TVP Historia Poniedziałek, 30.05.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1640 - zmarł Rubens; 1937 - Barnum Brown odkrył skamieliny ścięgien i skóry dinozaura, co pozwoliło na pełną rekonstrukcję wygladu zwierzęcia; 1960 - zmarł Borys Pasternak; 1979 - KOR ogłosił oswiadczenie o dramatyczne sytuacji PRL; 07:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 11/24 Serial sensacyjno-historyczny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Dariusz Jakubowski, Iwona Rulewicz, Jerzy Gudejko, Gustaw Lutkiewicz, Piotr Barszczak, Roch Siemianowski, Piotr Grabowski, Jerzy Nowacki, Włodzimierz Adamski, Ryszard Kotys, Jarosław Kopaczewski Chęć współpracy z polskim wywiadem zgłasza związany z Abwehrą kupiec z Gdańska August Mackett. Na poparcie swej wiarygodności dostarcza Czarkowi szkic nowej bomby, której tajemnicę zna tylko III Eskadra z Bydgoszczy i Berlin. Mackett wskazuje swego łącznika z Bydgoszczy. Jest nim Zygmunt Patchek, brat Trudy, narzeczonej kapitana Grządka, pilota III Eskadry. Podsuwając Patchkowi sfałszowane materiały Czarek z kolegami wpada na trop szpiega Abwehry "Hansa", którym jest porucznik Peltz, dowódca V strażnicy WP pod Bydgoszczą. Peltz w pułapce godzi się na podwójną współpracę. Truda z bratem opuszczają Polskę. 08:30 HISTORIA POLSKI - OJCIEC Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Kamiński Scenariusz: Ks. Andrzej Gołębiowski, Tomasz Kamiński Zdjęcia: Michał Bożek, Jeremi Grzywa, Andrzej Misaczek Filmowa opowieść o człowieku i duchownym, wielkim Polaku, kardynale Stefanie Wyszyńskim. Koncentrujemy się na życiu osobistym Prymasa Tysiąclecia. Na jego wierze, religijności, koncepcjach wielkich akcji duszpasterskich. W filmie jest także obecna tematyka związana z polityką, z totalitaryzmami XX wieku (szczególnie z komunizmem). Nie unikamy trudnych spraw, takich jak np. inwigilacja kardynała Wyszyńskiego przez księży współpracujących z UB i SB, ale są one jedynie tłem dla opowieści o Prymasie. Tłem, które pozwoli nam na pokazanie postawy kardynała Wyszyńskiego wobec ataków na niego i na Kościół w czasach komunizmu. 09:35 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA "FOXLEY" Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Piotr Grabowski -Thornley, Tomasz Sapryk-Jeleń, Dariusz Jakubowski-Hombro, Jan Wieczorkowski-Szalewski, Henryk Majcherek-Churhill Po torach toczy się drezyna Banschutzu. Żołnierze oświetlają latarkami tor i pobocze. Nic nie przykuwa ich uwagi ani nie wzbudza podejrzeń. Lecz gdy wehikuł odjeżdża w mrok, z zarośli wyłaniają się dwie postaci. Owi tajemniczy ludzie szybko podkładają pod szyny ładunki wybuchowe, łączą je przewodami z zapalarką, zacierają ślady i dołączają do ukrytych wśród drzew kolegów. W samą porę - pociąg już nadjeżdża. Ciemności rozświetla ostry błysk, w huku detonacji i łoskocie wywracających się wagonów ginie trzask serii partyzanckiej broni. Żołnierze polskiego podziemia uderzali tysiące razy na niemieckie transporty wojskowe, lecz akcja wykonana jesienią 1941roku między stacjami Freidorf i Schwarzwasser na Pomorzu zasługuje na szczególną uwagę. Nie tylko z powodu znacznych strat poniesionych przez wroga, ale przypuszczalnego celu ataku. Tamtej nocy, po tych samych torach, miał bowiem jechać nieporównanie ważniejszy skład "Amerika" - osobisty pociąg Adolfa Hitlera! Nim fuehrer na dobre zaszył się w skalistym Berchtengaden, w bunkrach Wilczego Szańca w Gierłoży i na koniec w schronach Kancelarii Rzeszy, często i chętnie podróżował. Najchętniej - koleją. Odwiedzał oddziały na froncie, pokrzepiał żołnierzy, odznaczał lub rugał generałów, zbierał hołdy, pomagał sztabowcom, ku ich utrapieniu, prowadzić operacje wojenne. W specjalnym pociągu "Amerika" przemianowanym w roku 1943 na "Brandenburg" i napędzanym przez dwie potężne lokomotywy spalinowe było kilka pancernych salonek dla Hitlera i jego świty, wagony restauracyjne, konferencyjne, łazienkowe, prasowe, ochrony oraz z bronią przeciwlotniczą. Przed wodzowskim składem pędziła lokomotywa z wypełnionymi piaskiem platformami lub inny pociąg, by detonować ewentualne miny. Czy taki przypadek nastąpił na Pomorzu? Polski wywiad zawiadomił sojuszników, że była to zwykła operacja sabotażowa, niezwiązana z osobą Hitlera. Lecz udana akcja nasunęła brytyjskiemu SOE, czyli Zarządowi Operacji Specjalnych, pomysł zaatakowania fuehrera podczas podróży pociągiem, samolotem - wielkim Focke Wulfem FW 200 lub opancerzonym mercedesem. Z powodu doskonałej ochrony pojazdów, a zwłaszcza ich głównego pasażera, te plany spaliły na panewce. Specjaliści z SOE zaczęli wtedy rozważać szanse zlikwidowania przywódcy Trzeciej Rzeszy w pobliżu jego rezydencji "Berghof" w Alpach Bawarskich. Zamachu miał dokonać snajper przebrany w mundur niemieckiego strzelca górskiego, a pociski wypełnione rtęcią wykluczyć wszelkie szanse medyków na ocalenie postrzelonej ofiary... 10:30 TASMANIA - WYSPA DZIWNA I PIĘKNA (TASMANIA WEIRD AND WONDERFUL) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Stephen Dunleavy Film dokumentalny o niezwykłej wyspie Tasmanii, położonej ok. 300 km na południe od wybrzeża Australii. Jest górzysta i ma wspólną historię geologiczną z górami we wschodniej części Australii. To świat prastarych lasów, dziewiczych rzek z pięknie dziką linią brzegową. Zwierzęta mieszkające na wyspie są równie niezwykłe co dziwaczne. To kraina czarnych diabłów i białych walabii Bennetta. Tańczą tu światła na niebie Południa i drzewa wznoszą się na sto metrów. Tasmania - dziwna i piękna kraina na końcu świata - jest pełna niespodzianek. To Australia, ale zupełnie inna. Kiedyś była częścią suchego lądu australijskiego. Obecnie wraz z fauną i florą jest całkowicie odcięta od kontynentu. Mimo że leży niedaleko na południu, Tasmania jest odseparowana od świata. Izolacja i chłodniejszy klimat stworzyły sanktuarium niepodobne do żadnego innego regionu Australii. Cykl pór roku sprawił, że życie tu istotnie bardzo się różni. Zima oznacza walkę o przetrwanie. To ostatni ląd przed Antarktyką. W czasie miesięcy zimowych powietrze z południa sprowadza opady śniegu i mroźne temperatury. Wiele zwierząt to australijskie gatunki, ale ich zwyczaje i sposób życia są zdecydowanie tasmańskie. Wombaty z kontynentu to w większości zwierzęta nocne, ale żerują o każdej porze, zachowując ciepło dzięki gęstej sierści. Muszą wykorzystać wszelkie okazje do wyszukania pożywienia. Pierwsi Europejczycy, którzy badali tasmańskie lasy, twierdzili, że słyszą w nocy wrzaski diabłów. Wyspa i jej mieszkańcy zostali odizolowani blisko 12 tysięcy lat temu, gdy po ostatniej epoce lodowcowej podniósł się poziom mórz. Bez wątpienia nie ma na Ziemi drugiego takiego miejsca jak Tasmania. 11:30 W PRLU - TELEFONIA BYŁA, ALE JAKBY JEJ NIE BYŁO Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Telefony były dobrem luksusowym. Rzadkim. Kto dostępował tego przywileju, mógł się czuć wyróżniony i mógł dzwonić do każdego podobnie wyróżnionego. A także do różnych urzędów. Ponieważ urzędniczki nie miały w domu telefonów, więc dzwoniły do znajomych posiadających telefony lub do innych urzędów, zatem mając telefon, nie zawsze udawało się połączyć z kimś, kto go miał, bo wszyscy chcieli się do kogoś dodzwonić. Inni musieli polegać na budkach telefonicznych, które czasami nie miały telefonów, a jeśli miały, to mogły nie mieć słuchawki. Wtedy trzeba było szukać innego, a on np. nie przyjmował pieniędzy albo je "połykał", nie łącząc. Albo po prostu nie działał. Jak w końcu znalazło się działający telefon, to przed nim była kolejka i wszyscy się denerwowali, bo jak już ktoś tyle czekał, to chciał sobie pogadać. Tym bardziej że przez długi czas za jedną monetę można było gadać bez końca. Można było też zadzwonić z poczty, szczególnie do innego miasta lub kraju. Ale na rozmowę określaną jako błyskawiczną (czyli droższą) czekało się czasami kilka albo nawet kilkanaście godzin, a nawet cały dzień. W pilnych sprawach lepiej było wysłać telegram albo osobiście przekazać wiadomość. W stanie wojennym najpierw wyłączono telefony, a jak je znowu włączono, to nagrany głos informował, że to "rozmowa kontrolowana", czyli podsłuchiwana, jakby wcześniej tego nie robiono. występują Program prowadzi Beata Michniewicz. Goście: dr Andrzej Anusz - historyk, socjolog, politolog, dr Michał Przeperski - historyk, Muzeum Historii Polski, IH PAN. 12:05 DORASTANIE - ODC. 6/7 - 1977 - 1979 Serial społeczno - obyczajowy, 58 min, Polska 1988 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Katarzyna Chrzanowska, Tomasz Dedek, Cezary Morawski, Anna Kaźmierczak, Dorota Pomykała, Andrzej Zieliński, Marek Bargiełowski, Marek Kondrat, Andrzej Baranowski, Stanisław Biczysko, Bohdan Ejmont, Adam Ferency, Marek Frąckowiak, Ewa Kania, Krystyna Kołodziejczyk, Helena Kowalczykowa, Piotr Kozłowski i inni Na mieszkających w wynajętej kawalerce Braniaków spadają nowe kłopoty. Joanna źle znosi ciążę. Pojawiają się komplikacje. Po omdleniu w pracy na krótko ląduje w szpitalu. Tymczasem w życiu uczuciowym Kuli wreszcie sukces! Bożena zgodziła się zostać jego narzeczoną. Objęła też funkcję agronoma. Jej chęć wprowadzenia zmian i unowocześnień natrafia wszakże na opór naczelnika. W związku chorobą matki Kuli Bożena zajmuje się przygotowaniem wigilii w domu narzeczonego. Ku lekkiemu zdumieniu zauważa, że czuje się tu swojsko i dobrze, niemal jak u siebie. Idyllę przerywa decyzja Kuli o kandydowaniu na sołtysa. Z początku wszystko przebiega dobrze. Kula wygrywa wybory, mimo że jego rywal Machalica miał poparcie Frontu Jedności Narodu. Naczelnik jednak nie ustępuje łatwo. Podejmuje próbę dyskredytacji wyników pod pozorem wyborczego fałszerstwa. Tymczasem stosunki między Leszkiewiczami stają się coraz chłodniejsze. Wreszcie dochodzi do rozwodu. Niedługo potem Tadeusz zaczyna się interesować jedną ze studentek - Kozłowską. Ze zdumieniem odkrywa jednak, że wpadła ona w oko również jego dawnemu promotorowi - Kolińskiemu. 13:10 DZIEJE CZŁOWIEKA UBRANEGO - BUTY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Autor: Dagmara Spolniak "Dzieje człowieka ubranego" to zrealizowana z humorem seria filmów o historii obyczajowości w Europie, opowiedzianej nietypowo, bo przez pryzmat ewolucji różnych części garderoby. Kolejny odcinek, "Buty" poświęcony jest przełomowym epizodom w historii okrycia stóp, od średniowiecznych ciżemek i drewnianych patynek, po wysokie obcasy, które narodziłysię jako praktyczny atrybut z myślą o męskiej nodze. 13:45 CAFE POD MINOGĄ Komedia, 88 min, Polska 1959 Reżyseria: Bronisław Brok Scenariusz: Stefan Wiechecki - Wiech, Bronisław Brok Zdjęcia: Seweryn Kruszyński Muzyka: Jerzy Wasowski Aktorzy: Adolf Dymsza, Wacław Jankowski, Włodzimierz Skoczylas, Feliks Chmurkowski, Stefania Górska, Krystyna Kołodziejczyk, Bolesław Płotnicki, Hanna Bielicka, Jerzy Duszyński, Aleksander Dzwonkowski, Makpokpo Dravi, Jerzy Bielenia, Kazimierz Biernacki, Bronisław Darski, Stefan Witas i inni Adaptacja powieści Stefana Wiecheckiego, czyli popularnego Wiecha - wytrawnego felietonisty, niezrównanego kronikarza warszawskiej gwary i folkloru. Akcja filmu rozpoczyna się przed wybuchem II wojny światowej. Państwo Aniołkowie - właściciele "Cafe pod Minogą" urządzaja zaręczyny swej wychowanki Sabci. Gośćmi przyszłych małżonków są m.in. Maniuś Kitajec i bracia Piskorscy - kumple narzeczonego, rekrutujący się z barwnej społeczności stołecznych "szoferaków" oraz - nomen omen - Celestyn Konfiteor - właściciel zakładu pogrzebowego pod krzepiącą nazwą "Wieczny odpoczynek". Prawdziwą sensację wywołuje jednak pojawienie się Jumbo - znajomego Murzyna, wożącego egzotycznego dyplomatę akredytowanego w Warszawie. Polityk ów - czując zbliżającą się wojnę - przewidująco wziął nogi za pas, lecz niebacznie zostawił samochód i ukryte pod podłogą swej willi pieniądze. To właśnie one staną się od tej pory obiektem szczególnego pożądania taksówkarskiej ferajny. Snów o bogactwie nie zdoła z nich wykorzenić nawet okupacja. Mimo że była posiadłość dyplomaty jest w rękach hitlerowców, sprytni warszawiacy z pomocą przebranego za kobietę Jumbo, wykradają schowaną gotówkę. Ku ich żalowi okazuje się jednak, że z takim trudem zdobyte pieniądze są już bez wartości. Tymczasem w stolicy wybucha powstanie... 15:30 KATASTROFA POMPEI (THE POMPEI CATASTROPHE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Julien Adam, Nicolas Breneol Film dokumentalny o tragedii jaka unicestwiła życie Pompei. To mityczne miasto, symbol jednej z największych katastrof w dziejach ludzkości. Miejsce, w którym wybuch wulkanu zgładził tysiące ludzi. Obecnie każdego roku miejsce to odwiedza ponad 2 miliony turystów i spaceruje po ruinach starożytnego miasta. To właśnie tutaj 24 października 79 roku wcześnie rano mieszkańcy odczuli wstrząsy. Niestety, już po południu miasto przysypywała chmura popiołu i kamieni z wulkanu Wezuwiusz. Następnego dnia druga erupcja i tym razem magma spływająca z wulkanu doprowadza do śmiercionośnych poparzeń i tragedii. W ciągu 48 godzin zniszczone zostały okoliczne wioski i zginęło 16 tysięcy ludzi. W dokumencie grafiki komputerowe oraz eksperci z Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji, którzy podzielą się swoją wiedzą na temat tego kataklizmu. Zobaczymy też jak Pompeje stały się jednym z najciekawszych świadectw historii rzymskiej, którą możemy obecnie oglądać. Leżą 250 kilometrów od Rzymu. To świetnie zachowane starożytne miasto ze świątyniami, domami, freskami, a nawet ciałami ludzi. Pompeje to dowód na niszczycielską działalność wulkanu, który w kilka chwil może zakończyć życie wielu ludzi. Przypominają nam o potędze wulkanów. To zagrożenie niewidoczne, ale realne, mogące pojawić się w każdej chwili i zaskoczyć nas tak, jak 24 października 79 roku. 16:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 12/24 Serial historyczno - sensacyjny, 56 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, WłodzimierzAdamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Agentem polskiego wywiadu zamieszkałym w Berlinie ma być rotmistrz Jerzy Osnowski, czterokrotny kawaler Krzyża Walecznych, zdobywca licznych nagród jeździeckich, hulaka na bocznym torze, znany w wojsku jako przeciwnik Piłsudskiego. Po miesiącach intensywnego szkolenia w nowoczesnych technikach wywiadowczych zdobywa I miejsce na międzynarodowym konkursie hipicznym w Sopocie, potem w Berlinie. Uzbrojony w "legendę" proniemieckiego hrabiego Nałęcza obraca się w Berlinie w najlepszych salonach, gdzie tematem kpin staje się właśnie prowincjonalny nacjonalista Hitler. Wkrótce "hrabia" nadsyła Warszawie rewelacyjne materiały. 18:25 SPÓR O HISTORIĘ - BISKUPI WOBEC ROZBIORÓW POLSKI Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) W czasach zaborów Kościół katolicki był instytucją wzmacniająca polską tożsamość narodową. Dawał nadzieję na przetrwanie czasu niewoli. Jakie stanowisko zajął Episkopat Polski, kiedy Rosja, Prusy i Austria dokonywały kolejnych rozbiorów Rzeczypospolitej? Jak jej upadek przyjęła Stolica Apostolska? Stanowisko Episkopatu Polski wobec upadku państwa w czasach saskich. Czy podejmował próby ratunku Rzeczypospolitej? Biskupi w okresach ostatnich bezkrólewi. Czy mieli program naprawy Rzeczypospolitej? Episkopat i Stolica Apostolska wobec Stanisława Augusta Poniatowskiego. Relacje Rzeczpospolitej i Stolicy Apostolskiej pod koniec XVII i w XVIII wieku. Do czego dążył Rzym? Czy zrobił cokolwiek, aby uratować Polskę? Jak oceniany był prymas Michał Jerzy Poniatowski, brat króla? Czy prymas Poniatowski postawił na Rosję? Co dzieje się z Kościołem w Polsce w momencie I rozbioru? Jakie stanowisko zajęli biskupi? Jak reaguje Watykan? Kto ze strony polskiego Kościoła podpisuje traktaty rozbiorowe? Stanowisko biskupów wobec reform wprowadzanych w okresie Sejmu Wielkiego. Jakie biskupi polscy zajęli wobec Konstytucji 3 maja? A jakie Rzym? Stanowisko Episkopatu/biskupów wobec Konfederacji Barskiej i Insurekcji Kościuszkowskiej. W jakich okolicznościach prymas zakończył życie? Przed pałacem prymasowskim ustawiono szubienicę; śmierć 12 VIII 1794 r. miała rzekomo nastąpić w wyniku samobójstwa. Rozpowiadano, że król przesłał bratu truciznę. Według innej wersji uczynił to Kościuszko. III rozbiór Rzeczypospolitej - dlaczego tak wielu biskupów chętnie na niego przystało? Goście: o. dr hab. Paweł Zając, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu i dr Jacek Kordel, Uniwersytet Warszawski. 19:00 HISTORIA POLSKI - I TAK BĘDĘ ŻYŁ... Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Rafał Śmierzchalski, Piotr Augustynek, Łukasz Perkowski, Maciej Mroziewski, Maciej Dźwigaj Wykonawcy: Marcin Kwaśny Film dokumentalny o Stanisławie Szuro, uczestniku kampanii wrześniowej, więźniu obozów koncentracyjnych, w 1947 roku przez władze komunistyczne skazanym na karę śmierci, którą później zamieniono na 15 lat więzienia. W październiku 2020 roku skończył 100 lat. Kampania wrześniowa 1939 roku, II wojna światowa, niemieckie obozy koncentracyjne, więzienia komunistyczne dla nas to fakty historyczne, które znamy podręczników szkolnych czy literatury fachowej. Dla naszego bohatera to wciąż żywe wspomnienia. Pamięta czasy dwudziestolecia międzywojennego. Od dziecka marzył, by studiować historię. Zawsze była jego pasją. Nawet nie spodziewał się, jak bardzo zostanie przez nią doświadczony. Okazuje się bowiem, że w zasadzie wszystko, co mogło się przytrafić człowiekowi w XX wieku, jemu się przytrafiło. Jego życiorys stał się odzwierciedleniem tego, z czym Polska mierzyła się w ostatnim stuleciu. 21:30 DRAUGEN Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś Dokument był jednym ze zwycięzców XII Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Otrzymał Nagrodę im. Rotmistrza Witolda Pileckiego. Przedstawia dramatyczne losy Ślązaka Wojciecha Bógdoła wpisane w wojenną działalność Polaków w Norwegii. Bógdoł (rocznik 1920) pochodził ze Śląska, był harcerzem, synem powstańca śląskiego. Wychowany w patriotycznym domu poprzysiągł sobie, że nigdy nie będzie służył Niemcom. W czasie II wojny światowej Wojciech został jednak, jak wielu Ślązaków, wcielony do Wehrmachtu. Trafił do Kriegsmarine. Wysłano go do okupowanej przez Niemcy Norwegii. Tam wkrótce wstąpił w szeregi tajnej norweskiej organizacji Szetlandzki autobus. Został angielskim szpiegiem. Dostarczał informacji na temat niemieckiej jednostki na wyspie Kvitsoy, na której stacjonował. Był jednym z głównych graczy akcji o kryptonimie "Draugen" (w j. norweskim słowo draugen oznacza legendarnego morskiego potwora). Bógdoł wstąpił do organizacji, ponieważ za wszelką cenę chciał walczyć z Niemcami. Plany przekazywane Anglikom dostały się w ręce Niemców. Wojciech został aresztowany. Skazany na rozstrzelanie za szpiegostwo. Wyrok wykonano 19 grudnia 1944 roku w więzieniuw Bergen. W chwili śmierci Bógdoł miał zaledwie 24 lata. 23:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA LEKARZA PRYWATNEGO POGOTOWIA RATUNKOWEGO W KIJOWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie z lekarzem kardiologiem Mychajło Omelczukiem, który pracuje w prywatnym pogotowiu ratunkowym w Kijowie. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA "FOXLEY" Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Piotr Grabowski -Thornley, Tomasz Sapryk-Jeleń, Dariusz Jakubowski-Hombro, Jan Wieczorkowski-Szalewski, Henryk Majcherek-Churhill Po torach toczy się drezyna Banschutzu. Żołnierze oświetlają latarkami tor i pobocze. Nic nie przykuwa ich uwagi ani nie wzbudza podejrzeń. Lecz gdy wehikuł odjeżdża w mrok, z zarośli wyłaniają się dwie postaci. Owi tajemniczy ludzie szybko podkładają pod szyny ładunki wybuchowe, łączą je przewodami z zapalarką, zacierają ślady i dołączają do ukrytych wśród drzew kolegów. W samą porę - pociąg już nadjeżdża. Ciemności rozświetla ostry błysk, w huku detonacji i łoskocie wywracających się wagonów ginie trzask serii partyzanckiej broni. Żołnierze polskiego podziemia uderzali tysiące razy na niemieckie transporty wojskowe, lecz akcja wykonana jesienią 1941roku między stacjami Freidorf i Schwarzwasser na Pomorzu zasługuje na szczególną uwagę. Nie tylko z powodu znacznych strat poniesionych przez wroga, ale przypuszczalnego celu ataku. Tamtej nocy, po tych samych torach, miał bowiem jechać nieporównanie ważniejszy skład "Amerika" - osobisty pociąg Adolfa Hitlera! Nim fuehrer na dobre zaszył się w skalistym Berchtengaden, w bunkrach Wilczego Szańca w Gierłoży i na koniec w schronach Kancelarii Rzeszy, często i chętnie podróżował. Najchętniej - koleją. Odwiedzał oddziały na froncie, pokrzepiał żołnierzy, odznaczał lub rugał generałów, zbierał hołdy, pomagał sztabowcom, ku ich utrapieniu, prowadzić operacje wojenne. W specjalnym pociągu "Amerika" przemianowanym w roku 1943 na "Brandenburg" i napędzanym przez dwie potężne lokomotywy spalinowe było kilka pancernych salonek dla Hitlera i jego świty, wagony restauracyjne, konferencyjne, łazienkowe, prasowe, ochrony oraz z bronią przeciwlotniczą. Przed wodzowskim składem pędziła lokomotywa z wypełnionymi piaskiem platformami lub inny pociąg, by detonować ewentualne miny. Czy taki przypadek nastąpił na Pomorzu? Polski wywiad zawiadomił sojuszników, że była to zwykła operacja sabotażowa, niezwiązana z osobą Hitlera. Lecz udana akcja nasunęła brytyjskiemu SOE, czyli Zarządowi Operacji Specjalnych, pomysł zaatakowania fuehrera podczas podróży pociągiem, samolotem - wielkim Focke Wulfem FW 200 lub opancerzonym mercedesem. Z powodu doskonałej ochrony pojazdów, a zwłaszcza ich głównego pasażera, te plany spaliły na panewce. Specjaliści z SOE zaczęli wtedy rozważać szanse zlikwidowania przywódcy Trzeciej Rzeszy w pobliżu jego rezydencji "Berghof" w Alpach Bawarskich. Zamachu miał dokonać snajper przebrany w mundur niemieckiego strzelca górskiego, a pociski wypełnione rtęcią wykluczyć wszelkie szanse medyków na ocalenie postrzelonej ofiary... 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TRAGICZNE MIASTO Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony oblężeniu Leningradu.