TVP Kultura Wtorek, 14.06.2022 08:25 POWIDOKI - EMIL CIORAN Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. Tym razem prowadzący dyskutują o książce Emila Ciorana "Przeistoczenie Rumunii". 08:50 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ S.IV - KATARZYNA KOBRO Magazyn, 5 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Jarosław Suchan 100 Lat Awangardy w TVP Kultura! Na życiu i częściowo drodze twórczej Kobro zaważył związek z Władysławem Strzemińskim. Ich wspólną pracownię w Smoleńsku określano mianem palety konstruktywizmu, to tam spotykała się czołówka rosyjskiej awangardy, z Kazimierzem Malewiczem i El Lissitzkym na czele. W Polsce, gdzie spędziła dorosłe życie, aktywnie uczestniczyła w życiu awangardy konstruktywistycznej. Dołączyła do grupy BLOK, niezależnie od Strzemińskiego zaangażowała się w działalność Praesensu. Od 1929 r. z Janem Brzękowskim, Julianem Przybosiem, Henrykiem Stażewskim i Władysławem Strzemińskim współtworzyła grupę a.r.. W jej ramach wspierała m. in. utworzenie Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej, która legła u podstaw zbiorów Muzeum Sztuki. Z Łodzią związała się w 1931 r. Jako jedyna polska artystka zaangażowana silnie w działalność międzynarodową podpisała Dimensionist Manifest wydany m. in. przez Lszló Moholy - Nagy’a i Hansa Arpa. W tym czasie na jej dorobek składały się już nowatorskie Kompozycje i Rzeźby przestrzenne oraz Rzeźby abstrakcyjne, które zakwestionowały tradycyjne myślenie o rzeźbie jako zwartej bryle. Jej ożywiona kariera artystyczna została drastycznie ograniczona w połowie lat 30. Życie artystki wypełniały od tej pory dotkliwa bieda, tułaczka wywołana wybuchem wojny, opieka nad dzieckiem i narastający konflikt z mężem, który po wojnie systematycznie odsuwał Kobro od środowiska artystycznego. 09:10 KOCHANKOWIE Z KSIĘŻYCA (MOONRISE KINGDOM) Komediodramat, 89 min, USA 2012 Reżyseria: Wes Anderson Scenariusz: Wes Anderson, Roman Coppola Aktorzy: Bruce Willis, Edward Norton, Bill Murray, Frances McDormand, Jared Gilman, Tilda Swinton, Jason Schwartzman, Bob Balaban Akcja filmu rozgrywa się w Stanach Zjednoczonych w Nowej Anglii, na północnym wschodzie kraju, na fikcyjnej wyspie New Penzance. Czas akcji to burzliwe lata sześćdziesiąte ubiegłego stulecia. Protagonistami miłosnej opowieści są zakochani nastolatkowie, którym na drodze do szczęścia stają dorośli, nie rozumiejący ich potrzeb. 12 - letni Sam Shakusky to sierota. Chłopak wyjeżdża na letni obóz skautów, prowadzony przez Randy’ego Warda. Suzy Bishop ma również zaledwie12 lat, mieszka ze swymi rodzicami prawnikami, Waltem i Laurą, oraz trzema młodszymi braćmi. Sam i Suzy są inteligentni i bardzo rozwinięci na swój wiek. Poznają się latem 1965 roku, podczas przedstawienia w kościele i od tej pory korespondują ze sobą. Regularna wymiana listów bardzo zbliża ich do siebie. W końcu postanawiają uciec, by już na zawsze być razem i zacząć życie na własny rachunek. Sekretny plan ucieczki wcielają w życie w sierpniu. Sam opuszcza obóz skautów, a Suzy nie mówiąc nikomu, wychodzi z domu. Nastolatkowie podróżują autostopem, biwakują na odludziu, łowią ryby. Tymczasem w obozie skautów, zaniepokojony zniknięciem Sama Randy Ward organizuje wraz ze swymi zaprawionymi w trudach podopiecznymi akcję poszukiwawczą. To dla skautów wielkie wyzwanie i szalona przygoda. Poszukiwania prowadzi również kapitan Sharp, któremu pomagają rodzice dziewczynki. 11:00 DOM - ODC. 7/25 - ZAŻALENIE DO PANA BOGA Serial obyczajowy, 96 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Przyjazd Łukasza z Kanady burzy spokój Andrzeja i Basi, ich małżeństwo przechodzi poważny kryzys. Inżyniera Talara nie cieszą sukcesy zawodowe, związane z uruchomieniem produkcji nowego samochodu marki Syrena. Przybiera również na sile jego konflikt z ojcem i Leszkiem. Nie znajdując oparcia w rodzinie, Andrzej pozostaje ze swymi kłopotami sam. Nadal jednak wierzy, że odzyska Basię. Inni lokatorzy domu przy ulicy Złotej też mają swoje problemy. Dozorca Popiołek nie może pogodzić się z decyzją syna, który postanowił wstąpić do Milicji Obywatelskiej. Ideowy komunista Jasiński boleje nad śmiercią Stalina. Doktor Lang popada w konflikt z partią, ma kłopoty w pracy. Za to życie prywatne zaczyna układać mu się pomyślniej. Jego przyjaźń z Lidką stopniowo przeradza się w miłość. W małżeństwie Talarów dochodzi do ostatecznego zerwania; Basia obwinia Andrzeja, że przyczynił się do aresztowania Łukasza. 14:15 DZIEWCZYNY DO WZIĘCIA Komedia obyczajowa, 45 min, Polska 1972 Scenariusz i reżyseria: Janusz Kondratiuk Zdjęcia: Wiesław Pyda Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jan Mateusz Nowakowski, Jan Stawarz, Ewa Szykulska, Ewa Pielarz, Regina Regulska, Zbigniew Buczkowski, Jadwiga Chojnacka, Jan Himilsbach, Iga Cembrzyńska, Stanisław Mikulski Dziewczyny są do wzięcia raz w tygodniu: w sobotę. Przyjeżdżają do stolicy z podwarszawskich miejscowości z nadzieją na rozrywkę, na przerwanie monotonii szarej egzystencji, na poznanie mężczyzny, może - w perspektywie - na trwały związek. Wyprawiają się po męża i po odrobinę wielkomiejskiego blichtru. Z takim zamiarem przybywają pewnej soboty do Warszawy trzy panny. Są nieładne i bezbarwne, tandetnie ubrane, ale bardzo starają się utwierdzić w swojej wyjątkowości i atrakcyjności. Trzymając się sztywno żelaznej zasady, że porządna dziewczyna "nie zawiera znajomości na ulicy", dają się poderwać dopiero w kawiarni, gdzie wpadają w oko dwóm młodzieńcom z miasta, równie niezdecydowanym i skrępowanym jak one. By dodać sobie odwagi i wypaść jak najlepiej w oczach dziewcząt, panowie przedstawiają się jako "Inżynier" i "Magister". Ale ich ubogi repertuar metod podrywania sprowadza się do fundowania wybrankom kolejnych porcji kremu, co przynosi dość opłakane skutki żołądkowe. Pójście do kina okazuje się już przedsięwzięciem za trudnym do zrealizowania, gdyż cała piątka nie może się zdecydować na konkretny tytuł i z góry zakłada, że nie starczy dla nich biletów. Gdy wydaje się, że z braku pomysłów przyjdzie zakończyć przed czasem tak dobrze rozpoczętą znajomość, honor męski ratuje znajomy kelner, "światowiec", właściciel mieszkania w stolicy, który zaprasza całe towarzystwo do siebie. Bohaterowie filmu Kondratiuka: nudni i rozpaczliwie przeciętni, nieporadnie szukają wzajemnego kontaktu, są żałośni w tworzeniu mitów z własnych, niezrealizowanych marzeń. Z uporem oszukują się, że wyjazd był opłacalny, a zawarte znajomości będą miały swój dalszy ciąg. Reżyser obserwuje ich wnikliwie, chłodno i beznamiętnie, bez cienia napastliwości, ale i bez sympatii. Sposobem narracji, ujęcia tematu, specyficznym gorzko - ironicznym humorem "Dziewczyny do wzięcia" przypominają wczesne filmy Milosza Formana ("Czarny Piotruś", "Miłość blondynki") i innych reżyserów czeskiej "nowej fali" końca lat 60. , szalenie trafne i wnikliwe w swej prostocie. 15:05 DIABELSKI WYNALAZEK (VYNALEZ ZKAZY) Film przygodowy, science fiction, 79 min, Czechosłowacja, 1958 Reżyseria: Karel Zeman Scenariusz: Frantisek Hrubin, Karel Zeman Zdjęcia: Antonin Horak, Bronislau Pikhart, Jiri Tarantik Muzyka: Zdenek Liska Aktorzy: Lubor Tokos, Arnost Navratil, Miroslav Holub, Vaclav Tregl, Vanislov Kuvlov, Hugh Downs, Vaclav Kyzlink, Jana Zatloukalova "Diabelski wynalazek", największy sukces w historii czeskiej kinematografii, w 1958 roku obiegł cały świat, zdobywając szturmem światowe festiwale i miliony widzów w kinach. Historia diabolicznego milionera pragnącego zdobyć świat za pomocą broni masowego rażenia, luźno oparta na "Strasznym wynalazcy" Juliusza Verne ’ a, to dosłownie cały zestaw nowych środków wyrazu, charakterystycznych dla późniejszej twórczości Karela Zemana: pełno w nim rozmaitych maszyn zderzonych z dziką naturą, ożywionych epokowych rycin (inspirację stanowiły ryciny pierwszych ilustratorów książek Verne’a), powstałych przez namalowanie prążków na całych dekoracjach (łącznie z kostiumami), rozmaitych efektów specjalnych (z zastosowaniem najstarszych trików Georges ' a Meliesa). Animacja lalkowa, rysunkowa, poklatkowa czy wycinankowa połączona jest tu z grą aktorów. Świat powietrza, który wypełniają majestatyczne balony, pędzące chmury, słońce, latające cuda techniki, uderzające o brzegi morskie fale, zderza się ze światem podwodnych głębin, przecinanym oryginalnymi łodziami podwodnymi, pełnym dziwacznych morskich stworzeń. (Źródło opisu: www.iluzjon.fn.org.pl) 16:40 LATO 1993 (ESTIU 1993) Dramat, 94 min, Hiszpania 2017 Scenariusz i reżyseria: Carla Simon Zdjęcia: Santiago Racaj Muzyka: Pau Bogues Aktorzy: Laia Artigas, Paula Blanco, Bruna Cusi, Etna Campillo, David Verdaguer, Jordi Figueras Akcja filmu zaczyna się latem 1993 roku. Po śmierci rodziców, który zmarli na tajemniczą chorobę, 6 - letnia Frida opuszcza Barcelonę i swoich dziadków, by zamieszkać na prowincji z wujem Estevem i jego żoną Margą. Dziewczynka próbuje się odnaleźć w nowej dla niej rzeczywistości, poznaje górzyste okolice, farmę ze starym domem z kamienia, otoczoną gęstym lasem. Na szczęście jej nowi rodzice okazują się bardzo życzliwi dla swej podopiecznej. Frida odnajduje też bratnią duszę i towarzyszkę zabaw w 3 - letniej Annie, córce wujostwa. Mimo że czas spędzony na farmie przypomina permanentne wakacje, to jednak dziewczynka wciąż nie może się pogodzić ze stratą rodziców, żyje wspomnieniami o świecie, którego już nie ma. Choć z drugiej strony potrafi docenić, że ma nowy dom i nową kochającą rodzinę, stara się od nowa budować swoje szczęście. Czy Fridzie uda się pokonać wszystkie lęki i problemy? 18:55 SERIALOWA NOSTALGIA - KARINO - ODC. 6/13 UJARZMIONY Serial przygodowy, 25 min, Polska 1975 Reżyseria: Jan Batory Scenariusz: Jan Batory, Jan Dobraczyński, Marek Nowakowski Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Wanda Warska Aktorzy: Claudia Rieschel, Karol Strasburger, Tadeusz Schmidt, Zdzisław Kuźniar, Janusz Gajos, Zdzisław Maklakiewicz, Stanisław Niwiński i inni Trener Stolarek przystępuje do ujeżdżania Karino. Jego metody wydają się Grażynie zbyt brutalne, dlatego rankami z pomocą Małeckiego sama oswaja swego ulubieńca z siodłem. Kiedy podejmuje próbę ujeżdżania, Karino ją ponosi. Pędzi jak szalony przez las, przez łąkę, dopiero Stolarek ratuje dziewczynę z opresji. Wreszcie koń jest gotowy do startu na torach wyścigowych. Żegna go Grażyna, pracownicy stadniny i przyjaciel, cyrkowy koń Eryk. 19:25 SERIALOWA NOSTALGIA - KARINO - ODC. 7/13 DROGA DO SŁAWY Serial przygodowy, 26 min, Polska 1975 Reżyseria: Jan Batory Scenariusz: Jan Batory, Jan Dobraczyński, Marek Nowakowski Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Wanda Warska Aktorzy: Leon Niemczyk, Zygmunt Kęstowicz, Claudia Rieschel, Karol Strasburger, Tadeusz Schmidt i inni Karino przybywa na Służewiec. Zostaje przydzielony młodemu dżokejowi Romkowi. Od początku koń i jeździec nie przypadają sobie do gustu. Koń zrzuca chłopca, Romek łamie rękę. Karino nie pozwala dosiadać się praktycznie nikomu poza młodziutkim praktykantem Felkiem. Dyrektor Służewca i główny trener nie mają innego wyjścia - decydują, że Felek zadebiutuje na wyścigach, jadąc na Karino. Starzy dżokeje umawiają się, że zamkną go przy bandzie, jednak Karino w wielkim stylu wygrywa swój pierwszy wyścig. 20:00 LEKKIE OBYCZAJE - MALI MĘŻCZYŹNI (LITTLE MEN) Dramat, 81 min, Grecja/USA, 2016 Reżyseria: Ira Sachs Scenariusz: Ira Sachs, Mauricio Zacharias Zdjęcia: Óscar Durn Aktorzy: Greg Kinnear, Jennifer Ehle, Paulina Garca Jake i Tony mają po 13 lat. Poznają się, gdy rodzina Jake'a przenosi się do domu zmarłego niedawno dziadka, w którym matka Tony'ego od lat prowadzi swój sklep. Chłopcy szybko zaprzyjaźniają się ze sobą, ale ich znajomość staje pod znakiem zapytania, gdy pomiędzy ich rodzinami zachodzi poważny konflikt, którego podłożem są finanse. 22:10 PORTRETY - FILOTEO ALBERINI - WŁOCH, KTÓRY WYNALAZŁ KINO (THE FIRST GAZE. THE ITALIAN WHO INVENTED CINEMA/L'ITALIANO CHE INVENT IL CINEMA) Film dokumentalny, 57 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Stefano Anselmi Scenariusz: Stefano Anselmi, Giovanna Lombardi Zdjęcia: Daniele Baldacci Dokument przedstawia historię i początki narodzin włoskiego kina, przybliża sylwetkę Filoteo Alberiniego, reżysera, pioniera tamtejszej kinematografii. 23:25 KULTURA JEST KOBIETĄ - JULIETA (JULIETA) Dramat, 94 min, Hiszpania, 2016 Reżyseria: Pedro Almodóvar Scenariusz: Pedro Almodóvar Zdjęcia: Jean - Claude Larrieu Muzyka: Alberto Iglesias Aktorzy: Emma Suarez, Adriana Ugarte, Daniel Grao, Inma Cuesta, Dario Grandinetti, Michelle Jenner, Pilar Casto Znakomity film hiszpańskiego reżysera Pedro Almodovara, który w swojej twórczości nigdy nie unika trudnych życiowych tematów, a jego bohaterkami są niemal zawsze kobiety: piękne, silne i zarazem bardzo wrażliwe. Nie inaczej jest w dramacie "Julieta", opowieści o burzliwym życiu tytułowej bohaterki, która wielokrotnie zmieniała adres zamieszkania, a każde z tych miejsc jest związane z pewnymi wydarzeniami, które mocno zaważyły na dalszym jej życiu. Widz poznaje Julietę, gdy mieszka w swoim drugim domu w Madrycie, jest już w wieku średnim, ma za sobą spory bagaż przeżyć i doświadczeń. Właśnie pakuje swoje książki, zamierzając na dobre wynieść się z Hiszpanii i wraz z partnerem Lorenzo wyjechać do Portugalii. Wydaje się, że jest bardzo szczęśliwa, nareszcie zaznała spokoju i ukojenia. Kiedy jednak przed podróżą idzie na zakupy, natyka się przypadkowo na Beę, najlepszą przyjaciółkę swojej zaginionej córki. Antia przepadła w tajemniczych okolicznościach przed 12 laty i ślad po niej zaginął. Bea wyjawia matce, że jej córka mieszka w Szwajcarii, wyszła za mąż i ma troje dzieci. Na tę wieść Julieta natychmiast odwołuje wyjazd do Portugalii i postanawia zamieszkać w swym poprzednim domu w Madrycie, mając nadzieję, że pewnego dnia Antia spróbuje nawiązać z nią kontakt i wyśle do niej list pod ten adres. W starym domu Julieta rozpamiętuje dawne dzieje i zabiera się do spisywania wspomnień. Zaczyna od czasu, gdy była bardzo młoda i poznała Xoana, w którym się zakochała bez pamięci. Przeżyła z nim wiele szczęśliwych dni, owocem ich miłości była właśnie Antia. Dzieliła swój czas między pracę, rodzinę i wychowanie córki. Potem zdarzył się tragiczny wypadek, który wywrócił ich życie do góry nogami. Załamaną, pogrążoną w depresji Julietę wspierały wtedy Antia i jej przyjaciółka Bea. Ale pewnego dnia, tuż po wakacjach, przedpadła bez śladu Antia. Do tej pory Julieta nie ma z nią żadnego kontaktu, nie wie, co się z nią dzieje. Teraz wierzy jednak głęboko, że w końcu odzyska córkę. 01:45 POLSKI TEATR TAŃCA - 45 - JACEK PRZYBYŁOWICZ Artystyczne/estradowe (widowisko), 47 min, Polska, 2019 Muzyka: Andrzej Konieczny, Kacper Krupa Wykonawcy: Polski Teatr Tańca Choreografia Jacka Przybyłowicza "45" to jubileuszowa, pełnometrażowa premiera Polskiego Teatru Tańca wieńcząca czterdziesty piąty sezon artystyczny zespołu założonego przez Conrada Drzewieckiego w 1973 r. Jego formuła "spektaklu wędrującego", możliwego do odtworzenia po premierze w dowolnej przestrzeni architektonicznej, nawiązuje do historii Polskiego Teatru Tańca, który od chwili swojego powstania jest zespołem bez własnej sceny. Jacek Przybyłowicz to jeden z najwybitniejszych polskich współczesnych choreografów. "45" opisuje on jako opowieść o zbiorowości, grupie ludzi wspólnie tworzących. Autorami muzyki są Andrzej Konieczny i Kacper Krupa. Spektakl współorganizowany przez Instytut Muzyki i Tańca w ramach Programu Zamówienia choreograficzne 2019. 02:45 KINO NOCNE - ROBOLOVE (ROBOLOVE) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2019 Reżyseria: Maria Arlamovsky Zdjęcia: Sebastian Arlamovsky Film dokumentalny o tworzeniu humanoidalnych robotów z systemem Android oraz strategiach ludzi zaangażowanych w ich kreowanie. Te roboty być może kiedyś powiększą ludzkie grono. Z ekscytującą różnorodnością perspektyw film pozwala zrozumieć ogromną złożoność tego tematu. Posłuchamy, co mówi japoński guru robotyki Hiroshi Ishiguro, transhumanistka Natasha Vita More i wielu innych. Podczas gdy różnica między ludźmi a androidami stopniowo się rozmywa, napięcie między technologią a odpowiedzialnością społeczną narasta w miarę, jak utopijne wizje się powiększają. Z tej mozaiki wyłania się napięta ambiwalencja, która kwestionuje te futurystyczne technologie i jest pełna miłości dla tych, którzy mają odwagę tworzyć takie nowe maszyny, które starają się upodabniać do człowieka. 03:50 PRZYPADEK PEKOSIŃSKIEGO Film biograficzny, 85 min, Polska, 1993 Autor: Romuald Karaś Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Waldemar Lenczewski Aktorzy: Maria Klejdysz, Anna Seniuk, Franciszek Trzeciak, Bronisław Pwalik, Franciszek Pieczka, Krzysztof Chamiec, Witold Pyrkosz, Zygmunt Malanowicz, Bronisław Pekosiński Film przedstawia prawdziwą postać o niepowtarzalnej biografii. Bronisław Pekosiński, genialny szachista, mistrz Zamościa 1961 roku. Pokonał wówczas wszystkich. Mieszkał w Zamościu, tam też zmarł 2 stycznia 2013 r. W filmie nakręconym w 1993 r. Bronisław Pekosiński wystąpił osobiście. Opowiada o sobie, ale nie jest pewien kim jest i kiedy się urodził, nie ma rodziny. Nadano mu nazwisko Pekosiński, a za datę urodzenia przyjęto 1 września 1939 r. Wspomina matkę, która została zabita przez Niemca. W jego życiu wszystko zostało skonstruowane sztucznie: i symboliczna data urodzin - dzień wybuchu II wojny światowej, i nazwisko - od skrótu nazwy instytucji opiekuńczej PKOS, i miejsce urodzenia - kacet w Zwierzyńcu, gdzie zza obozowych drutów przerzuciła go matka. Fałszywi i sztuczni okazali się przyjaciele i opiekunowie. Prawdziwe - jedynie sieroctwo i garb. O młodego Bronka walczyły o siebie dwie potęgi - totalitarne państwo i Kościół katolicki. Dorosły Pekosiński - alkoholik i degenerat sparaliżowany po wylewie krwi do mózgu - ma jednak gwiazdę przewodnią swego życia: to mistrzowska gra w szachy. Upokarzany, przepędzany, zdradzany i oszukiwany, zachowuje godność, dobroć i ufność. Przez całe życie szuka matki.