TVP Historia Wtorek, 10.05.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1883 - pierwsza operacja usunięcia wyrostka robaczkowego (w Kanadzie); 1933 - Niemcy palą książki autorów zakaznych przez nazistów; 1951 - KC PZPR przygotowuje listę książek do usunięcia z bibliotek; 1981 - pierwszy jawny kiermasz wydawnictw bezdebitowych; 07:10 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 7/13 - TAJEMNICA AZJI Serial historyczno - przygodowy, 27 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Mieczysław Pawlikowski, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Magdalena Zawadzka, Ludwik Benoit, Daniel Olbrychski, Tadeusz Schmidt i inni Do Chreptiowa przyjeżdża ojciec pana Michałowego porucznika, Adama Nowowiejskiego. Towarzyszy mu córka Ewa. Stary Nowowiejski rozpoznaje w Azji młodzieńca, którego znalazł przed laty w stepie i wychowywał we własnym domu. Kiedy młodzieniec zaczął romansować z Ewą, rozgniewany szlachcic uczynił zeń niewolnika. Azja wkrótce zbiegł. Teraz stary Nowowiejski żąda, by wrócił do niego - jako niewolnik. Tatar w pierwszej chwili nie przyznaje się do niczego. Niebawem zmienia zamiar - z dumą wyznaje, że on właśnie jest Azją, synem wielkiego tatarskiego wodza, Tuhaj - beja. 07:40 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 8/13 - AZJA, SYN TUHAJ - BEJA Serial historyczno - przygodowy, 27 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak W Chreptiowie z Azją pertraktuje wysłannik hetmana Sobieskiego, podstoli Bogusz. Chce, by Azja przeciągnął na stronę Rzeczypospolitej liczne oddziały tatarskie. Azja żąda jednak, by za to uczyniono go hetmanem tatarskim - ten warunek jest nie do przyjęcia dla hetmana. Tymczasem Basia próbuje doprowadzić do powrotu uczuć, jakie łączyły przed laty Azję i Ewę Nowowiejską. Nie wie, że Tatar kocha tylko ją i wciąż o niej marzy. Ale doskonale maskuje swoje prawdziwe uczucia i wyprowadza wszystkich w pole. 08:40 HISTORIA POLSKI - KOCHAĆ CZY NIENAWIDZIĆ Film dokumentalny, 47 min, Polska 2008 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Domaradzki Zdjęcia: Kamil Domaradzki Muzyka: Wojciech Konikiewicz W latach 1947 - 1952 do Australii przybyło ok. 65 tys. polskich emigrantów - byłych żołnierzy, którzy walczyli na różnych frontach: tych z II Korpusu gen. Andersa spod Monte Cassino, z I Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego spod Arnhem, I Dywizji Pancernej gen. Maczka walczącej w Holandii, lotnicy RAF - u ze słynnych Dywizjonów 301 i 303 uczestniczący w bitwie o Anglię, żołnierze Samodzielnej Brygady Karpackiej i Brygady Strzelców Karpackich, którzy wsławili się pod Tobrukiem, żołnierzy AK, a także zesłańców syberyjskich i robotników przymusowych wywiezionych do Niemiec. Koniec wojny zastał ich na zachodzie Europy. Chcieli wracać do Polski, ale z kraju, za którym bardzo tęsknili, dochodziły niepokojące wieści o poczynaniach nowej, komunistycznej władzy, traktującej przybyszy z Zachodu jak szpiegów i wrogów. Nawet najbliżsi odradzali zdemobilizowanym żołnierzom powrót do kraju, choć wiedzieli, że może to oznaczać, iż więcej ich już nie zobaczą. Tysiące młodych mężczyzn, niedawnych bohaterów i wyzwolicieli, musiało więc poszukać sobie nowej ojczyzny, zwłaszcza że rząd polski odebrał im obywatelstwo. Wielka Brytania i Francja nie były w stanie wszystkich wchłonąć, Stany Zjednoczone stawiały emigrantom wysokie wymagania dotyczące wykształcenia, zawodu, znajomości języka, których ci często jeszcze bardzo młodzi ludzie nie byli w stanie spełnić. Kanada żądała zaproszeń. Pozostawała Australia kusząca ogłoszeniami, że potrzebuje rąk do pracy przy budowie zapór, kolei, dróg. Tym sposobem tysiące Polaków trafiły na antypody. Australia, o której właściwie nic nie wiedzieli, okazała się piękna, egzotyczna, ale też dała im ostrą szkołę życia. Emigrantów wysłano do obozów na Tasmanii, gdzie w prymitywnych warunkach, w surowym klimacie, harując po 10 i więcej godzin dziennie, musieli odpracować przynajmniej dwa lata, żeby móc ubiegać się o prawo stałego pobytu. Ciężkie warunki i osamotnienie z dala od domu silnie integrowało przybyłych tam Polaków. Te mocne więzi i zawarte wówczas przyjaźnie przetrwały także później, gdy z nowymi dokumentami mogli już osiedlać się w dowolnym miejscu, zakładać rodziny, budować domy. Z tamtych czasów przetrwały tam do dziś zwarte skupiska polonijne kultywujące ojczyste tradycje, język, zwyczaje. Zresztą polscy emigranci - jak sami opowiadają przed kamerą, wspominając swe australijskie początki - długo nie mogli się oswoić z nowym miejscem, żyli na walizkach, z myślą o powrocie. Dopiero po 1953 r. uświadomili sobie, że czas wreszcie zapuścić w Australii korzenie. Mimo to dla sędziwych już dziś kombatantów ich ojczyzną pozostaje Polska, a Australia jest tylko "wygodnym miejscem pobytu", które nie wiadomo - kochać czy nienawidzić. Bo przecież przygarnęła tułaczy, ale drugą Polską stać się nie może. Znacznie lepiej odnajduje się na antypodach drugie i trzecie pokolenie Polaków, nieobciążone doświadczeniami historycznymi, dużo lepiej wykształcone, w pełni zintegrowane. Co nie znaczy, że ci młodsi zapomnieli o kraju ojców. Obecnie do polskich korzeni przyznaje się ponad 130 tys. obywateli australijskich. 09:35 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 2 (ENIGMA CZ. 2) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Maciej Mikołajczyk, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Tomasz Borkowski, Piotr Kaźmierczak, Mariusz Zaniewski, Krzysztof Warunek, Waldemar Obłoza, Wojciech Błach, Mirosław Zbrojewicz, Arkadiusz Janiczek Druga część czteroodcinkowego widowiska, przedstawiającego okoliczności złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy. Wszyscy uznali bowiem, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:25 LUFTWAFFE 39: ZBRODNIA NIEUKARANA. Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Geremek Film dokumentalny ukazujący okrucieństwo wojny z punktu widzenia niemieckich pilotów bombardujących polskie miasta. 11:20 POLSKA ŚRÓDZIEMNOMORSKA - ODC. 6 - KASZUBSKA ŻURAWINA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Muzyczuk Scenariusz: Michał Muzyczuk Wykonawcy: Jolanta Kleser (prowadzący) Magazyn kulinarny, w którym dowiemy się, jak połączyć lubianą, śródziemnomorską kuchnię z lokalnymi, rdzennie polskimi produktami. W każdym odcinku razem z prowadzącą, Jolą Kleser odwiedzimy inny region Polski, w którym dowiemy się, jak używać dobrych, lokalnych i dobrze nam znanych produktów do przygotowania dań kuchni śródziemnomorskiej. W tym odcinku odwiedzimy Kaszuby. Na tamtejszych torfowiskach tworzących wyjątkowy mikroklimat rośnie rubinowa, polska żurawina, która stanowić będzie kulinarną inspirację Joli. 11:50 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 5 FILOLOG I GWOŹDZIE Serial historyczny, 64 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Grażyna Szapołowska, Marek Bargiełowski, Ewa Lemańska, Jerzy Bończak, Aleksander Gawroński, Andrzej Krasicki, Ryszard Pietruski, Henryk Boukołowski Rok 1848 - Wiosna Ludów. Na fali patriotycznych zrywów powstaje w Poznaniu Polski Komitet Narodowy. Naczelnym wodzem oddziałów powstańczych zostaje mianowany Ludwik Mierosławski. Franke, pruski policjant, ucieka z Poznania i szuka pomocy u swego kuzyna, Janka Frankowskiego. Powstanie jednak upada. Na terenie Poznańskiego coraz większą popularność zyskuje młody naukowiec, Hipolit Cegielski. Widząc, że zrywy zbrojne nie doprowadzą do wyzwolenia kraju, staje się on rzecznikiem idei, że dla Polaków jedyną drogą ratunku jest rzetelna praca. Orędownikiem tego programu był Karol Marcinkowski - za jego namową Cegielski otworzył sklep z materiałami żelaznymi. 13:10 GUŁAG - SZCZYT I UPADEK. ODC. 3/3 (GULAG, THE STORY) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2019 Reżyseria: Patrick Rotman Niezwykle ważne polityczne, historyczne, ludzkie i gospodarcze zjawisko XX wieku, GUŁag, represyjny system sowieckich obozów pracy przymusowej, pozostaje w dużej mierze nieznany. Historia GUŁagu jest długa, złożona i pod wieloma względami specyficzna. Seria pokazuje funkcjonowanie GUŁagu od czasów rewolucji z 1917 roku do rządów Gorbaczowa, przez wojnę domową w Rosji, okres wielkiego terroru, II wojnę światową, zimną wojnę i śmierć Stalina. Widzowie dowiedzą się, kiedy i dlaczego ZSRS stworzył system obozów pracy przymusowej, w którym miliony ludzi wykonywały niewolniczą pracę często kończącą się śmiercią. Seria przybliża losy zarówno katów, jak i ofiar na podstawie wcześniej niepublikowanych materiałów archiwalnych i badań znanych historyków i ekspertów. 14:15 TRAPERZY, KTÓRZY ZBUDOWALI AMERYKĘ - ODC. 1/4 (MEN WHO BUILT AMERICA, THE FRONTIERSMEN) Film dokumentalny, 79 min, USA, 2018 Reżyseria: John Ealer, Johnny Saint - Ours Na tysiącach mil surowej, nieujarzmionej ziemi ludzie innego pokroju niż ojcowie założyciele Ameryki toczyli swoją rewolucję. Przez ponad 70 lat parli w nieznane w nadziei, że ta wielka kraina kryje skarb, który stanie się ich udziałem, jeśli przeżyją. Ich marzeniem było przekształcenie puszczy w kraj Stany Zjednoczone Ameryki. Seria "Traperzy, którzy zbudowali Amerykę" opowiada o formatywnym okresie historii Stanów Zjednoczonych - od czasów wojny o niepodległość do kalifornijskiej gorączki złota, jednocześnie w fabularyzowanych fragmentach przybliżając losy najbardziej ikonicznych postaci: Daniela Boone ' a, Lewisa i Clarka, Davy ' ego Crocketta, Tecumseha i Andrew Jacksona. Narratorem serialu jest Campbell Scott, reżyserem John Ealer, a producentem wykonawczym Leonardo DiCaprio. 17:05 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 9/13 - PORWANIE Serial historyczno-przygodowy, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Ze stanicy wyrusza wyprawa do Raszkowa. Ewce Nowowiejskiej towarzyszy niczego nie podejrzewająca Basia. Azja próbuje ją porwać, ale dzielna pani Wołodyjowska rani Tatara i salwuje się ucieczką. Okaleczony Azja mści się krwawo: podpala Raszków, zabija starego Nowowiejskiego, a jego córkę oddaje Tatarom. Tymczasem Basia po długiej, wyczerpującej wędrówce, u kresu sił dociera do stanicy. 17:35 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 10/13 - SMAK ZEMSTY Serial historyczno - przygodowy, 26 min, Polska 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Daniel Olbrychski, Mieczysław Pawlikowski, Mariusz Dmochowski, Tadeusz Schmidt, Bogusz Bilewski, Marek Perepeczko, Władysław Hańcza, Irena Karel, Ludwik Benoit, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Malawski, Józef Nowak Basia ciężko chora i zmęczona powoli dochodzi do siebie po strasznej drodze powrotnej do Chreptiowa. Tymczasem młody Nowowiejski jest pogrążony w rozpaczy po stracie ojca i siostry. Uprasza Wołodyjowskiego o powierzenie mu komendy nad oddziałem wypróbowanych żołnierzy. Jedzie z nimi w step na poszukiwanie Azji. Po wypatrzeniu obozowiska Tatarów ludzie Nowowiejskiego robią zasadzkę i napadają na nich w nocy. Tatarzy zostają wybici, a Azja ginie w mękach. 18:05 W PRLU - ŻYCIE KOLEJKOWE Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Kolejka przed sklepem czekająca na dostawę towarów jest wpisana w historię PRL. Od pierwszych powojennych chwil pod władzą Bieruta do ostatnich momentów rządów Jaruzelskiego. Kolejka to symbol gospodarki socjalistycznej, jej planowania i wiecznych niedoborów. Kolejki stały pod sklepami z żywnością. Stały po podstawowe artykuły higieniczne. I wreszcie stały nawet po dobra luksusowe. Wytworzyły specyficzną kulturę i własny, spontaniczny system organizacji społecznej (komitety kolejkowe, listy kolejkowe). Były maglem i salonem życia towarzyskiego dostępnym dla wszystkich. Wreszcie były najbardziej demokratycznym miejscem w PRL. Tu wszyscy musieli być równi, choć jak zawsze niektórzy próbowali być równiejsi. W programie udział biorą: Eliza Olczyk, dziennikarka, publicystka Piotr Dmitrowicz, historyk, dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego 18:35 RODZINY WYKLĘTYCH MAJĄ GŁOS - KS. JAN MAJOCHA Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Tadeusz Płużański Jan Majocha, żołnierz Żandarmerii Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, działającej na terenie Małopolski. W maju 1949 r. dowódca Stanisław Pióro Emir zdecydował o podziale oddziału na trzy grupy. Członkowie jednej, w tym ks. Władysław Gurgacz, zostali schwytani i skazani. Inna, z Emirem na czele, chciała dostać się przez Słowację na zachód Europy. Na skutek działań UB partyzanci wpadli w pułapkę. Trzech zginęło od kul, pozostali trafili do więzień, wśród nich m.in. Jan Majocha, który w czasie zasadzki został ranny. Skazany na śmierć, w więzieniu spędził ostatecznie siedem lat. Po wyjściu na wolność bezpieka utrudniała mu znalezienie pracy. O ojcu opowiada ks. Jan Majocha. 19:05 HISTORIA POLSKI - ŚNIĄC O OJCZYŹNIE DALEKIEJ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jolanta Roman - Stefanowska Opowieść o Polakach z Kazachstanu. Dramatyczne losy zesłańców i ich potomków poznajemy przez pryzmat losów głównego bohatera, jego rodziny i przyjaciół. Michał Szyszkowski urodził się i wychował w północnym Kazachstanie. Marzeniem jego było przyjechać na studia do Polski i tu zostać. Udało się to kilka lat temu. Ukończył Politechnikę Gdańską. W Polsce założył rodzinę i właśnie urodziło mu się trzecie dziecko. Z dumą mówi o sobie, że jest repatriantem. Dodaje, że jest także szczęściarzem. Jemu udało się to, o czym marzą tysiące młodych Polaków na Wschodzie. Bohater oprowadza nas po polskich wsiach Kazachstanu, pokazuje warunki, w jakich się tu żyło i żyje. Opowiada o walce o utrzymanie polskości i wiary katolickiej. Film jest wzruszającą opowieścią o ludziach, których okrutny wiatr historii i stalinowskie represje rzuciły w bezludny step, by tam zginęli. Oni jednak przeżyli. I każdego dnia śnią o Ojczyźnie dalekiej. 19:40 CHODŹCIE Z NAMI Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ewa Żmigrodzka - Zwolińska, Krzysztof Zwoliński Scenariusz: Ewa Żmigrodzka - Zwolińska, Krzysztof Zwoliński 1 maja 1982 roku w Gdańsku i innych miastach odbył się kontrpochody. Skalą wydarzenia były zaskoczone nie tylko władze partyjne, ale także podziemna "Solidarność", która pochodu nie organizowała. Jednym ze spontanicznie wyłowionych organizatorów pochodu był Edward Janus. 35 lat po tamtych wydarzenia warto przedstawić Edwarda Janusa i innych uczestników kontrpochodu pierwszomajowego z 1982 roku. 20:10 PERSOWIE. HISTORIA IRANU - ODC. 1/3 (PERSIA: A HISTORY OF IRAN) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Samira Ahmed Dzięki tej serii widzowie będą mogli odkryć fascynującą i skomplikowaną historię Persji, pierwszego imperium na świecie, które powstało w szóstym wieku przed Chrystusem i wywarło wielki wpływ na kulturę rzymską, bizantyjską i arabską. To świat królów i najeźdźców, epickich poetów i wyjątkowych artystów. Twórców dokumentu najbardziej interesuje żywotność perskiej cywilizacji. Język farsi przetrwał wszystkie inwazje, rewolucje i religijne zawieruchy. Perską mowę i obyczaje przyjmowali Mongołowie, Turkmeni, Turcy i Afgańczycy. Islamizacji nie towarzyszyła arabizacja. Najeźdźcy zapożyczyli od Persów stroje, kuchnię, architekturę, administrację, nawet Aladyna i "Opowieści z tysiąca i jednej nocy". "Szahname", poetycki epos z przełomu X i XI wieku, do dziś jest publicznie recytowany, "Rubajaty" - wolnomyślicielskie wiersze Omara Chajjama stały się bestsellerem na Zachodzie 800 lat po śmierci autora. Kopuła meczetu w Isfahanie swego czasu była największa na świecie. Persowie mieli nawet swojego Machiavellego, który napisał podręcznik dobrego rządzenia. Jeden z szachów zajął Delhi i zasiadł na Pawim Tronie, lecz kres imperialnym ambicjom położyły europejskie potęgi. XX wiek zajmuje w tym cyklu zaledwie siedem minut i to głównie w kontekście polityki historycznej Mohammeda Rezy Pahlaviego uważającego się za nowego Cyrusa. Od 40 lat, gdy władzę przejęli ajatollahowie, niewielu ludzi z Zachodu widziało Iran. Brytyjczykom udało się dostać pozwolenie na filmowanie. Narratorka, Samira Ahmed, rozmawia z tubylcami, przechadza się po bazarze, zagląda do klubu - siłowni. Perskie dzieje przedstawione są w porządku chronologicznym. Od starożytnych wykopalisk, pozostałości zigguratu w Czoga Zanbil, ruin Suzy i Persepolis. Ahmed odwiedza świątynię zoroastrian, w której płonie wieczny ogień, zachwyca się perską kaligrafią, ceramiką i rzemiosłem artystycznym. Atrakcyjności filmowi dodają orientalna muzyka i niesamowite krajobrazy. 22:00 LETNIE PRZESILENIE (UNSER LETZTER SOMMER) Dramat wojenny, 93 min, Polska/Niemcy, 2014 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Michał Rogalski Zdjęcia: Jerzy Zieliński Muzyka: Alexander Hacke Aktorzy: Filip Piotrowicz, Jonas Nay, Urszula Bogucka, Maria Semotiuk, Bartłomiej Topa, Steffen "Shorty" Scheumann, Agnieszka Krukówna Rok 1943. Polska prowincja. Wojna trwa już cztery lata. Po klęsce pod Stalingradem coraz młodsi Niemcy trafiają do armii. Tak w Polsce znalazł się Guido, wrażliwy, pochodzący z Hamburga siedemnastolatek. W obcej rzeczywistości próbuje stworzyć sobie azyl przed brutalnością wojny i prostackim światem jego starszych kolegów, żandarmów. Na zapomnianym przez wszystkich strychu słucha zakazanej muzyki - jazzu i oddaje się marzeniom. W tym samym czasie jego rówieśnik, Romek, po stracie ojca pomaga matce, pracując na kolei. Jako pomocnik maszynisty codziennie na bocznicy widzi rzeczy odebrane wywożonym do obozów zagłady Żydom. Nie rozumiejąc istoty tragedii, patrzy na to obojętnie. Kiedy nadarzy się okazja, stara się odebrać niemieckim żandarmom skradzione Żydom rzeczy, często nieprzydatne - jak stary gramofon. Nie ma charakteru bojownika. Bardziej zajmują go dziewczyny, a najbardziej Franka, córka zamożnego gospodarza. Ta sama wiejska dziewczyna podoba się Guido. Romek spotyka uciekinierkę z transportu, Żydówkę Bunię, którą najpierw, bojąc się konsekwencji, stara się za wszelką cenę odpędzić. Bunia nie chce odejść. Wie, że sama nie przetrwa. Szuka w rówieśniku ratunku. Z czasem rodzi się między nimi więź. Zagubiony Guido zbliża się do Franki. Przy dźwiękach zabronionego jazzu kochają się na strychu. Kryjówkę odkrywa komendant. Guido musi wybrać - ratować siebie czy pomóc France? (filmpolski) 23:40 CZŁOWIEK ZE ZŁOTYM OBIEKTYWEM - MAREK KAREWICZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tomasz Radziemski Scenariusz: Tomasz Radziemski, Wojciech Fułek, Paweł Chmielewski Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Sławomir Pultyn, Paweł Figurski, Tomasz Radziemski Wykonawcy: Marek Karewicz, Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Marek Gaszyński, Stefan Kraszewski, Maciej Kosycarz, Przemysław Dyakowski, Piotr Metz "Człowiek ze złotym obiektywem" to portret najsłynniejszego polskiego fotografika, dokumentującego w szczególności świat muzyków jazzowych i rockandrollowych. Opowieść osadzona na tle społeczno - polityczno - obyczajowym, odwołująca się do realiów epoki PRL - u, począwszy od przełomu roku 1956, poprzez "małą stabilizację" epoki gomułkowskiej oraz gierkowską dekadę propagandy sukcesu, aż po lata 80. z solidarnościowym zrywem, stanem wojennym i ostatecznym upadkiem systemu w roku 1989. Autorzy stworzyli swoisty "portret artysty z czasów młodości", przypominając największe sukcesy Marka Karewicza jako fotografika, autora okładek płytowych i żywą legendę życia artystycznego oraz towarzyskiego, zwłaszcza lat 60. i 70. Naturalnym tłem opowieści o niecodziennym życiu i fotograficznej pasji Marka Karewicza jest PRL - owska rzeczywistość, której realia tak naprawdę uniemożliwiły światową karierę jednemu z najlepszych polskich fotografików muzycznych. W dokumencie znalazły się rozmowy z muzykami, menedżerami branży muzycznej, artystami, dziennikarzami, z przyjaciółmi Karewicza oraz samym bohaterem filmu. Wykorzystano fragmenty pierwszego festiwalu jazzowego w Sopocie, a także występów Ireny Santor (festiwal w Sopocie w 1966r.), Elli Fitzgerald (Warszawa 1965 r.), Milesa Davisa (Jazz Jamboree, Warszawa 1983 r.), Rolling Stones (Sala Kongresowa, rok 1967) czy wreszcie Dody (Sopot Festival 2009). Zmontowane w sposób dynamiczny wypowiedzi przeplatane wstawkami archiwalnymi, bogatą ikonografią oraz ujęciami inscenizowanymi tworzą oś narracyjną dokumentu. Ponadto wykorzystano autorskie zdjęcia Marka Karewicza, a także wcześniej nagrane autorskie materiały archiwalne oraz zdjęcia nakręcone w miejscach "kultowych" i ważnych dla bohatera całej opowieści. O Marku Karewiczu mówią: Irena Santor, Leszek Możdżer, Ewa Bem, Grzegorz Markowski, Wojciech Korda, Marek Gaszyński (dziennikarz muzyczny), Stefan Kraszewski (fotoreporter), Maciej Kosycarz (fotoreporter), Przemysław Dyakowski (jazzman, saksofonista), Franciszek Walicki (dziennikarz, menedżer), Piotr Metz (dziennikarz muzyczny). 00:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY POMNIK ODC. 240 Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki, Ewelina Lachowska Zaginiony pomnik Znajdujemy się w Radomiu, na rozwidleniu dróg kolejowych w kierunku Warszawy. W tym miejscu w roku 1933 rozpoczęto budowę nowej linii kolejowej Radom - Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na pamiątkę tego wydarzenia półtora roku później postawiono tu pomnik. Przetrwał on lata okupacji, jednak na przełomie lat 40. i 50. XX wieku został zniszczony przez komunistów. Miejscowi regionaliści wyszli z inicjatywą, by pomnik powrócił na swoje miejsce. Im więcej uratujemy śladów naszej wspólnej przeszłości, tym bardziej oczywista i łatwa będzie narodowa identyfikacja kolejnych pokoleń Polaków. 01:05 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 2 (ENIGMA CZ. 2) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Maciej Mikołajczyk, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Tomasz Borkowski, Piotr Kaźmierczak, Mariusz Zaniewski, Krzysztof Warunek, Waldemar Obłoza, Wojciech Błach, Mirosław Zbrojewicz, Arkadiusz Janiczek Druga część czteroodcinkowego widowiska, przedstawiającego okoliczności złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy. Wszyscy uznali bowiem, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - STALINGRAD CZ 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego klęsce niemieckiej pod Stalingradem. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.