TVP Dokument Poniedziałek, 30.05.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - USKRZYDLONE ZWIĄZKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterami odcinka jest małżeństwo naukowców z Centrum Badań Ekologicznych PAN, dr Dariusz Bukaciński i dr Monika Bukacińska. Od dwudziestu lat obserwują gniazda kolonii mewy pospolitej. Głównym ich poligonem badawczym są wyspy i piaszczyste ławice w nurcie Wisły między Dęblinem i Kobylnicą. Przekleństwem mew pospolitych jest ich nazwa. Mało kto bowiem chce wydawać pieniądze na ochronę ptaka "pospolitego". Tymczasem ten gatunek mewy nie dość, że nigdy w Polsce liczny nie był, to ostatnio znalazł się wręcz na krawędzi wymarcia. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 60 BYCZYNA Magazyn, 21 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejna podróż Tomasza Bednarka prowadzi do Byczyny. To niezwykłe miejsce na mapie Polski, w którym historia sprzed setek lat stanowi tło dla codziennego życia jego mieszkańców. Byczyna jest miasteczkiem zwanym "opolskim Carcassone". Jego centrum otacza w pełni zachowany pierścień murów obronnych, a nad dachami domów górują od wieków wieże kościołów i baszt. To jedno z najmniejszych i najstarszych miast Śląska Opolskiego było świadkiem krwawej bitwy, która przesądziła o losach Polski. Dzisiejsza Byczyna to miejsce, do którego idealnie pasuje przysłowie: małe jest piękne. Urokliwe miasteczko, mimo że wielokrotnie było niszczone przez pożary, ma do dziś zachowany średniowieczny układ zabudowy z XIII wieku. W jego centrum znajduje się prostokątny rynek z barokowo - klasycystycznym ratuszem pośrodku. Choć całkowicie spłonął po zdobyciu miasta przez Armię Czerwoną w 1945 roku, dziś na nowo cieszy swoim XVIII - wiecznym kształtem, a to za sprawą pieczołowitej odbudowy z lat 60. minionego wieku. Niektórzy sądzą, że nad Byczyną unosi się dobry duch, dlatego naprawdę warto odwiedzić to małe miasto wielkiej historii! 07:00 DELFINY. URODA I MĄDROŚĆ (DOLPHINS BEATY BEFORE BRAINS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Graeme Duane Delfiny to niezwykłe morskie ssaki, które zamieszkują morza i wiele rzek strefy równikowej. Uważane są za bardzo inteligentne, lubiące się uczyć i przebywać z ludźmi. Wszystko to z powodu dość dobrze rozwiniętego mózgu. Są zwierzętami socjalnymi, a ich inteligencja jest oceniana wyżej niż szympansa. Potrafią pomagać nie tylko innym delfinom, które są ranne lub chore, ale także człowiekowi, znajdującemu się w potrzebie. Lubią występować, chętnie pokazują sztuczki. Polują wspólnie, ławicami. i otaczają szczególną opieką najsłabszych w stadzie. Ciekawy jest też sposób ich porozumiewania się, nazywany językiem delfinów. Posiadają zdolność echolokacji. Ilustracją jest wiele ciekawych podwodnych zdjęć, ponadto w filmie znalazły się interesujące wypowiedzi ekspertów, specjalistów w dziedzinie neurologii. 08:00 POWRÓT NA KSIĘŻYC (BACK TO THE MOON) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Charles - Antoine De Rouvre To był 20 lipca 1969 roku. Rakieta Apollo 11 wystrzelona została z wyrzutni z przylądka Canaveral, czekając na historyczną i szaloną misję. Po raz pierwszy wylądowała na powierzchni Księżyca, aby otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości. Przed ekranami telewizorów zasiadło kilkaset milionów widzów na całym świecie. Film powstał z okazji 50. rocznicy tego wydarzenia. Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 i zrealizowanych w latach 1966 - 1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Członkowie załogi: Neil Armstrong, Edwin Aldrin oraz Michael Collins postawili stopy na pokrytej pyłem powierzchni Srebrnego Globu. Następnie przeprowadzili badania naukowe, ustawili amerykańską flagę i zebrali 21, 7 kilogramów kamieni, piasku i pyłu. Zadanie zrodziło się po słynnej deklaracji prezydenta Kennedy ’ego. W filmie raz po raz przeżyjemy kluczowe momenty tych 8 dni, 3 godzin, 18 minut i 35 sekund. Usłyszymy niesamowite komentarze i opinie o misji wysłania ludzi w kosmos i na Księżyc. Mieszkańcy świata właśnie uświadomili sobie, że ludzkość jest niezwykle krucha w bezmiarze kosmosu. Ten film to niezwykła podróż dokumentalna, prawdziwy powrót na srebrny glob, który w ostatnich latach ponownie stał się celem agencji kosmicznych. Wykorzystano archiwalia, wypowiedzi ekspertów i świadków tamtych, historycznych faktów. 09:10 OTCHŁAŃ ŻÓŁWIA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Limbus oznacza otchłań, pierwszy krąg dantejskiego piekła, do którego trafiały niewinne dusze nieochrzczonych. U wybrzeży dzikiej wyspy Borneo leży maleńki skrawek ziemi - Sipadan. Wysepka to wygasły wulkan, kształtowany w ciągu tysięcy lat przez lawę i pokolenia koralowców. Skrywa mroczną tajemnicę. We wnętrzu wyspy czas i natura ukształtowały niebezpieczną jaskinię. W podwodnej otchłani wypełnionej mrokiem drzemie śmierć. Jaskinia Żółwi ma swoich strażników, jednak można ich ominąć, pogrążając się w całkowitej ciemności. W 1989 roku do jaskini wpłynął zespół Jacques'a - Yves'a Costeau. Ze względu na ograniczenia techniczne spenetrowali jedynie część korytarzy. Nakręcili jednak niezwykły materiał. Tutaj najmniejszy błąd człowieka i zwierzęcia może kosztować życie. "Limbus Chelonidum" to pierwszy na świecie film dokumentalny w pełni odkrywający tajemnicę śmierci tysięcy istnień przez tysiąclecia historii jaskini. Dantejska podróż trójki płetwonurków prowadzi do konfrontacji z największą tajemnicą istnienia, jaką jest śmierć. Z Jaskini Żółwi nikt nie wychodzi takim, jakim był wcześniej. Film zdobył w 2014 r. specjalne wyróżnienie PC - Pro Category (dla profesjonalnych produkcji) na 18. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Podwodnych w Belgradzie. 10:05 MIASTA TĘTNIĄCE ŻYCIEM - ODC. 4 DELHI (WORLD’S BUSIEST CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Sarah Gibbs Hongkong, Meksyk, Moskwa i Delhi - najbardziej zatłoczone, skomplikowane i chaotyczne miasta na świecie. Od transportu i inżynierii po żywność i handel, najbardziej ruchliwe miasta świata podejmują logistyczne i społeczne wyzwania. To filmy o najbardziej kultowych megamiastach. Czwarta część zabiera nas do Delhi. Dwadzieścia sześć milionów ludzi według obliczeń. Pod względem liczby ludności drugie co do wielkości miasto świata. Pierwsza zasada jazdy po Delhi: nie dotykaj hamulca. Nie wolno przestać się przesuwać, nie zatrzymuj się nawet przed wjazdem na rondo, po prostu się wpasuj. Nie ma zbyt wielu przepisów drogowych. Żadnych. Poza jednym - klakson. Może to irytujące, ale musisz trąbić, żeby ludzie wiedzieli, że jesteś na drodze. Leżące w samym centrum północnych Indii Delhi jest bardziej regionem niż miastem. Zajmuje większą powierzchnię niż cała Belgia. Tak zwane Narodowe Terytorium Społeczne Delhi ma swój zurbanizowany rdzeń, z którego wciąż się rozrasta. Swoiste epicentrum stanowią historyczne, kamienne miasto Stare Delhi i sąsiadujące z nim New Delhi, wybudowane za czasów Indii Brytyjskich. Szacowana na dwadzieścia sześć milionów populacja zurbanizowanej części miasta jest większa niż łączna liczba ludzi w Australii. 11:00 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 20 NURKOWANIE Z NIEDŹWIEDZIAMI (AROUND THE SEA II) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2018 Reżyseria: Christian Lamontagne Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je ze względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:25 GOPR Reportaż, 22 min, Polska, 1986 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Materiał przedstawiający GOPR - jego członków, problemy, z którymi muszą borykać się w swojej codziennej pracy, a także nagrania z akcji ratunkowych. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe to organizacja prowadząca akcje ratownicze, szkolenia, zapobiegająca wypadkom na terenach górskich Polski. GOPR powstał w 1952 r. w Zakopanem z inicjatywy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W materiale spotkanie młodzieży z ratownikami GOPR. Wspomnienia ratowników z najbardziej zapamiętanych przez nich akcji ratunkowych. Procedury towarzyszące pracy ratowników GOPR. Liczne zdjęcia górskich krajobrazów oraz utrwalone na taśmie filmowej fragmenty akcji ratunkowych, m.in. zakończone sukcesem poszukiwania zaginionego czeskiego turysty. 11:55 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 1. ADRIATYK Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Seria podróżnicza, niemająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Spróbujemy wejść głębiej w tkankę społeczeństwa, zanurzymy się w bałkańskim kotle, czyli mieszance religii, wyjątkowych kultur i ich burzliwej historii. W każdym odcinku będziemy skupiać się na wybranym zagadnieniu współczesnych Bałkanów. Zagadnienia te będą przedstawione poprzez kilku lokalnych bohaterów, którzy przybliżą nam swoją kulturę i opowiedzą o swojej działalności. Jest to seria skupiająca się na człowieku, opowiadająca o regionie przez poznanie ludzi. To seria o podróżach poza utartym szlakiem. 12:25 POLSKIE DZIEDZICTWO - ODC. 1 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Cykl dokumentalno - historyczny o polskim Dziedzictwie Kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostanie widzom historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane będą najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawią ich historię, a także ciekawostki i legendy dotyczące pokazywanych miejsc. Zamierzają też przybliżyć historię Polaków na danym terenie i zachęcić każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego Dziedzictwa Kulturowego na Kresach Wschodnich. W pierwszym odcinku programu Stefan Tompson oprowadzi nas po zamku w Olesku. Poznamy historię tego niezwykłego miejsca oraz jego mieszkańców, wśród których znalazł się jeden z najwybitniejszych polskich królów, nazywany przez Osmanów pogromcą półksiężyca. Spacer po zamku będzie opowieścią zarówno o czasach jego świetności, ale także chwilach, w których popadał w ruinę. 13:05 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 14 Telenowela dokumentalna TVP, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 13:35 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 15 Telenowela dokumentalna TVP, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 14:05 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - WYSPA DIABŁA (AUSTRALIA’S WILD PLACES. THE ISLAND OF THE DEVIL) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Między Australią a Antarktydą, smagana przez Ryczące Czterdziestki, leży Tasmania - największa i najdziksza wyspa przybrzeżna Australii. Nawet w środku lata silny wiatr zachodni wiejący wokół Antarktyki może przynosić sztormy, a niekiedy opady śniegu. Wyspa trwa tu jednak niewzruszenie, jakby na przekór niszczycielskim żywiołom. Urwiste góry tworzą wyjątkowe środowisko, w którym do dziś przetrwały pozostałości zaginionego świata. Tasmania powstała wskutek ruchu płyt tektonicznych, kiedy 45 milionów lat temu Australia odłączyła się od Antarktydy, co zakończyło rozpad superkontynentu Gondwany. Ponad jedną trzecią powierzchni wyspy zajmują parki narodowe, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stare doliny porośnięte lasem deszczowym strefy umiarkowanej zostały objęte ochroną. Duża wilgotność i łagodne temperatury sprawiły, że korony drzew utworzyły niemal w pełni zamknięte sklepienie, funkcjonujące jak dach cieplarni. Wokół rozlegają się głosy dziwacznych zwierząt. W pierwotnym lesie jakby zatrzymał się zegar ewolucji. Żyją tu jedne z najbardziej osobliwych gatunków zwierząt na świecie: składający jaja ssak z dziobem kaczki, czteronogi mięsożerny torbacz o pysku psa i pręgach jak u tygrysa, i wreszcie istny diabeł. Torbacz, który żywi się mięsem, pokrzykuje jak upiór i jest nienasycony jak wampir. Wciąż panuje mit, że diabeł tasmański to dzika bestia, która zaatakuje nas w lesie. Wszyscy tak mówią, ale to nieprawda. Tymczasem na każdej fotografii czy w filmie diabeł tasmański ma otwarty pysk i złowrogo ryczy. W rzeczywistości to bardzo płochliwe zwierzę. Większość ludzi nigdy nie zobaczy go w naturalnym środowisku W 1922 roku na tym niemal dziewiczym obszarze utworzono Park Narodowy Cradle Mountain - Lake Saint Clair, który ciągnie się od bazaltowych szczytów Cradle Mountain po leżące na południu Jezioro Saint Clair. To zupełnie wyjątkowe miejsce. 15:05 DZIKIE OPOWIEŚCI - ODC. 1 UCHATKA AUSTRALIJSKA I JEJ KRÓLESTWO (WILD TALES. EP. 1 THE SEA LION KING) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Kylie Stott Fascynująca seria przyrodnicza, ukazująca historie kultowych, australijskich zwierząt oraz biologiczne i ewolucyjne czynniki, które je łączą. Każdy film opowiada jedną historię, ale połączone w "Dzikie opowieści" tworzą serię tak urzekającą i różnorodną, jak sama natura. Odcinek pierwszy poświęcony jest uchatce australijskiej. Ta opowieść pochodzi z południowo - zachodniego wybrzeża Australii. Poznamy życie uchatki australijskiej, jej dwa światy, narodziny na skalistym wybrzeżu i walkę o przetrwanie. Ten gatunek jest zagrożony między innymi przez żarłacze białe i ludzi. Przez pierwsze 18 miesięcy życia matka karmi i chroni swoje dziecko, to wyjątkowo długi czas. Większość fok zapewnia macierzyńską opiekę swojemu potomstwu tylko przez 12 miesięcy. Dodatkowy czas zostanie tu wykorzystany na naukę techniki żerowania i sposobów na znalezienie pożywienia. 16:10 BURZA HORMONÓW. SEKRETY DORASTANIA (HORMONES AND HUFFS: THE SCIENCE OF PUBERTY) Film dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Judith Konig Muzyka: Marcelo Scotti Film dokumentalny o dorastaniu. Powszechnie się uważa, że młodzież zachowuje się okropnie. Wiek nastoletni jest nieodłącznym elementem dorastania. Młodzi ludzie są zafascynowani wieloma sprawami, ale już nie tak jak dzieci i jeszcze nie tak jak dorośli. Dojrzewanie to okres życia charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała, psychice - kształtowaniu osobowości, postawach wobec własnej i drugiej płci, pełnieniu roli społecznej. Tacy młodzi ludzie są często poirytowani i przewrażliwieni, ale bardzo kreatywni i pochłaniający to co ich ciekawi na sto procent. Pojawia się wiele problemów związanych z wahaniami poziomu hormonów: potliwość i zmiany skórne, stany depresyjne, czasem anoreksja i bulimia, a gwałtowny wzrost osłabia układ odpornościowy. Dziewczynki dorastają wcześniej niż chłopcy. Młodzi ludzie potrzebują akceptacji w grupie rówieśników, a to może skłaniać do zainteresowania różnymi używkami. Dojrzewanie to burza hormonów przechodząca przez każdy z tych młodych organizmów. Pojawia się silna potrzeba samodzielności i niezależności. Rodzice stają się jacyś dziwni, nastolatki buntują się, a narastający popęd seksualny nie pomaga w opanowaniu tego procesu. Najchętniej młody człowiek by się już odłączył i ruszył w świat. Naukowcy twierdzą, że jeszcze w 1860 roku dojrzewanie przypadało na wiek lat trzynastu, natomiast obecnie to już jedenaście lat. Temat dojrzewania i hormonów jest dla naukowców fascynującym polem do badań. Przed zbliżającymi się wakacjami takie kompendium wiedzy przyda się z pewnością. Film przybliży nam temat dorastania, posłuchamy opinii naukowców, rodziców i samych nastolatków. 17:05 LUWR PONADCZASOWY (THE TIMELESS LOUVRE / LE LOUVRE) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2019 Reżyseria: Anne - Claire Danel Przez ponad 200 lat położony w Paryżu Luwr jest obowiązkowym miejscem odwiedzin oraz źródłem wzruszeń, marzeń i fantazji. Muzeum mieści się w Pałacu Luwru (Palais du Louvre) znanym już w średniowieczu. Znajduje się tu ponad 38 000 dzieł sztuki. Nigdy nie przestaje urzekać, zadziwiać i angażować gości. Ten dokument to podróż do tego pięknego miejsca, w którym pracują dwa tysiące ludzi, aby zadbać o wszystko i utrzymać w dobrej kondycji. Spotkamy tych, którzy są od dawna związani z tym miejscem. Skorzystamy z wyjątkowych archiwów i opinii ważnych osób. Zbadamy, co powoduje, że to miejsce jest tak ponadczasowe i wieczne. 18:00 LEGENDY EUROPY ODC. 11 SZKOCJA (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 11. SCOTLAND) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy do Szkocji. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - JAPONIA: POWRÓT DO ŹRÓDEŁ (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. - ROBERT KACZMAREK. Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem tego odcinka jest Robert Kaczmarek. 20:40 PASZPORTY PARAGWAJU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Kaczmarek Film "Paszporty Paragwaju" opowiada o działalności grupy Aleksandra Ładosia, czyli nielegalnej polsko - żydowskiej struktury, zajmującej się masowym fałszowaniem dokumentów dla ratowania Żydów podczas II wojny światowej. Dotyczy to głównie okresu tzw. Akcji Reinhardt, której celem była zagłada ludności żydowskiej. "To Polacy pomogli najwięcej, polskie państwo nie mogło zrobić więcej. Przede wszystkim polskie państwo nie miało terytorium, było okupowane, więc dyplomaci i polski rząd na uchodźstwie robili, co mogli" - powiedział jeden z bohaterów filmu, Markus Blechner, konsul honorowy RP w Szwajcarii. W skład grupy wchodzili dyplomaci żydowskiego i polskiego pochodzenia, m.in. konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie w latach 1939 - 45 Konstanty Rokicki, ambasador Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz i dyplomata Juliusz Kuehl. Należeli do niej także poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss. Paszporty krajów latynoskich, głównie Paragwaju, Salwadoru, Hondurasu, Boliwii, Peru i Haiti, chroniły swoich posiadaczy w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny. 21:45 JAZZ NA KALATÓWKACH Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Zdzisław Sajuk Zdjęcia: Andrzej Adamczyk W 1959 r. na Kalatówkach odbył się Pierwszy Jazz Camping. Inicjatorem i organizatorem był Jan Zylber, perkusista w zespole Komedy i późniejszy menedżer wielu polskich artystów, któremu pomagał Jan Borkowski, związany z ówczesnym warszawskim klubem Hybrydy. Jak wspominał red. Jan Borkowski: idea zorganizowania wakacji jazzowych w górach powstała pod wpływem amerykańskiego musicalu "Serenada w Dolinie Słońca" z udziałem Orkiestry Glenna Millera, filmu niezwykle popularnego wówczas w Polsce. Przyjechało wtedy blisko 70 osób, jazzmani: Krzysztof Komeda, Andrzej Trzaskowski, Andrzej Kurylewicz, Zbigniew Namysłowski, Jan Ptaszyn Wróblewski, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Andrzej Dąbrowski, Wanda Warska, Katarzyna Gärtner, ludzie ze środowiska artystycznego tzw. high - life, filmowcy Roman Polański, Bogusław Rybczyński, aktorki i modelki Barbara Kwiatkowska, Teresa Tuszyńska, Maja Wachowiak, Grażyna Hase, fotograficy i plastycy Wojciech Plewiński i Rosław Szaybo, ówczesny redaktor naczelny "Przekroju", Marian Eile. Film poprzez wspomnienia żyjących uczestników pierwszego Jazz Camping Kalatówki z 1959 r. , a także nagrania archiwalne: filmowe i audio, fotografie, plakaty i muzykę odtwarza historię spotkania elity wykonawców muzyki jazzowej i ówczesnej elity intelektualnej i artystycznej. Wspominać imprezę będą uczestnicy Jazz Campingu w 1959 r.: Jan Borkowski, Krystyna Ciernia - Morgenstern, Andrzej Dąbrowski, Katarzyna Gärtner, Grażyna Hase, Wojciech Plewiński, Rosław Szaybo, Andrzej Idon Wojciechowski. Ponadto w filmie występują: prof. Jerzy Kochanowski, Krystian Brodacki, Paweł Brodowski, reżyser Janusz Majewski. Uzupełnieniem narracji filmowej są unikalne materiały archiwalne (filmowe, ikonograficzne, nagrania muzyczne). 22:50 CZAS KOMEDY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1994 Scenariusz i reżyseria: Robert Kaczmarek, Mariusz Kalinowski Filmowy portret Krzysztofa Komedy Trzcińskiego - wybitnego polskiego kompozytora i pianisty jazzowego, twórcy znanych na całym świecie standardów jazzowych i muzyki filmowej, autora słynnej kołysanki z filmu Romana Polańskiego "Dziecko Rosemary". Próba odtworzenia ostatnich miesięcy życia i kulisów tragicznego wypadku, który był przyczyną śmierci artysty. W filmie znalazły się wypowiedzi żony muzyka i jego przyjaciół przeplatane fragmentami filmów Andrzeja Wajdy "Niewinni czarodzieje" i "Popioły", Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego "Prawo i pięść", Antoniego Stankiewicza "Sopot 1957", Bogusława Rybczyńskiego: "Matura", "Jazz camping", Mirosława Kijowicza "Sztandar", "Uśmiech", "Klatki", "Rondo", "Wiklinowy kosz", Ryszarda Plucińskiego "Fantomy", Romana Polańskiego "Nóż w wodzie", Janusza Majewskiego "Jazz in Poland" oraz materiałami archiwalnymi TVP i WFDiF. Ilustrację muzyczną filmu stanowią kompozycje Krzysztofa Komedy. 23:55 GORĄCZKA SREBRA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1977 Scenariusz: Wiesław Karaś, Zdzisław Uberman Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Wizytówka filmowa Zjednoczonych Zakładów Ceramiki Stołowej "Cerpol" w Wałbrzychu. Produkowana tam porcelana cieszyła się dużym uznaniem nie tylko w naszym kraju, ale również za granicą. W połowie lat 70. kierownictwo fabryki, chcąc polepszyć markę i renomę swoich wyrobów oraz zwiększyć zyski, zdecydowało się wprowadzić nowy asortyment, oparty o wyroby z lubińskiego srebra oraz posrebrzanej miedzi. Nie było to jednak łatwe zadanie. Niemniej wszystkich ogarnęła swoista "gorączka srebra", toteż udało się wyprodukować pierwsze naczynia z dodatkiem srebra. Kamera filmowa śledzi krok po kroku, jak powstaje słynna porcelana. Zaprezentowano kolejne procesy: formowania, czyszczenia, suszenia, szkliwienia oraz wypalania naczyń. 00:15 NOTACJE - KRZYSZTOF KOLBERGER. SMAKI DZIECIŃSTWA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009 Autor: Maria Nockowska Krzysztof Kolberger, aktor i reżyser, urodził się 13 sierpnia 1950 r. w Gdańsku. Ukończył warszawską PWST' debiutował na deskach Teatru Śląskiego. Po okresie górnośląskim zaangażował się w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie grał m. in. w "Dziadach", "Wacława dziejach" i "Weselu". Jako reżyser wystawił "Krakowiaków i górali", "Nędzę uszczęśliwioną", "Żołnierza królowej Madagaskaru" oraz "Królewnę Śnieżkę i siedmiu krasnoludków". W jego ocenie jednym z najważniejszych zadań aktorskich w jego karierze było powierzenie mu przez telewizję TVN przeczytania testamentu papieża Jana Pawła II w czasie żałoby po jego śmierci w kwietniu 2005 r. Program został nagrany w 2009 r. Krzysztof Kolberger przez wiele lat zmagał się z chorobą nowotworową. Był dwukrotnie operowany, co - jak sam twierdzi - w istotny sposób zmieniło jego podejście do życia i wykonywanego zawodu, wpłynęło na podjęcie się przez niego także reżyserii. Aktor zmarł w 2011 roku. 00:30 UKRAIŃCY - ODC. 8 SASZA KOMPOZYTOR Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Sasza pochodzi z Żytomierza na Ukrainie, w Polsce jest od ponad 5 lat. Zarabia na życie, pracując na budowie. Z wykształcenia i zamiłowania jest muzykiem, gra na pianinie, śpiewa, komponuje. Sasza pochodzi z rozbitej rodziny, wychowywali go dziadkowie. Z domu rodzinnego musiał się wyprowadzić i trafił na bruk. Do Polski przyjechał, licząc na lepsze życie. Sasza mieszka sam, wciąż poszukuje drugiej połówki. Chce mieć dom i rodzinę, to jest jego największe marzenie. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 220 Z PIWNICY W PRZESTWORZA Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. ANTONI KOCJAN. CZŁOWIEK, KTÓRY ZATRZYMAŁ RAKIETY V Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Małgorzata Walczak, Marek Pawłowski Film o niezwykłym wynalazcy, na którego życiu cieniem położyła się tragiczna historia Polski. Młody chłopak pochodzący z niewielkiej wsi, dzięki uporowi i ogromnemu talentowi został jednym z najważniejszych konstruktorów samolotów w XX - leciu międzywojennym. Szybowce stworzone przez Antoniego Kocjana nie miały sobie równych w całej Europie. Błyskotliwą karierę wynalazcy przerwał wybuch II wojny światowej. Od początku zaangażowany w działalność ruchu oporu, trafił do KL Auschwitz. Cudem się wydostał i kontynuował z sukcesami niebezpieczną misję zdobywania informacji wywiadowczych na temat tajnej broni tworzonej przez Niemców. Meldunki wysyłane do Londynu, a nawet części śmiercionośnych rakiet V2 zdobyte przez Polaków, były nieocenioną pomocą dla aliantów. O historii tego wielkiego patrioty i jego dramatycznych wojennych losach opowiedzą historycy, pasjonaci lotnictwa, a także krewni pamiętający tego nieśmiałego, niewysokiego pana w kapeluszu. 02:50 DEPRESJA MON AMOUR (JANUSZ GŁOWACKI) Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Rafał Mierzejewski Muzyka: Olena Leonenko Wykonawcy: Janusz Głowacki Filmowy portret Janusza Głowackiego (1938 - 2017), pisarza, dramaturga, scenarzysty. Nikt dziś nie kwestionuje opinii, że "Rejs" według scenariusza Janusza Głowackiego i Marka Piwowskiego należy do najważniejszych polskich filmów. Do kanonu polskich filmów weszły także zrealizowane na podstawie scenariuszy Głowackiego: "Polowanie na muchy" w reżyserii Andrzeja Wajdy i "Trzeba zabić tę miłość" w reżyserii Janusza Morgensterna. Dwie książki Janusza Głowackiego otrzymały nominacje do nagrody Nike: "Ostatni cieć" (2002) oraz "Z głowy" (2005). "The Guardian" i "London Times" przyznały "Kopciuchowi" palmę najlepszej sztuki 1982 roku. "Antygona w Nowym Jorku" uznana została przez tygodnik "Time" za jeden z 10 najlepszych tekstów dramatycznych w 1993 roku, zaś sztuka "Home Section" znalazła się w antologii najlepszych amerykańskich dramatów lat 1995 - 96. Czy więc Janusz Głowacki z artysty polskiego stał się artystą amerykańskim? Świadczyć o tym mogą liczne nagrody (m. in.: nagroda Guggenheima, National Endowment for the Arts, American Theatre Critics Association Award, Hollywood Drama Logue Critic's Award, Drama League of New York Playwriting Award, Joseph Kesserling Award, Nagrodę Fundacji Jurzykowskiego, Premio Moliere, Le Baladin, Tony Cox Award).