TVP Kultura Wtorek, 26.07.2022 08:15 POWIDOKI - HANNAH ARENDT - PISMA ŻYDOWSKIE Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Barbara Schabowska - Maszenda (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki filozoficzne" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska - Maszenda i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. Każdy odcinek cyklu, poświęcony będzie analizie jednej wybranej książki. "Powidoki..." mają na celu przybliżyć widzom istotne i trudne tematy drążące współczesną cywilizację poddaną rygorowi postępu. 08:45 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - TADEUSZ BRZOZOWSKI Magazyn, 6 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Daniel Muzyczuk Tadeusz Brzozowski (1918 - 1987) był wybitnym malarzem, rysownikiem, scenografem, pedagogiem, współzałożycielem II Grupy Krakowskiej. Wypracował jedyną w swym rodzaju alchemię koloru, która, jak pisał Aleksander Wojciechowski, była zjawiskiem wyjątkowym w europejskiej sztuce XX wieku. Artysta za pomocą świetlistych barw i przejrzystych laserunków z miąższu organicznych form tworzył skomplikowane, wielowarstwowe struktury i wciągające widza w głąb materii tajemnicze przestrzenie, czego przykładem jest obraz Zycbad (1969). Posługiwał się anonimową, metaforyczną figuracją bliską abstrakcji organicznej. Choć niezwykła formuła jego sztuki odwołuje się do malarskiego kunsztu oraz technicznej i formalnej doskonałości dawnych mistrzów, służy jednak przede wszystkim przekazywaniu emocji. Pełne ekspresji dzieła Brzozowskiego tworzą wieloznaczną, uniwersalną opowieść, zbudowaną z konfliktów i przeciwieństw wpisanych w ludzką egzystencję. Artysta chętnie sięgał po groteskę, widoczną również w tytułach obrazów. Stworzył z nich własny, pełen znaczeń oraz dźwięków język, który jest kluczem do zrozumienia jego twórczości. 09:05 NAUCZYCIELKA (UČITELKA / THE TEACHER) Dramat, 98 min, Słowacja/Czechy, 2016 Reżyseria: Jan Hrebejk Scenariusz: Petr Jarchovsky Zdjęcia: Martin Ziaran Muzyka: Michal Novinski Aktorzy: Zuzana Maurry, Csongor Kassai, Zuzana Konen, Tamara Fischer, Peter Bebjak, Martin Havelka Wczesne la ta 80. w Czechosłowacji. Dyrektor szkoły podstawowej zwołuje nadzwyczajne zebranie rodziców. Stawiane są zarzuty przeciwko miłej, empatycznej nauczycielce pani Drazdchovej. Oskarża się ją o wykorzystywanie uczniów do manipulowania rodzicami. W ten sposób miała sobie ponoć zapewniać darmową pomoc w pracach domowych, naprawy sprzętów czy nawet romans. Czy ktokolwiek z rodziców sprzeciwi się oskarżeniom dyrektora? Czy zmowa milczenia pogrąży nauczycielkę? 11:00 KOLUMBOWIE - ODC. 2/5 - ŻEGNAJ BAŚKA Serial wojenny, 53 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Krzysztof Machowski, Marek Perepeczko, Antonina Gordon - Górecka, Ryszarda Hanin, Piotr Pawłowski, Ignacy Machowski, Jerzy Trela, Alicja Jachiewicz, Halina Golanko, Janusz Zaorski, Stefan Friedman, Wiktor Grotowicz i inni Grupa Zygmunta dostaje rozkaz likwidacji komendanta posterunku niemieckiej straży kolejowej, znanego z okrucieństwa bahnschutza Maltza. W czasie akcji Kolumb gubi dokumenty wraz z adresem mieszkania, w którym umówił się z Basią - swoją dziewczyną. Dokumenty dostają się w ręce hitlerowców. Pod wskazanym adresem gestapo urządza zasadzkę. Nieświadoma niczego Basia wpada w ręce niemieckich oprawców. 12:10 KOLUMBOWIE - ODC. 3/5 - A JEŚLI BĘDZIE WIOSNA... Serial wojenny, 61 min, Polska 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Jan Englert, Władysław Kowalski, Jerzy Matałowski, Marek Perepeczko, Antonina Gordon - Górecka, Piotr Pawłowski, Stefan Friedmann, Edward Wichura, Czesław Roszkowski, Tomasz Lengren, Alicja Jachiewicz, Bolesław Idziak, Józef Fryźlewicz, Halina Golanko, Janusz Zaorski i inni Gestapo wpada na ślad tajnej radiostacji zainstalowanej w mieszkaniu "Jerzego". Wszyscy obsługujący ją młodzi konspiratorzy zostają aresztowani. "Jerzy" dzięki przytomnie odegranej roli nieświadomego gospodarza domu, cudem wychodzi z opresji. Ściąga jednak na siebie podejrzenie o współpracę z Niemcami. Grozi mu nawet wyrok śmierci za zdradę. Tylko najwierniejsi przyjaciele nie wierzą w jego kolaborację. Dzięki ich staraniom sprawa zostaje szczęśliwie wyjaśniona, a domniemany "zdrajca" zrehabilitowany. 13:30 ŚPIEWAJ TYLKO SERCEM - BERNARD ŁADYSZ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Wąsikowska Bernard Ładysz. Borys Godunow, Skołuba, Zbigniew, Król Filip, Faust. Bas - baryton, naturszczyk, jedyny Polak, który śpiewał z Marią Callas. To słyszymy o nim najczęściej. A jakim był człowiekiem? Jak udało mu się połączyć karierę śpiewaka operowego, sukcesy estradowe, życie rodzinne? Jak mówią jego przyjaciele: on po prostu kochał życie. Starał się czerpać z niego wszystko, co najpiękniejsze, jednocześnie doceniając to, co najprostsze. Niewątpliwie złożyły się na to wojenne doświadczenia, wileńskie wspomnienia i droga artystyczna - przez wyboje na sam szczyt. Niewątpliwie droga, którą przeszedł była wyjątkowa: dzieciństwo w Wilnie, trudne doświadczenie wojenne, po największe sceny świata. Ceniony za głos i kochany za otwarte serce. Śpiewać trzeba sercem - tak mówiła mu matka, a on nie tylko to powtarzał, ale po prostu sercem śpiewał. W filmie utwory w wykonaniu Bernarda Ładysza przeplatane wspomnieniami jego bliskich układają się w poruszającą opowieść o jego życiu. 14:35 SZCZĘŚLIWY BRZEG Film psychologiczny, 94 min, Polska 1983 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ewa Szumańska, Andrzej Konic Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Wojciech Karolak Aktorzy: Jerzy Binczycki, Beata Poźniak, Stanisława Celińska, Wojciech Pokora, Leonard Pietraszak, Marcin Francuz, Zbigniew Buczkowski, Marian Glinka, Klemens Milczarek, Zdzisław Rychter, Tomasz Zaród i inni "Temat to z pewnością w filmie nienowy, ale wciąż niosący sporą dozę atrakcyjności: marynarz na lądzie - na urlopie, na emeryturze. Wiadomo - marynarz na statku tęskni do domu, w domu tęskni do morza i owa pozorna anomalia jest właśnie normą psychiczną dla ludzi tego zawodu. Zaś zderzenie ich przyzwyczajeń, wyobrażeń, oczekiwań, nawet i marzeń z lądową rzeczywistością stanowi dla pisarzy i filmowców ciekawe, wciąż inspirujące pole obserwacji psychologicznej" - pisała po premierze "Szczęśliwego brzegu" jedna z recenzentek. W filmie Konica owe obserwacje, niestety, nie nastrajają optymistycznie. Głównym bohaterem "Szczęśliwego brzegu" jest Jan, emerytowany kapitan Żeglugi Wielkiej, który po latach pływania po wodach całego świata chce spędzić resztę życia w domowo - rodzinnym zaciszu. Żona mu zmarła, więc bezpiecznego kąta na starość szuka przy rodzinie córki. Ma do tego prawo nie tylko z racji więzów krwi. To przede wszystkim dzięki jego dolarom córka z zięciem wybudowali luksusową willę w Warszawie i urządzili sobie wygodnie życie. Już jednak pierwsze dni pod jednym dachem przynoszą obopólne rozczarowanie. Jan jest przerażony materializmem i egoizmem dzieci oraz bezczelnością wnuka. Córce i zięciowi przeszkadzają nawyki starszego pana: palenie papierosów, toaleta o szóstej rano, jajecznica na śniadanie. Jan zaczyna więc szukać azylu poza domem. Przypadkowo poznaje dużo młodszą od siebie dziewczynę, Polę. Spotkanie przeradza się w fascynujący związek, w którym Jan odnajduje przynajmniej chwilowe zaspokojenie tęsknoty za miłością córki i żony, minioną bezpowrotnie młodością. Niebawem jednak radosna, uczuciowa przygoda z Polą dobiega końca. Jan musi wrócić na łono przeżartej dulszczyzną rodziny. Ozdobą filmu jest ciekawa rola Jerzego Binczyckiego, który postać emerytowanego kapitana nasycił życiową prawdą i ciepłem. 16:25 MARYSIA I NAPOLEON Komedia kostiumowa, 110 min, Polska, 1966 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Andrzej Jarecki, Leonard Buczkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Juliusz Łuszczewski, Halina Kossobudzka, Ignacy Machowski, Kazimierz Rudzki, Anna Ciepielewska, Bogumił Kobiela, Wieńczysław Gliński, Andrzej Zaorski Historia romansu pięknej Marii Walewskiej i Napoleona nieraz inspirowała twórców filmowych. W roku 1937 w Hollywood powstał film "Pani Walewska" z udziałem takich gwiazd jak Greta Garbo i Charles Boyer. Była to historia tragiczna i melodramatyczna - wiadomo, że romans ów trwał niespełna trzy lata, poznali się na przełomie lat 1806 i 1807, a już w roku 1810 Napoleon poślubił Marię Ludwikę. W tym samym roku Maria Walewska urodziła cesarzowi syna Aleksandra. Andrzej Jarocki i Leonard Buczkowski - autorzy scenariusza "Marysi i Napoleona" - potraktowali tę miłosną historię z przymrużeniem oka. Pozwolili sobie także na pewną swobodę w traktowaniu faktów historycznych. A związany z Polską epizod biografii Napoleona opowiadany jest w filmie przez współczesną parę zakochanych. Polska, druga połowa XX wieku. Francuski naukowiec Napoleon Beranger przez przypadek w drodze na zjazd w Warszawie, zatrzymuje się w Walewicach. W tamtejszym pałacyku poznaje uroczą Polkę Marysię. Jest ona łudząco podobna do dawnej pani Walewic - Marii Walewskiej. Beranger poddaje się grze wyobraźni - w marzeniach on sam jest Napoleonem Bonaparte, a Marysia - jego piękną kochanką. Ta wycieczka w przeszłość zbliża naukowca i polską studentkę. 18:45 SERIALOWA NOSTALGIA - SZALEŃSTWO MAJKI SKOWRON - ODC. 8/9. ŚLEDZTWO Serial dla młodych widzów, 30 min, Polska 1976 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Maciej Małecki Aktorzy: Marek Sikora, Zuzanna Antoszkiewicz, Czesław Jaroszyński, Irena Kownas, Arkadiusz Bazak, Emil Karewicz, Bolesław Płotnicki, Wojciech Pokora, Zdzisław Maklakiewicz i inni Po długim śledztwie wyjaśnia się wreszcie sprawa kłusownika. Dochodzenie prowadzone przez ojca Ariela daje wynik jednoznaczny i zgodny z przewidywaniami chłopca. Poszukiwanym przestępcą jestBendek - były pracownik spółdzielni rybackiej, kierowanej przez ojca Bogdana. Po tym, jak ten ostatni zwolnił Bendka z pracy, kłusownik z zemsty oskarżył go o wykroczenia, które sam popełniał. Teraz jednak cała prawda wychodzi na jaw. 19:20 SERIALOWA NOSTALGIA - SZALEŃSTWO MAJKI SKOWRON - ODC. 9/9. POWROTY Serial dla młodych widzów, 35 min, Polska 1976 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Maciej Małecki Aktorzy: Marek Sikora, Zuzanna Antoszkiewicz, Czesław Jaroszyński, Joanna Bogacka, Krzysztof Kowalewski, Bolesław Płotnicki, Zygmunt Kęstowicz, Tomasz Zaliwski, Andrzej Piechocki i inni Choroba Majki sprawiła, że lody między Badowską a Arielem zostały przełamane. Teraz chłopiec nie tylko toleruje lekarkę, lecz nawet uznaje ją za swoją przyjaciółkę. Tymczasem Majka jest już u kresu sił. Ariel decyduje się zadzwonić do jej rodziców. Na wezwanie chłopca po Majkę przyjeżdża jej ojciec. Zmęczona i wymizerowana dziewczyna wraca z nim do domu. Ariel boleśnie odczuwa utratę Majki, którą darzył skrywanym, młodzieńczym uczuciem. Nie zdaje sobie sprawy, że spotkanie z nią wiele zmieniło nie tylko w jego życiu osobistym, ale i rodzinnym. Pogodził się z ojcem, zaakceptował Badowską jako swą prawdopodobną macochę. Dlatego już po wyjeździe Majki przygotowuje kolację, na którą zaprasza także panią doktor. Podczas wspólnej biesiady z ojcem i lekarką wszyscy dochodzą do porozumienia. 20:00 LEKKIE OBYCZAJE - MENINA (MENINA) Dramat, 93 min, Francja, 2017 Reżyseria: Cristina Pinheiro Scenariusz: Ghislain Cravatte, Laura Piani Aktorzy: Naomi Biton, Nuno Lopez, Beatriz Batarda 8 - letnia Luisa razem z rodzicami uciekła z Portugalii do Francji na początku lat siedemdziesiątych. Widmo terroru jednak cały czas ją prześladuje, zwłaszcza że nie ma wsparcia ani u ojca, który jest alkoholikiem, ani u matki, która nie poświęca jej uwagi, zajęta jedynie swoja osobą. Luisa całkiem nieźle zaadaptowała się w nowym kraju, mówi bezbłędnie po francusku i czuje się jak Francuzka. Pewnego dnia ojciec oznajmia, że musi wyjechać i nie wróci prędko. Dziewczynka jest zrozpaczona. 2018 - główna nagroda na festiwalu w Goeteborgu. 22:15 PORTRETY - BERGMAN - ROK Z ŻYCIA (BERGMAN - ETT AR, ETT LIV) Film dokumentalny, 117 min, Szwecja, 2018 Reżyseria: Jane Magnusson Scenariusz: Mattias Nohrborg Zdjęcia: Emil Klang Muzyka: Jonas Beckman W 1957 roku Ingmar Bergman awansował do panteonu kina, wtedy to swoją premierę miały stworzone przez niego arcydzieła "Siódma pieczęć" i "Tam, gdzie rosną poziomki". Pokazywany premierowo w Cannes film Jane Magnusson przedstawia kulisy tego przełomowego czasu w życiu reżysera. Stworzony przez nią portret nie jest jednak kolejną laurką; na zasłużone nagrody i uznanie cieniem kładą się mitomania, despotyzm i egoizm Bergmana. 00:30 KULTURA JEST KOBIETĄ - MADAME (MADAME) Komediodramat, romans, 87 min, Francja 2017 Scenariusz i reżyseria: Amanda Sthers Aktorzy: Toni Collette, Harvey Keitel, Rossy de Palma, Michael Smiley, Brendan Patricks, Sonia Rolland, Tom Hughes Amerykanie Anne i Bob są w stałym związku od lat, w ich relacje zdążyły się już wkraść monotonia i rutyna. A oni chcieliby znowu przeżyć dreszczyk emocji, zakosztować mocnych wrażeń. Nie wystarczy im, że są bardzo bogaci i opływają w luksusy. Aby odmienić swoje życie, przenoszą się do wspaniałej posiadłości w Paryżu, mając nadzieję, że w mieście miłości nad Sekwaną wszystko się odmieni. Po przeprowadzce Anne i Bob urządzają wystawne przyjęcie, na które zapraszają 12 dystyngowanych przyjaciół. Ale niespodziewanie na party przybywa również syn Boba i w ten sposób liczba gości niespodziewanie zwiększa się do 13 osób. Przesądna Anne chcąc uniknąć pechowej trzynastki, naprędce wymyśla sprytny fortel, wciągając w swój plan pokojówkę Marię. Gosposia ma udawać przed znajomymi pani domu jej przyjaciółkę, bardzo bogatą arystokratkę z Hiszpanii, i zasiąść wraz z gośćmi przy stole. Sytuacja wydaje się opanowana. Do czasu! Maria poznaje brytyjskiego marszanda Davida i od razu nawiązuje się między nimi nić porozumienia. Obydwoje przypadają sobie do gustu. Wystarczy kilka lampek wina i swobodna atmosfera, by rezolutna służąca na dobre oczarowała arystokratę. Lecz burzliwy romans Marii nie podoba się Anne, która zrobi wszystko, by rozdzielić parę niespodziewanych kochanków. 02:10 DON CARLOS - TEATR WIELKI W ŁODZI Koncert, 177 min, Polska, 2021 Teatr Wielki w Łodzi przygotował wydarzenie, które z pewnością można zaliczyć do tych najbardziej oczekiwanych w bieżącym sezonie artystycznym. 19 i 20 marca na na deskach łódzkiej opery wystawiona została inscenizowana wersja koncertowa "Don Carlosa" Verdiego w reżyserii Michała Znanieckiego i pod muzycznym kierownictwem Vladimira Kiradjieva. Do przygotowania oprawy scenograficznej wykorzystano obrazy Wojciecha Siudmaka - zgodnie z koncepcją ich autora. Obsada opery będzie gwiazdorska, na największej łódzkiej scenie gościnnie wystąpią bowiem Aleksandra Kurzak (Elżbieta), Roberto Alagna (Don Carlos), Rafał Siwek (Filip II), Andrzej Dobber (Posa) i Monika Ledzion - Porczyńska (Eboli). "Don Carlos" Verdiego, do libretta Josepha Mery ’ego i Camille’a du Locle ' a na podstawie dramatu Friedricha Schillera, miał premierę w marcu 1867 roku w Paryżu.