TVP Dokument Sobota, 14.05.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. DZIEŃ CHRUŚCIKA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Dzień chruścika: Żyjąc na dnie całkiem bystrej rzeki, można stworzyć sobie ląd. Potrafią to chruściki, których larwy znane są wędkarzom i nazywane bywają przez nich kłódkami. Larwy budują sobie całkiem przemyślne i kunsztowne domki, sklecone z ziarnek piasku lub drobin roślinnych, ale, jeżeli zdarzy się stosowna okazja, nawet z... okruchów złota. Zwłaszcza, jeżeli nie poskąpi im takich okruchów badający je eksperymentator. To jednak rzadka okazja. Badacz chruścików, prof. Stanisław Czachorowski, który jest bohaterem i narratorem naszego filmu, w ten sposób nie kusi pracowitych owadów, ale poznaje ich życie w naturalnych warunkach. Przekonując się przy tym a w rezultacie przekonując i nas że te drobne istoty są wskaźnikami stanu wody w rzekach i innych zbiornikach wodnych, w których akurat żyją. Wyruszamy z nim nie tylko nad wodę, ale i w noc, by ujrzeć w świetle żarówek powietrzne harce dorosłych postaci chruścików, a je same obejrzeć dokładnie, gdy przysiądą na specjalnie do badań przeznaczonym ekranie. Badacz i jego koledzy są tak owymi zwiewnymi istotami zafascynowani, że ustanowili ich święto. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 44 WIELKI GOŚCINIEC LITEWSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek ruszy w podróż jednym z najważniejszych niegdyś szlaków handlowych i pocztowych Europy, który łączył Warszawę z Wilnem. Wielki Gościniec Litewski brał swój początek na Krakowskim Przedmieściu, gdzie w dawnym Pałacu Wesslów mieściła się stacja Poczty Saskiej. Stąd podróżni wyruszali na daleką Litwę, docierając po drodze m.in. do Sulejówka, Węgrowa, Sokołowa Podlaskiego, Ciechanowca oraz Białegostoku. Dziś znów możemy podążać dawnym traktem i odkrywać malownicze miejscowości Mazowsza i Podlasia, pełne unikatowych zabytków i śladów wielokulturowego pogranicza. Na szlaku zachwyca też wspaniała przyroda oraz regionalna kuchnia. We wrześniu 2017 roku Wielki Gościniec Litewski otrzymał wyróżnienie w prestiżowym konkursie EDEN, organizowanym przez Komisję Europejską i został uznany za jedną z najlepszych destynacji turystycznych w Europie 2017 roku. Trakt łączący Warszawę z Wilnem zachwycił jurorów obfitością zabytków, atrakcji i lokalnych smaków. 06:55 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCY SAD - WIOSNA, LATO (THE FASCINATING MIXED ORCHARD SPRING AND SUMMER) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Cykl krótkich filmów poświęconych środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. W szesnastej części tej serii zobaczymy, co dzieje się w sadzie wiosną i latem. Tradycyjny sad mieszany to raj dla flory i fauny. Wiosną bogate w gatunki sady są najpiękniejsze. Z pierwszymi ciepłymi promieniami słońca wszystko ożywa i daje o sobie znać. Tradycyjny sad mieszany to habitat wielu gatunków ptaków. Szpak rozpoczyna natarczywe wołanie partnerki. Zielony dzięcioł to miejscowy cieśla. Zbutwiałe drewno jest idealne na wykucie dziupli. Gdy rozkwitają wiśnie, to znak, że przyszła wiosna. Porowata kora na starszych drzewach stanowi świetną pomoc dla zwierząt futerkowych, by zetrzeć zimowe okrycie. Kilka gatunków ptaków ma teraz potomstwo, które trzeba nakarmić. Dla młodego dzięcioła - duże chrabąszcze majowe to delicje. 07:20 TWARDZIELE NA PUSTKOWIU (BADLANDS HARD ROCK, TOUGH LIVES) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Mike Birkhead Film dokumentalny, który przeniesie nas w serce Ameryki Północnej na tereny preriowe. W tym przyrodniczym westernie poznamy bezkresny ekosystem z pieskiem preriowym na czele. To także okazja, by przyjrzeć się bliżej tak charakterystycznemu dla tego rejonu świata bizonowi. Wyżyna w Dakocie Północnej. Każdy pas koloru na skałach opowiada o innej epoce. Siedemdziesiąt pięć milionów lat historii uformowało kolejne warstwy skalne. Siły natury nie szanują przeszłości. Wiatr i woda niszczą góry, tworząc przedziwne formy. Świat smagany wichrem i ulewą. Na pierwszy rzut oka wydaje się surową pustynią wrogą życiu. Pomiędzy poszarpanymi szczytami siły natury stworzyły rozległe doliny, które gościnnie przyjmują rośliny i zwierzęta. Mieszkańcy na swój sposób wpływają na otoczenie. Krajobraz zmienia się powoli, oni muszą działać szybko. Wiosną i latem należy mądrze gospodarować, ponieważ te pory roku szybko się kończą. Późna zima na wyżynach Dakoty Północnej. Temperatura oscyluje wokół zera. Czyżby nadchodziła wiosna? Poznamy sekrety życia twardzieli - mieszkańców tej krainy. 08:20 TOKSYCZNE TRENDY - ODC. 5 CZY ZASTĄPIĄ NAS ROBOTY? (TOXIC TRENDS / UNSERE ZUKUNFT) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Katharina Deuber, Karin Moser, Silvia Fleck W odcinku piątym zastanowimy się nad tym, czy nas zastąpią roboty. Człowiek czy maszyna, oto jest pytanie. Takie, które powstaje zwłaszcza z myślą o niezbyt odległej przyszłości. Bo roboty są wśród nas. Na całym świecie jest już 20 milionów takich inteligentnych maszyn, a ich liczba rośnie. Według ekspertów za 30 lat na ziemi będzie więcej robotów niż ludzi. Rozwój, który rodzi wiele pytań i niepewności. Czy maszyny są zbawieniem naszego starzejącego się społeczeństwa? Czy ludzie nadal będą potrzebni, jeśli superkomputery będą w stanie rozwiązywać wszystkie zadania wydajniej niż my? Robot Marvin jako opiekun, robot jako programowalny partner w związku, robot jako superinteligentne zagrożenie. 09:20 LETNIE DNI (DAYS OF SUMMER / SOMMERWELTEN) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Alexandra Sailer, Steffen Sailer Scenariusz: Anette Schreurich Film dokumentalny, w którym poznamy wszystkie zjawiska zachodzące w środowisku naturalnym latem. To czas, kiedy zwierzęta zazwyczaj mają wystarczające ilości pożywienia i mogą sobie pozwolić na lenistwo. Dzień jest długi, temperatury wysokie, a bujna przyroda sprzyja korzystaniu z jej uroków. Ale to także czas, kiedy należy się rozmnażać, dorastać i robić zapasy na zimę. Czasami trzeba stawić czoło ekstremalnym upałom i gwałtownym burzom. Więc błogostan nie jest taki oczywisty w przepięknych, letnich ekosystemach. Lato, słońce, błękit nieba powitajmy najcieplejszą porę roku. Tymczasem - dla Matki Natury to nie wakacje, ale praca na najwyższych obrotach. Rodzice muszą przygotować swoje potomstwo do samodzielnego życia. Owady się mnożą i całymi milionami roją nad polami i w lasach, a rośliny starają się, by dojrzewały ich nasiona i owoce. Długie, letnie dni to nie tylko miłe chwile - ujawniają się także gwałtowne siły natury. 10:20 MAGICZNY MAGHREB - ODC. 5 MAROKO (MAGNIFICENT MAGHREB / MAGISCHER MAGHREB EP. 5 MAROCCO) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Heike Nikolaus W odcinku piątym poznamy lepiej Maroko, które jest fascynującym, wielokulturowym krajem, gdzie od wieków przeplatają się wpływy afrykańskie, arabskie i europejskie. Jest to kraj niezwykle różnorodny, z bogatą i skomplikowaną historią, ciekawą kulturą i sztuką, a także z oszałamiającymi krajobrazami, na które składają się: tajemnicza Sahara, ośnieżone góry Atlas i bajkowe wybrzeże Atlantyku. Maroko jest najbardziej zachodnim z państw Maghrebu, do którego to regionu zalicza się także Algierię, Tunezję, Libię, Mauretanię i Saharę Zachodnią. Jest to jedyny afrykański kraj, który leży zarówno na wybrzeżu Morza Śródziemnego, jak i Oceanu Atlantyckiego. Góry Atlas przecinają centralne części Maroka, biegnąc przez północną Algierię aż do północnej Tunezji. Na każdym kroku widoczne są tu silne wpływy europejskie, które w wyjątkowy sposób mieszają się z wpływami arabskimi i afrykańskimi. Maroko jest zdecydowanie najlepszym miejscem, aby cieszyć się zarówno afrykańskimi, jak i europejskimi klimatami, które tworzą tu niepowtarzalną atmosferę. 11:20 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCY CZAS WIOSNY - NOWY POCZĄTEK (FASCINATING SPRINGTIME - SEASON OF NEW BEGINNINGS) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Matthias Breiter, Annette Schreurich Cykl poświęcony środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. W tym odcinku będziemy świadkami wiosennego przebudzenia przyrody w Europie Środkowej - z kwitnącymi wiśniami w kwietniu ukazuje się w całej swojej krasie. Przyroda się budzi i sygnalizuje czas nowego początku. Wiśnia to jedno z pierwszych zakwitających drzew owocowych - wcześniej lub później w zależności od pogody. Po długiej zimie szybko robi się ciepło i wiele gatunków drzew owocowych zaczyna kwitnąć. Wśród drzew inne stworzenia też rozkoszują się wiosennym ciepłem. Wolne od zimowego kożucha owce, pasą się na łąkach z jagniętami, a w pobliżu szpak poluje na owady. Jagniątka urodziły się kilka tygodni temu i teraz się cieszą pierwszymi, ciepłymi dniami wiosny pod ochroną stada. 11:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. - LIDIA DUDA Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterką tego odcinka jest Lidia Duda. 12:10 DUCH PETERA SELLERSA (THE GHOST OF PETER SELLERS) Film dokumentalny, 89 min, Cypr/USA, 2018 Reżyseria: Peter Medak Film dokumentalny na podstawie filmu "Ghost in the Noonday Sun", który Peter Medak wyreżyserował na Cyprze i Anglii w 1973 roku. W filmie wystąpili: Peter Sellers, Spike Milligan, Peter Boyle, Anthony Franciosa, Murray Melvin, a wyprodukował go John Heyman (World Film Services) i Columbia Pictures. Scenariusz był komedią piracką z XVII wieku. Oryginalny film "Ghost" został nakręcony głównie na Morzu Śródziemnym, na prawdziwych statkach, czego nikt wcześniej nie próbował. Zanim rozpoczęło się strzelanie, grecki kapitan miał dostarczyć statek piracki do portu we wspaniałej, siódmej dzielnicy - Kyrenii Century Harbour, ale był tak pijany, że rozbił statek o nabrzeże. 13:45 KACZKI CHRONIONE Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Barbara Bartman - Czecz Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Spośród kilkunastu gatunków kaczek w Polsce zaledwie populacja czterech z nich utrzymuje stałą liczebność. Pozostałe gatunki uznano za ginące, zagrożone i objęte ochroną. Film przedstawia różne gatunki kaczek w ich naturalnym środowisku, omawia zagrożenia i zwraca uwagę na sposoby ochrony. 14:10 MACIERZYŃSTWO W ŚWIECIE ZWIERZĄT - ODC. 1 MALUCHY (ANIMAL MUMS. BABIES) Cykl dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Alice Keens - Soper Serial BBC Worldwide prezentuje matki i macierzyństwo w świecie zwierząt. Matki, niezastąpione w życiu każdego z nas. Wśród zwierząt odgrywają równie wyjątkową rolę. Przed nami opowieść o najsilniejszej więzi w świecie przyrody. Od narodzin młodych do osiągnięcia przez nie samodzielności. Poznamy najbardziej niesamowite matki w świecie zwierząt. Od pierwszych chwil po narodzinach między matką a potomstwem tworzy się magiczna więź. Samica pomaga maleństwu stawiać pierwsze kroki. Potrafi wykarmić zgłodniałą czeredkę i wszelkimi sposobami będzie ochraniać swoje młode. Niezwykła relacja między matką a jej potomstwem, najsilniejsza więź w świecie zwierząt, istnieje już od porodu. Jagnię za chwilę pozna najważniejszą owcę w swoim życiu - matkę. Samice królika zwykle porzucają swoje młode po czterech tygodniach, by ponownie się rozmnażać. W pierwszym dniu po narodzinach młoda żyrafa potrafi nie tylko chodzić, ale i galopować. 15:10 NIEOCZEKIWANI ZWIERZĘCY GOŚCIE (ANIMALS UNEXPECTED) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Tim Scoones Film dokumentalny o zwierzętach, które żyją w najmniej typowych dla nich miejscach. Od niedźwiedzi w basenach po drapieżniki żyjące w sercu Nowego Jorku - ten film przedstawia najdziwniejsze i najbardziej nieoczekiwane inwazje zwierząt na świecie. To człowiek przenosi stworzenia z kontynentu na inny kontynent, nasze miasta i wioski wdzierają się do dzikich ekosystemów, mieszamy szyki w środowisku naturalnym. Poznamy afrykańskie hipopotamy żyjące szczęśliwie w Ameryce Południowej, północnoamerykańskie szopy atakujące stolicę Niemiec, Berlin oraz rzadkie ssaki morskie gromadzące się na wodach wokół elektrowni. Nasze miasta powodują dalsze zmiany w fizyczności zwierząt podchodzących pod ludzkie domy: można powiedzieć, że przyspieszamy ewolucję. Mimo że nasze działania przynoszą zwierzętom wiele szkód, to niesamowite, jak niektóre z nich znalazły schronienie w najmniej prawdopodobnych miejscach. 16:10 LABORATORIUM LUDZKICH ZACHOWAŃ CZĘŚĆ 1 (MEET THE HUMANS EP. NOSTALGIA TRIP) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Michael Mosley Cykl filmów dokumentalnych, stawiających ludzkie zachowania pod lupą. Pewien wiejski dom zostaje wyposażony w kamery monitorujące grupę nieświadomych badanych, zaproszonych do wzięcia udziału w różnych zajęciach grupowych, od nocy dla samotnych po niezręczny weekend integracyjny. Z wnętrza sekretnego pokoju obserwacyjnego prezenter Michael Mosley i eksperci analizują każdy ruch uczestników. W pierwszym odcinku zajmiemy się nostalgią. Wspomnienia to zapis naszych życiowych doświadczeń. Z czasem wspomnienia coraz bardziej określają, kim jesteśmy. Do jakiego stopnia wpływają na obecne zachowania? Jaki mają wpływ nie tylko na umysł, ale też na ciało? Chcemy sprawdzić, czy proces starzenia można spowolnić, a nawet odwrócić dzięki zanurzeniu się we wspomnieniach z młodości. Zebrano grupę ludzi, którzy w tym pomogą. Nie mogą wiedzieć, co jest naszym celem. Najlepszą przykrywką będzie szkolne spotkanie po latach. 17:10 UKRAIŃCY - ODC. 6. ALEKSANDRA SASZA SIDORENKO (BOKSERKA) Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Obserwujemy, jak stawiają pierwsze kroki w obcym kraju i starają się zbudować swoje życie od nowa. Przyglądamy się tym, którzy w Polsce są tylko na chwilę, chcą szybko zarobić i wrócić, by pomóc swoim rodzinom. Śledzimy także losy tych, którzy w Polsce się już zadomowili. Prowadzą z powodzeniem firmy, odnoszą sportowe i artystyczne sukcesy. Towarzyszymy im w ich codziennym życiu, w doświadczaniu wojny, w chwilach zwątpienia i radości, stawiającym czoła odmiennej i często niezrozumiałej, polskiej rzeczywistości. Serial "Ukraińcy" to okazja do przejrzenia się w oczach sąsiadów, z którymi łączy nas kulturowa bliskość, a dzieli często trudna historia. Towarzyszymy im w wizytach u ich rodzin w Ukrainie. Wspólnie z nimi gościmy ich bliskich i przyjaciół w Polsce. Opowiedzą nam historię serc rozdartych między dwoma krajami graniczącymi ze sobą od zarania dziejów. 18:00 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 8. TRADYCJA Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Konrad Zagórski Prowadząca: Lena Urbańska Seria podróżnicza, niemająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Spróbujemy wejść głębiej w tkankę społeczeństwa, zanurzymy się w bałkańskim kotle, czyli mieszance religii, wyjątkowych kultur i ich burzliwej historii. W każdym odcinku będziemy skupiać się na wybranym zagadnieniu współczesnych Bałkanów. Zagadnienia te będą przedstawione poprzez kilku lokalnych bohaterów, którzy przybliżą nam swoją kulturę i opowiedzą o swojej działalności. Jest to seria skupiająca się na człowieku, opowiadająca o regionie przez poznanie ludzi. To seria o podróżach poza utartym szlakiem. 18:30 POLSKIE DZIEDZICTWO - ODC. 8 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson W tym odcinku Stefan Tompson odwiedzi Litwę. Swoją podróż rozpocznie od miejscowości Birże będącej niegdyś w posiadaniu rodu Radziwiłłów. Zamek jednej z dawnych stolic księstwa litewskiego gościł znamienite osobistości, ale także był świadkiem bitew i przedmiotem grabieży. Zamek ma też swoje miejsce w polskiej literaturze. To tutaj trafił pan Wołodyjowski wraz z Zagłobą w powieści Henryka Sienkiewicza. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 128 KONIN Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Józefina Moczyńska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Na trasie wędrówki Tomasza Bednarka pojawia się Konin, malowniczo położone miasto w centrum Polski. Niegdyś znajdowało się na trasie ważnego szlaku bursztynowego, łączącego imperium rzymskie z wybrzeżem Bałtyku. Spacer po Koninie warto rozpocząć od Bulwaru Nadwarciańskiego - znajdują się tu tarasy widokowe, dwa amfiteatry, przystań pasażerska, deptak, ścieżka rowerowa oraz łąka rekreacyjna z oczkiem wodnym. Spacerując nie sposób przeoczyć białego kompleksu budynków z charakterystyczną ceglaną wieżą nazywanego "Białą fabryką". Obiekty dawnej fabryki maszyn i narzędzi rolniczych należały do Edwarda Reymonda Szwajcara, który osiedlił się w Koninie w drugiej połowie XIX wieku, a jego zakłady w tamtym czasie były jednym z największych pracodawców w tej części Wielkopolski. Na lewym brzegu Warty, na miejscu średniowiecznego miasta, znajduje się konińska starówka. Otoczona jest wspaniałymi zabytkami architektury sakralnej i mieszczańskiej, które przetrwały do dnia dzisiejszego, a większość prawie w nienaruszonym stanie. Ważne zabytki to kościół świętego Bartłomieja, w którego murach modlił się Władysław Jagiełło oraz niezwykły słup o wysokości ponad dwóch i pół metra. Pochodzący z XII wieku jest najstarszym zachowanym i opatrzonym inskrypcją znakiem drogowym w Europie Środkowo - Wschodniej i unikatem na skalę światową. Konin szczyci się również własnym minizoo oraz bogatymi tradycjami szermierczymi. Trenujący tutaj zawodnicy zdobywają liczne medale we wszystkich kategoriach wiekowych. 19:40 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 9 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Dorota Sokołowska, dziewczyna, o której się mówi. Chodziła do polskiej szkoły w Wilnie (ale swoje dziecko posłałaby do litewskiej). Maturę zdała jako jedna z najlepszych uczennic w całym kraju. Jest studentką Instytutu Stosunków Międzynarodowych i Nauk Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego (bo uważa, że na studia na najlepszych uczelniach świata ma jeszcze czas). Prowadzi audycję w litewskim państwowym radiu LRT i nie wyklucza, że kiedyś zostanie prezydentką Litwy. 20:10 KRÓLEWSKI POCIĄG (THE ROYAL TRAIN) Film dokumentalny, 92 min, Austria/Rumunia, 2019 Reżyseria: Johannes Holzhausen Nostalgiczna podróż przez Rumunię pociągiem, a jednocześnie filmowa wyprawa zarówno w przeszłość, jak i teraźniejszość tego wschodnioeuropejskiego państwa. To również prezentacja rojalistów w postkomunistycznej republice. Raz w roku specjalny pociąg wyrusza w podróż po rumuńskich wsiach. Na jego trasie gromadzą się tysiące ludzi, aby entuzjastycznie witać i kibicować niektórym potomkom ostatniego króla Rumunii. Podróżowanie odbywa się w historycznych wagonach. Rumunia. Przez czterdzieści lat kraj komunistyczny. Przedtem monarchia przez niespełna stulecie. Jej ostatnim królem został młody Michał Pierwszy. W 1947 r. komuniści zmusili króla Michała do opuszczenia kraju. Wyjechał pociągiem. Udał się na wygnanie do Szwajcarii. W 1989 roku w Rumunii wybuchła rewolucja. Kraj stał się republiką demokratyczną. Jednak rząd postkomunistyczny nie pozwolił królowi na powrót do kraju. Wiekowy monarcha żyje nadal na wygnaniu w Szwajcarii. Córka króla, księżniczka Małgorzata i jej mąż Radu mieszkają w Rumunii. Od lat, dzięki prywatnej fundacji, próbują przywrócić rodzinie dawną pozycję. Zwieńczeniem ich starań jest wznowienie tradycji podróży po kraju królewskim pociągiem. 21:55 KURATORZY (THE GUARDIANS) Film dokumentalny, 99 min, Kanada, 2018 Reżyseria: Billie Mintz Film dokumentalny o tym, jak starsi ludzie znikają w Stanach Zjednoczonych. Między innymi w Las Vegas, gdzie są uważani za niekompetentnych, starych i nieświadomych. Są oni usuwani z własnych domów, odurzani i przenoszeni do domów opieki wbrew woli. Ich autonomia zostaje skradziona, godność zniszczona, a oszczędności życia stopniowo zagrabione - wszystko bez ich zgody. To wielomilionowe oszustwo jest popełniane przez the Guardians - kuratorów, którzy mieli chronić tych najsłabszych. Kuratorzy to przedstawiciele potrzebujących pomocy lub niebędących w stanie samemu prowadzić swoich spraw. Podżegani przez sieć nieuczciwych sędziów, prawników i lekarzy, ci pseudoopiekunowie realizują pozbawiony skrupułów plan, udoskonalany przez 30 lat, który czerpie zyski z największego transferu bogactwa w historii. To bezlitosne nadużycia ze strony tych samych ludzi, którym powierzono ochronę najbardziej bezbronnych obywateli społeczeństwa. Obecnie w USA pod opieką kuratorów przebywa półtora miliona dorosłych. 23:45 UWIKŁANI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Lidia Duda Muzyka: Bartosz Straburzyński Film dokumentalny Lidii Dudy otrzymał srebrny medal w kategorii produkcji telewizyjnych na festiwalu w Nowym Jorku, został też nagrodzony na międzynarodowym festiwalu w Chicago. To historia kata i ofiary, a także opowieść o poszukiwaniu sprawiedliwości. Molestowany przez pedofila nastolatek trafił do zakładu zamkniętego za usiłowanie zabójstwa swego oprawcy. Moich bohaterów trudno jednoznacznie określić. Nie można powiedzieć, że ten jest dobry, a tamten zły. Oni balansują na granicy dobra i zła. Zmieniają się rolami, raz jeden jest ofiarą, a chwilę później staje się katem"mówiła reżyserka w jednym z wywiadów. Zły dotyk pojawił się w życiu Maćka ponad dekadę temu. Po kilku latach chłopak doszedł do wniosku, że sprawiedliwości nie stało się zadość i postanowił sam wymierzyć karę. Bohaterowie zamienili się rolami. Ofiara została mścicielem, a prześladowcy przypadła rola ofiary. Film pokazuje, kim są dzisiaj bohaterowie tego dramatu i jakie ponieśli konsekwencje swoich czynów. To film o przypadku, który zmienia całe życie i wikła w historię, która zdaje się nie mieć końca. W filmie "Uwikłani" reżyserka porusza problem pedofilii. Nie jest to jednak tylko pokazanie problemu z zewnątrz, ale próba dotarcia do wnętrza bohatera, a także analiza psychologiczna zjawiska. Autorka dokumentu mówi, że jest to film o zbrodni i karze, i o sprawiedliwości. Film o przypadku, który dramatycznie zmienia nasze życie. Film o życiowych wyborach i ich konsekwencjach. 00:45 ZIEMIA BEZDOMNYCH Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marcin Krawczyk Jest to projekt filmu poświęcony ludziom bezdomnym, którzy od 2007 roku budują jacht pełnomorski. Ich celem jest ukończenie budowy jachtu i wypłynięcie w półtoraroczny rejs dookoła świata. Ideę zaszczepił w nich kamilianin ojciec Bogusław, który zmarł w 2009 roku. Pomysł na budowę jachtu i opłynięcie nim świata stał się tym największym wyzwaniem dla jego podopiecznych. Misja trwa, bezdomni z kapitanem realizują wspólne marzenie, nie tylko po to, by przełamać stereotyp bezdomności, ale przede wszystkim, by pomóc samym sobie. Czy uda się dokończyć rozpoczęte dzieło co daje siłę i motywację do kontynuowania wzniosłej idei. 01:50 LIDIA LWOW - EBERLE. PRO MEMORIA Film dokumentalny, 37 min, Polska, 2022 Reżyseria: Dorota Kania Film opowiada tragiczną, a zarazem piękną, bo będącą hołdem najwyższym wartościom moralnym i narodowym, historię bohaterki Armii Krajowej w czasie II wojny światowej i okupacji sowieckiej w Polsce. W filmie przedstawiono losy Lidii Lwow - Eberle oraz to, jaką była osobą, widzianą oczyma córki, towarzyszy broni i przyjaciół. Osobiste relacje są wzbogacone o merytoryczną ocenę i opis działalności głównej bohaterki. Punktem wyjścia jest spotkanie kombatantów po latach w Juracie. Lidię Lwow - Eberle poznajemy dzięki rozmowom z jej córką, Justyną Eberle, oraz z Wandą Czyżewską - Bortkiewicz ps. "Basia". Jednocześnie historia dzielnej sanitariuszki pokazuje nam dramat polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, a później podziemia antykomunistycznego i jednego z największych przywódców mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszko", z którym była związana. W filmie wykorzystane są sceny fabularne, ukazujące najbardziej dramatyczne momenty w życiu głównej bohaterki. Materiały archiwalne pozwolą poczuć tamten czas w fotografiach, nagraniach audio. 02:40 DRUGA STRONA PLAKATU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Marcin Latałło Muzyka: Agim Dżeljilji Historia polskiego plakatu pokazana na przykładzie młodych studentów z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Krakowie. Pozycja polskiego plakatu na tle innych krajów. Ania ma zaprojektować plakat do tego filmu. Jest to niemałe wyzwanie, gdyż w przeciwieństwie do współczesnych plakatów, których głównym zadaniem jest sprzedaż, jej plakat powinien odzwierciedlać bogatą kulturę polskiej szkoły plakatu. W powojennej polskiej rzeczywistości, kiedy ulice miast były szare, a analfabetyzm powszechny, plakat był nie tylko najlepszą formą przekazu, ale również jedynym kolorem w krajobrazie polskich miast. To właśnie w tym miejscu, gdzie cenzura znacznie ograniczała możliwości wyrażania artystycznych wizji, plakat stał się sztuką niezwykle ekspresywną, a zarazem subtelną. Polska szkoła plakatu zainicjowała nurt artystyczny, który zmienił kulturę plakatu w całej Europie.