TVP Historia Niedziela, 24.07.2022 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1888 - John Dunlop opatentował pneumatyczną oponę; 1978 - odbyła się premiera "Wodzireja" Feliksa Falka; 1991 - zmarł Isaac Bashevis Singer; 06:50 OBJAWIENIA GIETRZWAŁDZKIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2017 Reżyseria: Joanna Warecha, Anna Kwiatkowska Gietrzwałd stał się sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej, które miały miejsce dziewiętnaście lat po Objawieniach w Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były: trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Obie pochodziły z niezamożnych polskich rodzin. Matka Boża przemówiła do nich po polsku. Film dokumentalny jest odpowiedzią na pytania, dlaczego Warmia stała się miejscem objawień oraz dlaczego dopiero w 1977 roku Kościół uznał objawienia w Gietrzwałdzie. 09:00 JANOSIK - ODC. 9/13 - POBÓR Serial przygodowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Pobór do armii austriackiej obejmuje wprawdzie synów wszystkich chłopów, ale w praktyce trafiają tam tylko ci z biednych rodzin. Bogaci górale mogą bowiem dzięki łapówkom uchronić swych synów od służby w cesarskich szeregach. Ale i na tę niesprawiedliwość Janosik znajduje sposób: porywa pachołków szlacheckich i wymienia ich za biedaków powołanych do wojska. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - NIEZWYKŁE KLUSKI Z SEREM Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa zabiera widzów do krainy swego dzieciństwa w powiecie garwolińskim. Wówczas na każdym skrawku łąki wypasano krowy, a nawet na całe lato przewożono te zwierzęta na wiślane zielone wyspy. Karol doskonale pamięta smak nie tylko świeżego mleka zraz po udoju, ale także domowego twarogu, masła czy gęstej śmietany. Szczęśliwie, okoliczna mleczarnia do dziś produkuje taki twaróg tradycyjnymi metodami, w klasycznym kształcie, w dodatku pakowany jak niegdyś w pergamin. I ten właśnie twaróg będzie pretekstem do przypomnienia dania przygotowywanego przez babcię Karola. A były to gorące kluski ze skwarkami posypane chłodnym, kwaskowatym i aromatycznym twarogiem. Skoro Włosi do swoich makaronów szczodrze sypią parmezan, to czemu my Polacy nie mielibyśmy do naszych klusek dodawać swojskiego, rodzimego twarogu. Kucharz przygotuje pradawne kluski prażuchy z twarogiem podane z kapustą kraszoną kwaśną gęstą śmietaną, knedle z sera z owocami w maślanej glazurze z naturalnym jogurtem oraz wędzone kopytka z twarogiem. 10:40 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 6/19 - CENTRUM BADAŃ KOSMICZNYCH PAN Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Nieopodal centrum Warszawy znajdziemy miejsce, w którym od ponad czterdziestu lat powstaje niezwykła aparatura badawcza. Instrumenty, jakie tu skonstruowano, trafiły na pokłady satelitów i sond kosmicznych, badały powierzchnię komet, planet oraz księżyców w Układzie Słonecznym. Miejsce, o którym mowa, to Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. 11:15 WOJOWNICY CZASU - HOSTOWICE CZYLI WIELKA WOJNA W KARPATACH Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan W słowackich Hostowicach odbywają się corocznie rekonstrukcje walk, jakie rozpoczęły pierwszą długą i krwawą kampanię I wojny światowej. Walki, jakie toczyły na przełomie 1914 i 1915 roku armie rosyjska, niemiecka i austro - węgierska, na terenie Karpat pochłonęły wówczas setki tysięcy ofiar po obydwu stronach konfliktu. 12:55 DZIKA KANADA - ODC. 3 SERCE LĄDU (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner W tym odcinku filmowa podróż po środkowej i północnej Kanadzie, miejscach ogromnego bogactwa krajobrazów. Rozległe lasy, łąki, niezliczone jeziora i niezwykła rozmaitość gatunków fauny i flory. Dla Europejczyków, którzy przybyli tu w XVII wieku, borealne lasy iglaste i prerie wydawały się dziewicze, ukształtowane wyłącznie przez matkę naturę. Historia Kanady jest jednak pełna niespodzianek. Pod koniec marca na łąkach i preriach południowego Saskatchewan odbywa się niezwykły spektakl. Przed przybyciem samic - samiec preriokura bażanciego stroszy piórka, walcząc o miejsce w hierarchii. To swoisty konkurs tańca. Zwycięzca zajmie najlepszą pozycję, by samice zobaczyły go pierwszego. Preriokury rok po roku wykonują swoje tańce godowe w tym samym miejscu. Fakt ten jest świetnie znany innym mieszkańcom otwartej przestrzeni. Od tysięcy lat ludzie zamieszkiwali prerię razem z jej fauną. Członkowie plemienia Czarnych Stóp wciąż wykonują tradycyjny taniec, inspirowany wiosennymi zachowaniami preriokurów ptaków, na które zresztą często polują. Na długo przed przybyciem Europejczyków, ludy Kanady rozwinęły cywilizację opartą na głębokiej wiedzy o tej krainie i jej faunie. Czarne Stopy stosowały również praktyki, które przekształcały środowisko. W 1691 roku angielski podróżnik Henry Kelsey był jednym z pierwszych Europejczyków, przemierzających Kanadę Południową, który poznał ten wyjątkowy krajobraz prerii. Towarzysze z plemienia Assinboinów zapewne opowiadali Kelseyowi o bogatych terenach łowieckich na rozległych, trawiastych równinach. Nie był jednak przygotowany na widok, którego miał być świadkiem. Widok stad bizonów, liczących do 4 milionów sztuk! Bizony to olbrzymie, silne stworzenia o agresywnej naturze. Od tysięcy lat w sercu Kanady ludzie żyli razem z dzikimi stworzeniami. Jeśli zapewnimy przyrodzie przestrzeń, której potrzebuje, będzie się rozwijać i nadal nas zadziwiać. 13:50 FASCYNUJĄCY SAD - JESIEŃ, ZIMA (THE FASCINATING MIXED ORCHARD AUTUMN AND WINTER) Film dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Cykl filmów poświęconych środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. W tym odcinku tej serii zobaczymy co dzieje się w sadzie jesienią i zimą. Typowy, tradycyjny sad z mieszanymi gatunkami drzew. Na obrzeżach wsi i pól rozmaite zwierzęta przez cały rok znajdują idealny habitat. Jesienią, gdy jest obfitość pożywienia, a i zimą - wielu zwierzętom udaje się tu przetrwać. Późnym latem tradycyjny sad mieszany ukazuje swoje bogactwo i dowodzi, po co sadzi się te drzewa. Śliwa, śliwa wiśniowa i grusza owocują jednocześnie. Pszczoły nie znajdują teraz prawie żadnego kwiatka, więc zadowalają się dojrzałymi owocami. Owoc musi zawierać ponad 50% cukru, by odpowiadać pszczołom. Grusza Bonkreta Williamsa jest bardzo popularna ze względu na słodycz i aromat. To przysmak nie tylko człowieka. Każdej jesieni spad owoców, lubianych przez pszczoły, wzbogaca też dietę innych owadów. To czas zbiorów także dla ludzi. Człowiek hodował owoce w sadach od średniowiecza. Niemniej zbiory to ciężka praca. Dziś tradycyjne sady rzadko przynoszą dochód. 14:15 KOLUMBOWIE - ODC. 1/5 - ŚMIERĆ PO RAZ PIERWSZY Serial wojenny, 54 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Krzysztof Machowski, Marek Perepeczko, Antonina Gordon - Górecka, Ryszarda Hanin, Piotr Pawłowski, Ignacy Machowski, Karol Strasburger, Jerzy Trela, Alicja Jachiewicz, Halina Golanko, Janusz Zaorski, Wiktor Grotowicz i inni Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - "Kolumbowie - rocznik 20", a właściwie jej dwóch pierwszych tomów. Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce. Głównymi bohaterami są dwudziestoletni chłopcy, wplątani nagle w dramatyczną historię narodu i zmuszeni do podejmowania trudnych, nierzadko tragicznych decyzji. Z właściwą ich wiekowi fantazją, poświęceniem, ale i ze świadomością ogromu ryzyka i odpowiedzialności, podejmują nierówną walkę z wrogiem. Początkowo jest ona spontaniczna. Z czasem przeradza się jednak w zorganizowaną i dokładnie planowaną działalność dywersyjną. Wielką zaletą filmu jest to, że reżyser nie ograniczył się do ukazania swoich bohaterów tylko w pracy konspiracyjnej. Sporo miejsca poświęcił też mniej heroicznemu obliczu okupacji. Sugestywnie ukazał osobiste dramaty i rozterki Zygmunta, Jerzego, Kolumba, Niteczki, opowiedział o ich miłościach skażonych mrocznym cieniem wszechobecnej śmierci; o drobnych i większych radościach jakby na przekór nieludzkiej rzeczywistości; o ich mężnej postawie, kiedy przyszło oddać życie na szańcach powstania. Dzięki znakomitym kreacjom Jana Englerta, Władysława Kowalskiego i Jerzego Matałowskiego ich bohaterowie podbili współczesną widownię. Potrafili przemówić do niej językiem lat siedemdziesiątych, w niczym nie zubożając swej historycznej i literackiej wiarygodności. Stanisław Dygat tak charakteryzował ten fenomen na łamach "Ekranu": "Byłem wtedy młodzieżą i spotykałem się z Kolumbami. Z tymi"prawdziwymi"z epopei Bratnego i z filmu Morgensterna też. Nie było wtedy Niemena ani Brigitte Bardot. Ani beatu, ani autostopu, ani podróży międzyplanetarnych. Nie było swobody poruszania ani swobody obyczajów, ani telewizji. Była godzina policyjna, łapanki i huk salw karabinowych. Ale Kolumbowie szli na śmierć dlatego, że tak bardzo kochali życie. Kochali je tak samo, jak kocha je młodzież dzisiejsza i starali się wykorzystać każdy urok, który mogło ofiarować. Pod tym względem nie różnili się od młodzieży dzisiejszej... Morgenstern odkrył w"Kolumbach"nowe i szerokie możliwości, jakie daje polskiemu filmowi tematyka okupacyjna. To nieprawda, że ludzie mają dosyć tej tematyki. Mają jej dosyć w wersji sfałszowanej". Innym odkryciem Morgensterna było ukazanie losów Kolumbów bez pseudopatriotycznego zadęcia i sztucznego patosu. Bez świadomości, że uczestniczą w wielkim dziejowym wydarzeniu i że po latach historia uczyni z nich bohaterów. Ten klimat filmu doskonale oddaje autentyczny, krążący po okupacyjnej Warszawie wierszyk: "Pod Rostowem od krwi ślisko / A my idziem na boisko". Cynizm? Nie, raczej postawa obronna, wisielczy humor jako odtrutka na czyhającą za każdym rogiem możliwość łapanki i nieustanne poczucie zagrożenia. Są wreszcie "Kolumbowie" dalekim echem szkoły polskiej - nurtu naszej kinematografii, który wygasł z górą dziesięć lat przed premierą dzieła Morgensterna. Stało się tak głównie za sprawą powieści Bratnego, która ujrzała światło dzienne w chwili, gdy "szkoła polska" przeżywała swe najlepsze lata. Adaptacja Janusza Morgensterna, zarówno w wersji kinowej, jak i telewizyjnej, odniosła sukces. Reżyserska wizja powieści Bratnego przypadła do gustu widowni i krytyce. Dowodem jest m. in. wielokrotne wznawianie filmu zwłaszcza na małym ekranie. W pierwszym odcinku reżyser zaznajamia widza z głównymi bohaterami. Zygmunt, Kolumb, Jerzy i Siwy tworzą grupkę dywersyjną pod dowództwem pierwszego z nich. Pewnego dnia młodzi konspiratorzy otrzymują rozkaz przerzucenia tajnej drukarni w bezpieczne miejsce. Podczas akcji dochodzi do potyczki z hitlerowcami. W jej wyniku ginie Siwy. 15:10 KOLUMBOWIE - ODC. 2/5 - ŻEGNAJ BAŚKA Serial wojenny, 53 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Krzysztof Machowski, Marek Perepeczko, Antonina Gordon - Górecka, Ryszarda Hanin, Piotr Pawłowski, Ignacy Machowski, Jerzy Trela, Alicja Jachiewicz, Halina Golanko, Janusz Zaorski, Stefan Friedman, Wiktor Grotowicz i inni Grupa Zygmunta dostaje rozkaz likwidacji komendanta posterunku niemieckiej straży kolejowej, znanego z okrucieństwa bahnschutza Maltza. W czasie akcji Kolumb gubi dokumenty wraz z adresem mieszkania, w którym umówił się z Basią - swoją dziewczyną. Dokumenty dostają się w ręce hitlerowców. Pod wskazanym adresem gestapo urządza zasadzkę. Nieświadoma niczego Basia wpada w ręce niemieckich oprawców. 16:35 GIGANCI HISTORII - KARDYNAŁ STEFAN WYSZYŃSKI Teleturniej, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Wielki Polak o wielkim duchu. Jeden z najważniejszych ludzi w dziejach polskiego Kościoła. Człowiek, bez którego, jak powiedział Jan Paweł II, nie byłoby Polaka papieża na Stolicy Piotrowej. Jego spuścizna znacznie wykracza poza ramy Kościoła. Przeciwnik komunizmu, nękany przez aparat bezpieczeństwa, represjonowany, więziony. Swoją bezkompromisową postawą przyczynił się do upadku systemu. Nie potrzebował telewizji ani radia, żeby słuchały go miliony. Jego przesłanie trafiało do serc i umysłów Polaków. Dodawało otuchy. Przez dziesięć wieków, Polska zawsze wierna Bogu, Krzyżowi, Ewangelii, Kościołowi i jego pasterzom. Taki prymas zdarza się raz na tysiąc lat - powiedział o nim Jan Paweł II. Kardynał Stefan Wyszyński. Wiedzą na temat jego życia i nauczania będą musieli się wykazać uczestnicy tego odcinka teleturnieju. 17:30 W KOTLE HISTORII - UNIA LUBELSKA, ALE KUCHNIA WŁOSKA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 1 lipca 1569 roku na Sejmie w Lublinie została zawarta Unia lubelska - porozumienie pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W kolejnym odcinku programu dowiemy się, jak wyglądały wówczas upodobania kulinarne Polaków. W tym czasie Europą zawładnęły włoskie książki kulinarne, które trafiły również na Wawel i zawładnęły polskimi kucharzami. Pierwszy przepis pochodzi ze zbiorów włoskiego zakonnika ukrywającego się pod pseudonimem Aleksy Pedemontan, są to lecznicze lizaki Aleksego Pedemontana. Autorem następnego przepisu jest Bartolomeo Scappi i według jego receptury prowadzący program Łukasz Modelski przyrządzi wołowinę duszoną. 18:00 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 15/18 - OBLĘŻENIE Serial przygodowy, wojenny, 56 min, Polska 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Halina Kossobudzka, Lucyna Suchecka, Jolanta Zykun, Jerzy Kaliszewski, Emil Karewicz, Stanisław Zaczyk, Janusz Bukowski Wycofujące się z terenów Polski oddziały niemieckie usiłują wywieźć urządzenia z fabryki rakiet. Hans Kloss kontaktuje się z robotnikami z fabryki, którzy organizują tam ruch oporu. Dla Klossa pracuje też zakochana w nim sekretarka, Greta Raschke. Niemcy orientują się, że nie zdołają wywieźć ciężkich maszyn, postanawiają więc je zniszczyć. Jednocześnie Greta dowiaduje się, że Kloss ją oszukiwał. Nic do niej nie czuje, przeciwnie, darzy sympatią polską robotnicę Agnieszkę. Panna Raschke denuncjuje agenta przed sturmbannf?hrerem Brunnerem. Fabryka zostaje otoczona przez oddziały niemieckie, a Brunner bierze Klossa na muszkę. 19:10 WINDSOR. NAJWIĘKSZA MIŁOŚĆ ELŻBIETY II - LATA 1952 - 1972: RODZINNA SIELANKA. ODC. 3/4 (ODC. 3/4) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Paul Nelson Scenariusz: Paul Nelson Historia zamku Windsor, którego mury i wieżyczki wciąż strzegą najgłębszych tajemnic rodziny królewskiej. Zamek w Windsorze jest czymś więcej niż tylko zamkiem i domostwem: od prawie 1000 lat jest sceną, na której występowały niektóre z największych nazwisk w historii Wielkiej Brytanii, gdzie planowały i realizowały swoje najbardziej kontrowersyjne posunięcia. Windsor, największy i najdłużej zamieszkiwany zamek na świecie, był świadkiem niezliczonych królewskich narodzin, zgonów i zaślubin, a także wytrzymał liczne oblężenia i bitwy. Dzięki porywającym rekonstrukcjom, szczerym wywiadom i nowym materiałom archiwalnym, seria ujawnia wiele faktów dotyczących najsłynniejszej brytyjskiej rodziny. 20:05 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 21:15 CO MI ZROBISZ, JAK MNIE ZŁAPIESZ Komedia, 100 min, Polska 1978 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Stanisław Tym, Ewa Wiśniewska, Ewa Ziętek, Andrzej Fedorowicz, Stefan Friedmann, Zofia Merle, Tadeusz Pluciński, Józef Nalberczak, Jerzy Duszyński, Janusz Gajos, Damian Damięcki, Kazimierz Kaczor, Zdzisław Maklakiewicz i inni "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" jest znakomitą próbką stylu Stanisława Barei. Film ten, co rzadko zdarzało się za życia twórcy "Misia", został znakomicie przyjęty nie tylko przez widownię, ale i krytykę. Wybrzydzano wprawdzie trochę na niespójność intrygi oraz sporadycznie niewybredny dowcip, zarzuty te ginęły jednak w morzu pochwał. Najwięcej komplementów zebrali autorzy scenariusza oraz znakomici aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Ewa Wiśniewska, Stanisław Tym. Dostrzeżono także odwagę reżysera, który ostrze swej satyry skierował bezceremonialnie w środowisko decydentów, na co ówczesna cenzura była szczególnie uczulona. Mimo że Bareja nie zostawił suchej nitki na peerelowskim establishmencie, "Co mi zrobisz..." dostał pozwolenie na rozpowszechnianie. Dzięki temu widzowie mogli go oglądać niemal równolegle z "Człowiekiem z marmuru", "Wodzirejem" czy "Bez znieczulenia" - utworami serio mówiącymi o świecie bezlitośnie wyszydzonym przez Bareję. Akcja "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" toczy się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych. Dyrektor Krzakoski jedzie w służbową delegację do Paryża. W ambasadzie poznaje apetyczną Danusię i spędza z nią noc. Nie wie, że dziewczyna jest córką partyjnego prominenta. Mija kilka miesięcy. Pewnego dnia Danusia składa wizytę w gabinecie Krzakoskiego. Bez ogródek oznajmia skonfundowanemu dyrektorowi, że jest z nim w ciąży. Mężczyzna czym prędzej zawozi ją do znajomego ginekologa. Ten jednak uświadamia Krzakoskiemu, z kim miał romans. Dyrektorowi niczego więcej nie trzeba. Jego przedsiębiorstwo ma się kiepsko, dalsza kariera wisi na włosku. Krzakoski postanawia niezwłocznie rozwieść się z żoną, poślubić Danusię i w ten sposób uratować własny stołek. Od pomysłu do realizacji wszakże droga daleka i niełatwa. 23:05 CHARTUM (KHARTOUM) Dramat, 123 min, Wielka Brytania/USA 1966 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Robert Ardrey Zdjęcia: Edward Scaife Muzyka: Frank Cordell Aktorzy: Charlton Heston, Laurence Olivier, Richard Johnson, Ralph Richardson, Alexander Knox, Johnny Sekka, Nigel Green, Michael Hordern, Hugh Williams, Douglas Wilmer i inni Nominowany do Oscara za scenariusz film zainspirowany wydarzeniami z historii Imperium Brytyjskiego. Portret legendarnego Anglika, generała Sir Charlesa Gordona tłumiącego powstanie Al - Mahdiego w Sudanie. Zginął z rąk mahdystów 26 stycznia 1885 roku w walkach o Chartum. Ogromny budżet filmu pozwolił zgromadzić na planie filmowym gwiazdorską obsadę. W znakomitych rolach charyzmatycznych przywódców wystąpili Charlton Heston (Oscar za "Ben Hura") oraz Laurence Olivier jako Mahdi, arabski przywódca religijny, który w imieniu proroka Mahometa ogłosił świętą wojnę przeciwko niewiernym. Zderzenie dwóch światów, religii, kultur i dwóch wielkich indywidualności. Konfrontacja zachodniej cywilizacji z fanatycznymi wyznawcami islamu - to temat dziś niezwykle aktualny. Obok dobrego aktorstwa za największe walory epickiego dzieła Basila Deardena krytyka uznała wysmakowane plastycznie zdjęcia kręcone w Egipcie i słynnym angielskim Pinewood Studios oraz nienaganną reżyserię. Angielski reżyser uchodził w środowisku filmowym za profesjonalistę i wzór "angielskości" - twórcę sumiennego, kompetentnego, skrupulatnego. Zmarły tragicznie w wypadku samochodwoym w 1971 r. Dearden w swojej trzydziestoletniej karierze nakręcił około 40 filmów, a do najbardziej znanych należą: "Zajazd na rozdrożu", "Niebieska lampa", "Safira", "Liga dżentelmenów", "Najmniejsze widowisko świata", "Cichy wspólnik", "Maskarada szpiegów", "Tylko wtedy, gdy się śmieję". Rok 1883, Sudan. Tajemniczy wizjoner Mahdi, czyli Zbawca, ogłasza świętą wojnę przeciwko niewiernym, skupiając wokół siebie pustynne plemiona. Przeciwko fanatycznemu wyznawcy Mahometa rusza 10 - tysięczna armia egipska dowodzona przez zawodowego oficera brytyjskiego, pułkownika Hicksa. Jednak grupa arabskich wojowników uzbrojonych jedynie we włócznie zwycięża nowoczesną armię. Wyposażeni w zdobyczną broń mahdyści zagrażają Chartumowi. Na wieść o sromotnej klęsce pułkownika Hicksa i maskarze jego żołnierzy, brytyjski premier William Gladstone (Ralph Richardson), chcąc uniknąć dalszego rozlewu krwi, decyduje się wysłać do Sudanu jedynie generała Charlesa Gordona z rozkazem wyprowadzenia z Chartumu egipskiej ludności cywilnej. Generał Gordon wyrusza z Anglii statkiem wraz ze swym nowo mianowanym zastępcą, pułkownikiem Stewartem (Richard Johnson). Generał wjeżdża do Chartumu owacyjnie witany przez miejscową ludność, to dzięki niemu zniesiono w Sudanie niewolnictwo. Wkrótce spotyka się z Mahdim, który odrzuca propozycję wypuszczenia Egipcjan z Chartumu. Zamierza złożyć miasto w ofierze Mahometowi. Zginą mężczyźni, kobiety i dzieci, a ulice zamienią się w potoki krwi. Chce prowadzić świętą wojnę, dopóki cały islam nie uzna jego nauk. W imię swego Boga i religii nie zawaha się wyrżnąć wszystkich Egipcjan i Sudańczyków. Wobec ogromnego zagrożenia generał Gordon otrzymuje rozkaz powrotu do Londynu. Ale on podobnie jak Mahdi zaciekle broni swych przekonań religijnych i nie podda się. W zamian wysyła Stewarta, który ma przekonać rząd o niebezpieczeństwie. Przyparty do muru premier Gladstone wysyła z odsieczą wojska brytyjskie. 01:20 WOJNA I POLSKA Dokument fabularyzowany, 85 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija Zdjęcia: Henryk Janas, Andrzej Sapija, Tomasz Michalczewski, Jakub Sapija Wykonawcy: Tomasz Wolny Film zrealizowany w 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej, opowiada o wydarzeniach, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości. Jest ilustracją polskiego społeczeństwa żyjącego wówczas w trzech zaborach, jego postaw, działań i wyborów politycznych w obliczu wojny, która rozbudziła nadzieję na poprawę położenia Polaków. Historia społeczna przeplata się tu z wielką polityką i wydarzeniami wojennymi, w których uczestniczą też polskie formacje jak Legiony Polskie, Armia Polska we Francji, Korpusy Polskie w Rosji. Ukazane zostały pierwszoplanowe postacie polskiego życia politycznego oraz zwykli obserwatorzy tamtych czasów, którzy pozostawili potomnym swoje wspomnienia. W filmie wykorzystano wiele materiałów archiwalnych w połączeniu z elementami inscenizowanymi i scenami aktorskimi. Nowatorska formuła tego dokumentu polega na podawaniu treści historycznych w formie współczesnego programu informacyjnego. 02:55 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA AKTORKI KOMEDIOWEJ W ODESSIE Reportaż, 25 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu spotkanie ze znaną odesską aktorką komediową Iriną Tokarczuk. Jest ona artystką znaną na prawie całym obszarze byłego Związku Radzieckiego. Od dziesięciu lat występuje w serialu komediowym emitowanym przez telewizję rosyjską. Gra też w teatrze i na estradzie. Irina mieszka w Odessie, która słynie z anegdot i poczucia humoru. Mieszkają tu Rosjanie, Żydzi, Ukraińcy, ale pytani o narodowość, odpowiadają, że są odessitami. Irina pokazuje, jak wygląda codzienne życie w tym anegdotycznym mieście.