TVP Historia Wtorek, 21.06.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1886 - poożono kamień węgielny pod Tower Bridge; 1908 - zmarł kompozytor Mikolaj Rimski - Korsakow; 1960 - pierwszy raz 100 metrów pokonano w 10 sekund; 1976 - w Londynie zmarł Juliusz Mieroszewski, publicysta i pisarz emigracyjny; 07:00 DOM - ODC. 2/25 - ZAPOMNIJ O MNIE Serial obyczajowy, 85 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Jerzy Michotek, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Basia Lawinówna nadal poszukuje Łukasza. Po aresztowaniu matki dziewczyna jeszcze bardziej pogardliwie i wrogo traktuje zakochanego w niej Andrzeja. Ale właśnie interwencja Talara sprawia, że pani Lawinowa zostaje zwolniona. Wraca wreszcie ze stalagu znany przed wojną piłkarz, Kostek Bawolik. Jest zazdrosny o kinooperatora Rajmunda Wrotka, żyją z żoną obok siebie. Na Złotej przybywa lokatorów i rodzą się nowe konflikty między nimi. Życie toczy się wartko, a codzienne problemy jednoczą nowych i starych mieszkańców. Tworzy się nowa społeczność. 09:00 HISTORIA POLSKI - POWSTANIA ŚLĄSKIE... MUZYCZNE HISTORIE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2020 Reżyseria: Mirosław Basaj Scenariusz: Mirosław Basaj Wykonawcy: Józef Skrzek, Stanisław Sojka, Joanna Bartel, Grzegorz Płonka, Zespół Oberschlesien, Górnicza Orkiestra Dęta Bytom Powstania Śląskie to trzy konflikty zbrojne na Górnym Śląsku, które miały miejsce w latach 1919 - 1921 między ludnością polską i niemiecką. Odbyły się w okresie formowania się Państwa Polskiego po zakończeniu I wojny światowej. Pierwsze powstanie śląskie trwało od 16 sierpnia do 24 sierpnia 1919 r. Drugie powstanie śląskie od 19/20 sierpnia do 25 sierpnia 1920 r. Trzecie powstanie śląskie od 2/3 maja (już po plebiscycie) do 5 lipca 1921 r. Ostatni świadkowie tamtych wydarzeń nie żyją od wielu lat. Chcemy sprawdzić, jaka jest świadomość tamtych zdarzeń i przypomnieć je w sposób nowoczesny i przystępny dla młodych widzów. Zarejestrujemy to, co pozostało w świadomości potomnych, jakie opowieści, historie, dokumenty i pamiątki zostały po powstańcach śląskich. Wystąpi dwóch wnuków i prawnuk powstańców śląskich, którzy starają się przechowywać i pielęgnować pamięć Powstań Śląskich. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Piotr Grabowski, Marek Barbasiewicz, Ziemowit Pędziwiatr W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 10:55 BELMONDO WSPANIAŁY (BELMONDO LE MAGNIFIQUE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Bruno Sevaistre Film dokumentalny, którego bohaterem jest Jean - Paul Charles Belmondo. Dzięki ponad 70 filmom i 160 milionom sprzedanych biletów aktor był największą gwiazdą francuskiego kina. W wieku 17 lat zaczął grać na scenie. Filmy przyniosły mu sławę i pieniądze, lecz jego pasją pozostał teatr. Gdyby w tym czasie istniało słowo bankowość, miałoby ono zastosowanie w jego przypadku. Osoby poniżej 30 roku życia nie wiedzą, że grał u wszystkich reżyserów Nowej Fali, takich jak: Jean - Luc Godard, Jean - Pierre Melville, Claude Sautet, Louis Malle, Alain Resnais i Claude Chabrol. Osoby powyżej 50. roku życia nie mogą zapomnieć o jego żarliwości, pokazie siły i wyczynach, które sam wykonał. Jedni nazywali go Belmondo, inni Bebel. 22 sierpnia 2001 roku wyszedł z paryskiego szpitala, w którym przebywał dwa tygodnie z powodu udaru mózgu. W 2021 roku, w kwietniu aktor obchodził 88. urodziny. 11:55 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 2/19 - OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Poznań to miejsce, które odegrało szczególną rolę w odrodzeniu niepodległej Polski. Historia tamtych wydarzeń splata się ściśle z narodzinami poznańskiej astronomii. W roku 1919 w stolicy wyzwolonej w powstaniu Wielkopolski powołano do życia Uniwersytet Poznański. Władze nowej polskiej uczelni zdecydowały o utworzeniu obserwatorium astronomicznego. W tym odcinku przybliżymy jego historię. 12:25 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 3/12 Serial komediowy, 39 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Oddział elewów szkoły policyjnej zmaga się na torze ćwiczeń. Ubrani w polowe mundury młodzieńcy jeden po drugim pokonują przeszkody. Na trybunie obserwatorów kilku wyższych rangą oficerów ocenia ich umiejetności. Jeden z elewów, Marian Cielęcki, usiłuje nadążyć za kolegami, ale na każdej przeszkodzie widać, jak wielkie mu to sprawia trudności. Wszystkim udaje się przeskoczyć rów z wodą, jeden Marian wpada do niego, mocząc się po pas. Dwaj sanitariusze zabierają go na noszach. Generał Piecuch, komendant szkoły nie widzi możliwości zaliczenia Marianowi tego egzaminu. Ale okazuje się, że chłopak ma silnego protektora, a więc zdać musi. Komisja postanawia go promować, ma być wysłany do małego posterunku na prowincji. Wybór pada na miasteczko Królowy Most. Tam przynajmniej młody policjant za bardzo się nie skompromituje. 13:20 KROMDRAAI. KOLEBKA LUDZKOŚCI (KROMDRAAI: CHILDREN FROM THE CRADLE OF HUMANKIND) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Cedric Robion Scenariusz: Cedric Robion Jak powstała ludzkość? W Kromdraai, w Południowej Afryce, paleoantropolog Jos Braga odkrył szczątki dwojga dzieci - najstarsze znalezione kiedykolwiek. Pochodzą sprzed 2, 5 miliona lat. Te znaleziska być może pozwolą wreszcie ujawnić pochodzenie naszego rodzaju. 16:05 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - UKRYTE GNIAZDO DYNASTII Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska, 2013 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac Wykonawcy: Maciej Gudowski Tym razem autorzy cyklu dokumentalnego wraz z naukowcami poszukują prawdziwego miejsca narodzin dynastii Piastów. Czy faktycznie jest nim Gniezno, czy może gród w Kaliszu - Zawodziu. Naukowcy różnych specjalności: archeolodzy, dendrochronolodzy, historycy przedstawiają argumenty za i przeciw obu tym koncepcjom. Dzięki animacjom komputerowym widzowie przenoszą się w czasy Mieszka I, by śledzić tajniki życia codziennego ówczesnych mieszkańców grodu oraz poznawać wielkie wydarzenia polityczne owych czasów, mające wpływ zarówno na żyjących wówczas ludzi, jak i na przyszłość. 17:05 DOM - ODC. 3/25 - WARKOCZE NASZYCH DZIEWCZĄT BĘDĄ BIAŁE Serial obyczajowy, 78 min, Polska, 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jolanta Żółkowska, Tomasz Borkowy, Anna Ciepielewska, Stefania Iwińska, Barbara Sołtysik, Joanna Szczepkowska, Bożena Dykiel, Jan Englert, Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Janczar, Wacław Kowalski, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Malanowicz Andrzej Talar zostaje studentem politechniki. Jego uczciwość i prostolinijność nie zawsze znajdują uznanie i nastręczają mu wielu kłopotów. Ale Andrzej nie poddaje się. Nie rezygnuje też ze starań o względy Basi Lawinówny. Obserwując narastającą tęsknotę dziewczyny, Andrzej podejmuje desperacką decyzję, aby utwierdzić ją w przekonaniu, że Łukasz nie żyje. Skutki są fatalne - Basia próbuje popełnić samobójstwo. Pan Popiołek, dozorca domu przy Złotej, chroni mieszkańców przed natarczywością komisji lokalowej, nadzoruje też remont kamienicy, co doprowadza do większej konsolidacji mieszkańców. 19:00 HISTORIA POLSKI - MARSZ WYZWOLICIELI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2009 Reżyseria: Grzegorz Braun Scenariusz: Grzegorz Braun Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Grzegorz Ruzik, Józef Szymura Autor dokumentu kontynuuje temat podjęty w "Defiladzie zwycięzców". Swoistą lekcję historii prowadzi Wiktor Suworow, historyk, były oficer GRU, radzieckiego wywiadu wojskowego. Zostały przedstawione w nowym świetle kulisy II wojny światowej, w rozpętaniu której nie mniejszy udział miał Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. W zrealizowanym dwa lata później "Marszu wyzwolicieli" prezentowane tezy Suworowa ponownie zostały poddane weryfikacji. Nawiązując do Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, którą zapoczątkował atak Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 roku, autor szuka odpowiedzi na pytanie: jakie były prawdziwe przyczyny bezprecedensowej druzgocącej klęski wojsk radzieckich? Dokument obnaża prawdę o roli stalinowskiej Rosji, o Stalinie, który unicestwił miliony ludzi i doprowadził do wybuchu krwawej wojny, by w ten sposób objąć panowanie nad całym światem. Znamienne jest, że największa w historii koncentracja Armii Czerwonej została rozbita w przededniu "wyzwolicielskiego marszu na Zachód". W filmie nie zabraknie świadków historii pochodzących (jak w "Defiladzie zwycięzców") z okolic Brześcia n/Bugiem. Obrona twierdzy brzeskiej jest bowiem jedną z legend sowieckiej propagandy - jednym z kluczowych elementów mitu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Rozwiązanie zagadki 1941 roku może przynieść - za Suworowem - wyjaśnienie przyczyn obecności w brzeskiej twierdzy funkcjonariuszy 132. Batalionu Konwojowego NKWD (jednostki do działań zafrontowych). Twórcy dokumentu wykorzystali fragment wystąpienia prezydenta Rosji, Dmitrija Miedwiediewa. W 2009 roku najwyższe władze Rosji zapowiedziały stanowczą walkę z rewizjonizmem w historii, a zwłaszcza ściganie wszelkich prób umniejszania wkładu Związku Radzieckiego w zwycięstwo nad faszyzmem. Ilustracją są archiwalia filmowe i ikonograficzne. 22:00 INDOCHINY (INDOCHINE) Dramat, 151 min, Francja, 1992 Reżyseria: Régis Wargnier Zdjęcia: François Catonné Muzyka: Patrick Doyle Aktorzy: Catherine Deneuve, Vincent Perez, Linh Dan Pham, Jean Yanne, Andrzej Seweryn Akcja zaczyna się w Indochinach lat 30. XX wieku. Plantacja drzew kauczukowych należy do francuskiej kolonistki Éliane, która mieszka w Wietnamie wraz z ojcem i przybraną córką Camille. Na jednej z aukcji Éliane poznaje młodego francuskiego oficera Jeana - Baptiste Le Guena, z którym przeżywa krótki romans. W tym czasie jej córka Camille również się w nim zakochuje i porzucając dom oraz aktualnego narzeczonego, wyrusza do Tonkinu, gdzie stacjonują oddziały francuskie, w których służy Jean. Éliane rusza jej śladem. Dzieje ich zakazanej miłości przedstawiono na tle burzliwej historii Wietnamu: narastania oporu przeciw Francuzom, wydarzeń II wojny światowej, powstania wyzwoleńczego i upadku francuskiego kolonializmu. 00:35 FOTOGRAF WOJNY (PHOTOGRAPHER OF WAR) Film dokumentalny, 58 min, Dania, 2019 Reżyseria: Boris Benjamin Bertram Muzyka: Tobias Wilner, Charlotte Munch Bengtsen Film dokumentalny o pracy wybitnego fotografa wojennego Jana Grarupa. Pracując na frontach i w strefach wojny stara się zrównoważyć życie zawodowe z rodzinnym, jako ojciec czwórki dzieci w domu w Kopenhadze. Jan często ryzykuje życie i ma tego świadomość. Ale nagle wszystko się komplikuje. Zostaje jedynym rodzicem, bo okazuje się, że jego była żona ma raka. Obserwujemy jak Jan Grarup pracuje w miejskiej strefie wojennej w Mosulu, gdzie podąża za siłami Iraku przeciwko państwu islamskiemu. Musi bardzo uważać, mając świadomość odpowiedzialności za rodzinę. Jan stara się odbudować zaufanie swoich dzieci po wielu latach życia na walizkach, ale z drugiej strony nadal chce być najlepszym fotografem wojennym na świecie. To psychologiczny portret mężczyzny, który dokumentuje koszmar wojny od 25 lat, ale nagle musi zmierzyć się z własną wewnętrzną walką. 02:15 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Piotr Grabowski, Marek Barbasiewicz, Ziemowit Pędziwiatr W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 03:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA DO WOJNY Magazyn, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Kolejny odcinek cyklu poświęcony jest wydarzeniom związanym z prowadzonymi przez Niemców przygotowaniami do wojny. Omówiono między innymi współpracę Hitlera z Mussolinim oraz działania prowadzące do aneksji Austrii. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.