym roku film otrzymał nagrodę Prix Futura na MIF w Berlinie Zachodnim, a w roku 1984 Andrzej Kondratiuk otrzymał za "Gwiezdny pył" Nagrodę Specjalną Jury podczas FPFF w Gdańsku (od 1987 roku Gdynia). 17:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - ZBIGNIEW MAKOWSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zbigniew Makowski to twórca wyjątkowy i osobny na tle polskiej sztuki okresu powojennego. Był malarzem, rysownikiem, ale też poliglotą, znał biegle kilka języków, w tym grekę i łacinę. Na początku lat 60. artysta zetknął się z francuskimi surrealistami, co wywarło istotny wpływ na jego malarstwo. Twórczość Zbigniewa Makowskiego osadzona jest w kulturze basenu Morza Śródziemnego. Artysta świadomie czerpał z dorobku dawnych mistrzów, zarówno malarzy jak i poetów. Studiowanie dzieł innych twórców było dla niego drogą do poznania samego siebie. W przypadku tego artysty mamy do czynienia z niezwykłą fuzją języków i obrazów. Jednym z niezwykle ważnych obszarów jego artystycznej działalności było tworzenie oryginalnych, unikatowych książek. O obiektach z kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu, a także o artyście opowie historyk sztuki dr Anna Borowiec, kuratorka Galerii Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego w Poznaniu. 18:55 DICKENSIAN - 1/13 (DICKENSIAN) Serial obyczajowy, 43 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Harry Bradbeer, Mark Brozel, Andy Hay, Philippa Langdale Scenariusz: Sarah Phelps, Cloe Moss Aktorzy: Stephen Rea, Tuppence Middleton, Tom Weston - Jones Wigilia Bożego Narodzenia. Amelia i Artur Havisham żegnają się ze zmarłym ojcem. Tuż po pogrzebie dowiadują się, że ojciec potraktował ich nierówno, zapisując większość majątku córce. Zraniony Artur wyprowadza się z domu i planuje zemstę. Amelia poznaje tajemniczego mężczyznę, który broni ją przed atakiem agresywnego brata. Niezamożny urzędnik, Bob Cratchit, zarabia coraz mniej, ale stara się zapewnić rodzinie godziwe Święta bożego Narodzenia. Edward Barbary ma kłopoty finansowe, ale stara sie to ukryc przed córkami: Frances i Honorią. Dochodzi do sprzeczki między dwoma lichwiarzami, którzy wspólnie prowadzą biznes. Ebenezer Scrooge uważa, że Jakub Marley nie dba o pracę, zbytnio oddając się przyjemnościom. Paser Fagin wysyła swoją podopieczną, Nancy, na schadzkę z Marleyem. Marley nachodzi właściciela Magazynu Osobliwości i wymusza spłatę długu. Policja znajduje ciało Marleya w dokach. Inspector Bucket rozpoczyna śledztwo. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - UCZCIWY CZŁOWIEK (LERD) Dramat, 112 min, Iran, 2017 Reżyseria: Mohammad Rasoulof Scenariusz: Mohammad Rasoulof Zdjęcia: Ashkan Ashkani Muzyka: Peyman Yazdanian Aktorzy: Reza Akhlaghirad, Soudabeh Beizaee, Nasim Adabi "Na twoim miejscu żyłbym w zgodzie ze swoim sąsiadem" - słyszy główny bohater Reza, ale dla niego jest już za późno. Pobił Abbasa, który na zlecenie pewnej korporacji prawdopodobnie zatruł hodowane przez Rezę ryby. Teraz mężczyzna twierdzi w sądzie, że w bójce złamano mu rękę. Reza, mąż dyrektorki szkoły i ojciec marzącego o Xboxie Sahanda, będzie musiał walczyć ze skorumpowaną machiną administracyjną. Ale do kogo wnieść skargę? W irańskiej matni na każdym progu stoi urzędnik, a każdemu urzędnikowi trzeba zapłacić, by ustąpił miejsca. [opis festiwalowy] 22:50 BERLIN LIVE - PIXIES (BERLIN LIVE - PIXIES) Koncert, 62 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hannes Rossacher Wykonawcy: Pixies Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ i są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. W kolejnej odsłonie "Berlin Live" wystąpił Pixies - amerykański zespół grający alternatywnego rocka. Pixies został założony w Bostonie w 1986 roku i jest legendą w historii światowego rocka. Podczas berlińskiego koncertu usłyszymy m.in. takie hity jak "Monkey Gone to Heaven", "Where Is My Mind?" i "Here Comes Your Man". 03:10 KINO NOCNE - BILLBOARD Dramat sensacyjny, 95 min, Polska 1998 Reżyseria: Łukasz Zadrzyński Scenariusz: Janusz Głowacki, Łukasz Zadrzyński Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Aktorzy: Rafał Maćkowiak, Andrzej Seweryn, Bogusław Linda, Piotr Fronczewski, Paweł Kukiz, Justyna Steczkowska, Mikołaj Grabowski, Piotr Gąsowski, Jarosław Kostrzewa, Jacek Korniluk, Henryk Redosz, Elżbieta Jarosik i inni Debiut kinowy uznanego i wielokrotnie nagradzanego twórcy reklam (laury m.in. na festiwalach Crackfilm i Kreatura). "Billboardowi" już na długo przed premierą towarzyszyło ogromne zainteresowanie. Trudno się dziwić, skoro współscenarzystą filmu okazał się czołowy polski dramaturg, a w głównych rolach zgodzili się wystąpić nie tylko rodzimi gwiazdorzy (Seweryn, Linda, Fronczewski), lecz także popularni wykonawcy muzyki młodzieżowej (Kukiz, Steczkowska). Rzadko który początkujący reżyser ma takie szczęście. W licznych wywiadach w czasie realizacji "Billboardu" Łukasz Zadrzyński zapowiadał film "lekko skandalizujący", wręcz "trochę anarchistyczny". Zdradził też, że fabuła będzie dotyczyła świata reklamy - jego wpływu na postępowanie i mentalność współczesnego człowieka. Kiedy "Billboard" pojawił się na ekranach, wywołał lekki szok. Okazało się, że Zadrzyński zastosował w długometrażowej fabule stylistykę rodem z MTV. Wartka akcja; częste operowanie skrótem; niewyszukany humor; szorstkie, wulgarne dialogi, ostra muzyka; agresywna praca kamery nie wszystkim się spodobały. Część krytyki szybko przypięła filmowi łatkę postmodernizmu, inni sugerowali powinowactwa z dokonaniami m.in. Francisa Forda Coppoli ("Rozmowa"), Alana Pakuli ("Klute"), Davida Lyncha czy brytyjskich reżyserów, którzy do kina przyszli z reklamy (Alan Parker, Adrian Lyne, Russell Mulcahy). Akcja "Billboardu" toczy się współcześnie. Kuba, trzydziestolatek zatrudniony w agencji reklamowej, otrzymuje od dyrektora polecenie odnalezienia rosyjskiej modelki o imieniu Masza. Dziewczyna niedawno stała się ozdobą popularnego billboardu, a potem niespodziewanie zniknęła. Zadanie trzeba wykonać "na wczoraj", w grę wchodzą bowiem duże pieniądze. Kuba raźno bierze się do dzieła, lecz napotyka więcej trudności niż się spodziewał. Poznaje Tanię, przyjaciółkę Maszy, marzącą o występie w reklamie. Wkrótce zostaje razem z nią omyłkowo aresztowany. Od policjantów dowiaduje się, że w mieście grasuje morderca młodych Rosjanek. Kuba, choć wyraźnie zauroczony Tanią, stara się nie zapominać o obowiązkach służbowych. Podstępem wyciąga od dziewczyny nowy adres Maszy, okazuje się on jednak fałszywy, co wzbudza wściekłość dyrektora agencji. Posada Kuby wisi na włosku. Zdesperowany chłopak zdwaja wysiłki, przez co wpada w potworne tarapaty. Staje się świadkiem morderstwa.