TVP Kultura Wtorek, 10.05.2022 09:00 CHCE SIĘ ŻYĆ Dramat, 106 min, Polska, 2013 Reżyseria: Maciej Pieprzyca Scenariusz: Maciej Pieprzyca Zdjęcia: Paweł Dyllus Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Kamil Tkacz, Dorota Kolak, Arkadiusz Jakubik, Anna Nehrebecka, Katarzyna Zawadzka, Mikołaj Roznerski, Anna Karczmarczyk, Janusz Chabior Na 37. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Montrealu w 2013 r. widownia przyjęła "Chce się żyć" owacjami na stojąco, a przypieczętowaniem sukcesu były festiwalowe nagrody jury i publiczności. Nie inaczej było tegoż roku w Gdyni, gdzie film również zdobył wielkie uznanie i został uhonorowany Srebrnymi Lwami oraz nagrodą publiczności. Poruszający obraz dedykowany pamięci przedwcześnie zmarłej dokumentalistki Ewy Pięty, autorki dokumentu "Jak motyl", który stał się inspiracją dla twórców "Chce się żyć". Bohaterem w filmie jest Mateusz, cierpiący na porażenie mózgowe. Podejmuje on walkę o godność i prawo do normalnego życia. Mimo choroby i trudności w komunikacji ze światem zewnętrznym, udowadnia wszystkim, jak wiele może zdziałać siła ludzkiego ducha. Urodził się z poważnym defektem. Lekarze nie dawali mu żadnych szans. Jego rodzice nie mogli się jednak pogodzić z lekarską diagnozą. Od początku wierzyli, że ich syn, mimo kalectwa jest w pełni sprawny intelektualnie. Mateusz dorasta w miłości, otoczony troskliwą opieką najbliższych. Ma też u swego boku wierną przyjaciółkę - mieszkającą w sąsiedztwie Ankę. Splot okoliczności sprawia jednak, że chłopiec musi przeżyć rozłąkę z rodziną. Zostaje umieszczony w specjalistycznym ośrodku. Nie poddaje się, próbuje walczyć o swoją przyszłość, choć jest mu bardzo ciężko. W końcu w jego życiu pojawia się iskierka nadziei. Wiele się zmienia, kiedy do ośrodka trafia młoda wolontariuszka. Ponadto pacjent zwraca uwagę lekarki pracującej nad eksperymentalnymi metodami leczenia porażenia. 11:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 9/24 Serial historyczno - sensacyjny, 56 min, 24 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Aby polski wywiad mógł podsunąć Abwehrze jako agenta porucznika Sylwka Madeja, Graba oznajmia Zimmerowi, że jego kolega ze Sztabu WP w Krakowie leczy się w sanatorium. Polski wywiad spreparował chorobę Wałygi jako podstęp, tymczasem istotnie ciężko chory porucznik umiera. Abwehra daje się złapać na Madeja. Berlińska centrala Relke ma w Warszawie agenta, ps. "Monat". Zna on Madeja, jego hulaszczy tryb życia i rosnące (na polecenie Czarka) długi. Elsa Gurke (Szarotka) lokuje się w Warszawie i przyjmuje pracę w zakładzie fotograficznym. Polski wywiad obserwuje nagły i krótki pobyt Hoffmana z berlińskiej centrali, który spędza czas sam. Z ulicy do hotelu zabiera prostytutkę, potem wyjeżdża. Nikt nie zna sfotografowanej prostytutki Elsy. Ale na innym zdjęciu Relke mija Hoffmana. Wieczorem w klubie oficerskim krąży wieść, że Madej jest niewypłacalny, obecna tam Elsa bez trudu go uwodzi. Po miłosnej nocy proponuje mu 15 000 dolarów za współpracę z Abwehrą. 12:15 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 10/24 Serial historyczno - sensacyjny, 53 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Włodzimierz Maciudziński, Marek Lewandowski, Tomasz Budyta, Marian Dziędziel, Katarzyna Chrzanowska, Sławomir Orzechowski, Michał Pesek, Dariusz Jakubowski, Jan Monczka Polski wywiad śledzi każdy krok Elzy. Niezależnie od "zwerbowanego" przez nią Madeja, Czarek podsuwa jej inną drogą pocztę między sztabem WP a MSW. Chce wytropić łącznika Elzy z Berlinem. Tymczasem ona sama jedzie do Niemiec. Na granicy rewizja - pozornie rutynowa - wykrywa w jej bagażu ważne dokumenty dotyczące uzbrojenia armii polskiej. Polski wywiad nie przekazywał ich Elzie. Niemiecki też nie wie, od kogo pochodziły. Sąd skazuje Elzę na 15 lat. Madej w Pradze, w hotelu Palace, wymienia dokumenty sztabu WP na dolary. Potem schodzi do baru, gdzie obserwują go ucharakteryzowani Czarek i Zygmunt. Przez moment pojawia się w barze Relke. Czarek ukrywa przed nim twarz. 13:30 W RYTMIE KUBY (A TUBA TO CUBA) Film dokumentalny, 80 min, USA, 2018 Reżyseria: T. G. Herrington, Danny Clinch Scenariusz: T. G. Herrington Historia nowoorleańskiego zespołu Preservation Hall Jazz Band, który odtwarza swoje muzyczne korzenie. Zespół został założony na początku lat 60. XX wieku przez tubowego gracza Allana Jaffe. 15:05 LIST (LIST) Dramat, 48 min, Polska/Bośnia - Hercegowina, 2001 Scenariusz i reżyseria: Denijal Hasanovic Zdjęcia: Jacek Petrycki Aktorzy: Aldin Bakal, Boro Stjepanovic, Zaim Muzaferija, Amina Begovic, Dżehwa Hadzic, Aldin Mrso Pierwszy pełnometrażowy film fabularny Denijala Hasanovica, urodzonego w 1969 roku w byłej Jugosławii, absolwenta łódzkiej filmówki, który zamieszkał w Polsce. Na młodego twórcę "Listu" spadł prawdziwy deszcz prestiżowych wyróżnień: Złote Grono w konkursie filmów telewizyjnych w Łagowie, nagroda Prezesa Zarządu Telewizji Polskiej na festiwalu w Gdyni w 2001 r. , Nagroda Specjalna Jury w Koszalinie, Grand Prix - Poznańskie Złote Koziołki za uniwersalną wymowę i czystość przekazu filmowego, Nagroda Jury Dziecięcego "Morcinek" w Poznaniu, Nagroda im. Andrzeja Munka (przyznawana przez PWSFTViT), Grand Prix w Płowdiw, nagroda specjalna na Festiwalu Filmowym dla Dzieci i Młodzieży w Moskwie. Scenariusz "Listu" został nagrodzony w konkursie PWSFTViT i Programu 1. Jest to metaforyczna opowieść o wędrówce małego chłopca do pobliskiego miasteczka przez zniszczoną wojną Bośnię. Bohater filmu, kilkuletni Ado, mieszka wraz z matką i młodszą siostrą w osadzie dla uchodźców. Najlepszy przyjaciel Ado, Enes, stracił nogę podczas działań wojennych, porusza się o kulach. Chłopcy z sąsiedztwa, podobnie jak ich rówieśnicy na całym świecie, wolny czas spędzają kopiąc piłkę. Pewnego razu dochodzi między grupką wyrostków do bójki. Poszło o to, czy uznać gola strzelonego przez Enesa ręką. Kaleka broni się i w czasie szarpaniny jego kula zostaje złamana. W obawie przed domową awanturą Ado i Enes postanawiają szybko działać. Chcą napisać list do Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą o pomoc w uzyskaniu nowej kuli. Wysłaniem korespondencji z poczty w pobliskiej Lipnicy ma zająć się Ado. Zaczepia jadących do miasteczka, ale nikt nie traktuje jego prośby poważnie. Decyduje się więc wyruszyć w długą drogę sam, mimo wyraźnego nakazu matki, by pilnował siostry. W drodze mały Ado spotyka rozmaitych ludzi. A gdy w końcu dociera do Lipnicy, okazuje się, że list został zniszczony. 16:05 WRÓŻBY KUMAKA (UNKENRUFE) Dramat, 94 min, Polska/Niemcy 2005 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz na podstawie powieści Guntera Grassa: Cezary Harasimowicz, Pawel Huelle, Klaus Richter Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Richard G. Mitchell Aktorzy: Krystyna Janda, Matthias Habich, Dorothea Walda, Bhasker Patel, Udo Samel, Marek Kondrat, Mareike Carrriere, Joachim Krol, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Mirosław Baka Nagrobek Daniela Gralatha, burmistrza XVIII - wiecznego Gdańska, jest niezwykły. Na płycie nagrobnej artysta umieścił wizerunki pięciu żon żywotnego włodarza. Ewenementem jest to, że wszystkie kobiety zostały przedstawione nago. Nagrobkiem interesuje się Alexander Reschke, niemiecki badacz sztuki i pisarz. W poszukiwaniu niezwykłego kawałka kamienia jesienią 1989 roku Alexander przyjeżdża do Gdańska. Przez przypadek traci środek lokomocji i bagaże. I choć w Gdańsku urodził się i wychował, błądzi po mieście, którego ulice od dawna mają polskie nazwy. Zbiegiem okoliczności Alexander poznaje Aleksandrę, konserwatorkę zabytków. Mimo początkowego nieporozumienia podczas wspólnie spędzonego wieczoru udaje się im znaleźć wspólny język. Oboje w młodości musieli opuścić rodzinne strony. Rodzice Aleksandry mieszkali niegdyś w Wilnie. Przesiedleni do Gdańska, nigdy nie zapomnieli o ziemi ojczystej. Następnego dnia Alexander jest świadkiem śmierci starej Niemki. Dowiaduje się, że jedynym marzeniem zmarłej było zostać pochowaną w Gdańsku. Mężczyzna przypomina sobie wieczorne, zakrapiane rozmowy, podczas których półżartem wraz z Aleksandrą wpadli na pomysł założenia towarzystwa zapewniającego niegdyś wygnanym pochówek w ziemi ojczystej. Teraz postanawia zrealizować ten zamiar. Wraz z Aleksandrą zabiera się do pracy, razem pozyskują sponsorów. W skład rady nadzorczej wchodzą także duchowni, polski ksiądz i niemiecki pastor. Do polsko - niemieckiego grona dołącza również rodowita gdańszczanka, Erma Brakup. W końcu Polsko - Niemieckie Towarzystwo Cmentarne rozpoczyna działalność, zostaje założony Cmentarz Pojednania. Podczas gdy inicjatywa Alexandra i Aleksandry zyskuje na popularności, pomiędzy obojgiem kwitnie uczucie. Wkrótce jednak nad Towarzystwem zbierają się czarne chmury. Sukces zawrócił w głowach członkom rady nadzorczej, którzy myślą tylko o tym, jak sprawniej zarabiać pieniądze... 17:55 OWSZEM MAZOWSZE Magazyn, 21 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Strug Scenariusz: Adam Strug Bohaterem odcinka jest Piotr Kędziorek, polski etnograf, dziennikarz pracujący w Polskim Radiu od 1994 r, głównie związany z Programem II Polskiego Radia. Autor audycji o tematyce dotyczącej polskiej i zagranicznej muzyki ludowej oraz kultury tradycyjnej. W Polskim Radiu Programie Drugim jest redaktorem prowadzącym piątkowy magazyn "Źródła" oraz poranne audycje radiowe. Współtwórca Radiowego Centrum Kultury Ludowej oraz organizator i uczestnik ekspedycji do Polaków na obczyźnie, m.in. w Kazachstanie, Ukrainie, Rumunii, czy Gruzji. Cykl "Owszem Mazowsze" opowiada o ludziach żyjących na Mazowszu. To, co ich łączy, to twórczy obłęd, który uprawiają od koniunktury lub dekoniunktury. Adam Strug, polski śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, dziennikarz w swoim autorskim programie przybliża widzom niezwykłe postaci. 20:00 WSTĘP DO SPEKTAKLU "DOLCE VITA" Felieton, 6 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) Wstęp do spektaklu "Dolce vita" w reżyserii Leny Frankiewicz. Sztuka, jak piszą autorzy, inspirowana jest "Kartoteką" Tadeusza Różewicza i filmem "Dolce vita" Felliniego. Z reżyserką rozmawia Małgorzata Nieciecka - Mac. 20:05 DOLCE VITA Teatr, 65 min, Polska, 2016 Reżyseria: Lena Frankiewicz Zdjęcia: Łukasz Gutt P. S. C. Muzyka: Kamil Pater Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Agnieszka Żulewska, Julia Wyszyńska, Łukasz Ignasiński, Gabriela Muskała, Jan Frycz, Roma Gąsiorowska, Marcin Januszkiewicz, Tomasz Mycan, Katarzyna Herman, Tomasz Karolak, Natalia Łągiewczyk, Katarzyna Cynke Sztuka, jak piszą autorzy, inspirowana jest "Kartoteką" Tadeusza Różewicza i filmem "Dolce vita" Felliniego. Inspiracja dramatem Różewicza jest oczywista, chociaż czysto formalna. Poza kilkoma krótkimi cytatami z "Kartoteki", analogiczna jest przede wszystkim sytuacja, w jakiej zastajemy bohatera. Postanawia on spokojnie spędzić niedzielę we własnym łóżku. Jednak nie będzie mu to dane, bowiem przez jego mieszkanie przewinie się galeria postaci. Nawiązanie do Felliniego jest mniej dosłowne. Twórcy dramatu zadają sobie pytanie: kim mógłby być filmowy Marcello przeniesiony w polskie, współczesne realia? W efekcie powstaje, niepozbawiony humoru i krytycyzmu wobec bohatera, portret duchowy dzisiejszych trzydziestoparolatków. Dzisiejszy polski Marcello z "Dolce vita" jest nieźle sytuowany, realizuje się zawodowo, używa życia. A jednak czuje się wewnątrz pusty, wyjałowiony i nieszczęśliwy. Każde jego marzenie o stworzeniu lub przeżyciu czegoś wyjątkowego rozbija się o poczucie własnej pospolitości i niedojrzałości. Spektakl otrzymał II nagrodę za zdjęcia (Łukasz Gutt) podczas 1. edycji festiwalu TEATROTEKA Fest w 2017 roku. 00:15 MŁODA POLSKA - STACJA Film obyczajowy, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Arkadiusz Bartosiak Scenariusz: Arkadiusz Bartosiak, Kacper Wójcicki, Łukasz Suchocki Zdjęcia: Kacper Wójcicki Aktorzy: Konrad Wosik, Marianna Zydek, Stanisław Cywka Klemens prowadzi prowincjonalną stację benzynową, jednocześnie opiekując się autystycznym bratem i chorym ojcem. Pewnego dnia poznaje na stacji niebieskooką piękność, która wywraca jego życie do góry nogami. "Stacja" to ironiczna historia miłosna, opowiedziana z perspektywy dwóch braci, trzech bażantów, sparaliżowanego myśliwego, miejscowego macho i zniewalającej blondynki Marioli. (filmpolski) 00:50 PANORAMA KINA POLSKIEGO - RÓŻYCZKA Dramat, 113 min, Polska, 2011 Reżyseria: Jan Kidawa - Błoński Scenariusz: Maciej Karpiński, Jan Kidawa - Błoński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Andrzej Seweryn, Magdalena Boczarska, Robert Więckiewicz, Grażyna Szapolowska, Jan Frycz, Jacek Braciak, Krzysztof Globisz, Julia Kornacka, Jerzy Kamas, Władysław Kowalski, Aleksander Bednarz, Stefan Burczyk Na FPFF w Gdyni w 2010 Grand Prix, nagroda za dźwięk oraz za pierwszoplanową rolę kobiecą. Nagrody na festiwalach w Moskwie, Chicago, San Francisco i in. W 2011 Orzeł dla Roberta Więckiewicza za najlepszą główną role męską. Opowieść zainspirowana prawdziwymi wydarzeniami (m. in. historią Pawła Jasienicy i jego związku z Zofią O'Bretenny, drugą żoną, która po latach okazała się być donoszącą na niego agentką SB). Niebezpieczna gra uczuć między cenionym pisarzem, jego piękną młodą żoną oraz jej kochankiem, rozgrywająca się w burzliwych latach 60. Znany pisarz (Andrzej Seweryn) przeżywa romans z dużo młodszą od siebie, piękną kobietą (Magdalena Boczarska). Wbrew wywołującej oburzenie środowiska różnicy wieku, wykształcenia i pozycji intelektualista poślubia atrakcyjną "dziewczynę znikąd". Zaślepiony uczuciem nie podejrzewa, że ich kontrowersyjny związek może nie być kwestią przypadku. Nie wie, że jego partnerka od dawna spotyka się po kryjomu z innym mężczyzną (Robert Więckiewicz), z którym łączy ją nie tylko silna namiętność, ale i groźna intryga. Zaangażowana w niemoralny układ z agentem, przekazuje mu informacje mające służyć kompromitacji pisarza. Erotyczna fascynacja kochankiem stopniowo przeradza się w głębokie uczucie, choć kobieta zdaje sobie sprawę, że jest jedynie narzędziem w zaplanowanej akcji tajnych służb. 03:00 KINO NOCNE - CÓRY SZCZĘŚCIA (CÓRY SZCZĘŚCIA) Dramat, 114 min, Polska/Węgry/Niemcy 1999 Reżyseria: Marta Meszaros Scenariusz: Marta Meszaros, Maciej Karpiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Olga Drozdowa, Masza Petraniuk, Jan Nowicki, Olaf Lubaszenko, Ewa Telega, Igor Czerniewicz, Ewa Dałkowska, Eliza Ryciak, Maria Wilczyńska, Beata Fudalej, Katarzyna Bargiełowska, Monika Niemczyk, Krzysztof Globisz, Jan Wieczorkowski, Łukasz Nowicki, Marcin Chochlew, Katarzyna Zielińska i inni W ciągu kilkudziesięciu lat swojej reżyserskiej kariery Marta Meszaros zyskała miano specjalistki od filmów o kobietach i polityce. Ona sama odżegnuje się jednak od przypisywanych jej politycznych zainteresowań. Społeczne przewroty i dziejowe burze ukazuje wyłącznie dlatego, że nie sposób ich oddzielić od losów filmowych bohaterek. Meszaros, jedna z wybitniejszych współczesnych reżyserek europejskich, jest córką znanego węgierskiego rzeźbiarza, który zginął w rosyjskim łagrze. Ukończyła wydział reżyserii w moskiewskim WGiK - u. Później, już na Węgrzech, realizowała filmy dokumentalne i popularnonaukowe. W fabule debiutowała w 1968 roku "Dziewczyną". Do najważniejszych jej dokonań należą: "Adopcja" (Złoty Niedźwiedź na MFF w Berlinie w 1975 r.), "Dziewięć miesięcy", "One dwie", "Jak to w domu", "Anna", "Dziennik dla moich dzieci" (Nagroda Specjalna Jury w Cannes w 1984 r.), "Dziennik dla moich ukochanych" (Srebrny Niedźwiedź w Berlinie w 1987 r. , nominacja do Oscara rok później), "Dziennik dla mojego ojca i matki", "Siódmy pokój" (1995, historia o życiu i śmierci błogosławionej Edyty Stein, uhonorowana wyróżnieniem OCIC na MFF w Wenecji w 1995 r.). W 2004 roku nakręciła dramat "Niepochowany", a pięć lat później powstał melodramat "Ostatni raport Anny". Główna bohaterka "Cór szczęścia" to Natasza, nauczycielka angielskiego w prowincjonalnym rosyjskim miasteczku. Jej mąż niedawno stracił pracę, więc kobieta musi samodzielnie utrzymywać czteroosobową rodzinę. Nietrudno zgadnąć, że ma z tym spore problemy. Za namową przyjaciółki Wiery postanawia zatem wyjechać do Polski "na handel". Zabiera ze sobą córkę Maszę i rusza w drogę. Po męczącej podróży docierają wreszcie do Warszawy. Już następnego dnia rozpoczynają sprzedaż przywiezionego towaru na Stadionie Dziesięciolecia. Mijają kolejne, pracowite dni. Nataszę zaczynają niepokoić coraz częstsze zniknięcia Wiery. Wkrótce dochodzi do tragedii. Wiera zostaje zamordowana. Policja rekwiruje towar Rosjanek. Natasza wraz z córką zostają wyrzucone z pensjonatu, w którym mieszkały i na dodatek nie mogą opuścić Polski aż do końca śledztwa. Zrozpaczona kobieta decyduje się skorzystać z nieobyczajnej propozycji znajomego Polaka. Tymczasem swój przyjazd do Warszawy zapowiada mąż Nataszy wraz z drugą córką.