TVP Dokument Środa, 27.07.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - LECĄ ŻURAWIE Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wysmukły, wyprostowany, dumnie chodzi po polach na zgrabnych, długich nogach. Ma eleganckie popielate upierzenie i czarne końcówki skrzydeł. Żuraw jest ważnym gatunkiem wzbogacającym ptasią różnorodność w Polsce. Miejscem akcji odcinka są okolice Nowogardu Szczecińskiego, a bohaterem jest doskonały obserwator żurawi, filmowiec Marek Piotrowicz, który podpatruje gody żurawi. Żurawie zaczynają widowiskowy taniec godowy, którego widok zapiera dech w piersiach. Gesty, które mogą być stosowane w walce w tym wypadku zamieniane są na miłosne sygnały. To taniec miłości a nie, jak mogłoby wydawać się na pierwszy rzut oka, agresji. Ptaki krążą wokół siebie z rozpostartymi skrzydłami, wykonują niespodziewane wyskoki i głębokie skłony, podrzucają w górę kępki traw. Puszą się, przeganiają i trąbią jak ćwiczący hejnaliści, a wszystko to czynią na podmokłych łąkach. Z upływem czasu to widowisko powtarza się coraz rzadziej, aż zanika zupełnie, co oznacza, że ptaki zajęły się gniazdem i wysiadywaniem jaj. 06:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 46 SŁODKI SMAK HISTORII Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Aby stworzyć pradawny miód pitny, potrzeba ogromnej pracy na każdym z etapów. Najpierw wykazać muszą się pszczoły, które rzetelnie zamieniają nektar na słodki miód. Następnie do pracy zabiera się miodosytnik, który nie może zmarnować ani grama słodkiego produktu naszych żołto - czarnych przyjaciół. Z kolejną pomocą przyjdą nam drożdże, które przeprowadzą szlachetną fermentację. Później do akcji wkracza bednarz, bo bez dobrej dębowej beczki nie ma właściwego i tradycyjnego leżakowania miodu pitnego. Dopiero wtedy można się raczyć najbardziej charakterystycznym dla historii Polski miodem. 07:00 NOTACJE - LESZEK JAN MALINOWSKI. KARABINY NA SZNURKU Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Leszka Jana Malinowskiego m. in. dotyczące reakcji Wilna na wybuch II wojny światowej i pierwszych lat okupacji (niemieckiej i sowieckiej). Leszek Jan Malinowski opowiada o swoim udziale w wydarzeniach, które rozpoczęły się w nocy z 6 na 7 lipca 1944 r. w Wilnie, a także o okolicznościach aresztowania przez NKWD Aleksandra Krzyżanowskiego ps. "Wilk" - komendanta Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 45 ŻOLIBORZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi jedną z najpiękniejszych warszawskich dzielnic: zielony i modernistyczny Żoliborz. Jego piękno sławi nawet nazwa, pochodząca z języka francuskiego, a będąca spolszczeniem dwóch słów: joli bord [żoli bo: r], co znaczy piękny brzeg. To właśnie tu można najlepiej poczuć klimat przedwojennej stolicy. Dzielnica, zbudowana w większości w dwudziestoleciu międzywojennym zasłynęła ze śmiałych eksperymentów architektonicznych. Można tu zobaczyć wiele modernistycznych willi oraz zabudowę w dworkowym stylu. Warto też odwiedzić Kościół św. Stanisława Kostki, z którym był związany bł. ks. Jerzy Popiełuszko, Centrum Olimpijskie i Park Kępa Potocka. Ważnym miejscem na Żoliborzu jest Cytadela - dawna twierdza, przez lata zamknięty teren wojskowy, a dziś coraz szerzej udostępniany zwiedzającym. To tu jesienią 2015 roku otwarto Muzeum Katyńskie - najważniejszą na świecie placówkę zajmującą się upowszechnianiem wiedzy o zbrodni katyńskiej. Obecnie na Cytadeli trwa budowa dwóch olbrzymich obiektów: Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego. Po ich ukończeniu Cytadela stanie się największą dzielnicą muzeów w Polsce. 07:40 PRZYRODNIK NA TROPIE - /8/ - DĄB Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Dawno, dawno temu wierzono, że dąb był pierwszym drzewem na świecie. Jego korona miała wspierać niebo, a korzenie miały sięgać aż do piekieł, stanowiąc jego podporę. Wierzono, że tylko błyskawica z nieba mogła go pokonać. Był drzewem świętym i królewskim. Jego liście widnieją na polskich pieniądzach - na jednogroszówce mamy jeden liść, na dwugroszówce dwa liście, na pięciogroszówce pięć. 08:10 LEŚNE RZEKI Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sławomir Skupiński Film dokumentalny o rzekach w lasach. Woda słodka stanowi zaledwie 2, 5 % zasobów wodnych ziemi. Polska jest w grupie państw, którym grozi deficyt wody. Uwzględniając nasz warunki hydrologiczne, położenie geograficzne w zasięgu klimatu umiarkowanego, zasoby wodne w Polsce są małe. Niewielka ilość opadów oraz coraz mniej śnieżne zimy nie pomagają. Lasy mają dobroczynny wpływ na zasoby hydrologiczne. Opowiemy o znaczeniu lasu i tajemniczych rzekach przez nie przepływających, a także o licznych zwierzętach, które żyją w tych ekosystemach i o znaczeniu ochrony tych miejsc. 08:55 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD PLACES. The Alps.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Zima w Alpach Australijskich. Zimne fronty atmosferyczne, nadciągające znad Oceanu Południowego, pokrywają białą powłoką stare drzewo, zwane śnieżnym eukaliptusem. Najbardziej odporne z eukaliptusów rozwijają się w chłodnym klimacie na dużych wysokościach. Rosną powoli, osiągając nieco ponad trzydzieści metrów. W rejonie Góry Kościuszki, najwyższego szczytu Australii, temperatura spada zimą do minus 20 stopni Celsjusza. Ponadto wieje tu silny mroźny wiatr. Tutejsze zwierzęta i rośliny przechodzą ciężki test wytrzymałości. Podczas gdy niektóre zwierzęta zapadają w sen zimowy, wombat jest aktywny przez całą zimę. Prowadzi głównie nocny tryb życia, ale teraz, z powodu braku pożywienia, wyszukuje je w ciągu dnia. Wieczorem jest zbyt zimno. Gruba warstwa śniegu utrudnia odnalezienie i dotarcie do pokarmu, jednak tego dnia pogoda mu sprzyja. Słońce ogrzewa jego gęste futro, a postępująca odwilż odsłania skrawki ziemi i rwący potok. Wombaty są bardzo silne. Ostrymi pazurami wykopują podziemne tunele. By dotrzeć do pożywienia, potrafią przebić się przez twardą lodową skorupę. Góry Śnieżne to najwyższa część łańcucha Wielkich Gór Wododziałowych, ciągnących się 3500 kilometrów wzdłuż wschodnich wybrzeży Australii od północnej, tropikalnej części stanu Queensland po stan Wiktoria. To trzeci pod względem długości łańcuch górski na świecie. Ale tylko w tej części wznoszą się wysokie szczyty i leży śnieg. W Górach Śnieżnych żyją tysiące dzikich koni sprowadzonych tu niegdyś przez osadników z Europy. W Alpach Australijskich konie te nazywane są brumby. Właśnie w tej górskiej krainie narodziła się legenda o Człowieku znad Śnieżnej Rzeki. Pod koniec września śnieg topnieje. Woda spływa rzekami, zasilając zieloną roślinność. Parki Narodowe Alp Australijskich to jedenaście obszarów chronionych na jedynych terenach wysokogórskich na tym rozległym kontynencie. Gdy na alpejskich pastwiskach znika lód i śnieg, powracają zgłodniałe kangury olbrzymie. Wiosną również płazy wyłaniają się na powierzchnię. Korobory z rodziny żółwinkowatych występują tylko w Alpach Australijskich. Wzory na ich ciele przypominają rysunki na ciałach aborygenów. W przeciwieństwie do większości gatunków żab, te nie skaczą i nie pływają. Niestety trafiły na australijską listę gatunków najbardziej zagrożonych wyginięciem. Kakadu żółtoczuba to duża papuga występująca na wschodnich obszarach Australii. Początki Alp Australijskich sięgają czasów, kiedy rozpadł się superkontynent Gondwana, z którego wyodrębniły się Australia, Ameryka Południowa, Indie, Afryka i Antarktyda.Olbrzymi bąbel wulkanicznej magmy uniósł skorupę ziemską, tworząc gigantyczny płaskowyż, który zapadł się w środkowej części. Jeden fragment pochłonęło morze, ale krawędź uskoku zachowała się w postaci wschodniego wybrzeża Australii. Po rozpadzie Gondwany poszczególne płyty kontynentalne zderzały się, powodując wypiętrzanie się gór. Przez całe epoki geologiczne postrzępiony, nowo powstały łańcuch górski był rzeźbiony przez wiatr, wodę i lód. Potem w dolinach rzek zamieszkali aborygeni. Co roku latem plemiona spotykały się wśród górskich szczytów, by pożywiać się ćmami. Wykurzali dymem owady z jaskiń, a potem wytwarzali z nich bogate w białko placki, które służyły im za pożywienie całe miesiące. Karłowaty opos górski. Jest symbolem Alp Australijskich. Jako jedyne australijskie zwierzę żyje ponad linią śniegu. Wyspecjalizowany, żywi się miejscowymi ćmami, które przybywają tu latem i odlatują zimą. Zjada także nasiona roślin rosnących tylko na okolicznych skałach. Karłowate oposy górskie, ćmy i drzewa Podocarpus lawrencei tworzą mały unikatowy ekosystem. Narodowe parki i rezerwaty na obszarze Alp Australijskich chronią jedyne wysokogórskie środowisko na kontynencie. Wszystko to w jedynej części Australii, którą można nazwać alpejską. 09:55 ŻYCIE W DRODZE - ODC. 2 OSTATNIE MOBILNE KINO (LIFE ON THE ROAD ODC. 2 INDIAN TALKIES / TOURING TALKIES / LES DERNIERS CINMAS AMBULANTS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Antoine Brice, Thibault Ferie Trzyczęściowa opowieść podróżnicza, dokumentalna o ludziach, których życie opiera się na byciu wciąż w drodze. Poznamy codzienne życie koczownicze kultur na całym świecie. W obliczu nowoczesnego i stale ewoluującego świata trzech nomadów próbuje utrzymać swój tradycyjny styl życia. Dzień po dniu, droga za drogą, zabierają nas w niezwykłą ludzką i kulturową przygodę. Odcinek 2. Anup Jagdale i jego uczeń podróżują po stanie Maharashtra w Indiach w poszukiwaniu nowych widzów do objazdowego kina. Trzeba kontynuować tradycję. Podobno pod koniec lat 70. było tysiąc kin objazdowych. Dziś jest ich niespełna dziesięć. Anup dostał kino po ojcu. Musi jechać dalej. Tłucze się po drogach przez wiele miesięcy bez planu i celu, dzień po dniu, kilometr po kilometrze, wciąż dalej i dalej, na spotkanie z widzami. Przemierza stan Maharashtra, jeden z najrozleglejszych i najliczniej zaludnionych w Indiach, ciągnący się aż nad Morze Arabskie. Na kolejną wyprawę Anup zabrał Promota, znajomego, który chce uczyć się rzemiosła. W kraju kina, z dala od świateł Mumbaju i wytwórni Bollywoodu, było zwyczajnie potrzebne. Małe kino objazdowe przemierza południowo - zachodnie Indie, dociera do kolejnych wsi, na kolejne równiny, wiezie filmy tym, którzy nie mają do nich dostępu. 10:50 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 20 NURKOWANIE Z NIEDŹWIEDZIAMI (AROUND THE SEA II) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2018 Reżyseria: Christian Lamontagne Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je ze względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:15 TERESA ZARZECZAŃSKA SUKCES Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1975 Scenariusz i zdjęcia: Teofil Różański, Andrzej Strzelecki Film o Teresie Zarzeczańskiej, która 30 sierpnia 1975 roku jako pierwsza Polka przepłynęła kanał La Manche. Kamera śledzi jej żmudne, samotne przygotowania do tego wyczynu. Wspierana przez wąskie grono przyjaciół i instytucji poza sportowych dociera na angielski brzeg. Kamera towarzyszy jej także podczas pokonywania kanału La Manche i chwil radości na francuskim brzegu po zakończeniu przeprawy. 11:40 GENIUSZE I MARZYCIELE. KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Pacek Poprzez historię kamery Aeroskop numer 1, wyprodukowanej w Anglii w 1910 roku, a wymyślonej przez Kazimierza Prószyńskiego, opowiadamy fascynującą historię polskiego wynalazcy. Naukowca, prekursora i propagatora polskiego kina. Historię, która toczyła się na dwóch kontynentach, a wynalazki Prószyńskiego były używane na całym świecie. Zbierając okruchy filmowe pozostałe z tamtych czasów (pierwsze filmy Prószyńskiego kręcone w Polsce i Anglii, a także filmy i kroniki kręcone kamerą Aeroskop na całym świecie), rozmawiając z filmowymi profesjonalistami na całym świecie, szukając zapomnianych śladów naszego wynalazcy, będziemy rekonstruować historię Prószyńskiego, a jednocześnie przyglądać się światu początku wieku utrwalonego na taśmie filmowej. Będzie to również opowieść o rodzącym się właśnie przemyśle filmowym, w którego rozwoju wielki udział miał Prószyński. 12:40 NOCNA RODZINKA (MIDNIGHT FAMILY) Film dokumentalny, 58 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Luke Lorentzen Film dokumentalny, który przypomina pełną akcji fabułę. Po ulicach Meksyku, metropolii zamieszkiwanej przez 9 milionów ludzi, jeździ jedynie 45 państwowych karetek. W swoim wstrząsającym dokumencie Luke Lorentzen nie pozostawia złudzeń, że bez funkcjonujących na granicy prawa prywatnych ambulansów system opieki zdrowotnej ległby w gruzach. Z ciasnego wnętrza szoferki reżyser śledzi tragikomiczne losy Rodziny Ochoa, która działa jako załoga prywatnej, rodzinnej karetki. Śledzimy etyczne dylematy, przed którymi stają oni podczas kolejnych nocnych akcji ratunkowych. Szaleńcze sceny jazdy na sygnale, łapówki i przepychanki z policją w dramatyczny sposób splatają się tu z duszną codziennością meksykańskich nocy. Dokumentalna siła przekazu filmu Lorentzena opiera się między innymi na błyskotliwych zdjęciach, za które autor został nagrodzony na festiwalu Sundance. 13:45 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - LASY DESZCZOWE (AUSTRALIA’S WILD PLACES. The Rainforest 3) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory Mcguinness Wielka Rafa Koralowa ciągnie się wzdłuż północno - wschodniego wybrzeża Australii przez prawie trzy tysiące kilometrów. To najdłuższy i najbardziej rozległy system raf koralowych na świecie. Tuż obok od plaży aż po górskie szczyty rosną wspaniałe lasy deszczowe. To powstały w 1981 roku Park Narodowy Daintree. Ochroną objęto wyjątkowy ekosystem, który wiele milionów lat temu ukształtował się w całej północnej części Australii. Wskutek zmian klimatu powierzchnia tropikalnych lasów deszczowych skurczyła się i zajmuje jeden procent obszaru lądowego Australii. W czasach nowożytnych działalność człowieka doprowadziła do dalszego wyniszczenia tej formacji roślinnej. W ciągu ostatnich 150 lat wycięto 80 procent lasów Wiele gatunków roślin i zwierząt, których rozwój sięga początków kontynentu, przetrwało do dziś tylko na terenie Parku Narodowego Daintree. Lasy Daintree to prawdziwy skarb dla biologów i miłośników przyrody. Klasyczny las deszczowy ma niemal zupełnie zamknięte sklepienie, utworzone z koron drzew. Wiele gatunków zaskakuje tu swoją obecnością. Na przykład orły. Lasy namorzynowe rosną wzdłuż brzegów delty rzeki (Daintree). Namorzyny są niezbędne dla całego ekosystemu rafy. Namorzyny nie tylko tworzą ważną strefę buforową rafy. Są także żłobkiem dla wielu gatunków żyjących w tej strefie ryb. Wśród gęstych gałęzi namorzynów żyje wiele gatunków ptaków. W tym niewielkim zakątku Australii żyje jedna piąta gatunków ptaków i ponad jedna trzecia gatunków ssaków całego kontynentu. Liczne tutejsze gatunki wciąż czekają na odkrycie. 14:45 NA RATUNEK DZIKIEJ PRZYRODZIE - ODC. 8 (WILDLIFE SOS EP. 8) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: James Incledon Serial dokumentalny, który śledzi pracę personelu i wolontariuszy w Wildlife Aid Foundation - organizacji zajmującej się ratowaniem, opieką i rehabilitacją chorych, rannych lub osieroconych zwierząt. Seria jest pełna ekscytujących i rozdzierających serce akcji ratunkowych, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na całym świecie. W odcinku ósmym Simon zabiera swoją córkę Lou na wezwanie do ratowania gęsi kanadyjskiej, która wydaje się mieć uszkodzoną nogę. Kiedy w końcu udaje się ją schwytać, ratujący są zszokowani tym, co znaleźli! Simon postanawia sprowadzić fizjoterapeutę, który pomoże w powrocie do zdrowia myszołowowi, który zostanie poddany pionierskiej operacji w ostatnim odcinku. Podczas swoich międzynarodowych podróży Simon odwiedza Mossel Bay w RPA i spotyka się z jednym z najbardziej przerażających drapieżników na ziemi: żarłaczem białym! Zespołowi badawczemu, pracującemu nad zachowaniem tych stworzeń, udaje się przekonać Simona, że jedynym sposobem, w jaki naprawdę zmieni swoje uprzedzenia do jednego z najbardziej przerażających drapieżników, jest dołączenie do nich! W Wielkiej Brytanii afrykański jeż karłowaty zostaje przywieziony do kliniki z problemem oka; jest w bardzo złym stanie. Okazuje się, że jest to w rzeczywistości zwierzę domowe i że jest trzymane w maleńkiej, szklanej klatce, Simon jest wściekły! 15:40 DOKTOR WIRUS I PAN HYDE, WSPOMNIENIA WIRUSOLOGA (DOCTOR VIRUS AND MISTER HYDE) Film dokumentalny, 51 min, Belgia/Francja, 2016 Reżyseria: Jean Crepu Film dokumentalny opowiadający o najmniejszych organizmach, niewidzialnych gołym okiem, a potrafiących dokonać spustoszenia w organizmach żywych. To wirusy, wiązane z najstraszliwszymi chorobami i epidemiami zagrażającymi całej ludzkości, cieszą się złym rozgłosem. Ale czy są tylko czymś złym? Odpowiedź brzmi: nie. Te mikroorganizmy, które pozostawały nieznane przez bardzo długi czas, stopniowo ujawniły swoje zaskakujące zdolności wspomagania niektórych funkcji naszych organizmów. Około połowa naszego dziedzictwa genetycznego składa się z sekwencji pochodzenia wirusowego. Co bardziej zaskakujące, wirus, który wszyscy posiadamy w dziedzictwie genetycznym, odgrywa kluczową rolę w tworzeniu się łożyska. Ponadto niektóre wirusy mogą być nieocenionymi narzędziami do leczenia chorób genetycznych lub nowotworów. Świat wirusów w końcu odkrywa swoje tajemnice. 16:40 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA KANADA - DZIKIE LATO (FASCINATING CANADA SUMMERTIME WILDERNESS) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Cykl filmów poświęconych środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. W tym odcinku obserwujemy lato w Kanadzie. Zatoka Hudsona w Kanadzie północno - wschodniej. Tu lód późno zaczyna topnieć - i wtedy surowy krajobraz się przeobraża. W czasie krótkiego lata arktycznego Zatoka Hudsona staje się rajem dla zwierząt. Na długo przed całkowitym stopieniem dryfującego lodu na wybrzeżu pojawiają się pierwsi zwiastuni wiosny. Migranci przylatują milionami. Rozpierzchają się po całym wybrzeżu w poszukiwaniu pożywienia i miejsca na lęgi. Rybitwy popielate to symbol dalekiej północy. Są tu tylko gośćmi sezonowymi, przylatującymi z drugiego końca świata - z Antarktyki. Gdy tylko wylądują zaczynają lęgi. Ponad 250 gatunków ptaków spędza lato nad Zatoką Hudsona. Mają jeden cel jak najszybciej wychować potomstwo. Choć inni zajmują się pracowicie lęgiem, drozd wędrowny wciąż szuka partnerki. Latem przypływy wpychają kry do ujść rzek. Na nich odpoczywają ptaki poza zasięgiem drapieżników. 17:00 ŻYCIE W DRODZE - ODC. 3 MEDYCYNA MONGOLSKICH STEPÓW (LIFE ON THE ROAD ODC. 3 OGUI, THE NOMADIC DOCTOR / OGUI, MEDICIN DES STEPPES DE MONGOLIE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Antoine Brice, Thibault Ferie Trzyczęściowa opowieść podróżnicza, dokumentalna o ludziach, których życie opiera się na byciu wciąż w drodze. Poznamy codzienne życie koczownicze kultur na całym świecie. W obliczu nowoczesnego i stale ewoluującego świata trzech nomadów próbuje utrzymać swój tradycyjny styl życia. Dzień po dniu, droga za drogą, zabierają nas w niezwykłą ludzką i kulturową przygodę. Odcinek 3. Doktor Ogui jeździ wszędzie ze swoją kliniką jurty: przemierza mongolski step i próbuje łączyć odwieczny, koczowniczy styl życia z technikami współczesnej medycyny. Zachód Mongolii, środek lata, dzika prowincja Dzawchan, ponad tysiąc kilometrów od stolicy Ułan Bator. Ogui, 35 - letnia lekarka, przemierza step w towarzystwie męża, Magny, który przyjechał z córkami na wakacje. Każdego dnia pokonuje wiele kilometrów, by dotrzeć do pacjentów, koczowników jak ona, jak jej rodzice i dziadkowie, jak dawni przodkowie. Koczownikom trudno się leczyć w szpitalach, więc to medycy podążają za hodowcami. W ten sposób mogą być blisko pacjentów. 18:05 KOBIETY KENNEDY'EGO (JFK’S WOMEN: THE SCANDALS REVEALED) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2006 Reżyseria: Harvey Lilley Zdjęcia: Steve Robinson Muzyka: Oliver Ledbury Film dokumentalny, który odsłania sekrety życia Johna F. Kennedy’ego prezydenta Stanów Zjednoczonych. Nowe dokumenty z FBI ujawniły wiele skandali z jego życia, które były związane głównie z licznymi romansami, aferami szpiegowskimi i układami politycznymi. Niektórzy twierdzą nawet, iż zabójstwo w 1963 roku uratowało Kennedy’emu reputację. John Fitzgerald Kennedy to najbardziej charyzmatyczny prezydent Stanów Zjednoczonych w dwudziestym wieku. Obiecywał nową erę w polityce, ale - uwielbiał kobiety. Co najmniej pięć kochanek stwarzało zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Prezydent to ignorował. Nowy Jork, dziewiętnasty maja 1962 roku. Piętnaście tysięcy ludzi patrzy, jak Marilyn Monroe występuje z okazji czterdziestych piątych urodzin Kennedyego. Jest najpotężniejszym człowiekiem na świecie, ale Monroe może go zniszczyć. W oczach ludzi Kennedy był bohaterem i osobą szlachetną. W życiu prywatnym łamał wszystkie zasady. Tuż przed śmiercią groziło mu, że zostanie zdemaskowany. Co by się stało, gdyby żył? 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LAOS. W RYTMIE FAL MEKONGU. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Laosu. Wtulony miedzy meandry Mekongu Laos przez długi czas trzymał się z dala od zgiełku i nowoczesności. Dziś otwiera się na podróżnych, prezentując im wszystko, co najlepsze w wiecznej Azji. Dawna "kraina miliona słoni" zachowała swój niepowtarzalny urok. 20:10 TATARZY POLSCY ODC. 3 Telenowela dokumentalna TVP, 39 min, Polska, 2021 TATARZY POLSCY - cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan, czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. 20:55 SYNDROM ZIMOWNIKÓW Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Piotr Jaworski Zapomniany pionierski eksperyment psychologa wojskowego dr. Terelaka, badającego granice ludzkiej psychiki w warunkach izolacji antarktycznej, będący mimowolną metaforą systemu niepozbawioną ironii i humoru. Staje się prologiem do rzeczywistości, która dopiero nadejdzie. Śledząc wydarzenia, które miały miejsce w polskiej bazie polarnej niemal 40 lat temu, doświadczamy presji jakiej poddani będą członkowie misji marsjańskich. Spoglądając w przeszłość, obserwujemy przyszłość, ale czy uwarunkowania psychologiczne naszego gatunku nie staną niespodziewanie na przeszkodzie kolonizacji innych planet, nawet gdy pokonane zostaną bariery technologiczne? 22:15 SYNEK Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paweł Chorzępa Historia 18 - letniego chłopaka, który jest tak bardzo uwikłany w miłość do ojca, że nie potrafi rozpocząć nowego, szczęśliwego życia. Subtelnie opowiedziana historia o trudnej miłości między ojcem a synem. To film o nieustającej walce o wolność. O rodzinnej relacji mówią gesty i czyny. Słów nie pada tu wiele. Główny bohater, Marcin, został bardzo skrzywdzony przez rodziców. Matka piła w trakcie ciąży, przez co urodził się z zespołem faz, a w wieku dwunastu lat został odebrany rodzicom z powodu ich uzależnienia od alkoholu. Dom dziecka zabrał mu dzieciństwo. Czuł się tam jak w wojsku. Mimo wielu złych doświadczeń, po osiągnięciu pełnoletności postanowił wrócić do ojca i podjąć próbę zbudowania z nim relacji na nowo. Znalezienie dla siebie własnego miejsca - azylu, jakim okazuje się ptaszarnia napawa Marcina nadzieją. Nieustająca opieka nad ojcem alkoholikiem wciąż jednak podcina mu skrzydła. 23:00 BALLADA O LEKKIM ZABARWIENIU EROTYCZNYM - ODC. 12 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Irena Morawska, Jerzy Morawski Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Muzyka: Bartosz Straburzyński Czarek nie rezygnuje z zorganizowania walki w makaronie. Odwiedza matkę 16 - letniej modelki, aby otrzymać zgodę na walki córki w makaronie. Klaudia wraca na wieś, ale nie ukrywa przed bliskimi tęsknoty za dawnym życiem. Aneta trafia do finału "Randki w ciemno". Czarek dopiął swego i organizuje walki dziewcząt w makaronie. Mama Dagmary z wynikami mammografii idzie do lekarza. Eweliny nie zraża krytyka profesora łódzkiej filmówki. 23:30 RYBAK Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1966 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński Sylwetka Bolesława Iwańskiego, kapitana żeglugi wielkiej rybołówstwa morskiego, niegdyś boksera, nazywanego "bombardierem Wybrzeża" i "królem nokautu", łowiącego na wodach Atlantyku na trawlerze Andromeda. W materiale wspomnienia Iwańskiego na temat kariery sportowej oraz opowieść o trudnej pracy rybaka, ilustrowana zapisami filmowymi z połowów i spotkań z rodziną. 23:50 NOTACJE - ANDRZEJ OCIEPKO. WIERNOŚĆ ZASADOM Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Alina Czerniakowska Andrzej Ociepko - znany grafik. W swoim młodym życiu był więźniem w Potulicach, obozie dla młodocianych więźniów politycznych. W wieku 9 lat został wywieziony z całą rodziną do Oświęcimia, potem odłączony od rodziców. Znalazł się w obozie niemieckim w Stutthoffie. Po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie, rozpoczął swoją wędrówkę do Polski. Przesłanie jego życia brzmi: "wierność zasadom". "Jeśli w ogóle zasady się posiada" - dodaje. 24:00 DORSZ, CZYLI GDAŃSKIE MIESIĄCE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1997 Scenariusz i reżyseria: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Autor filmu w sposób bardzo subiektywny wybrał dwanaście zdarzeń opowiadających o dawnych i najnowszych dziejach Gdańska. Kolejność, w jakiej je przedstawił, nie jest chronologiczna, a poszczególne sekwencje różnią się formą, a także rangą podejmowanych w nich tematów. Motywem łączącym je w całość jest dorsz - ryba, która przez całe tysiąclecie figurowała w jadłospisach Kaszubów, Niemców i Polaków mieszkających w Gdańsku. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KOLOROWE ŚWIATY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Zazwyczaj naszym opowieściom towarzyszą, dobiegające z głębokiego tła, odgłosy wojny. Dziś jednak zajmiemy się nie destrukcją, a polską odmianą kreatywności, która zaowocowała takimi światowymi markami jak Cegielski w przemyśle ciężkim, PZL w lotnictwie czy PZInż w przemyśle zbrojeniowym. I gdyby to był sportowy ranking, to w tej klasyfikacji bardzo wysoko znalazłoby się niewielkie miasteczko Opoczno, które z czasem przestało być jedynie miejscem na mapie, a zaczęło symbolizować nową jakość życia, zamieniając szare wnętrza w kolorowe światy. W pierwszej kolejności odwiedzamy zatem Muzeum Regionalne w Opocznie. 01:25 PRZEŻYĆ AFGANISTAN Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Małgorzata Imielska Film przedstawia historię szkolenia wojskowego i prywatne przygotowania pięciorga zawodowych żołnierzy do wyjazdu na misję do Afganistanu, ich pobyt w prowincji Ghazni, codzienne patrole i pierwsze miesiące, gdy po powrocie do kraju starają się prowadzić normalne życie. Dwóch z pięciorga bohaterów filmu pełniło wcześniej służbę w Czadzie, troje zaś uczestniczy w zagranicznej misji po raz pierwszy. Wśród tych osób jest dziewczyna, narzeczona jednego z bohaterów. Film dokumentalny "Przeżyć Afganistan" przedstawia naszych bohaterów nie tylko jako żołnierzy, ale także jako ludzi, którzy muszą radzić sobie z wieloma emocjami. Chociażby z poczuciem odpowiedzialności za bezpieczeństwo tych, z którymi idą na patrol. Film pokazuje także tęsknotę za rodziną i lęk o to, czy przeżyją kolejny dzień. Jest to próba opisu tego, co dzisiaj znaczy być żołnierzem i jaką płaci się za to cenę. 02:25 ŚLADY MOJEGO ISTNIENIA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Paulina Ibek Kobieta o anielskim głosie, niesamowicie wrażliwa, ale jednocześnie bardzo konsekwentna, co podkreślił Grzegorz Turnau, nazywając ją artystką sformułowaną. Ania Szałapak - Biały Anioł Piwnicy pod Baranami, pieśniarka, ale jednocześnie, a może przede wszystkim, naukowiec. Wielbicielka kotów, kapeluszy, szopek krakowskich i aniołów. Mówiła, że nie jest kolekcjonerką, tylko przywiązuje się do rzeczy i do wspomnień. Zauważyć to można w jej mieszkaniu, w którym pełno wszystkiego. Ale śladami jej istnienia nie są tylko rzeczy, które pozostały po niej w mieszkaniu. Są nimi także piosenki w jej wykonaniu, są nimi publikacje naukowe poświęcone szopkom krakowskim, a także krakowskim tradycjom i obrzędom i wreszcie są nimi wspomnienia przyjaciół i rodziny. Anna Szałapak urodziła się 22 września 1952 r. , zmarła 14 października 2017 r. Całe swoje życie spędziła w Krakowie. Była jedną z najwybitniejszych artystek Piwnicy pod Baranami, z którą związana była od 1979 r. Obok kariery artystycznej prowadziła także karierę naukową. Ukończyła studia etnograficzne i pracowała jako kustosz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa. W 2012 r. obroniła pracę doktorską dotyczącą szopki krakowskiej. Była laureatką licznych nagród i wyróżnień. W 2016 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności na rzecz polskiej kultury i osiągnięcia w pracy artystycznej. Film stanowi próbę stworzenia portretu Anny Szałapak córki, siostry, artystki, naukowca, przyjaciółki. Opowieść została podzielona na rozdziały, w których ludzie związani z artystką opowiadają o Annie Szałapak (rodzina: Maria, Piotr i Janina Szałapak, przyjaciele z Piwnicy pod Baranami, m.in. Zygmunt Konieczny, Grzegorz Turnau, Jacek Wójcicki, Ewa Lipska, Konrad Mastyło).