TVP Kultura Sobota, 07.05.2022 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAJA KOMOROWSKA Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem o swoim dzieciństwie i dorastaniu opowiada wybitna aktorka filmowa i teatralna, Maja Komorowska. Artystka wspomina lata dzieciństwa spędzone w rodzinnym domu w Komorowie pod Warszawą, zabawy z bratem bliźniakiem a także młodzieńcze fascynacje teatrem lalkowym oraz pierwsze doświadczenia na scenie Jerzego Grotowskiego. 09:55 FILOTEO ALBERINI - WŁOCH, KTÓRY WYNALAZŁ KINO (THE FIRST GAZE. THE ITALIAN WHO INVENTED CINEMA/L'ITALIANO CHE INVENT IL CINEMA) Film dokumentalny, 57 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Stefano Anselmi Scenariusz: Stefano Anselmi, Giovanna Lombardi Zdjęcia: Daniele Baldacci Dokument przedstawia historię i początki narodzin włoskiego kina, przybliża sylwetkę Filoteo Alberiniego, reżysera, pioniera tamtejszej kinematografii. 11:05 SERIALOWA NOSTALGIA - DROGA - ODC. 1/6 - MUSISZ TO WYPIĆ DO DNA Serial obyczajowy, 57 min, Polska 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk, Sylwester Chęciński Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Wiesław Gołas, Zygmunt Malanowicz, Stanisława Celińska, Anna Nehrebecka, Wanda Łuczycka, Maciej Damięcki, Andrzej Gazdeczka, Edward Lubaszenko, Józef Nalberczak, Wirgiliusz Gryń i inni Serial telewizyjny uhonorowany medalem Komisji Edukacji Narodowej za walory wychowawcze filmu (1975), przyznanym Andrzejowi Mularczykowi, Sylwestrowi Chęcińskiemu i Wiesławowi Gołasowi. Odcinek ostatni pt. "Stan wyjątkowy" otrzymał nagrodę w plebiscycie publiczności w kategorii filmu telewizyjnego na I Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1974) oraz wyróżnienie MON w dziedzinie teatru i filmu - dla scenarzysty i reżysera (1975). Swą popularność wśród widzów serial zawdzięczał w dużej mierze odtwórcy głównej roli. Wiesław Gołas początkowo wcale nie był zachwycony propozycją zagrania w kolejnym serialu - po dwóch latach wyjętych z życiorysu przez "Czterech pancernych". Przeczytał jednak scenariusz i - jak wyznał w wywiadzie - od razu zmiękł: "Postać kierowcy Marianka była inna od tych, które dotychczas grałem. Ujęła mnie przede wszystkim jego wrażliwość na cudze nieszczęścia, krzywdę i chęć niesienia pomocy". Osią fabularną serialu są przygody kierowcy bazy transportowej PKS. Każdy wyjazd Mariana Szyguły w teren to pretekst do pokazania innych ludzi i nowych spraw. Główny bohater to trochę życiowy nieudacznik. Kiedyś opuścił swego syna i jego matkę, pogubił się, ale wierzy, że zdoła jeszcze naprawić swój błąd. Równocześnie jest to człowiek o gołębim sercu, który zawsze jest gotów dzielić kłopoty innych, choć sam nie zawsze wychodzi na tym najlepiej. Poszczególne nowele reprezentują różne gatunki filmowe - jest tu melodramat i komedia, dramat obyczajowy i sensacyjny. We wszystkich jest sporo humoru i trafnych obserwacji obyczajowych, podobnie jak w najbardziej znanych filmach spółki Mularczyk - Chęciński: "Sami swoi" i "Nie ma mocnych". Nawiasem mówiąc, w jednym z odcinków "Drogi" Marianek odwiedzi rodziny Kargulów i Pawlaków. W pierwszym filmie z tej serii Marian Szyguła śpieszy z pomocą przyjacielowi, który został zwolniony z pracy za pijaństwo i spowodowanie wypadku samochodowego. Marianek nie wierzy w winę kolegi - kierowcy, postanawia doprowadzić do wyjaśnienia sprawy. Dowiaduje się, że Garlicza napadli i wlali mu wódkę do gardła ludzie wynajęci przez kobietę, która w ten sposób chciała zemścić się na Zbyszku za poślubienie innej. Teraz obaj muszą doprowadzić do tego, by Garlicz mógł wrócić do pracy. 14:30 OWSZEM MAZOWSZE Magazyn, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Strug Scenariusz: Adam Strug Cykl "Owszem Mazowsze" opowiada o ludziach żyjących na Mazowszu. To, co ich łączy, to twórczy obłęd, który uprawiają niezależnie od koniunktury lub dekoniunktury. Adam Strug, polski śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, dziennikarz w swoim autorskim programie przybliża widzom niezwykłe postaci. Bohaterami odcinka są: Aleksandra Synowiec, podróżniczka i jej narzeczony, Arkadiusz Winiatorski, którego poznała podczas przemierzania Ameryki Południowej. 15:10 GRZEGORZ GERWAZY GORCZYCKI - COMPLETORIUM Koncert, 29 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Andrzej Kosendiak, Aldona Bartnik, Aleksandra Turalska, Daniel Elgersma, Piotr Olech, Maciej Gocman, Florian Cramer, Tom Krl, Zbigniew Pilch, Mikołaj Zgółka, Fruzsina Hara, Stefan Leitner, Pemysl Vacek, Julia Karpeta, Krzysztof Karpeta Completorium Gorczyckiego należy zaliczyć do formy koncertu wokalno - instrumentalnego. Kompozytor operuje tu w sposób wytrawny zarówno fakturą polifoniczną, jak i homofoniczną. Wykorzystuje wszechstronny aparat wokalny. Przez ekspozycję solową wszystkich głosów, duety we wszystkich możliwych zestawach, często stosowane tercety, wreszcie pełną polifonię chóru osiąga wielką różnorodność brzmienia. Również parlanda całego zespołu wokalnego wnoszą element dużego napięcia. Skrzypce, które koncertują z partiami wokalnymi, wykazują wiele samodzielności melodycznej. Właściwości instrumentalne dwóch clarini wykorzystane zostały w pierwszej i ostatniej części utworu (clarino solo również w psalmie Ecce nunc) dla podkreślenia masywności brzmienia tych części. Melodyka Completorium (poza hymnem) nie wykazuje łączności z chorałem, przeciwnie, już na początku utworu odczuwamy klimat ludowej pieśni religijnej. Partie głosów solowych, poza kilkoma stereotypowymi progresjami, ujawniają dużą inwencję. Kompozytor nie stroni również od chromatyki, aczkolwiek stosuje ją ostrożnie. Melizmaty są bogato rozbudowane, a akcentacja słowna poprawna. Gorczycki dbał o deklamację tekstu, stąd powtórzenia są oszczędne i uzasadnione. Completorium Gorczyckiego stanowi jedno z najwspanialszych dzieł polskich w zakresie formy. Utwór wykazuje znamiona takiej techniki, jaką zabłysnąć miały w niedługim czasie wielkie oratoria G. F. Händla. [Jan Węcowski] Słowa utworu oparto na tekście liturgicznym Wrocław Baroque Ensemble Zespół specjalizuje się w wykonawstwie historycznym, koncentrując się na odkrywaniu mało znanego repertuaru z Europy Środkowej. Wykonuje przede wszystkim muzykę polskiego renesansu i baroku, od kompozycji kameralnych po dzieła oratoryjne i kantatowe. Wrocław Baroque Ensemble został założony w 2012 r. przez Andrzeja Kosendiaka i od początku funkcjonuje pod jego artystycznym kierownictwem, a obecnie jest jednym z zespołów działających przy Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. Jego trzon tworzą wybitni instrumentaliści i śpiewacy z krajów europejskich (Polski, Czech, Wielkiej Brytanii i Niemiec). Zespół może pochwalić się bogatym katalogiem nagrań, który obejmuje serię albumów poświęconych twórczości kompozytorów polskiego baroku: Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, Bartłomieja Pękiela, Marcina Mielczewskiego, Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego, Mikołaja Zieleńskiego i Jacka Różyckiego (CD Accord). Albumy są dostępne na Spotify i dystrybuowane na całym świecie przez Naxos; zdobywają pozytywne recenzje m.in. na portalach MusicWeb International, ClassicsToday.com i Fanfare Archive. Pierwsza z płyt, z muzyką Gorczyckiego, otrzymała w 2013 r. Wrocławską Nagrodę Muzyczną, kolejne były nominowane do nagrody Fryderyk (w latach 2013, 2015, 20172020), w 2019 r. uzyskał tę nagrodę album Mielczewski II, a w 2021 Mikołaj Zieleński (obie płyty zostały wyróżnione w kategorii Album roku muzyka dawna). W 2015 r. ukazała się, nagrana wraz z Chórem Chłopięcym NFM pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka, płyta Salzburska Msza Maryjna z muzyką liturgiczną Mozarta. Zespół gościł na znaczących międzynarodowych festiwalach, takich jak Wratislavia Cantans, Lato Ochrydzkie, Emilia Romagna Festival, Usedomer Musikfestival czy Festival Ljubljana, oraz występował w wielu miastach Polski. 15:50 WOJCIECH KILAR - TE DEUM Koncert, 29 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Iwona Hossa, Ewa Wolak, Polski Narodowy Chór Młodzieżowy, Orkiestra Nospr, Michał Klauza, Wojciech Gierlach, Chór Nfm, Łukasz Załęski Te Deum Wojciech Kilar (1932 - 2013) skomponował w 2008 roku w rocznicę śmierci ukochanej żony Barbary. Jest to dzieło archaizujące, oparte na uporczywych powtórzeniach motywów. Od coraz bardziej mu obcej awangardy Wojciech Kilar zaczął uciekać już w latach 1970. , między innymi w Bogurodzicy (1975), w której architektonika utworu jest uderzająco prosta, a melodyka wokalna skrajnie zredukowana. 16:30 RETRO KINO - WINNETOU - I OLD FIREHAND (WINNETOU UND SEIN FREUND OLD FIREHAND) Western przygodowy, 90 min, Niemcy/Jugosławia/Francja 1967 Reżyseria: Alfred Vohrer Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: David DeReszke Aktorzy: Rod Cameron, Pierre Brice, Marie Versini, Todd Armstrong, Harald Leipnitz Western przygodowy, którego scenariusz został zainspirowany popularnymi indiańskimi powieściami Karola Maya. Akcja rozgrywa się w surowych i malowniczych sceneriach Dzikiego Zachodu. Bohater filmu, szlachetny Apacz Winnetou, wraz z białym pionierem, zwanym Old Firehand, walczą o pokój na ziemiach odebranych Indianom. Banda Sillersa napada ludność zamieszkującą obszar na granicy między Teksasem a Nowym Meksykiem. Atakują czerwonoskórych dla rozrywki i zabijają kilku z nich. Aby zapobiec krwawym zabawom i ukarać bandę, Winnetou wraz z siostrą Nscho - tschi i Old Firehandem jadą do miasta, by szukać tam sprawiedliwości. 18:45 BERLIN LIVE - PIXIES (BERLIN LIVE - PIXIES) Koncert, 62 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Hannes Rossacher Wykonawcy: Pixies Cykl koncertów, które od lat odbywają się regularnie na scenie berlińskiego klubu SchwuZ i są transmitowane w całej Europie. To mieszanka stylów współczesnej muzyki, wykonana w wyjątkowym klimacie nocnego życia Berlina. Występy poprzedzone są krótkimi wywiadami z artystami. W kolejnej odsłonie "Berlin Live" wystąpił Pixies - amerykański zespół grający alternatywnego rocka. Pixies został założony w Bostonie w 1986 roku i jest legendą w historii światowego rocka. Podczas berlińskiego koncertu usłyszymy m.in. takie hity jak "Monkey Gone to Heaven", "Where Is My Mind?" i "Here Comes Your Man". 20:00 BILET DO KINA - NA KARUZELI ŻYCIA (WONDER WHEEL) Dramat, 96 min, USA 2017 Scenariusz i reżyseria: Woody Allen Aktorzy: Jim Belushi, Kate Winslet, Juno Temple, Justin Timberlake Mickey Rubin, ratownik z Coney Island, marzy o karierze dramatopisarza, chce być jak sławny laureat Nagrody Nobla z 1936 r. w dziedzinie literatury, Eugene O'Neill. To on jest narratorem w filmie. To historia czeterech bohaterów, których losy są związane z parkiem rozrywki na Coney Island. Lata 50. ubiegłego stulecia. Carolina, córka Humpty'ego Rannella, operatora karuzeli, pojawia się po długiej nieobecności w poszukiwaniu Ginny Rannell, drugiej żony swego ojca, która pracuje w niewielkim barze jako kelnerka. Dziewczyna błaga macochę, by pozwoliła jej zamieszkać z nimi. Ojciec wyrzucił ją z domu, gdy związała się z gangsterem Frankiem i dla niego zrezygnowała z dalszej nauki w college'u. Caroline wyznaje, że uciekła od Franka, bo ten chce ją zabić za to, że wydała go FBI. Ostatecznie Humpty przyjmuje córkę z powrotem, pod warunkiem, że zacznie oszczędzać pieniądze i wróci do college'u. Ginny, która załatwia jej prace w barze, sama ma za sobą burzliwą przeszłość. Była aktorką, żyła w udanym związku. Pierwszy mąż zostawił ją, bo miała skłonności do flirtowania. Wyszła za Humpty'ego, gbura i trzeźwiejącego alkoholika, nie jest z nim szczęśliwa. Razem wychowują jednak jej nieletniego syna Ritchiego, który sprawia duże problemy. Ginny romansuje z młodszym od siebie Mickeyem Rubinem, któremu imponuje jej życiowe doświadczenie. Kiedy Carolina i Mickey poznają się przypadkowo, on jest nią zafascynowany. Wydaje się mu, że ją kocha, jednocześnie nie potrafi się wyrzec Ginny. A kiedy ta uświadamia sobie, co łączy ukochanego z jej pasierbicą, staje się coraz bardziej zazdrosna. Tymczasem na horyzoncie pojawiają się gangsterzy, którzy szukają Caroliny. 02:25 WIECZÓR KINOMANA - WDOWY (WIDOWS) Film kryminalny, 119 min, USA/Wielka Brytania 2018 Reżyseria: Steve McQueen Scenariusz: Gillian Flynn, Steve McQueen Aktorzy: Viola Davis, Michelle Rodriguez, Elizabeth Debicki, Cynthia Erivo, Colin Farrell, Liam Neeson, Jacki Weaver, Robert Duvall Bohaterkami filmu są cztery wdowy, które mają do spłacenia grube miliony. Takie ogromne zobowiązanie to swoisty spadek odziedziczony po zmarłych mężach gangsterach, którzy za życia wpakowali się w kłopoty. Harry Rawlings i jego wspólnicy giną w Chicago podczas napadu rabunkowego na niejakiego Jamala Manninga, związanego ze światem przestępczym. W wyniku ataku Manning traci miliony, które poszły z dymem w płonącej urgonetce. Teraz mafioso domaga się zwrotu pieniędzy od Veroniki, wdowy po Harrym. Nie mając innego wyjścia, prześladowana kobieta zawiązuje spisek z Alice i Lindą, by wspólnie przeciwstawić się bezwzględnemu wierzycielowi. Czwarta z wdów, Amanda, nie bierze bezpośredniego udziału w ataku, jako matka 4 - miesięcznego dziecka. Co jednak mają zrobić bezbronne, zadłużone kobiety, by to one narzuciły swoje reguły gry? Po prostu planują śmiały skok. Ale sprawy przybierają niespodziewany obrót. Okazuje się, że w tej kryminalnej historii wyjdą na jaw jeszcze inne tajemnice, które znowu skomplikują sytuację. 05:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAJA KOMOROWSKA Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem o swoim dzieciństwie i dorastaniu opowiada wybitna aktorka filmowa i teatralna, Maja Komorowska. Artystka wspomina lata dzieciństwa spędzone w rodzinnym domu w Komorowie pod Warszawą, zabawy z bratem bliźniakiem a także młodzieńcze fascynacje teatrem lalkowym oraz pierwsze doświadczenia na scenie Jerzego Grotowskiego.