TVP Historia Poniedziałek, 04.07.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1865 - ukazała się "Alicja w krainie czarów" Lewisa Carolla; 1943 - śmierć gen. Władysława Sikorskiego w Gibraltarze; 1946 - pogrom Żydów w Kielcach; 1976 - śmierć Antoniego Słonimskiego; 07:00 DOM - ODC. 11/25 - JEDENASTE: NIE WYCHYLAJ SIĘ Serial obyczajowy, 92 min, Polska 1982 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanaceki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Tomasz Mędrzak, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk i inni W kamienicy na Złotej pojawia się pierwszy telewizor. Szczęśliwymi posiadaczami są Wrotkowie. Andrzej i Wiktor zamierzają postawić na cmentarzu w Sierpuchowie pomnik upamiętniający walkę i śmierć ich przyjaciół z AK. We wszystkich zmaganiach sekunduje im z kamerą Wrotek, który jest już samodzielnym realizatorem i pracuje nad swoim pierwszym filmem "Apel cieni". Po kolaudacji jego dzieło zostaje drastycznie okrojone. Dwaj bracia Talarowie rywalizują między sobą, u którego z nich zamieszka matka. Leszek decyduje się na fikcyjny ślub, żeby zdobyć samodzielne mieszkanie. 09:05 WIELORYB Z LORINO Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Cuske Scenariusz: Maciej Cuske Muzyka: Michał Jacaszek Film jest opowieścią o ludziach żyjących na prawdziwym końcu świata. Czukotka to ostatni obszar ogromnej Rosji na końcu naszego kontynentu, oddzielony od Alaski. zaledwie 60 - kilometrowym pasmem Cieśniny Beringa. Na wybrzeżu mieszkańcy próbują przetrwać na zgliszczach upadłego imperium ZSRR, który na zawsze odmienił ich dziki, surowy pejzaż. Dzieci bawią się wśród rdzewiejących beczek po ropie, które są rozrzucone po całej tundrze aż po horyzont. Domy mieszkalne niszeczeją pod wpływem surowych zim, śnieżyc i wiatrów. Krajobraz dopełniają dumnie wypięte pomniki Lenina oraz opuszczone ruiny nieczynnych baz wojskowych, fabryk i budynków. Czukcze żyją tu razem z Eskimosami i Rosjanami z głębi lądu. Warunkiem ich przetrwania w tej dzikiej krainie, tak jak od tysiąca lat, jest coroczne polowanie na wieloryby. W filmie przyglądamy się kilku bohaterom, którzy wydają się trwać na przekór logice, w miejscu, które nie jest dla nich przyjazne, nie daje im radości, nie przynosi spełnienia. "Wieloryb z Lorino" to dość postapokaliptyczna wizja świata. Ten świat będzie trwał, dopóki wieloryby będą przepływały obok, podczas swojej odwiecznej wędrówki na północne morza. Niestety, z roku na rok przepływa ich coraz mniej. 10:05 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) 9 marca 1953 roku w Moskwie rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe Józefa Stalina. Historycy nie są zgodni co do tego, kiedy dokładnie zmarł i co było przyczyną jego śmierci. Przyjmuje się, że zgon nastąpił 5 marca. Naród poinformowano o tym fakcie dwa dni później. Najbliżsi współpracownicy Stalina, czyli Beria, Chruszczow, Malenkow i Mołotow, potrzebowali trochę czasu, aby podzielić się władzą. Żaden z nich nie był na tyle potężny, aby przejąć całość schedy po dyktatorze. Najsilniejszą pozycję miał niewątpliwie Ławrentij Beria. Udało mu się ubiec rywali i stanąć na czele połączonych resortów bezpieczeństwa i spraw wewnętrznych. Ufny w potęgę tego aparatu mistrz zbrodni i zdrady nie docenił jednak talentów współtowarzyszy z Biura Politycznego. Członkowie Prezydium KC KPZR zawiązali przeciwko niemu spisek. Zamierzali pozbawić go nie tylko stanowiska, ale i życia. Byli jednak zbyt słabi, aby wystąpić przeciwko niemu otwarcie. Potrzebowali sojusznika. Znaleźli go w osobie marszałka Georgija Żukowa, bohatera wojny ojczyźnianej. Dlaczego właśnie jego? Aby zrozumieć ich wybór, należy cofnąć się jeszcze kilka lat wcześniej. Żukow dowodził radzieckimi wojskami w najtrudniejszych momentach wojny - dowodził obroną Moskwy, Leningradu i Stalingradu, prowadził armię w bitwie pod Kurskiem, przewodził wielkiej ofensywie na Berlin. Jego podpis widniał pod aktem kapitulacyjnym Niemiec. Sukcesy marszałka zaczęły drażnić Stalina. Postanowił usunąć zbyt już sławnego współpracownika, przy pomocy mistrza intrygi, Ławrientija Berii. Tuż po zakończeniu wojny Żukow został dowódcą wojsk okupacyjnych w radzieckiej strefie Niemiec. Był tam władcą absolutnym i wykorzystywał ten fakt również dla własnych, osobistych celów, gromadząc coraz to większy majątek. Beria dowiedział się o tym przez swoich szpiegów. Wysłał do Berlina swego zastępcę, Abakumowa, aby zdobył dowody i zeznania przeciwko Żukowowi. Marszałkowi z trudem udało się ocalić życie. Zapamiętał jednak, jak niewiele brakowało, aby Beria zgotował mu los marszałka Tuchaczewskiego. Nie wahał się długo, gdy po śmierci Stalina Chruszczow zaproponował mu udział w obaleniu i zgładzeniu Berii. 10:30 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. 12:00 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 12 OST. Serial komediowy, 45 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya - Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Przed gospodą Zapiecek Stasiek Niemotko rozlepia plakat wyborczy. Zza rogu nadbiega banda wyrostków. Dopadają go i w brutalny sposób atakują. Nagle z pomocą zjawia się Marina Chmiel. W kilka sekund obezwładnia napastników, którzy uciekają w popłochu. Półprzytomny Stasiek wdzięczny i zachwycony Mariną, prosi ją o rękę. Słychać syreny strażackie. Płonie Panderoza, lokal Śliwiaka, w którym zamierzał urządzić festyn przedwyborczy. Bilans walki wyborczej okazuje się fatalny w skutkach. Szef sztabu pobity, a lokal spalony. Załamany Śliwiak postanawia uciec się do bardziej radykalnych posunięć. Banda Gruzina, 10 lat wcześniej wygnana z miasteczka przez komendanta, teraz wraca na zaproszenie Śliwiaka. Od tej pory rozboje, haracze, wymuszenia stają się smutną codziennością mieszkańców Królowego Mostu. 13:00 WINNETOU - I - ZŁOTO APACZÓW (WINNETOU, TEIL 1 - APACHE GOLD) Film przygodowy, western, Niemcy/Jugosławia/Włochy 1963 Reżyseria: Harald Reinl Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: H. G. Peterson Aktorzy: Pierre Brice, Lex Barker, Mario Adorf, Marie Vesini, Renato Baldini, Anthony Steel, Karin Dor, Eddie Arent i inni Winnetou jest postacią fikcyjną, choć kolejne pokolenia młodych czytelników powieści Karola Maya na pewno święcie wierzyły w jego istnienie. Ten młody, dzielny i szlachetny wódz indiańskiego plemienia Apaczów Mescalero stał się bohaterem całej serii książek opublikowanych w latach 80. i 90. XIX w. przez Maya, jednego z najpopularniejszych i najlepiej sprzedających się pisarzy w historii literatury niemieckiej. Na podstawie tych barwnie i wartko napisanych książek powstało w latach 60. XX w. 11 filmów opowiadających o przygodach Winnetou i jego białego przyjaciela, Old Shatterhanda, z którym Indianin zawarł braterstwo krwi. Na ekranie Winnetou ma rysy Pierre’a Brice’a, urodzonego w 1929 r. francuskiego aktora pochodzącego ze starej, szlacheckiej rodziny. Choć grywał on w różnych filmach, wystąpił nawet w 1963 r. we włoskiej adaptacji "Ogniem i mieczem" jako Jan Skrzetuski, to rolą jego życia pozostał oczywiście wódz Apaczów. Partnerował mu tam zmarły w 1973 r. Amerykanin Lex Barker, mający na swoim koncie przede wszystkim dwie słynne role: jedenaście razy wystąpił jako Old Shatterhand i pięciokrotnie wcielił się w rolę Tarzana, a to dzięki znakomitym warunkom fizycznym. Wysoki wzrost i muskularna sylwetka zapewniły mu nawet przydomek Sexy Lexy. Cykl o przygodach Winnetou otwiera właśnie "Winnetou - Złoto Apaczów". Imię dzielnego wodza Apaczów jest znane wszystkim mieszkańcom indiańskich wiosek, bo ten przyjaciel i obrońca prześladowanych jest dla nich jedyną nadzieją w walce z okrutnymi, białymi grabieżcami ich ziem. Wszelkie układy pokojowe z Indianami biali prędzej czy później łamią: za spokojnymi osadnikami nadciągają rewolwerowcy i poszukiwacze złota, a wtedy kończą się dobre stosunki obu ras. Ponurą sławą okrył się zwłaszcza niejaki Santer, przywódca bandy rabusiów. On to za pomocą oszustwa usiłował zawładnąć rozległymi terenami należącymi do Apaczów. Teraz ziemie mają być powtórnie zmierzone, a pracę tę powierzono białemu geometrze zwanemu Old Shatterhand. Nieświadomy sytuacji uczciwy geometra wpada niebawem w poważne tarapaty. Wraz z członkami rozgromionej przez Apaczów bandy Santera ma ponieść śmierć. Z opresji uwalnia go dopiero siostra Winnetou imieniem Piękny Dzień. Dziewczyna rozpoznaje w nim bowiem człowieka, który kiedyś ocalił życie jej bratu. Winnetou poddaje Old Shatterhanda próbie: mężczyzna ma w dziurawym kanoe przepłynąć rwącą rzekę. W końcu Winnetou, za sprawą swojej siostry zakochanej w geometrze, poznaje prawdę i zawiera z Old Shatterhandem braterstwo krwi. Niestety, wkrótce Winnetou i Piękny Dzień znów wpadają w łapy Santera, który usiłuje zdobyć skarb Apaczów. Old Shatterhand zabija Santera, ale podczas walki ginie również jego ukochana. 17:05 DOM - ODC. 12/25 - KTO DZIŚ TAK UMIE KOCHAĆ Serial obyczajowy, 103 min, Polska 1987 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wiriliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska i inni Bracia Talarowie, Andrzej i Leszek, wciąż nie mogą dojść do porozumienia, dzielą ich zadawnione urazy i wielki żal. Żona dozorcy domu przy ul. Złotej umiera. Pan Popiołek i pani Talarowa postanawiają resztę życia spędzić razem - łączy ich samotność i rozgoryczenie, że ich dzieci poszły zupełnie innymi drogami i nie rozumieją potrzeb rodziców. Po cywilnym rozpoczynają się przygotowania do ślubu kościelnego, ale los krzyżuje wszystkie plany. Leszek Talar przegrywa na wyścigach, potem rozbija syrenkę, którą matka wygrała na książeczkę PKO. Życie gmatwa mu się coraz bardziej. Przyszłość wszystkich lokatorów domu przy ul. Złotej jest niepewna, ich kamienica została przeznaczona do wyburzenia. 19:00 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA. KŁUSZYN 1610 Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. 19:35 HISTORIA POLSKI - POLSKA I ŚWIAT Z HISTORIĄ W TLE - KATASTROFA GIBRALTARSKA 1943 - OSTATNI ŚWIADKOWIE CZ. 1 Reportaż, 16 min, Polska, 2012 Scenariusz: Piotr Mielech, Jędrzej Lipski Zdjęcia: Piotr Mielech "Katastrofa gibraltarska 1943 - ostatni świadkowie" to nie tylko wspomnienia, z których wyłania się niemal fotograficzny opis katastrofy gibraltarskiej, to także nigdy wcześniej nie publikowana opowieść o trwającej kilka dni dramatycznej akcji ratunkowej. 19:55 POLSKA I ŚWIAT Z HISTORIĄ W TLE - KATASTROFA GIBRALTARSKA 1943 - OSTATNI ŚWIADKOWIE CZ. 2 Reportaż, 16 min, Polska, 2012 "Katastrofa gibraltarska 1943 - ostatni świadkowie" to nie tylko wspomnienia, z których wyłania się niemal fotograficzny opis katastrofy gibraltarskiej, to także nigdy wcześniej nie publikowana opowieść o trwającej kilka dni dramatycznej akcji ratunkowej. 20:15 NIEZWYKŁE DWUDZIESTOLECIE. HISTORIA GOSPODARCZA II RP - LOTNICTWO ODC. 2 Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jacek Papis "Niezwykłe dwudziestolecie. Historia gospodarcza II RP" to sześcioodcinkowy serial o przemianach społecznych i ekonomicznych międzywojennej Polski. Drugi odcinek opowiada o powstaniu rodzimego przemysłu lotniczego oraz kształtowaniu się komunikacji lotniczej w naszym kraju. Mówi o wyczynach polskich lotników (jak choćby zwycięstwo Żwirki i Wigury w międzynarodowych zawodach w 1932 roku), budowie lotniska na Okęciu, powstaniu linii lotniczych LOT (z nieśmiertelnym logo w postaci lecącego żurawia). Przedstawia najwybitniejsze polskie wynalazki i konstrukcje lotnicze (jak np. bombowiec PZL 37 Łoś). Dowodzi, że sukces słynnego Dywizjonu 303, który tak bardzo odznaczył się w Bitwie o Anglię, nie był przypadkiem, bowiem przed wojną mieliśmy doskonale wyszkolonych pilotów. 20:45 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KAROL V HABSBURG, TWÓRCA IMPERIUM (CHARLES V) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Historia żyjącego w XVI wieku w Hiszpanii, cesarza Karola V - syna austriackiego cesarza Maksymiliana I z rodu Habsburgów i burgundzkiej księżniczki Joanny. Posiadłości cesarza Karola były tak rozległe, że mówiono: słońce nigdy nie zachodzi nad jego imperium. Rządził Hiszpanią, Holandią, Cesarstwem Niemieckim, ale także królestwem Neapolu i Sycylii oraz nowo zdobytymi terytoriami w Ameryce. Lwią część swego panowania spędził, podróżując po Europie - z jednego terytorium na drugie, próbując skutecznie administrować swym imperium. Miał wielu zwolenników, ale i licznych wrogów, do których zaliczali się: Franciszek I cesarz Francji i Sulejman Wspaniały władca turecki. Pod koniec życia, chory i zmęczony sprawowaniem władzy, abdykował i osiadł w malowniczym klasztorze San Jeronimo de Yuste w Hiszpanii, gdzie zmarł na malarię w 1556 roku. Program zabiera nas w podróż do miejsc związanych z życiem cesarza: do pałacu Alhambra w Granadzie, czy do klasztoru El Escorial w pobliżu Madrytu. Historie epoki przybliżają nam profesorowie francuskich uniwersytetów oraz hiszpańscy i francuscy historycy i pisarze, specjalizujący się w tej epoce. 22:35 EMIGRANCI ' 81 Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Nina Makowiecka, Barbara Rogalska Scenariusz: Barbara Rogalska, Nina Makowiecka Zdjęcia: Mirosław Basaj, Mateusz Szlachtycz Film o emigracji politycznej lat 80. XX wieku. O ludziach, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. znaleźli się przypadkowo albo świadomie na emigracji. W PRL - u byli działaczami opozycji, nie mieli więc szans na wyjazd za granicę, dla nich ta możliwość pojawiła się w czasie 16 miesięcy legalnego istnienia Solidarności w latach 1980 - 1981. Niektórzy wyjechali na stypendium, inni skorzystali z szansy odwiedzenia rodziny lub przyjaciół, ktoś próbował coś załatwić dla związku. 13 grudnia 1981 roku zastał ich za granicą i pozostali tam na wiele lat. Wśród bohaterów filmu są też tacy, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego świadomie zdecydowali się na emigrację, przeszli przez obozy dla uchodźców, walczyli o byt, często bez możliwości godnej pracy, bez znajomości języka. Na duchu podnosiło ich silne wsparcie ze strony różnych środowisk, przede wszystkim związkowych i intelektualnych, zarówno we Francji, Niemczech, jak i Wielkiej Brytanii czy USA. Zaczęły się manifestacje pod polskimi ambasadami, światowe agencje, radia, telewizja, pełne były protestów, strzępów informacji z kraju, plotek, czasami groźnych i krwawych. Szybko zaczęto organizować pomoc materialną, medyczną i żywnościową dla Polski. Stopniowo sytuacja się uspokajała, pierwszych internowanych w kraju zaczęto wypuszczać, częściowo uchylono granice. Wtedy zaczął się dylemat: wrócić, dać się zamknąć, próbować się ukrywać, jak wielu znajomych i przyjaciół, bez pracy i perspektyw na sensowną działalność, czy raczej zostać, poczekać, aż coś się wyklaruje, pomagać przyjaciołom w Polsce, działać na rzecz zdelegalizowanej Solidarności i opozycji. Emigracyjni działacze przede wszystkim zbierali pieniądze, organizowali transporty z pomocą, z maszynami, częściami do sitodruku, nawiązywali kontakty pomiędzy różnymi grupami, miastami, krajami, pisali, drukowali, pukali do różnych drzwi możnych zachodniego świata, a wszystko po to, żeby ratować Solidarność i wszystko dobre, co się zdążyło w Polsce wydarzyć w roku 1980 i 1981. Potem odbyły się obrady Okrągły Stołu i nadszedł czas wyborów 4 czerwca 1989 roku. To było hasło do powrotu, więc wrócili, jedni natychmiast, inni trochę później, i z całym entuzjazmem włączyli się w pracę dla kraju. Są bardzo różni, różnie potoczyły się ich losy w wolnej Polsce. Bohaterowie filmu mówią o tym, z jakiego powodu znaleźli się na emigracji, jak wyglądało ich życie i działalność, również polityczna. Ale przede wszystkim mowią o decyzji powrotu do kraju. Kiedy wrócili, co dało impuls do powrotu, czy zadowoleni są z takiego wyboru, co w kraju im się spodobało, a co rozczarowało, jak urządzili się w życiu zawodowym i osobistym. 23:35 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.III - HENRYK IV - WALKA O TRON. 1590 - 1594. ODC. 1/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 1/6) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PAMIĘĆ ROZPISANA NA POKOLENIA. ODC. 273 Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Pamięć rozpisana na pokolenia" 30 kwietnia 1940 roku pod Anielinem poległ mjr Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal. Po klęsce wrześniowej został bohaterem narodowym, bo nie złożył broni. Sformował Oddział Wydzielony Wojska Polskiego i kontynuował walkę z Niemcami. Żołnierze Hubala stoczyli kilka zwycięskich bitew. Oddział rozwiązano dwa miesiące po śmierci majora. Po śmierci ciało majora Niemcy starannie ukryli, nie chcąc dopuścić do powstania kolejnego miejsca polskiej pamięci narodowej. Mniej więcej trzy lata temu rodzina państwa Kowalskich z Inowłodza przyznała się, iż pierwotnie ciało bohatera było ukryte w ich rodzinnym grobowcu, kiedy jednak zmarła seniorka rodu i okazało się że brakuje dla niej miejsca w rodzinnej katakumbie, majora przeniesiono w inne miejsce. Kolejno sprawdzaliśmy bez rezultatu różne miejsca na cmentarzu. Teraz pojawiła się nowa relacja, prowadząca do przycmentarnego kościółka św. Idziego. Ten ślad zechcemy rozpoznać. 01:45 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) 9 marca 1953 roku w Moskwie rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe Józefa Stalina. Historycy nie są zgodni co do tego, kiedy dokładnie zmarł i co było przyczyną jego śmierci. Przyjmuje się, że zgon nastąpił 5 marca. Naród poinformowano o tym fakcie dwa dni później. Najbliżsi współpracownicy Stalina, czyli Beria, Chruszczow, Malenkow i Mołotow, potrzebowali trochę czasu, aby podzielić się władzą. Żaden z nich nie był na tyle potężny, aby przejąć całość schedy po dyktatorze. Najsilniejszą pozycję miał niewątpliwie Ławrentij Beria. Udało mu się ubiec rywali i stanąć na czele połączonych resortów bezpieczeństwa i spraw wewnętrznych. Ufny w potęgę tego aparatu mistrz zbrodni i zdrady nie docenił jednak talentów współtowarzyszy z Biura Politycznego. Członkowie Prezydium KC KPZR zawiązali przeciwko niemu spisek. Zamierzali pozbawić go nie tylko stanowiska, ale i życia. Byli jednak zbyt słabi, aby wystąpić przeciwko niemu otwarcie. Potrzebowali sojusznika. Znaleźli go w osobie marszałka Georgija Żukowa, bohatera wojny ojczyźnianej. Dlaczego właśnie jego? Aby zrozumieć ich wybór, należy cofnąć się jeszcze kilka lat wcześniej. Żukow dowodził radzieckimi wojskami w najtrudniejszych momentach wojny - dowodził obroną Moskwy, Leningradu i Stalingradu, prowadził armię w bitwie pod Kurskiem, przewodził wielkiej ofensywie na Berlin. Jego podpis widniał pod aktem kapitulacyjnym Niemiec. Sukcesy marszałka zaczęły drażnić Stalina. Postanowił usunąć zbyt już sławnego współpracownika, przy pomocy mistrza intrygi, Ławrientija Berii. Tuż po zakończeniu wojny Żukow został dowódcą wojsk okupacyjnych w radzieckiej strefie Niemiec. Był tam władcą absolutnym i wykorzystywał ten fakt również dla własnych, osobistych celów, gromadząc coraz to większy majątek. Beria dowiedział się o tym przez swoich szpiegów. Wysłał do Berlina swego zastępcę, Abakumowa, aby zdobył dowody i zeznania przeciwko Żukowowi. Marszałkowi z trudem udało się ocalić życie. Zapamiętał jednak, jak niewiele brakowało, aby Beria zgotował mu los marszałka Tuchaczewskiego. Nie wahał się długo, gdy po śmierci Stalina Chruszczow zaproponował mu udział w obaleniu i zgładzeniu Berii. 02:10 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. 02:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CENA ZWYCIĘSTWA CZ. 1 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego ofiarom i stratom Związku Radzieckiego.