TVP Dokument Piątek, 03.06.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - UWAŻNIE O WAŻKACH Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Dr Grzegorz Tończyk, naukowiec z z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, jest zaangażowany w projekt ochrony ważek śródleśnych torfowisk. Projekt jest próbą podjęcia czynnej ochrony ważek związanych z tym typem środowiska, poprzez odpowiednio prowadzone działania służące zachowaniu i odtwarzaniu ich siedlisk. Ponadto w filmie występuje Zbigniew Fijewski z Mazowiecko - Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 64 KLUCZBORK Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejna podróż Tomasza Bednarka wiedzie do Kluczborka. To miasto dosłownie miodem płynące. Zostało założone w XIII wieku przez Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. To tutaj narodziło się nowoczesne pszczelarstwo - a to za sprawą ks. Jan Dzierżona, uznanego badacza życia pszczół nazywanego "Kopernikiem od uli". Kluczbork otaczały niegdyś gęste lasy iglaste - mówi o tym sama nazwa miasta, która najpewniej powstała z połączenia słów: klucz oraz bór. Współczesnym symbolem tych ziem jest złocisty miód jeden z największych darów natury. Tutejszy rarytas - pyszny miód wytwarzany ze spadzi iglastej - przez wieki sprzedawano na placu targowym, czyli tutejszym rynku. Jak przystało na historyczne miasto - w jego centrum wznosi się majestatyczny ratusz. W Kluczborku nie brakuje innych zabytkowych budowli, dlatego warto tu przyjechać. Herb z wizerunkiem murów obronnych z szeroko rozwartą złotą bramą można traktować jako zaproszenie do odwiedzenia miasta. W Kluczborku łatwo się zakochać, bo to miasto dzięki pysznym miodom trafia przez żołądek wprost do serca! 06:55 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCE ANDY (FASCINATING ANDES) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Cykl filmów dokumentalnych, przedstawiających krótkie podróże do Ameryki Południowej, Afryki i Europy. Szybkie wypady do: Patagonii, w Andy lub do dżungli tropikalnej. To okazja poznania Kenii lub Gór Wogezów w sercu Europy. Atrakcja dla dla każdego widza. Odcinek Fascynujące Andy to podróż w góry Ameryki Południowej. Niewiele jest miejsc na Ziemi, które byłyby bliższe do gwiazd niż Andy. To potężne, niepowtarzalne, tajemnicze i zdumiewające pasmo górskie. Jest niemal jak osobny wszechświat na naszej Planecie. U stóp znajduje się największa rezerwa wody pitnej w Ameryce Południowej Campo de Hielo Sur: olbrzymi Lądolód Patagoński Południowy - na granicy między Chile i Argentyną. Na wyżyny Andów prowadzi zwykła droga. Szlak wiedzie przez góry, przedzierając się przez gęste lasy deszczowe, aż dociera do fascynującego miejsca już w Chile. Południowo - zachodnie tereny środkowych Andów są wyjątkowo jałowe. Tu się znajduje największe solnisko na świecie Salar de Uyuni. Poza porą deszczową - miejsce wygląda jak pustynia z kryształów. Białe złoto. Są tu złoża 10 miliardów ton soli. Ogromne kaktusy kolumnowe znaczą punktowo odseparowaną skałami - białą pustynię. Warstwa soli dochodzi do 30 metrów grubości. Nawet najcięższy pojazd może bezpiecznie przejechać przez pozornie bezkresną, słoną równinę. Samochód z napędem na cztery koła jest najlepszym środkiem transportu na trasie przez Andy. Kamieniste drogi są trudne dla każdego pojazdu. Nieustanna walka o przeżycie trwa w cieniu Andów. 07:15 DZIKIE OPOWIEŚCI - ODC. 3 KRAINA KOALI (WILD TALES. EP. 3 KOALA COUNTRY) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Kylie Stott Fascynująca seria przyrodnicza, ukazująca historie kultowych, australijskich zwierząt oraz biologiczne i ewolucyjne czynniki, które je łączą. Każdy film opowiada jedną historię, ale połączone w "Dzikie opowieści" tworzą serię tak urzekającą i różnorodną, jak sama natura. Odcinek trzeci pozwoli nam poznać bliżej koale - niedźwiedzie, które tak naprawdę nie są niedźwiedziami. Uwielbiany na całym świecie jako kultowy australijski torbacz, dość długo nie był dobrze znany. Kiedyś uważany był tylko za senne stworzenie zamieszkujące drzewa eukaliptusowe. W odcinku historia jednego młodego samca od urodzenia do czasu, gdy staje się dominującym samcem na skrawku lasu eukaliptusowego. Podczas swojej podróży musi pokonać przeszkody, które zawsze były częścią życia koali. Koale muszą przetrwać ekstremalne warunki klimatyczne, od zimowych burz po palące upały i susze powodujące dzikie pożary, które są niestety częścią rzeczywistości w Australii. 08:10 ŻYCIE W 50 STOPNIACH (LIFE AT 50 C) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Wayne Harley, Namak Khoshnaw Film dokumentalny o zmianach klimatu, o tym, jak niektóre miejsca na świecie są coraz bardziej gorące i o ludziach, którzy muszą tam żyć. Gdy świat staje się coraz gorętszy, przetrwanie staje się trudniejsze. Życie w temperaturze 50 stopni Celsjusza to ekstremum. Zobaczymy, jak wygląda życie na takiej pierwszej linii frontu milionów istnień, które każdego dnia muszą się mierzyć z ekstremalnymi upałami. Film bada wpływ zmian klimatycznych na ludzi na całym świecie. Od Nigerii po Pakistan, jest to aktualne śledztwo dotyczące tego, jak globalne ocieplenie zmienia życie. 09:15 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - WYBRZEŻE REKINÓW WIELORYBICH (AUSTRALIA’S WILD PLACES. 4) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Co roku w marcu u zachodnich wybrzeży Australii pojawiają się tajemniczy goście. Rekiny wielorybie to największe z ryb. Nagle wypływają jakby znikąd, by po chwili zniknąć w głębi oceanu. Co roku pojawiają się w wodach Ningaloo od marca do czerwca. Nie wiemy dlaczego tak się dzieje. Skąd przybywają i dokąd płyną potem? Rozwiązanie tej zagadki to główny cel naszych badań. Rezerwat Morski Ningaloo znajduje się bardzo blisko wybrzeża kontynentu. Płytki szelf kontynentalny, na którym jest położona rafa, opada gwałtownie w głąb oceanu zaledwie kilka kilometrów na zachód od brzegu. Rafa Ningaloo, niezwykle złożony ekosystem, odgrywa istotną rolę w życiu rekinów wielorybich. Te łagodne olbrzymy mają nawet do osiemnastu metrów długości. Podobnie jak fiszbinowce, odfiltrowują zooplankton z bogatych w pożywienie wód. Od końca XX - tego wieku zachodni półwysep Zatoki Rekina został oddzielony trzykilometrowym ogrodzeniem, wyznaczającym granice Parku Narodowego Francoisa Perona. Park o powierzchni ponad tysiąca kilometrów kwadratowych należy do największych na świecie. Obejmuje również rafę Ningaloo. Ogrodzenie chroni tutejsze zwierzęta przed sprowadzonymi na kontynent drapieżnikami, takimi jak lisy i zdziczałe koty. Zagrożone wyginięciem filandry pręgowane mają szansę przetrwać tylko w bezpiecznym środowisku parku. Pośród łąk trawy morskiej można spotkać jedno z wyjątkowych zwierząt. Diugoń, gatunek rzadko występujący w innych rejonach Indopacyfiku, tu rozwija się doskonale. W zatoce żyje około czternastu tysięcy diugoni. To największe zgrupowanie tych zwierząt na świecie. W Zatoce Rekina można podziwiać najbardziej jaskrawe kolory wód wokół kontynentu. W Rezerwacie Morskim Hamelin Pool cofamy się o trzy i pół miliarda lat, ku początkom życia na Ziemi. Tutejsze stromatolity są dziełem cyjanobakteri. Te jednokomórkowe mikroorganizmy to jedne z najstarszych form życia. Tylko w Hamelin Pool występują w tak dużym nagromadzeniu. Mogą tu przetrwać, ponieważ woda jest zbyt słona dla zagrażających im organizmów. Zatokę Rekina zamieszkuje wiele gatunków ptaków. Rafa Ningaloo, Zatoka Rekina i jaskrawoczerwony krajobraz Narodowego Parku Francoisa Perona należą do strefy chronionej jako obszar z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Wyjątkowa część przyrody Ziemi będzie zachowana dla przyszłych pokoleń w niemal nienaruszonym stanie. 10:15 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 3 KARAKORUM I HIMALAJE (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 3 IN THE KARAKORAM AND HIMALAYAN MOUNTAINS / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 11:15 LUDZIE Z PIERWSZYCH STRON GAZET Magazyn, 25 min, Polska, 1977 Scenariusz: Agnieszka Matynia, Teresa Sozańska Zdjęcia: Jerzy Pyrkosz Cykliczny program, prezentujący historie bohaterów "jednego dnia" - ludzi, o których dokonaniach pisało w jednym momencie wiele gazet. Ich wyczyny niejednokrotnie stały się dorobkiem całego narodu. W tym odcinku przytoczono historie: mgr Zdzisława Meglickiego, inż. Kazimierza Kantora oraz Józefa Glabiszewskiego. Pierwszy z nich zaistniał jako doskonały przewodniczący podupadającej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "Duki". Wykazując się wizjonerstwem i dobrym wykształceniem rolniczym, pan Zdzisław przekształcił nieurodzajne pola w wiśniowe sady i pastwiska dla owiec, co przyczyniło się do szybkiego i znacznego wzrostu dochodów, czyniąc ten konglomerat najprężniej działającym w całym regionie. To z kolei zaowocowało podwyżkami dla pracowników przedsiębiorstwa oraz rozbudową wsi. Do Duk zaczęły przyjeżdżać delegacje uczonych z kraju i z zagranicy. Druga historia opowiada o dokonaniach inż. Kazimierza Kantora - wybitnego ceramika, wykładowcy AGH w Krakowie oraz autora wielu patentów, dotyczących nowych rozwiązań technologicznych i produkcyjnych porcelany, wykorzystywanych głównie w "Cerpolu". To właśnie m.in. dzięki jego dokonaniom, wałbrzyska porcelana zdobyła uznanie na całym świecie. Ostatnią opowieść poświęcono lokalnym osiągnięciom pana Józefa Globiszewskiego z Ząbkowic Śląskich - emerytowanego księgowego, z zamiłowania archeologa i historyka sztuki. Będąc na emeryturze postanowił zająć się miejscowym dziedzictwem. Nawiązawszy kontakt z młodzieżą, przyczynił się do uporządkowania Krzywej Wieży, odbudowy zamku oraz do utworzenia regionalnej Izby Pamięci, z niezwykle ciekawymi eksponatami, dotyczącymi historii tego miasteczka. Jego działalność została doceniona przez mieszkańców Ząbkowic, co uwidoczniło się poprzez dwukrotne zwycięstwo w lokalnym konkursie na "Obywatela roku" (1972 r. - 92% głosów; 1973 r. - 99% głosów). W materiale rozmowy z wymienionymi bohaterami odcinka, przeplatane narracją lektorki. Dodatkowo liczne ujęcia: drukarnia, miejscowość Duki i tamtejsza Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, wałbrzyskie Zakłady Porcelany Stołowej "Cerpol", Ząbkowice Śląskie i miejscowe zabytki (Krzywa Wieża, zamek, Izba Pamięci). 11:50 UKRAIŃCY - ODC. 9. WALENTYNA Serial dokumentalny, , 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Obserwujemy, jak stawiają pierwsze kroki w obcym kraju i starają się zbudować swoje życie od nowa. Przyglądamy się tym, którzy w Polsce są tylko na chwilę, chcą szybko zarobić i wrócić, by pomóc swoim rodzinom. Śledzimy także losy tych, którzy w Polsce się już zadomowili. Prowadzą z powodzeniem firmy, odnoszą sportowe i artystyczne sukcesy. Towarzyszymy im w ich codziennym życiu, w doświadczaniu wojny, w chwilach zwątpienia i radości, stawiającym czoła odmiennej i często niezrozumiałej, polskiej rzeczywistości. Serial "Ukraińcy" to okazja do przejrzenia się w oczach sąsiadów, z którymi łączy nas kulturowa bliskość, a dzieli często trudna historia. Towarzyszymy im w wizytach u ich rodzin w Ukrainie. Wspólnie z nimi gościmy ich bliskich i przyjaciół w Polsce. Opowiedzą nam historię serc rozdartych między dwoma krajami graniczącymi ze sobą od zarania dziejów. 12:40 PAN KLEKS. HISTORIA PRAWDZIWA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Włodek Jurków Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim Harrym Potterem, bestseller i klasyka polskiej literatury. Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii, to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety, rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia, by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce: żyli długo i szczęśliwie. 13:40 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - PUSTYNNE SERCE KONTYNENTU (AUSTRALIA’S WILD PLACES. 5) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Kontynent australijski jest osobnym lądem od blisko pięćdziesięciu milionów lat. Jego dzisiejszą postać ukształtowały zarówno wezbrania wód, jak i dotkliwe upały. Rozległa czerwona pustynia w centrum Australii. Legendarny outback. W tej spalonej słońcem krainie próżno dziś szukać zielonych lasów deszczowych, które porastały ją 90 milionów lat temu, kiedy Australia była częścią superkontynentu Gondwana. Australijskie torbacze należą do ostatnich żyjących świadków odległej przeszłości. Dlaczego rozwinęły się tylko tutaj, i to tak licznie? Wypolerowane kopuły piaskowcowych monolitów Kata Tjuta i Uluru zostały wyrzeźbione przez wiatr w ciągu milionów lat. Tego świętego dla aborygenów miejsca strzeże jeden z największych orłów świata - orzeł australijski. Jałowy krajobraz pożłobiły sporadyczne, gwałtowne wezbrania rzek, po których opadnięciu w glebie zachowuje się niewiele wilgoci. Trawa spinifex nie należy do soczystych roślin. Obficie porasta nieurodzajną czerwoną glebę, ale smakuje jak słoma. Nie jedzą jej nawet dzikie wielbłądy. Ich przodków sprowadzono tu w XIX wieku jako zwierzęta pociągowe. Dziś żyje ich tu blisko milion. To największa populacja dzikich wielbłądów jednogarbnych na świecie. Tutejsze trawy zapewniają jednak odpowiednie środowisko wielu owadom. W Australii żyje ponad 1200 gatunków mrówek. Im nigdy nie jest za gorąco. Upał tworzy warunki idealne dla zmiennocieplnych gadów. Tu występuje największe nagromadzenie jaszczurek na świecie. 14:35 DZIKIE OPOWIEŚCI - ODC. 5 NATURALNI TRUCICIELE (WILD TALES. EP. 5 NATURE’S DEADLY ALCHEMISTS) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Kylie Stott Fascynująca seria przyrodnicza, ukazująca historie kultowych, australijskich zwierząt oraz biologiczne i ewolucyjne czynniki, które je łączą. Każdy film opowiada jedną historię, ale połączone w "Dzikie opowieści" tworzą serię tak urzekającą i różnorodną, jak sama natura. W tym odcinku poznajemy największych trucicieli z Australii. Alchemia była starożytną sztuką, która próbowała przekształcić metale nieszlachetne w złoto i stworzyć lekarstwo, które wyleczyłby każdą chorobę. Starożytni chemicy zawiedli, ale pół miliarda lat przed nimi naturze to się udało. Jad i trucizna to koktajle śmierci. Stworzenia przenoszące śmiertelne toksyny są prosto z naszych koszmarów. Jednak jad jest jednym z największych arcydzieł natury, a te organizmy, które łączą indywidualnie nieszkodliwe chemikalia w śmiertelne mieszaniny, są rzeczywiście niezwykłe. Alchemicy. Jadowite zwierzęta wyewoluowały i przystosowały się do niemal każdego zakątka planety. Przybierają różne kształty i rozmiary, z jadem i truciznami, które ciągle się zmieniają. Historia jadu to intrygująca historia ewolucji; ponad pół miliarda lat temu trucizna i jad były ostatecznością naturalnej broni i są tym nadal. 15:40 WIECZNE POMPEJE (ETERNAL POMPEII) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Sabine Bier Film dokumentalny o wielkiej katastrofie Pompejów, która miała miejsce w 79 r. Rzymski port morski został przysypany prochami Wezuwiusza. Ale miejsce to zostało doskonale zachowane i jest cennym uwiecznieniem rzymskiej starożytności. Stało się też symbolem całej epoki. Prawie 2000 lat po erupcji mit Pompejów nie stracił nic ze swojej atrakcyjności. Ale historia Pompejów nie kończy się na ich straszliwym upadku. Zatoka Neapolitańska, dla wielu obiekt tęsknoty. Przyjemnie żyje się u stóp Wezuwiusza. Klimat jest łagodny, ziemia żyzna, a jedzenie smaczne. Już w starożytności miejsce to przyciągało greckich kolonizatorów, a później także śmietankę towarzyską Rzymu. Najbogatsi budowali wille na plaży i pomnażali majątek, uprawiając owoce i warzywa. Film po raz pierwszy opowiada o tym, co wydarzyło się po niszczycielskiej erupcji wulkanu. O tym, jak radzić sobie z klęską żywiołową. O zdecydowanej interwencji rzymskiego cesarza Tytusa oraz o odrodzeniu gospodarczym zniszczonego regionu. Archeolog Ersilia d’Ambrosio postanowiła zbadać, co się działo po katastrofie. Historię śmiertelnego wybuchu dokładnie opisano. Dostępne są relacje naocznych świadków. Mniej wiadomo o późniejszych losach regionu. 16:35 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 8 OSTATNI REJS AMOCO CADIZ (AROUND THE SEA II EP. 8 LE DERNIER VOYAGE DE L AMOCO CADIZ) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2018 Reżyseria: Herle Jouon Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku o katastrofie, która odcisnęła piętno na pamięci zbiorowej Bretończyków. Tankowiec rozbił się przy wejściu do małego portu w Finistre. Czterdzieści lat po wypadku po Amoco Cadiz został już tylko zatopiony kadłub. Na tankowcu doszło do awarii steru. Wysłany na ratunek holownik dotarł zbyt późno. Statek rozbił się o skały. Zebrał się sztab kryzysowy do spraw zagrożeń ekologicznych. Mieszkańcy wybrzeża byli zrozpaczeni. Domagali się podpalenia statku. Amoco Cadiz miał za sobą długi rejs zanim rozbił się o przybrzeżne skały Bretanii. Na początku lutego 1978 roku tankowiec napełnił cysterny w Zatoce Perskiej. Trafiło do nich dwieście dwadzieścia tysięcy ton ropy. Miała zostać przewieziona do portu w Rotterdamie. Piętnastego marca 1978 roku Amoco Cadiz wpłynął do Kanału La Manche. Trwał silny sztorm. Szesnastego rano Pasquale Bardari, włoski kapitan tankowca, mierzył się z silnym wiatrem i wysoką falą. O dziewiątej czterdzieści pięć ster zaczął odmawiać posłuszeństwa. Bardari zszedł z mostka do maszynowni, gdzie dowiedział się o awarii. 17:05 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 4 Z KATMANDU NAD OCEAN INDYJSKI (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 4 FROM KATHMANDU TO THE INDIAN OCEAN / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Seria podróżnicza, 4 - odcinkowa, film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste lub pełne chaosu w Indiach. 18:10 BRYTYJSKA RODZINA KRÓLEWSKA I JEJ TAJEMNICE - ODCINEK 2. NA PIERWSZEJ STRONIE (SECRETS OF THE ROYALS: INSIDE THE CROWN 2. FRONT PAGE NEWS) Cykl dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Ian A. Hunt, David Longan, Jay Dacey W tym odcinku zajmiemy się skomplikowanym związkiem rodziny królewskiej z mediami. Uwielbiamy ploteczki o ich pożyciu intymnym, o problemach finansowych, o trudnych związkach. Jesteśmy nienasyceni. William i Harry uważają, że dziennikarze, zwłaszcza fotoreporterzy, zabili ich matkę. Media miały obsesję na punkcie Diany, odkąd pojawiła się w rodzinie królewskiej. Do lat osiemdziesiątych dwór ściśle dawkował dostęp mediów do rodziny królewskiej. Diana to zmieniła. Kiedy królewska baśń zaczęła zamieniać się w koszmar, doskonałe kontakty z mediami stały się jej tajną bronią. W październiku 2016 r. gruchnęła wieść, że książę Harry ma nową ukochaną, amerykańską aktorkę Meghan Markle. Media natychmiast się tym zainteresowały. W następnym odcinku opowiemy o tym, jak królowa poradziła sobie z największymi katastrofami w okresie swojego panowania. Dowiemy się również, co to znaczy być królową w chwilach najtrudniejszych dla rodziny i dla kraju. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KOREA POŁUDNIOWA JAKIEJ NIE ZNAMY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 AGENT 566 - ODCINEK 1. KAMEL AMIN THAABET (AGENT 566 EP. 1 KAMEL AMIN THAABET) Serial dokumentalny, 56 min, Izrael, 2020 Reżyseria: Liora Amin Batmatz, Eyal Tavor Scenariusz: Itay Landsberg Serial dokumentalny opowiadający o losach pewnego izraelskiego szpiega, Eli Cohena. W maju 1960 r. Mosad zaproponował mu współpracę, ponieważ potrzebował agentów w Syrii, a on potrafił mówić po arabsku z syryjskim akcentem przejętym od rodziców. Przyjął więc tożsamość zamożnego biznesmena branży tekstylnej, Kamela Amina Tabeta i pod tym nazwiskiem działał. Był on jednym z najskuteczniejszych agentów wywiadowczych, najlepszym izraelskim szpiegiem. Spenetrował najwyższe władze syryjskie cywilne i wojskowe przekazując władzom swojego kraju niezwykle cenne informacje wywiadowcze. Pierwszy obywatel Izraela stracony za szpiegostwo. Do tej pory strona syryjska nie wydała ciała Cohena jego krewnym. Cohen stał się bohaterem narodowym w Izraelu. Ten film to pierwsza opowieść o jego życiu, ale opowiedziana dokładnie i odsłaniająca całe mnóstwo sekretów na temat działalności agenta, które przez ponad 55 lat były trzymane w ścisłej tajemnicy. 21:15 BRUDNE PIENIĄDZE - ODC. 1 BROŃ (DIRTY DOLLARS INC. / DOLLARS NOIRS / EP. 1 ARMS TRADE INTERNATIONAL) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Sylvain Braun Nielegalny handel nie ma granic dla przestępców, którzy go uprawiają. Ta seria śledcza ujawnia międzynarodowe schematy, które działają i rozprzestrzeniają się na naszych oczach, pomimo coraz surowszych przepisów i wzmocnionych zabezpieczeń. 22:15 MIASTO GNIEWU S.I - /8/ Serial fabularyzowany TVP, 28 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 8. Narkotyki. Zabójstwo: Wiesław Niewiadomski ps. Wariat. Brat Dziada. 6 lutego 1998 roku, ul. Płowiecka. Dodatkowo zabójstwo Apoloniusza Dąbrowskiego ps. Poldek - ochroniarza Wariata - 5 stycznia 1997 roku ul. Toruńska 86. Historia: Wojna Pruszków - Wołomin, głównie narkotyki. Henryk Niewiadomski, największe w Europie laboratorium amfetaminy. Król amfetaminy. Trzeba wspomnieć o największej próbie przemytu kokainy na statku Jurata. Jest to co prawda sprawa pruszkowska, ale mieści się w historii dotyczącej narkotyków. W 1993 roku 1190 kg kokainy na statku Jurata płynęło z Wenezueli do Gdyni. Narkotyki odkryto w porcie pod Liverpoolem. Podejrzenia Brytyjczyków wywołał fakt, że koszty transportu lepiku są wyższe niż wartość towaru. Statek popłynął dalej bez narkotyków, tak by można było ustalić odbiorcę towaru w Polsce. Po ładunek zgłosił się Krzysztof O. , pełnomocnik firmy "Med - Glob" ze wsi Majdan koło Wiązowny. Wówczas gang zorientował się, że narkotyków nie ma - oznaczało to stratę ok. miliona dolarów. Polskie śledztwo w całej sprawie zostało zawieszone na kilka lat, m.in. dlatego, że z Wenezueli nie nadeszły potrzebne stronie polskiej dokumenty. Warszawa zalana przez amfetaminę. 22:55 WCIELENIA ZŁA - ODC. 3/10 MAO. PRZEWODNICZĄCY ŚMIERCI (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Galeria najbardziej znanych despotów w najnowszej historii. Od Hitlera do Saddama Husajna, od Stalina do Kim Dzong Ila, od Mao do pułkownika Kaddafiego. Bezlitośni psychopaci, chciwi, okrutni, a czasem po prostu szaleni, przejęli kontrolę nad swoim krajem i terroryzują swoich poddanych, ale zawsze pozostaje pytanie. Czy urodzili się źli, czy też coś się stało, że tak się zachowują? Mao Zedong jest kolejnym dyktatorem, którego sylwetkę spróbujemy przybliżyć. 23:55 KRAJOBRAZY POLSKIE - DOLINA BARYCZY Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1976 Zdjęcia: Tadeusz Zieliński Film poświęcony przyrodniczym i turystycznym walorom Doliny Baryczy. Jest to obszar ciągnący się od Wzgórz Trzebnickich w kierunku równoleżnikowym. Rzeka Barycz wiąże labiryntem swoich dopływów i odnóg szereg miast i miasteczek i kształtuje charakter przyrody w całym swoim otoczeniu. Sama Dolina łączy w sobie tereny pierwotne z tymi dotkniętymi działalnością człowieka, a jej krajobraz cechuje rytm przyrody: woda - lasy - woda. Program dokonuje przeglądu gatunków fauny i flory występującej na terenie Doliny Baryczy. Kamera gości również w Trzebnicy, gdzie omawiane są jej najważniejsze i najciekawsze zabytki architektoniczne i atrakcje turystyczne, jak również współczesne zabudowania i infrastruktura tego urokliwego miasta. Niekoronowaną "stolicą" Doliny Baryczy jest Milicz, oferujący turystom bogatą ofertę pól namiotowo - kempingowych, domków letniskowych i ośrodków wypoczynkowych. Samo miasto także wyróżnia się kameralną zabudową i pełnymi charakteru zabytkami. Podobnie sprawa ma się z Sułowem i Żmigrodem, w których także gości ekipa programu. Dolina Baryczy powoli pokrywa się obszarami chronionymi, które na celu mają zachowanie tych pięknych terenów od niszczycielskiego wpływu cywilizacji. 00:10 NOTACJE - JANUSZ MORGENSTERN. SZKOŁA FILMOWA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009 Autor: Krzysztof Rzączyński Janusz "Kuba" Morgenstern (1922 - 2011), polski reżyser, producent filmowy pochodzenia żydowskiego. Młodość spędził na Podolu. Po wojnie podjął studia na Wydziale Reżyserii PWSTTviF w Łodzi, które ukończył w 1954 r. Jako reżyser zadebiutował w 1960 r. filmem "Do widzenia, do jutra" o miłości studenta Jacka do Margueritte, przypadkowo poznanej córki francuskiego konsula w Gdańsku. Rozgłos przyniosły mu także inne współczesne dramaty poruszające problemy młodych ludzi: "Jowita", "Trzeba zabić tę miłość". Wielką popularnością cieszyły się również zrealizowane pod koniec lat 60. XX wieku seriale telewizyjne: "Stawka większa niż życie", "Kolumbowie" oraz późniejsze "Polskie drogi". Z powodzeniem reżyserował spektakle teatralne dla telewizji (m. in. "Arszenik i stare koronki" na podstawie książki Agaty Christie). Od 1990 roku pracował jako producent filmów. W roku 2008 otrzymał Orła 2008 w kategorii Osiągnięcia Życia. 00:20 FABRYKA WÓDKI (FABRYKA WÓDKI) Film dokumentalny, 57 min, Szwecja/Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Śladkowski Wala, młoda rozwiedziona matka małego chłopca pracuje w fabryce wódki w Żyguljowsku. Mieszka ze swoją matką i 17 - letnim bratem. I ma marzenia - chce wyrwać się prowincji do Moskwy, by zrobić tam aktorską karierę. Chodzi na lekcje gry, tańca, śpiewu. Nikt nie rozumie jej aspiracji. Matka - konduktorka autobusu buntuje się, kiedy Wala podrzuca jej do pracy swego syna. Sama po 30 latach spotkała dawną miłość i chciałaby swe życie ułożyć na nowo. Koleżanki Wali uważają ją za dziwaczkę o wybujałych oczekiwaniach wobec życia. Nie wierzą w jej talenty. Przestrzegają przed życiem w Moskwie, które dla młodej kobiety może skończyć się na ulicy. Ale Wala podejmuje swą własną decyzję, nie słuchając innych. Pozostawia swego synka po to, by robić karierę. Jej matka rezygnuje więc z własnych marzeń o nowym związku, by zająć się wnukiem. Film o zerwanych więziach społecznych i rodzinnych, a wszystko w cieniu wódki z lokalnej fabryki - atrybutu rosyjskiego stylu życia. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POWRÓT Z NIEBYTU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:50 PODWÓJNE ŻYCIE PIOTRA S. Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Historia Piotra Swenda, który w serialu "Klan" występuje w roli Maciusia. Od kilkunastu lat żyje on w dwóch światach: rzeczywistym i serialowym. W jego psychice przenikają się one, mieszają, nakładają na siebie i tworzą jeden niepowtarzalny świat. Piotr nie potrafi odróżnić tego, co jest w jego życiu prawdziwe, a co jest elementem filmu, wymyślonym przez scenarzystę. Myśli, że jego serialowa dziewczyna może nią być również w jego osobistym życiu. Śmierć serialowego ojca staje się dla Maćka prawdziwym dramatem, który wymaga korekty w realnym świecie chłopaka. Z drugiej strony film ma pokazać, że osoba z chorobą Downa może się uczyć, bawić, kochać, realizować swoje marzenia, przeżywać emocje. Autorka towarzyszy Piotrowi z kamerą na planie serialu oraz w życiu prywatnym. Chce jak najgłębiej wejść w jego osobisty, a nawet intymny świat. Poznamy pasje Piotra. Zobaczymy, jak gra na pianinie, śpiewa, występuje w teatrze, maluje. Będziemy z nim w jego domu, szkole, podczas spotkań z kolegami i siostrami. Powszechnie uważa się, że Down nie jest w stanie rozwijać się i samodzielnie funkcjonować. Że niewiele rozumie, mało czuje. Widzowie będą mogli sami osądzić, ile w tym jest prawdy. 02:40 CZESŁAW MIŁOSZ W BERKELEY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1996 Scenariusz: Tomasz Kamiński W niedużym, biało tynkowanym domu nad Zatoką San Francisco mieszkał od 1962 roku, trzydzieści kilka lat. "Przeżyłem tutaj dużo momentów pięknych i dużo bardzo trudnych, wypiłem bardzo dużo whisky, pijąc często samotnie, do lustra. Ludzie w Polsce wyobrażają sobie Amerykę inną niż jest ona naprawdę. Nie uzmysławiają sobie towarzyszącej życiu ogromnej samotności, która jest nie tylko plagą przyjezdnych, ale i tu urodzonych Amerykanów". W dwójnasób dokuczać musi emigrantowi, człowiekowi wykształconemu i wrażliwemu, poecie, polskiemu poecie. "Polakowi z Wilna - dodaje Czesław Miłosz. Moja rodzina mówiła po polsku co najmniej od XVI wieku. Ale odrębność wobec"koroniarzy"mieszkańców Wielkiego Księstwa trwała tu bardzo długo, do czasów mojej młodości. Gdyby historia potoczyła się inaczej, odmiennie przebiegały wzajemne stosunki polsko - litewskie to może określałbym się piszącym po polsku Litwinem..." Czesław Miłosz (30 czerwca 1996 r. kończył 85 lat) opowiada o swojej młodości, pierwszych próbach poetyckich, debiucie w "Żagarach" - dodatku do wileńskiego "Słowa", studiach - porzucił polonistyczne, bo urażało jego męską dumę niemal wyłącznie niewieście towarzystwo i ukończył piekielnie nudne prawo z litewską determinacją, by nie wracać do dam - o pierwszej pracy w wileńskiej, a następnie w warszawskiej rozgłośni Polskiego Radia. Pracy także niezbyt satysfakcjonującej, bo urzędniczej. To wówczas właśnie Gałczyński napisał liście: "Przyszedł do mnie urzędnik Miłosz i czegoś ode mnie żądał". Chodziło o niedostarczoną audycję - wyjaśnia po latach poeta. Następne lata były jednak jeszcze trudniejsze - wojna, okupacja, powojenna decyzja podjęcia pracy w "ludowej" dyplomacji, ostracyzm części środowiska, wreszcie - dramatyczny punkt zwrotny ucieczka z ambasady w Paryżu i pozostanie na Zachodzie. Ów okres, nader burzliwy, wspominają także wieloletni przyjaciele i znajomi poety, Jerzy Turowicz, Jerzy Giedroyc i Zofia Hertz. Dla polskich środowisk emigracyjnych był napiętnowanym kolaboracją lewicowcem, zaś zachodnioeuropejskim intelektualistom autor "Zniewolonego umysłu" jawił się jako znieważający Kraj Rad faszysta. Dlatego chętnie skorzystał z zaproszenia Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley na wykłady i został już tu na stałe jako profesor języków i literatur słowiańskich. Czujemy się tak, jakby to Iwan Karamazow nam wykładał - żartowali na początku studenci, kwitując jego twardy, słowiański akcent. Interesująco i ze swadą Miłosz rozważa też ogólne zagadnienia literatury. "Dlaczego ludzie piszą powieści, po angielsku"fiction"? Dlatego, że chcieliby coś opowiedzieć o sobie, o własnym życiu, ale nie mają odwagi. Bo autobiografia to część biografii, którą można opowiadać bez rumieńców na twarzy..."