TVP Dokument Czwartek, 30.06.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Cykl filmów przyrodniczych prezentujący piękne zakątki, dzikie zwierzęta i ludzi, którzy je chronią. W tym odcinku wizyta w Wigierskim Parku Narodowym. Poszukiwanie naturalnych kolektorów słonecznych. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 19 NA TORACH HISTORII Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem dosłownie i w przenośni podąża torami historii. Sprawdza, jak dawniej podróżowano koleją i dowiaduje się czym było piąte koło u wozu. Poznaje także sekrety, które skrywa zabytkowa parowozownia w Wolsztynie oraz próbuje uruchomić dawne maszyny i drezyny. To prawdziwie historyczna podróż. 07:00 NOTACJE - ADAM STRZEMBOSZ. ROZMOWY PRZY OKRĄGŁYM STOLE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Krzysztof Tadej Adam Strzembosz urodził się 11 września 1930 w Warszawie. Uczestnik obrad Okrągłego Stołu. W 1974 r. rozpoczął pracę w Instytucie Badania Prawa Sądowego. Po nadaniu przez Radę Naukową Instytutu Państwa i Prawa PAN stopnia naukowego doktora habilitowanego minister sprawiedliwości powołał go w styczniu 1980 r. na stanowisko docenta w Instytucie Badania Prawa Sądowego. Po 1980 r. zaangażował się w organizację niezależnych struktur związkowych w Ministerstwie Sprawiedliwości. Został wybrany do prezydium Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność", przewodniczył komisji zakładowej w Ministerstwie Sprawiedliwości, a ponadto wszedł w skład Zarządu Regionu "Mazowsze". Był delegatem na zjazd NSZZ "Solidarność", gdzie został wybrany do Krajowej Komisji Rewizyjnej. Podczas obrad Okrągłego Stołu został przewodniczącym podzespołu ds. prawa i sądów, a następnie pełnił funkcję przewodniczącego komisji prawa i sprawiedliwości Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ "Solidarność" Lechu Wałęsie. We wrześniu 1989 r. został powołany przez premiera Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. W lipcu 1990 r. powołano go z kolei na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego i decyzją Sejmu został wybrany na I Prezesa tego sądu. Funkcję tę pełnił od 1990 do 1998 roku. Po przejściu w stan spoczynku w Sądzie Najwyższym w 1998 r. powrócił do pracy na KUL w pełnym wymiarze. W 2000 r. otrzymał profesora zwyczajnego. W 1995 r. kandydował na urząd prezydenta RP, jednak zrezygnował w trakcie kampanii. W latach 2002 - 2004 był członkiem Rady Konsultacyjnej Centrum Monitoringu Wolności Prasy Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Członkiem Rady Programowej Fundacji Academia Iuris i członek Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego. 07:15 NIESAMOWITE OWADY (INCREDIBLE BUGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Keith Fraser Film dokumentalny o małych i często dokuczliwych stworzeniach, potocznie zwanych robakami. Wokół nas istnieje urzekający świat przerażających pełzaczy. To największa grupa zwierząt na świecie, przewyższająca liczbę ludzi 200 milionów do jednego. Dzięki milionom lat ewolucji te bezkręgowce nie tylko przeżywają w prawie każdym, znanym człowiekowi krajobrazie, ale także rozwijają się dzięki fascynującym, a czasem dziwacznym adaptacjom. 08:10 ENERGIA DO ŻYCIA 2. LOGISTYKA I TRANSPORT (ENERGY OF LIFE / STROM DES LEBENS / 2. ENERGY AND TRANSPORT.) Film dokumentalny, 50 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Andrea Hauner Rok 2018 charakteryzował się najwyższym zużyciem energii w historii. Prognozy przewidują, że w nadchodzących dziesięcioleciach nasze zużycie energii elektrycznej będzie nadal drastycznie rosnąć. Jednocześnie zasoby tzw. paliw kopalnych - ropy, gazu, węgla - powoli, ale zdecydowanie maleją. Wątpliwe jest jednak, czy źródła odnawialne będą w stanie zrekompensować popyt. W dobie technologii i wysoce zdigitalizowanego świata myśl o braku prądu przeraża. Jak możemy zapewnić dostawy energii elektrycznej do coraz bardziej zelektryfikowanego społeczeństwa? Jak możemy sprawić, by energia elektryczna była przechowywana i przenośna? Energia elektryczna to gorący towar przyszłości. Tylko ci, którzy mają elektryczność, mogą generować dobrobyt i wzrost. Żyjemy w epoce rozwoju energii słonecznej i wiatrowej. Przyjdzie czas, gdy będziemy musieli się obejść bez paliw kopalnych. Państwa uprzemysłowione zużywają dziś ogromne ilości energii. Czy wystarczy nam jej w przyszłości? Staliśmy się niezwykle mobilni, jednak nauka i przemysł muszą się zmierzyć z wielkimi problemami. Czym będziemy napędzać samochody, samoloty i statki? Przemysł wytwarza coraz więcej i coraz szybciej. Jednocześnie rośnie zapotrzebowanie na prąd ze strony gigantów technologii informatycznej. Nasza energetyka musi się zmienić i zmiana ta nastąpi, ale czy zmieni się nasz sposób myślenia? Tak powróciliśmy do pytania: Ile wart jest dla nas czysty prąd? 09:05 NIESAMOWICI KOPACZE (INCREDIBLE DIGGERS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Billi - Jean Parker Film dokumentalny o najlepszych kopiących. Tuż pod naszymi stopami leży mroczny świat podziemny, pełen dziwaków. Niektórzy są okryci zbroją ostrą jak brzytwa, podczas gdy inni mają macki, języki dłuższe niż ich ciała i ogromne szpony przypominające kosy. To świat kopaczy, stworzeń, które przeciwstawiają się wszelkim przeciwnościom, aby przetrwać w mrocznym, podziemnym świecie pełnym niespodzianek. Od ponad 600 milionów lat istnieli kopacze drążący tunele w ziemi. Ewoluowali do niezwykłego asortymentu kształtów i rozmiarów - by móc penetrować każde środowisko. Toczą i kopią pod suchą sawanną, drążą bagniska, a nawet podbijają oceany. Są wśród nich mięsożercy, którzy wyskakują z dziury, by zapolować - i tacy, którzy plądrują - wyposażeni w odpowiednie narzędzia do szukania skarbów. Niektórzy przesiewają glebę, inni ją gryzą. Istnieje też kopiący olbrzym - skuteczniejszy od pięciu ludzi z łopatami. Oto nieskończona rozmaitość podziemnych szperaczy. W mokradłach Ameryki Północnej żyje gwiazdonos amerykański - niewielki potwór bagienny o najbardziej niezwykłym nosie w królestwie zwierząt. Kolczatka australijska - niemal jak narzędzie uniwersalne - wyposażona jest w gadżety do obrony i spożywania. 10:05 ODKRYWAMY ŚWIAT - ODC. 3 KOSTARYKA (WORLD DISCOVERIES. EP. 3 COSTA RICA) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. W odcinku trzecim poznamy Kostarykę, potocznie nazywaną małą Szwajcarią Ameryki, choć jest nieco większa od konfederacji szwajcarskiej i nieprzerwanie zajmuje pierwsze miejsce w światowym rankingu Happy Planet. Dobrobyt, bezpieczeństwo, długość życia, zasoby naturalne, ochrona ekologiczna i edukacja to czynniki brane pod uwagę. Prawdziwy rajski ogród na Kostaryce, ze swoją różnorodnością niesamowitych krajobrazów, lasów tropikalnych i dziewiczej dżungli, jest domem dla wyjątkowej flory i fauny. Jej majestatyczne wulkany, które wciąż działają i są źródłem wód termalnych to kolejny atut turystyczny. 11:00 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCA MASAI MARA (FASCINATING MAASAI MARA) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich "Fascynująca Masai Mara". Poznamy Masai Mara National Reserve. To obszar chroniony w Kenii, północna część ekosystemu Mara Serengeti, zajmująca obszar o powierzchni 1510 km kwadratowych. Leży na wysokości ponad 1500 m n.p.m. W 2010 roku obszar chroniony Masai Mara został wpisany na Listę Informacyjną UNESCO w celu zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Sawanna w południowo - zachodniej Kenii to tereny myśliwych i tych, na których polują. Duże zwierzęta, odwiedzające ten rezerwat przyrody, tworzą wielkie stada. Masai Mara to jeden z najbardziej zapierających dech habitatów na świecie. Tu można z bliska przyjrzeć się królestwu zwierząt Afryki. W pewnych porach roku rezerwat przypomina ogromne otwarte zoo. Ciekawscy paparazzi w blaszanych pudłach na kółkach są tolerowani, dopóki zachowują dystans. Czasem trudno stwierdzić, kto kogo obserwuje. Płaskowyż Masai Mara jest położony na wysokości 1500 metrów nad poziomem morza. Mimo że w dzień temperatura rośnie do 30 stopni, w nocy gwałtownie spada. Safari balonowe w Masai Mara to duża atrakcja. Gdy pogoda pozwala, latające busy turystyczne wznoszą się w powietrze. 11:20 RYBY I LUDZIE Reportaż, 15 min, Polska, 1977 Autor: Leszek Mazan, Bronisław Cieślak Reportaż Leszka Mazana i Bronisława Cieślaka z XXVII Gruntowych Mistrzostw Polski i Międzynarodowych Zawodów Gruntowych. Pokazano rywalizację wędkarzy, począwszy od przygotowywania zanęty, przez przebieg zawodów, aż do wręczenia nagród. Profesjonalizm zawodników i ich trenerów. Zaangażowanie rodzin wędkarzy. 11:40 POLSKI EL GRECO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Lata 50. ubiegłego wieku, kiedy w Polsce rozpoczynano prace nad inwentaryzacją zabytków sztuki, przypominały badanie terra incognita. Badacze Instytutu Sztuki zazwyczaj nie mieli zbyt dużego doświadczenia ani materiałów źródłowych, na których mogliby oprzeć swoje wnioski. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska pracę traktowały jak przygodę, na skrzypiących, podrdzewiałych rowerach przemierzały regiony. Kiedy przydzielono im do zbadania Mazowsze, w pierwszej chwili pomyślały, że to kiepski żart, bo ten obszar był uważany przez historyków sztuki za najuboższy na terenie całego kraju. Gdyby nie usposobienie Izabelli Galickiej, która wszystko przyjmowała jako dar od losu, być może nie podjęłyby się prac na tym obszarze. Marzyła im się Małopolska. Mazowsze przywitało je piaskami, błotem, w których ciągle zakopywała się instytutowa nysa. Niekiedy zabytki były nadal zniszczone przez wojnę i nieodremontowane, a czasem zajęte przez nowych lokatorów, którzy nie zdawali sobie sprawy z wartości wyposażenia pałaców czy dworków i niszczyli to, co najcenniejsze. W kościołach nieufni księża doświadczeni przez czasy mrocznego stalinizmu i komunistycznej partii wojującej z klerem niechętnie rozmawiali z przyjezdnymi. Ich wrodzone umiejętności obserwacji ludzkiej natury i oceny zachowań pozwoliły otworzyć niejedne drzwi. Tak było też w Kosowie Lackim. Ksiądz Władysław Stępień, który był tam proboszczem w 1964 roku, widząc zainteresowanie zniszczonym, brudnym obrazem wiszącym w jego prywatnym mieszkaniu, zgodził się go zdjąć ze ściany, by można było dokładnie obejrzeć. Nikt nie miał jeszcze podejrzeń jakiej wartości może to być dzieło. 12:40 NISKOROŚLI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Deberny, Zbigniew Górniak Scenariusz: Zbigniew Górniak Muzyka: Paweł Nafus Mają od 100 do 130 cm wzrostu. W życiu napotykają na wiele barier. Mimo tego pracują, realizują się i zakładają rodziny. Zdarza się, że ludzie nazywają ich obraźliwie: karzeł, gnom. Wolą określenie mali ludzie. Jak radzą sobie z urządzeniem mieszkania? Jak dostosowują do swojego wzrostu samochód? Jak znoszą ciekawskie spojrzenia i wścibskie pytania? Na te pytania odpowiadają bohaterowie filmu dokumentalnego "Niskorośli". Łączy ich to, że w ramach swojej niewielkiej społeczności spotykają się na zlotach Ludzi niedużego wzrostu. Mogą tam porozmawiać o swoich problemach. Dla wielu jest to też możliwość poznania partnera, z którym, jak mówi jeden z bohaterów: łatwiej jest iść przez życie. W filmie przedstawiamy 6 historii o ludziach z niewielkiej w Polsce mniejszości, z rzadką niepełnosprawnością. 13:45 POWRÓT PTAKÓW NA JEZIORA (BIRDS OF THE LAKES RETURN) Film dokumentalny, 54 min, Słowenia, 2018 Reżyseria: Matej Vranic Dokument o ptakach i ich ochronie, która jest coraz ważniejszym wyzwaniem dla różnorodności biologicznej. Film pokazuje, że dzięki pragmatycznym inicjatywom możliwa jest ponowna naturalizacja obszarów, które zostały zdewastowane przez przemysł. Zadziwiające szczegóły naszych dyskretnych sąsiadów można zaobserwować podczas czterech pór roku, odsłaniając ich tętniącą życiem egzystencję: walkę o przetrwanie w warunkach zimowych; wiosenny powrót migrantów, którzy spędzili zimę na południu; okres gniazdowania i krycia; jesienne migracje i zimowe przygotowania do pobytu. 14:50 NIESAMOWITE KŁY (INCREDIBLE FANGS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Keith Fraser Przez miliony lat zwierzęta gryzły niesamowitymi zębami! Na siedmiu kontynentach zęby ewoluowały, aby wykonywać wyjątkowe zadania w określonych ekosystemach: od gryzienia i walki po łamanie i wiercenie, nasza planeta jest domem dla szeregu dziwnych i wspaniałych urządzeń, które potrafią znacznie więcej niż tylko żuć! Istnieją 60 - centymetrowe kły hipopotama do walki, miażdżące kości szczęki hieny, a dwie dziwaczne szczęki mureny dają pewność, że jej ofiara zostanie połknięta. Pierwsze zęby pojawiły się w postaci kostnych wypustek na ciele prehistorycznej ryby - jak wiele się zmieniło od tamtego czasu! Są zęby, które nigdy nie przestają rosnąć i zęby, które mogą zabić samego właściciela! W tym filmie zgłębimy świat zębów zwierząt. 15:45 300 MILIONÓW LAT - ZIEMIA CZŁOWIEKA - ODC. 2 (300 MILLION YEARS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 300 milionów lat obejmuje okres dramatycznego kształtowania się europejskiego kontynentu: od karbonu do dzisiaj. Podczas tego długiego okresu, Europa podróżowała pomiędzy różnymi strefami klimatycznymi, była przemieniana przez różne żywioły i kolizje z innymi kontynentami. Z perspektywy geologicznej ludzie żyją na Ziemi zaledwie od kilku chwil, jednak już podczas tego krótkiego okresu przemienili naszą planetę. Za pomocą grafiki komputerowej i spektakularnych zdjęć, film ukazuje geologiczną historię Europy: odc. 1: Wielka kolizja; odc. 2: Ziemia człowieka. 16:45 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCY MADAGASKAR - LASY PÓŁNOCY (FASCINATING MADAGASCAR - THE FORESTS OF THE NORTHEAST) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Przyjrzymy się z bliska bujnym lasom Madagaskaru - państwa wyspiarskiego położonego w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, u południowo - wschodnich wybrzeży Afryki. Madagaskar - rajska wyspa na Oceanie Indyjskim z niepowtarzalnym krajobrazem przyrody i mieszkańcami kochającymi zabawę. Wyspa leży 500 km od wybrzeży Afryki. To czwarta co do wielkości wyspa na Ziemi, odseparowana od reszty świata od 90 milionów lat. Półwysep Masoala w północno - wschodniej części kraju to jeden z najbogatszych w gatunki regionów na świecie. Największym miastem w regionie jest Maroantsetra z 22 tysiącami mieszkańców. To główne centrum wymiany handlowej rozmaitych towarów i punkt tranzytowy dla egzotycznych przypraw uprawianych na wyspie. Park narodowy na Półwyspie Masoala jest największym rezerwatem w północno - wschodnim Madagaskarze. Las dochodzi do oceanu. Las deszczowy Masoalas leży w regionie o jednym z największych opadów na świecie. Każdego roku spada 4 tysiące litrów deszczu na metr kwadratowy. Północno - wschodni region Madagaskaru zachował sporo dziewiczej przyrody. Jednak tylko wtedy, gdy pokolenia Malgaszy dalej będą szanować przyrodę, fascynujące dziedzictwo naturalne Madagaskaru ma przyszłość. 17:05 ODKRYWAMY ŚWIAT - ODC. 4 GWADELUPA (WORLD DISCOVERIES. EP. 4 GUADELOUPE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Daniel Lafarge Scenariusz: Sylvain Dommergue Seria dokumentalna, w której będziemy mogli poznać najwspanialsze miejsca świata, styl życia, odwieczne tradycje lub realia historyczne zanim znikną one na tle nowoczesności. To świadectwa niesamowitego bogactwa kultur ludzkich na całym świecie. W ciągu kilku dziesięcioleci nasza planeta przeszła bardziej dramatyczne zmiany niż kiedykolwiek w historii ludzkości. Globalizacja, postęp gospodarczy i technologiczny prowadzą do normalizacji na całym świecie. Jednak różnice kulturowe i różnorodność wciąż mogą zaskakiwać, a czasem oczarować podróżnika. W odcinku czwartym - Gwadelupa. Składa się ona z dwóch wysp, Basse - Terre i Grande - Terre, oddzielonych wąskim przesmykiem zwanym Rivire Sale. Na północy, na zachodnim zboczu łańcucha Basse - Terre widoczne są liczne skarpy i przybrzeżne klify, na południu wulkan Soufrire wznosi się na prawie 1500 metrów. Złożona z delikatnie zanurzonych warstw wapienia Grande - Terre, na jej południowo - zachodniej krawędzi, jest praktycznie płaska. Zatopiona między szmaragdem a lazurem, między tropikalnym Atlantykiem a Morzem Karaibskim, Gwadelupa rozwija się w archipelag oryginalnych wysp i dziesiątki bezludnych wysepek. 18:10 KOŃ TROJAŃSKI - NOWE DOWODY (TROJAN HORSE - THE NEW EVIDENCE) Film dokumentalny, 46 min, Australia, 2015 Reżyseria: Tom Fowlie Opowieść o koniu trojańskim to jedna z najbardziej wciągających opowieści w mitologii greckiej. Ale czy za tą legendą kryje się jakaś prawda? Ten film bada skalę obrony Troi w czasie 10 - letniego oblężenia i próbuje odkryć prawdziwy powód zniszczenia miasta. Poznamy prawdziwą skalę obrony i zaopatrzenia Troi oraz zbadamy dowody, które odrzucają teorie trzęsienia ziemi lub istnienia machiny oblężniczej osłabiającej obronę miasta. Obecnie przybywa dowodów archeologicznych, które sugerują, że rzeczywiście doszło do wojny trojańskiej. Co więcej, mury obronne miasta były tak niezdobyte, że niektórzy historycy pytają, czy koń trojański, powszechnie uważany za mit, może rzeczywiście wyjaśnić, w jaki sposób wróg się za nie przedostał. Przyjrzymy się, jak odkrycia zwęglonych kości i grotów strzał wskazują na brutalną rozgrywkę w około 1200 roku p.n.e. Współpracując z inżynierem historycznym prof. Stephenem Resslerem i korzystając ze starożytnych zapisów, odbudujemy konia trojańskiego za pomocą modelowania komputerowego. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 20:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Seria dokumentalna ukazująca codzienne życie niezwykłych ludzi - rodzin wielodzietnych. W odcinku pierwszym poznajemy bohaterów serii, czyli rodziny Twarowskich, Lewockich i Da Cruz. Staś, Asia, Marysia, Antek, Zosia, Basia, Gabrysia, Tymek, Stefan, Bernadetta oraz Andrzej to 11 - osobowa rodzina Twarowskich. A przed nimi przygotowania do corocznych wakacyjnych manewrów rodzinnych. Od 9 lat całą zgrają wyjeżdżają nad polskie morze, do Dębek. Żeby to zrobić muszą się podzielić na dwie grupy. 7 członków rodziny, z mamą na czele, jedzie samochodem vanem, a druga 4 - osobowa grupa dowodzona przez tatę - pociągiem. Zaczynamy zatem od przygotowań do wyjazdu, czas spakować 11 walizek, 22 pary butów i całą masę innych rzeczy. W centrum Lublina mieszka Andrzej Lewocki, jeden z najlepszych polskich gitarzystów flamenco, tata 9 pociech. Wieczorem cała rodzina zasiada przed komputerem, żeby kupić buty dla dzieci. Wokół mamy Moniki i taty Andrzeja gromadzi się piątka zainteresowanych dzieciaków. Zaczynają się małe kłótnie o kolor, rodzaj sznurówek i innych ważnych dla młodych ludzi spraw. Ale tak naprawdę największym problem są jednak finanse i rodzice w pierwszej kolejności proponują dzieciom buty z obniżek. Janu da Cruz, tata czwórki dzieci, to wychowany w Portugalii Gwinejczyk, mąż Weroniki. Od rozpoczęcia pandemii Janu przestał praktycznie walczyć na ringu. Odwołano wszelkie gale sportowe i sam musiał dbać o swoją formę i przygotowanie do walki. Niedawno dostał jednak pierwszą od niemal roku propozycję walki MMA. Właśnie rozpoczął intensywne przygotowania, ma tylko 6 dni, żeby wrócić do pełni formy. Ale niebawem rodzinę czeka coś ważniejszego niż walka taty. Weronika jest w ciąży. Spodziewa się piątego dziecka. 21:00 FILM DOKUMENTALNY - W STAREJ KOSZULI. Z ODWAGĄ W SERCU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dariusz Deberny Scenariusz: Zbigniew Górniak Dokument o Jacku Zejdlerze, bohaterze kultowego w latach 70. serialu TVP "Stawiam na Tolka Banana", w którym zagrał tytułową rolę. Film ukazuje fenomen nagłej serialowej kariery młodego aktora, w którym wielu upatrywało wtedy polskiego Jamesa Deana lub następcę Zbyszka Cybulskiego. Film opowiada również o zaangażowaniu Zejdlera w nielegalną działalność opozycyjną wymierzoną w komunistyczny reżim. Jacek Zejdler współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Zakończyło się to tajemniczą śmiercią w Opolu, do którego aktor został zesłany karnie po tym, jak na polecenie władz wyrzucono go z czołowego wówczas Teatru im. Jaracza w Łodzi. Śmierć ta obrosła czarną legendą, a jej sprawstwo przypisywano wtedy Służbie Bezpieczeństwa. 22:05 GENIUSZE I MARZYCIELE. BANACH. MIĘDZY DUCHEM A MATERIĄ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2018 Scenariusz: Wiesław Saniewski Film dokumentalny przedstawiający postać wybitnego polskiego matematyka Stefana Banacha, jednego z najważniejszych naukowców w historii światowej nauki. Jego odkrycia miały i wciąż mają duży wpływ nie tylko na na badania naukowe, ale także na zastosowania w przemyśle, medycynie, zapewnieniu bezpieczeństwa itd. O Stefanie Banachu i lwowskiej szkole matematycznej mówić będą m.in.: matematyk prof. Roman Duda, były rektor Uniwersytetu Wrocławskiego; wybitny uczony, genetyk i onkolog, mieszkający na stałe w USA prof. Wacław Szybalski; Mariusz Urbanek, autor książki o polskich matematykach we Lwowie pt. "Genialni. Lwowska szkoła matematyczna". Przewodnikiem po współczesnym świecie zastosowań przestrzeni Banacha będzie emerytowany wybitny szwedzki matematyk Per Enflo. Jest on ostatnim laureatem nagrody polskich matematyków, skupionych we Lwowie wokół osoby Stefana Banacha, za rozwiązanie nierozwiązanego wcześniej problemu, postawionego przez lwowskich matematyków podczas tradycyjnych spotkań w nieistniejącej dziś Kawiarni Szkockiej. W 1972 roku laureat otrzymał z rąk matematyka ze szkoły Banacha prof. Stanisława Mazura w nagrodę żywą gęś. Oprócz rozmów w filmie znajdą się m.in. inscenizowane sceny z udziałem wnuków szwedzkiego matematyka, służące wyjaśnieniu wielkości i znaczenia polskiego uczonego we współczesnym świecie; rozmowy z najbliższym krewnym Stefana Banacha prof. Johnem Greczkiem; różnorodne materiały dokumentalne, takie jak zdjęcia dawnej oryginalnej księgi szkockiej, która obecnie znajduje się w Nowej Zelandii, kontynuatorki tej księgi, założonej we Wrocławiu przez wychowanków Banacha oraz miejsca, gdzie przestrzenie Banacha mają zastosowanie dzisiaj. Tymi miejscami będą na przykład: lotnisko O’Hare w Chicago, szpitale, fabryka samochodów Volvo w Szwecji. Zdjęcia kręcono w kwietniu i w maju 2018 roku we Wrocławiu i we Lwowie oraz w Szwecji i USA. 23:10 BALLADA O LEKKIM ZABARWIENIU EROTYCZNYM - ODC. 5 Serial dokumentalny, 26 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Irena Morawska, Jerzy Morawski Zdjęcia: Adam Fręśko, Mikołaj Nesterowicz Muzyka: Bartosz Straburzyński Asia z agencji JBN szykuje się na kolejną walkę w oleju, nieustannie dręczy ją myśl: czy w ostatnim liście do Roberta, który wciąż przebywa w areszcie, nie użyła zbyt ciężkich słów? Do Mirka zgłasza się Monika, kandydatka na striptizerkę. Po nieudanej próbie odzyskania pieniędzy z byłej firmy, Jadzia, mama modelki Dagmary, zakłada Komitet Oszukanych Kobiet. 23:40 ZE ZNAKIEM Q Felieton, 16 min, Polska, 1971 Prezentacja śląskich zakładów przemysłowych ze znakiem jakości Q. W ramach akcji "Bliżej rynku" rozmowa z przedstawicielami zakładów Termiki, Polvidu i Cieszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego. Produkcja urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego, metalowych nakryć stołowych i pierścieni uszczelniających. Prezentacja sztućców stołowych i medalu "Za wzorowy wyrób", zdobyty na Targach Krajowych w Poznaniu w 1969 roku. Wizytówka Bielskiej Fabryki Obuwia Domowego "Befado", Częstochowskiej Fabryki Latarek oraz Ośrodka Postępu Technicznego Drobnej Wytwórczości. Sklep wielobranżowy, klienci, półki z towarami. 24:00 NOTACJE - WOJCIECH PIOTROWICZ. WILEŃSKIE WSPOMNIENIA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2009 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Wojciecha Piotrowicza o losach Polaków po zakończeniu II wojny światowej: o sytuacji szkolnictwa, prześladowaniu osób wierzących, zesłaniach Polaków na Syberię, tworzeniu kołchozów. Wojciech Piotrowicz, poeta, pisarz, dziennikarz, fizyk. Urodził się w 1941 r. w zaścianku Obiejucie (50 km od Wilna). 00:15 CZŁOWIEK O CHMURNYCH OCZACH I UŚMIECHNIĘTEJ DUSZY. JERZY TRELA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Wykonawcy: Jerzy Trela Film dokumentalny o jednym z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych i filmowych. Sylwetka Jerzego Treli w wielu odsłonach - opowieść o dzieciństwie, pochodzeniu z rodziny o kolejarskich tradycjach, fascynacji sztuką i drodze od teatrów lalkowych na scenę narodową. Ilustracją są fragmenty materiałów archiwalnych dokumentujących jego artystyczną drogę. Jerzy Trela odbywa sentymentalną podróż do miejsca swego urodzenia - podkrakowskich Leńcz. W pociągu relacji Kraków - Zakopane opowiada o życiu, najważniejszych wydarzeniach, decyzjach, ludziach, pracy, odpoczywaniu, o rodzinie. Ta podróż po życiu biegnie jakby od tyłu. Od Krakowa do Leńcz. Jerzy Trela mówi o współczesności, decyzjach artystycznych, wyborach i ostatnich dokonaniach. W Leńczach wspomina dom rodzinny, matkę, psa i potrawy na stole. W pociągu powrotnym do Krakowa wraca do przeszłości, debiutu filmowego, spotkań ze Zbyszkiem Cybulskim, Teatru STU i Starego Teatru. Cała ta podróż w czasie i przestrzeni jest ilustrowana materiałami archiwalnymi, pojawiającymi się na szybie jadącego pociągu. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA POWSTAŃCZYM SZLAKU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski W tym odcinku: Historia jednej z tych bitew Powstania Styczniowego, która rozegrała się w najbardziej niedostępnych matecznikach Puszczy Białowieskiej. Trudna topografia, skomplikowane badania, ale stawką jest odnalezienie mogił 32 poległych powstańców. A za wskazówkę służy nam pamiętnik Ignacego Aramowicza, uczestnika boju. Do akcji mobilizujemy poszukiwaczy z całej Polski i najnowszy sprzęt elektroniczny. 01:35 LATAWCE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Beata Dzianowicz Zdjęcia: Jacek Petrycki Tematem filmu jest prawdziwy obraz współczesnego Afganistanu, egzotycznej rzeczywistości nieznanej Europejczykom. Na film złożą się krótkie, samodzielne filmy zrealizowane przez uczestników kursu filmowego, który zorganizowano w elitarnej szkole średniej o profilu plastyczno-muzycznym w Kabulu. Uczestnicy kursu to dziś młodzi afgańscy adepci sztuki filmowej. Wszystkie epizody łączy wspólny temat - coś, co przykuło uwagę młodego realizatora, niezwykły temat, osoba, wydarzenie. 02:30 WYŚLĘ WAM KARTKĘ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Anna Duda-Ziętek Opowieść o niezwykłej 16 - letniej Adzie, która w przyszłości chce zamieszkać w Nowym Jorku, by tam grać koncerty, adoptować dzieci i wozić jedzenie do Afryki. Tymczasem jej życie to cztery ściany sali na zamkniętym oddziale szpitala dziecięcego, chemioterapia, dźwięk pompy, tęsknota za nieobecnym ojcem, któremu chce tę nieobecność wybaczyć, troska o mamę - przyjaciółkę, której "dobrze wychodzi bycie mamą i tatą", i z którą Ada, z tego zamkniętego oddziału, chciałaby jak najszybciej uciec.