TVP Kultura Piątek, 01.07.2022 08:15 TAMTE LATA, TAMTE DNI - CEZARY HARASIMOWICZ Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadzący) Tym razem lata dzieciństwa i młodości oraz trudne i bolesne losy swojej rodziny wspomina scenarzysta i pisarz, Cezary Harasimowicz. W swej opowieści szczególnie dużo miejsca poświęca mamie, aktorce Teatru Polskiego, która wychowywała go samotnie, oraz dziadkowi, słynnemu, przedwojennemu kawalerzyście. 09:00 PARĘ OSÓB, MAŁY CZAS Dramat psychologiczno - obyczajowy, 105 min, Polska 2005 Scenariusz na podstawie książki Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje" i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Krystyna Janda, Andrzej Hudziak, Igor Przegrodzki, Monika Obara, Arkadiusz Detmer, Krystyna Tkacz, Elżbieta Kępińska, Witold Skaruch, Zdzisław Wardejn Andrzej Barański już w połowie lat 80. myślał o przeniesieniu na ekran "Zawału" Mirona Białoszewskiego, ale na przeszkodzie stawały mu kłopoty z pozyskaniem praw autorskich i zdobyciem funduszy na produkcję. Pod koniec lat 90. miał już gotowy scenariusz o jego serdecznej przyjaciółce i sekretarce, niewidomej Jadwidze Stańczakowej, ale znów musiało minąć kilka lat, nim wreszcie projekt doczekał się realizacji. Za kanwę scenariusza posłużyła książka Jadwigi Stańczakowej "Dziennik we dwoje", na podstawie której powstała kameralna i subtelna, niezwykle ciepła, ale przenikliwa opowieść o przyjaźni dwojga artystów pióra, uhonorowana m. in. na FPFFw Gdyni w 2005 r. nagrodą za wybitną kreację Krystyny Jandy i nagrodą dziennikarzy, oraz nagrodą na festiwalu w Karlovych Varach za główną rolę męską dla równie znakomitego Andrzeja Hudziaka. Akcja filmu obejmuje lata 1975 - 1982 i ukazuje złożone relacje Mirona Białoszewskiego i Jadwigi Stańczakowej z punktu widzenia tej ostatniej. Trudno jednak powiedzieć, że jest to wyłącznie jej relacja: niewidoma kobieta oglądała bowiem i poznawała świat oczyma Mirona, czy to podczas przejażdżek z nim po mieście (co prawda, często w środku nocy, bo pisarza drażnili ludzie i światło słoneczne), czy to poprzez jego teksty opisujące rzeczywistość. Potrzebowali siebie nawzajem, mimo że nie umieli nazwać tego, co ich łączyło: przyjaźń, bliskość duchowa, platoniczne uczucie? On - nadwrażliwy egoista, kapryśny introwertyk, odsuwał od siebie wszystko, co stanowiło prozę codziennej egzystencji. Potrzebował kogoś, kto by się nim opiekował i pilnował bieżących spraw: od kupowania ubrań, sprzątania i prania, poprzez załatwianie spraw urzędowych, po przepisywanie jego tekstów, umawianie spotkań z wydawcami i czytelnikami. Ona pragnęła za wszelką cenę żyć jak ludzie widzący, być aktywna i samodzielna, czuć się potrzebna. Po rozstaniu z wieloletnim przyjacielem, nazwanym w filmie Jackiem, Białoszewski stał się jeszcze bardziej zależny od niej i grona znajomych, sąsiadów, przyjaciół, którzy dbali o niego i jego sprawy pod dyskretne dyktando Jadwigi. On nie bardzo umiał okazywać wdzięczność, bywał wobec niej opryskliwy, ale też potrafił jak nikt inny pocieszyć ją w samotności i depresji, na którą cierpiała. Gdy Jadwiga też zapragnęła pisać, bezceremonialnie krytykował jej wiersze, powodowany doświadczeniem, ale i zawodową zazdrością. Nie chciał mieć przy sobie konkurentki, która początkowo podejmowała te same tematy, opisywała te same miejsca i osoby co on, lecz jednocześnie udzielał jej cennych wskazówek pisarskich. Gdy zdołał ją przekonać, że powinna się skupić na swych odczuciach i przeżyciach osoby niewidomej, przyniosło to korzyść im obojgu: jej wiersze zyskały na autentyzmie i oryginalności, on przestał się obawiać rywalizacji i porównań. Nie ma w tym filmie wyraźnie zarysowanej akcji, linearnej fabuły, są za to drobne obrazki z PRL - owskiej codzienności, w której oboje żyli (kłopoty z zaopatrzeniem, problemy ze zdobyciem telefonu, biurokracja, nie najłatwiejsze warunki mieszkaniowe itp.), ale także z cowtorkowych spotkań literackich w mieszkaniu pisarza, z jego wieczorów autorskich, spacerów z Jadwigą po mieście. Film Andrzeja Barańskiego opowiada również o tym, jak ta zgrzebna rzeczywistość przekształca się w sztukę, staje się tworzywem literackim, dając dzieła najwyższej próby. 11:00 DOM - ODC. 20/25 - POWRÓT Z DALEKIEJ PODRÓŻY Serial obyczajowy, 87 min, Polska 1997 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Tomasz Mędrzak, Jan Englert, Bożena Dykiel, Zbigniew Buczkowski, Leonard Andrzejewski, Helena Kowalczykowa, Jerzy Bończak, Igor Śmiałowski, Anna Romantowska, Wojciech Wysocki, Beata Krajewska, Ewa Gawryluk, Adam Ferency, Marek Bukowski, Magdalena Stużyńska, Piotr Fronczewski i inni Po udanej operacji piersi Ewa wraca do domu. Matka namawia ją, by wyjechała do Szwecji na rehabilitację. Niestety, Talarowie nie mają na to pieniędzy. Ewa, jakby w przeczuciu nadchodzącego końca, zaczyna gwałtownie i łapczywie korzystać z życia. Stroynowskich odwiedza naukowiec z Moskwy, który przywozi list od Klary. Alfred z Beatą postanawiają ukryć pismo przed Martyną. Adam Rygier zgłasza jedną ze swych prac na wystawę fotograficzną, lecz cenzura zakazuje jej udostępnienia publiczności. Rozgoryczony fotograf postanawia rzucić wszystko i zaszyć się w leśniczówce. Tymczasem z Londynu przylatuje Szczepan, brat Tolka, tragicznie zmarłego męża Lidki Jasińskiej. Na lotnisku zamawia taksówkę i każe się wieźć na wschodnią granicę Polski. Tam długo stoi i patrzy w stronę ukochanego, rodzinnego Lwowa. Po powrocie do stolicy rozpoczyna poszukiwania kandydatki na żonę. Z bukietem czerwonych róż odwiedza dawną sympatię z liceum. Jednak gdy dowiaduje się, że była żoną stalinowskiego prokuratora wojskowego, nie może powstrzymać gniewu i gwałtownie opuszcza mieszkanie. Rozpoczynają się robotnicze protesty w Radomiu i Ursusie. Rząd odwołuje podwyżkę cen. Na terenie FSO Kuźniak organizuje masówkę. Składa też Andrzejowi propozycję nie do odrzucenia: jeśli Talar przeczyta oświadczenie popierające politykę partii, jego żona pojedzie do Szwecji na leczenie. 12:40 VANILLE (VANILLE / VANILLE, A CARIBBEAN TALE) Film animowany, 29 min, Francja, 2020 Reżyseria: Guillaume Lorin Scenariusz: Aurore Auguste, Antoine Lanciaux, Guillaume Lorin Wykonawcy: Marie - Eva Phaan, Maco Carole, Tricia Evy Film animowany o niezwykłej wakacyjnej przygodzie. Mała Vanille na zaproszenie ciotki przylatuje z Paryża na Gwadelupę - ojczyznę swojej zmarłej matki. Dziewczynka, pomimo pierwszych trudności w nawiązaniu kontaktów z dawno niewidzianą krewną, bez wahania ruszy jej na ratunek, gdy ta padnie ofiarą złośliwego duszka atakującego posiadaczki przepięknych włosów. 13:30 PAUL GAUGUIN - DALEKA DROGA DO RAJU (PAUL GAUGUIN - PARADISE BEYOND THE HORIZON) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania/Francja, 2017 Reżyseria: Laurence Thiriat Scenariusz: Dominique Agnieland, Laurence Thiriat Paul Guaguin był pierwszym artystą, który od czasów Matisse ' a i Picassa mówił o sztuce tubylczej w kategoriach tego, co dziś nazywamy sztuką plemienną. Wyspa Hiva Oa na Markizach stała się dla artysty głównym celem podróży. Po Paryżu, Peru, Danii, Bretanii, Panamie, Martynice i Tahiti malarz w 1901 roku postawił swoją sztalugę na tej dzikiej i odległej wyspie po drugiej stronie świata. Czego tam szukał? Czy odnalazł mityczny raj? Paul Gauguin był jednym z nielicznych, którzy w tym czasie podróżowali tak daleko i jednym z niewielu, którzy inspirowali się obcą kulturą, której ślady można odnaleźć w jego bogatej twórczości. 14:40 ORFEUSZ I EURYDYKA Film animowany, 12 min, Polska, 1961 Reżyseria: Edward Sturlis Scenariusz: Janusz Skoszkiewicz Wykonawcy: Zbigniew Niewczas Krótki film animowany w reżyserii Edwarda Sturlisa. Animacja lalkowa o tragicznych losach Orfeusza i pięknej Eurydyki. Po śmierci ukochanej Orfeusz błąka się po świecie, próbując odzyskać utraconą miłość. Ostatecznie schodzi do piekieł, gdzie swoją piękną grą na lirze obłaskawia cerbera i przekonuje Charona, by zabrał go na drugi brzeg Styksu. Tam opowiada bogom podziemnego świata o Eurydyce, próbując nakłonić ich do wypuszczenia przedwcześnie zmarłej dziewczyny. (ŹRÓDŁO: ninateka.pl) 14:50 O PIĘKNEJ PARYSADZIE Film animowany, 9 min, Polska, 1978 Autor: Bolesław Leśmian Reżyseria: Edward Sturlis Scenariusz: Edward Sturlis Muzyka: Stanisław Prószyński Krótki film animowany w reżyserii Edwarda Sturlisa. Animacja na podstawie "Baśni o pięknej Parysadzie i o ptaku Bulbulezarze" z "Klechd sezamowych" autorstwa Bolesława Leśmiana. Piękna księżniczka zapragnęła mieć w posiadaniu niezwykłego ptaka. Jej bracia, Bachman i Perwic, zostają zaklęci i zamienieni w posągi podczas prób spełnienia marzenia siostry. (ŹRÓDŁO: ninateka.pl) 15:00 MALUCH Film animowany, 7 min, Polska, 1965 Reżyseria: Lucjan Dembiński Scenariusz: Igor Sikirycki, Roman Sykała Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Krótki film animowany przedstawiający perypetie małego, niesfornego samochodu. 15:25 RZEKA (OZEN) Dramat obyczajowy, 108 min, Norwegia/Polska/Kazachstan, 2018 Reżyseria: Emir Baigazin Scenariusz: Emir Baigazin Zdjęcia: Emir Baigazin Muzyka: Justyna Banaszczyk Aktorzy: Bagdaulet Sagindikov, Sultanali Zhaksybek, Kuandyk Kystykbayev, Zhalgas Klanov, Zhasulan Userbayev, Ruslan Userbayev Historia rodziny mieszkającej w małej, oddalonej od świata, kazachskiej wiosce. Spośród pięciorga rodzeństwa najstarszy jest 13 - letni Aslan. Ojciec często wyjeżdża i to jemu powierza opieką nad pozostałymi braćmi i pilnowanie, czy sumiennie wykonują swoje obowiązki. Pozostali chłopcy darzą Aslana podziwem i szacunkiem należnym starszemu bratu. Aslan zabiera ich nad tytułową rzekę. Dla surowo wychowywanych chłopców to idealna ucieczka od codziennych obowiązków i pracy. (...) Pewnego dnia odwiedza ich daleki kuzyn z miasta, Kanat, który przywozi ze sobą tablet, "okno" do zupełnie nowego świata. Chłopiec szybko kradnie sympatię młodszych braci, a elektroniczny gadżet staje się przedmiotem pożądania. W Aslanie narasta złość i zawiść, a napięcie między nim i Kanatem rośnie. Stateczny, przewidywalny świat rodziny zaczyna się rozpadać. [na podstawie opisu dystrybutora] 17:30 SCENA MUZYCZNA - GANG TANGO - PIAZZOLLA TANGO SHOW Koncert, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Gang Tango, Marek Horodniczy (prowadzący) Specjalne wydanie "Sceny Muzycznej" z okazji Święta Niepodległości. Wystąpi Aleksander Dębicz, jeden z najzdolniejszych pianistów młodego pokolenia, laureat licznych konkursów polskich i zagranicznych. W programie m.in. utwory Ignacego Jana Paderewskiego. 18:50 REŻYSERZY S.IV - ANTHONY MANN 10/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - ANTHONY MANN) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. Bohaterem odcinka jest Anthony Mann, reżyser m.in. "Upadku Cesarstwa Rzymskiego", "Cydu" czy "Spartakusa". 20:00 KOMEDIOWE LATO - ILE WAŻY KOŃ TROJAŃSKI? Komedia romantyczna, 117 min, Polska, 2008 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Maciej Marczewski, Robert Więckiewicz, Danuta Szaflarska, Sylwia Dziorek, Katarzyna Kwiatkowska, Małgorzata Buczkowska-Szlenkier, Andrzej Młynarczyk Komedia romantyczna Juliusza Machulskiego, jednego z najbardziej kasowych polskich reżyserów filmowych, twórcy takich przebojów, jak m.in.: "Vabank" i "Vabank II", "Seksmisja", "Kingsajz", "Deja vu", "Kiler". Prapremiera komedii "Ile waży koń trojański" odbyła się w grudniu 2008 roku. Ten film reżyser zadedykował swojemu ojcu, Janowi Machulskiemu, który zmarł miesiąc wcześniej. Główną bohaterką romantycznej opowieści jest Zosia Albrecht - Radecka, której pierwsze małżeństwo z Darkiem się rozpadło. Owocem tego związku jest 12 - letnia teraz Florentyna. Dziecko pozostało przy matce. Drugim mężem Zosi jest Kuba Radecki, z którym wychowuje swoją córkę i razem tworzą udaną, kochającą się rodzinę. Florentynka w pełni akceptuje ojczyma. Akcja filmu rozpoczyna się w sylwestra 1999 roku. Zosia obchodzi właśnie 40. urodziny. Ma pretensje do losu, że jej życie ułożyło się nie tak, jakby sobie życzyła. Chciałaby cofnąć czas, by zacząć wszystko od nowa i tylko z Kubą. Jej życzenie się spełnia. Gdy się budzi, okazuje się, że jest 15 maja 1987 roku, dzień jej imienin. Uświadamia sobie jednak, że jest z Darkiem. Ponieważ nie mają jeszcze dziecka, Zosia próbuje zmienić bieg wydarzeń. Zrobi wszystko, by porzucić Darka i jak najszybciej związać się z Kubą. I to z nim mieć córkę Florkę. 23:15 KINO MISTRZÓW - CZWARTA WŁADZA (POST, THE) Dramat polityczny, 111 min, USA 2017 Reżyseria: Steven Spielberg Scenariusz: Liz Hannah, Josh Singer Zdjęcia: Janusz Kamiński Aktorzy: Meryl Streep, Tom Hanks, Sarah Paulson, Bob Odenkirk, Bruce Greenwood Doceniony przez krytykę i publiczność dramat polityczny oparty na faktach. Fabuła nawiązuje do tytułowej czwartej władzy, czyli wolnej prasy, której przedstawiciele podejmują starania o publikację tajnych dokumentów, obnażających bulwersującą prawdę skrywaną długie lata przez najwyższe władze USA. Dramat "Czwarta władza" był nominowany do nagrody Oscara w kategoriach najlepszy film i najlepsza aktorka Meryl Streep. Akcja zaczyna się w roku 1966. Trwa wojna w Wietnamie. Cywilny pracownik Departamentu Stanu, Daniel Ellsberg, towarzyszy amerykańskim żołnierzom, dokumentując działania wojenne dla sekretarza obrony Roberta McNamary. W kraju Ellsberg przekonuje się jednak, że zatajane są najważniejsze fakty i jest fałszowana prawda. Rząd nie informuje opinii publicznej o sytuacji w Wietnamie. Tymczasem Stany Zjednoczone właściwie od początku były skazane na przegraną w tej wojnie. Kilka lat później Ellsberg robi fotokopie tajnych dokumentów w Pentagonie, by udostępnić je największym dziennikom. Najpierw raport trafia do New York Timesa. W 1971 roku Katherine Graham, wdowa po szanowanym wydawcy The Washington Post, od niedawna zastępuje zmarłego męża i próbuje odnaleźć się w środowisku zdominowanym dotychczas przez mężczyzn. Gdy i do niej dociera raport ona sama oraz dziennikarze waszyngtońskiej gazety stają przed poważnym dylematem czy publikować dokumenty kompromitujące wysoko postawionych przedstawicieli rządu amerykańskiego. Cały ciężar odpowiedzialności spoczywa teraz na barkach Katherine Graham, jako szefowej The Washington Post. Czy wdowa podejmie to wyzwanie? 01:20 NOC KRÓTKICH FILMÓW - COLAHOLIC Film animowany, 10 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Podolec Scenariusz: Marcin Podolec Muzyka: Piotr Markowicz, Rafał Samborski Wykonawcy: Marcin Podolec, Michał Orzechowski Krótki film animowany. "Colaholic" to dziennik osoby, która pije stanowczo za dużo słodkich napojów gazowanych, dokument i komedia romantyczna w jednym. Film wyróżniony m. in. nagrodą publiczności podczas 25. MFF Etiuda & Anima w Krakowie. 01:30 NOC KRÓTKICH FILMÓW - OLBRZYM Film animowany, 10 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marcin Podolec Scenariusz: Marcin Podolec Zdjęcia: Maciej Gierbisz Muzyka: Rafał Samborski Animowany dokument "Olbrzym" to portret wielkogabarytowego poety, który zdecyduje się wyjść ze swoją twórczością do ludzi. (filmpolski.pl) 01:40 NOC KRÓTKICH FILMÓW - STORY Film animowany, 4 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jola Bańkowska Scenariusz: Jola Bańkowska Krótki film animowany. Ironiczny ciąg kilkunastu scenek, opowiadających o przenikaniu się codzienności ze światem cyfrowym. Prowadzona poprzez story - popularną dziś funkcję mediów społecznościowych narracja, przedstawia ludzi samotnych, zagubionych, a czasem obojętnych wobec rzeczywistości. (opis festiwalowy) 02:30 KINO NOCNE - ZŁODZIEJ Dramat, 125 min, Polska, 1988 Autor: Wiesław Myśliwski Reżyseria: Wiesław Helak Scenariusz: Wiesław Helak, Tomasz Tryzna Scenografia: Andrzej Przedworski Zdjęcia: Jacek Kruczkowski, Stanisław Lenartowicz Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jerzy Obrazcow, Halina Gryglaszewska, Franciszek Pieczka, Ryszard Kotys, Jerzy Bończak, Robert Lebioda, Teofila Wnęk, Jerzy Turek, Włodzimierz Musiał, Piotr Stefaniak, Bogdan Lęcznar, Edward Bukowian-Bryła, Łukasz Tomaszewski, Marek Monikowski, Barbara Dzido-Lelińska "Oto przychodzę jak złodziej..." - mówi Objawienie św. Jana. Słowa te mogłyby stanowić motto filmu Wiesława Helaka i zarazem sztuki Wiesława Myśliwskiego, która posłużyła za kanwę scenariusza "Złodzieja". Akcja filmu toczy się w rządzonej patriarchalnie wiejskiej rodzinie. Pewnego dnia ojciec do spółki z synami łapie w pobliżu chałupy mężczyznę, którego podejrzewa o systematyczne kradzieże jabłek. Nieznajomy szokuje swoim wyglądem. Ma na sobie kilka starych, brudnych i podartych marynarek oraz śmierdzący płaszcz. Już samo to wprowadza element chaosu w uświęcone wieloletnią tradycją życie chłopskiej rodziny. Na tym wszakże nie koniec. Z chwilą pojawienia się obcego w izbie, podważone zostają dotychczasowe relacje między ojcem a synami. To samo dotyczy zasad i wartości, w które nigdy wcześniej nie ośmielali się wątpić... Film Helaka to współczesny moralitet religijny, poszukujący odpowiedzi na pytanie o aktualność przykazań dekalogu. "Złodziej", podobnie jak dramat Myśliwskiego, zbudowany jest z dwóch warstw: realnej, czyli wydarzeń rozgrywających się w izbie i fantastycznej, którą tworzą sny, wyobrażenia i przywidzenia bohaterów. Nawet tytułowy "złodziej" wydaje się postacią o niejasnej proweniencji. Czy istnieje rzeczywiście, czy może został wymyślony przez ojca, chcącego poddać próbie swoich synów? Czy bliżej mu do anioła, czy do diabła? Odpowiedź na te pytania Helak pozostawia widzowi.