TVP Dokument Piątek, 05.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. MEANDRY SALAMANDRY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wygląda, jakby ciągle była mokra, choć unika otwartej wody i nawet nie umie pływać. Jednak w wodzie się rodzi, a potem nie bez trudu gramoli się na ląd. By następnie... zniknąć. Salamandra plamista, najdziwniejszy bodaj z naszych płazów ogoniastych, chowa się przed wrogami w ściółce i próchnie, zaliczając do tych wrogów także słońce, którego unika, bo mogłoby ją zanadto wysuszyć. W ogóle lubi to, czego ludzie zanadto nie lubią: deszcz i skały. W tych ostatnich znajduje schronienie, a w zboczach górskich dróg i jarów znajduje norki, by się w nich ukrywać. Nagle odsłonięta, potrafi przerazić napastnika swym wręcz wyzywającym, czarnym i żółtym rysunkiem. Należy do najbarwniejszych z żyjących u nas zwierząt. Ponieważ przez większość życia tkwi w wilgotnych zakamarkach, trudno ją spotkać. My będziemy mieli okazję spotkać całą rodzinę salamander. Zaprezentują nam ją, jak i w ogóle ten gatunek, dwie kobiety, które poświęcają tym nieledwie egzotycznym płazom znaczną część, a niekiedy wręcz całość swej badawczej inwencji i życiowej energii. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 07:00 NOTACJE - JOANNA NESTEL. BYŁAM UCZENNICĄ BRUNONA SCHULZA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2009 Autor: Jadwiga Nowakowska Joanna Nestel ur. w 1918 roku. Młodość spędziła w Drohobyczu na Kresach, gdzie jej ojciec inżynier chemik był dyrektorem w rafinerii Nafta. Brała prywatne lekcje rysunku u Brunona Schulza, a także była jego uczennicą w drohobyckim gimnazjum żeńskim. 07:10 NOTACJE - TERESA BOJARSKA. POCZĄTEK POWSTANIA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Opowieść o tym, jak wyglądały pierwsze dni powstania warszawskiego. Teresa Bojarska (rocznik 1923), żołnierz AK od 1941 r. , ciężko ranna w powstaniu, w latach powojennych wieloletni pedagog, pisarka o bogatym dorobku literackim. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 54 PRZEŁOM DUNAJCA Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W trakcie kolejnej wyprawy Tomasz Bednarek odwiedzi jedno z tych miejsc, gdzie szczególnie silnie czuć potęgę natury i moc żywiołów oraz majestat i monumentalność gór. Płynąc rwącą rzeką wśród ścian skalnych, wysokich miejscami na 300 metrów, można doświadczyć niesamowitych wrażeń. To spływ Przełomem Dunajca, nazywanym także Pienińskim Przełomem, atrakcja na skalę europejską. Warto to przeżyć, a przy okazji poznać cały, jakże malowniczy region, w większości leżący na terenie najstarszego w Polsce - utworzonego w 1932 roku - Pienińskiego Parku Narodowego. Przez wieki spływ Przełomem Dunajca miał przede wszystkim znaczenie gospodarcze. To właśnie w tej okolicy, zwiezione z Tatr i Gorców drewno łączono w tratwy i spławiano Dunajcem, a potem Wisłą aż do Gdańska, gdzie wykorzystywane było do budowy statków. Dziś spływ to wyjątkowa atrakcja turystyczna. Najlepszym jej zwieńczeniem jest odwiedzenie urokliwych miasteczek tego regionu - Szczawnicy i Krościenka oraz średniowiecznej warowni - zamku w Niedzicy. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /15/ - GOŁĄB Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Młody biolog, Łukasz Bożycki, uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu? Nie u nas. W obiektywie Łukasza Bożyckiego odkryjemy wszystkie tajemnice gołębi: co lubią jeść, gdzie najbardziej lubią mieszkać i czego się boją. Niestrudzony "przyrodnik na tropie", Łukasz Bożycki, tym razem opowie o tych dobrze nam znanych amatorach pszenicy i pomników. 08:20 TOKSYCZNE TRENDY - ODC. 4 TRANSPORT I JEGO PRZYSZŁOŚĆ (TOXIC TRENDS / UNSERE ZUKUNFT) Serial dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2017 Reżyseria: Katharina Deuber, Karin Moser, Silvia Fleck W odcinku czwartym zastanowimy się, jak nie dusić się w korkach i jak możemy usprawnić transport. Sen o wolności zamienił się w koszmar. Już teraz mamy ponad miliard samochodów, a w 2050 roku będzie ich trzy miliardy. Liczba samochodów na świecie rośnie o jeden samochód co sekundę. Kierowcy w Los Angeles i Moskwie już stoją w korkach na około 100 godzin rocznie. Jednak ani w rozrastających się megamiastach w Azji, ani w biednych regionach Afryki nie ma sieci dróg przystosowanych do takich przepustowości. W rezultacie grożą wielkie korki aż do całkowitego załamania ruchu. Podczas gdy korzystanie z samochodów stale spada w krajach uprzemysłowionych, gwałtownie wzrasta w krajach rozwijających się. Ponieważ tam samochód jest nadal uważany za symbol statusu. Według ONZ na przykład w Afryce za 20 lat więcej ludzi zginie w wypadkach drogowych niż będzie wszystkich ofiar AIDS, gruźlicy i wojny razem wziętych. W 1810 roku na świecie istniały dwa miasta liczące ponad milion mieszkańców: Londyn i Pekin. W 1950 roku istniało ich już 85. Do dwutysięcznego roku większość dużych miast znajdowała się w USA, ale obecnie megametropolie skoncentrowane są w Azji i Afryce. Czy rozwiązaniem są samochody bez kierowcy, czy wszyscy po prostu wzbijamy się w powietrze dzięki dronom? 09:15 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUKU: POTĘGA KARŁA Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Zdjęcia: Jan Walencik W tym odcinku opowieść o żuku. Żuk leśny - dla wielu nic nieznaczący robak - od pierwszych dni dorosłego życia pokonuje przeszkody, jakie stwarza mu świat olbrzymów: samochodów, koni, żubrów, wilków i innych zwierząt. Okazuje się jednak, że to niepozorne stworzenie robi coś, bez czego las nie mógłby istnieć. Wreszcie i żuk odnajduje swoją ziemię obiecaną. Pech jednak chce, że na jego drodze staje człowiek... 10:20 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 4 LIECHTENSTEIN - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 4 LIECHTENSTEIN - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek czwarty to wycieczka do kraju Liechtenstein. Księstwo Liechtensteinu to niewielkie, alpejskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią, nad rzeką Ren. Liechtenstein jest jednym z dwóch współcześnie istniejących krajów podwójnie śródlądowych. Wiele tradycji w Liechtensteinie jest powiązanych ze zwyczajami innych państw niemieckojęzycznych. Ponieważ państwo jest bardzo niewielkie, nie powstały ludowe tradycje i zwyczaje charakterystyczne tylko dla Liechtensteinu. Wciśnięte między Austrię i Szwajcarię księstwo liczy 38 tysięcy mieszkańców i ledwie 160 kilometrów powierzchni. Większość ludzi mieszka w dolinach. W górach panują cisza i spokój. Dolina Hintervalorsch na wschodzie kraju przypomina idyllę na pocztówce sprzed wieku. Latem konie i krowy spędzają w Alpach trzy miesiące. 11:15 GDZIE DIABEŁ MÓWI DOBRANOC - STACJA OSTATNIEJ NADZIEI Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1985 Autor: Ewa Kozik Zdjęcia: Andrzej Sobański Opowieść o ludziach pracujących na lądzie, kórzy znają i rozumieją sprawy tych, co na morzu. Uczestnicy reportażu opowiadają o pracy w stacji, o łączności radiowej ze statkami. W reportażu wypowiadają się pracownicy stacji Witowo, są ze sobą bardzo zżyci, niektórzy z nich poprzez pracę poznali swych współmałżonków. Opowiadają także o szczególnych momentach w swojej pracy, kiedy nadchodzi sygnał Mayday i są świadkami katastrofy statku. W reportażu pokazane są urządzenia nadawczo - odbiorcze, radiowe Stacji Witowo. Są i miłe chwile w pracy, kiedy pracownicy otrzymują od załóg statków pocztówki z podziękowaniami. 11:45 WIELKIE RODZINY - ODC. 6 Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Filip Zubowski, Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Maciej Cuske Rodzina Kacprzyków zabierze widzów do swojego świata, opowiadając o wspólnym biesiadowaniu i radości płynącej z takich spotkań przy stole, pokazując odmienne od miejskiego sposoby spędzania wspólnego czasu. A więc skoro zima to bieganie boso po śniegu, wspólna narciarska wyprawa, z przerwą na ich tradycyjne już gotowanie na powietrzu, po wcześniejszym zebraniu drewna w lesie na przygotowanie ogniska. I fotografie taty, który zatrzymuje w kadrze życie rodziny. Lewoccy wspólnie planują wyjazd, na którym nie byli już od kilku lat. Andrzej wpuszcza nas do swojego zawodowego życia. Towarzyszymy mu w spotkaniu z grupą kobiet, które ukochały flamenco. W tym odcinku usłyszymy mistrzostwo jego gitary, ale także zobaczymy w jaki sposób przygotowuje swoje dłonie do koncertów. Twarowscy będą towarzyszyć swoim pociechom w trudnych dla nich momentach. Tymka na olimpiadę z chemii odwiezie mama, na zawody Basi w judo pojedzie tata. Na przykładzie tej rodziny przekonamy się, że w dużej rodzinie jest miejsce na rozwijanie pasji i indywidualizm. Ale także dzielenie się umiejętnościami z rodzeństwem. Starszy brat, zapalony chemik, do swojego nowego domowego laboratorium zaprosi Stasia i Marysię, którzy z przerażeniem będą obserwować jak ich smaczne żelki służą chemicznym eksperymentom ich starszego brata. Basia, zawodniczka judo, objaśni Marysi jak zawiązywać pas. Po narodzinach Gilberta, piątego dziecka Janu i Weroniki, a 38. bohatera serialu, w domu wielkie oczekiwanie czwórki rodzeństwa i dziadków. Janu jedzie do szpitala po Weronikę. Po powrocie do domu wzruszeniom i powitaniom nie ma końca. 12:35 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 13:40 URODZONE BY LATAĆ (BORN TO FLY) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Phil Coles Scenariusz: Andy Wisher Zazdrościmy ptakom, że potrafią latać i mogą poczuć wolność w wymiarze 3D. Latanie pozwala im dokonywać akrobacji w powietrzu i docierać bez trudu do miejsc niedostępnych dla człowieka. Ale to nie jest takie proste, jakby się wydawało. Latanie wymaga ogromnego wysiłku i długiej nauki, którą maluchy pobierają od rodziców. Poznamy różnych reprezentantów ptasiej rodziny. Zobaczymy jak szkolą swoje dzieci i jak zdobywają pożywienie. Poznamy niezwykłe ptasie trasy, zapierające dech w piersiach powietrzne eskapady i popisy. Zazdrościmy ptakom mistrzowskich lotów, widząc jak cieszą się wolnością przestrzeni. Lot pozwala im docierać do trudno dostępnych miejsc, popisywać się podniebnymi akrobacjami, chronić swoje gniazda i szukać pożywienia. Sporo wysiłku wymaga jednak ukończenie szkoły latania. Niektóre ptaki już po wykluciu zdają się być gotowe do lotu. Na łąkach Europy przepiórki zwyczajne skrzętnie zbierają nasiona, liście i robaki. Pisklęta rosną szybko ucząc się od matki, co można jeść, a czego nie. Choć już świetnie przystosowane do życia na ziemi i chowania się przed zagrożeniem, dopiero po 11 dniach będą gotowe do latania. Gdy poluje drapieżnik mogą wtedy błyskawicznie umknąć. Myszołów będzie musiał się zadowolić dżdżownicami, bo to łatwiejszy łup. 14:35 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. TAJEMNICZE ŹRÓDŁA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE SECRET SPRINGS) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny. Trzy odcinki opowieści o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 15:35 TOKSYCZNE TRENDY - ODC. 5 SZTUCZNA INTELIGENCJA (TOXIC TRENDS / UNSERE ZUKUNFT) Serial dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2017 Reżyseria: Katharina Deuber, Karin Moser, Silvia Fleck W odcinku piątym zastanowimy się nad tym, czy nas zastąpią roboty. Człowiek czy maszyna, oto jest pytanie. Takie, które powstaje zwłaszcza z myślą o niezbyt odległej przyszłości. Bo roboty są wśród nas. Na całym świecie jest już 20 milionów takich inteligentnych maszyn, a ich liczba rośnie. Według ekspertów za 30 lat na ziemi będzie więcej robotów niż ludzi. Rozwój, który rodzi wiele pytań i niepewności. Czy maszyny są zbawieniem naszego starzejącego się społeczeństwa? Czy ludzie nadal będą potrzebni, jeśli superkomputery będą w stanie rozwiązywać wszystkie zadania wydajniej niż my? Robot Marvin jako opiekun, robot jako programowalny partner w związku, robot jako superinteligentne zagrożenie. 16:35 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 17 SCENY Z ŻYCIA NEAPOLU (AROUND THE SEA II EP. 17 PETIT THEATRE NAPOLITAIN) Serial dokumentalny, 17 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carolina De Salvo Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku Neapol - to olbrzymi teatr pod gołym niebem. Pranie w oknach, skutery, pizzerie, bogactwo i nędza... wszystko miesza się tu ze sobą i nakłada na siebie. Neapol to obowiązkowy etap podróży do Włoch. To mieszkańcy nadają temu miastu tak wyjątkowy charakter. Tu każdy odgrywa jakąś rolę. Dozwolone są wszelkie rejestry. Tu każdy może być scenografem albo reżyserem. Neapolitańczycy mają we krwi komedię dell'arte. Tu można nakręcić każdą scenę filmową. W ciągu kilku minut znajdzie się stu statystów. Na uliczkach Neapolu wszystko się może zdarzyć. 17:00 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 5 LUXEMBURG - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 5 LUXEMBURG - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę. 18:00 JĘZYK CIAŁA ODKODOWANY (BODY LANGUAGE DECODED) Film dokumentalny, 51 min, Kanada, 2017 Reżyseria: Geoff D'Eon Film dokumentalny opowiadający o mowie naszego ciała przenosi nas w tajemniczy świat komunikacji niewerbalnej. Co mówimy, nie zdając sobie z tego sprawy i jak możemy odczytywać sygnały, które mimowolnie dają nam inni? Zagłębiamy się w naukę języka ciała, a także jego praktyczne zastosowanie w egzekwowaniu prawa, romansach, handlu, bezpieczeństwie narodowym i nie tylko. Wielu z nas uwielbia obserwować ludzi. Nawet jeśli nie słyszymy lub nie rozumiemy mówcy, często wychwytujemy kontekst tylko przy pomocy wzroku. Mowa ciała jest nieodłączną częścią życia. Czyny rzeczywiście mówią głośniej niż słowa. Bo dlaczego gestykulujemy, nawet jeśli osoba z którą rozmawiamy nas nie widzi? Zrozumienie komunikacji niewerbalnej stało się cennym narzędziem w wymiarze sprawiedliwości i świecie marketingu oraz niezbędną umiejętnością dla pracowników ochrony. A nawet potencjalną pomocą w leczeniu stresu pourazowego. Jak nigdy dotąd bardzo cenna jest wiedza, co naprawdę mówi nasze ciało. Oto miejsce, w którym opowiada się historie. Nie tylko za pomocą słów, ale także obrazów. Jedną z podstawowych umiejętności jest tutaj dogłębna znajomość ludzkiej twarzy. Jak jest zbudowana, jak działają jej mięśnie i co najważniejsze - jaka jest jej mimika. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - FLORENCJA - MIASTO TALENTÓW (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY ODC. 3 SZPIEG, KTÓRY OCALIŁ ŚWIAT (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 3 THE SPY WHO PREVENTED THE WAR) Serial dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 21:10 ATAK - STRZELANINY W KOPENHADZE (THE ATTACK - THE COPENHAGEN SHOOTINGS) Film dokumentalny, 55 min, Dania, 2020 Reżyseria: Nils Giversen Kilka lat temu Dania została dotknięta terroryzmem. Atak nastąpił 15.02.2015 r. To Abdel Hamid el - Hussein według policji okazał się winny zabójstw w Kopenhadze. Był zainspirowany atakiem na Charlie Hebdo. Abdel urodził się w Danii. Niedawno wyszedł z więzienia. Zaatakował dom kultury Krudttnden i Wielką Synagogę w Kopenhadze, zabił dwie osoby. Duńczycy byli wstrząśnięci, a kraj się zmienił. Pięć lat po ataku, za zgodą najbliższych, policja ujawniła informacje o tym, co mogło doprowadzić do tamtej tragedii. Co sprawiło, że człowiek popełnił nieludzki czyn? Czy można było zapobiec tragedii? To była seria błędów. W filmie poznamy ludzi, którzy po raz pierwszy mówią o sprawcy, bo znali Omara el - Husseina. Wykorzystując wypowiedzi nowych świadków, poufne dokumenty, zdjęcia policyjne i nagrania z monitoringu, ten film opisuje wstrząsający przebieg wydarzeń, które wtedy miały miejsce. 22:15 MIASTO GNIEWU S.II - /4/ POKÓJ PRZESŁUCHAŃ. Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Cykl dokumentalny o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Jedna z wersji zakłada, że Wojciech Kalinowski ps. Orzech zginął, bo zdecydował się na współpracę z policją. Ta sprawa jest pretekstem do opowiedzenia historii o przesłuchaniach, podczas których policjanci łamali przestępców i przeciągali na swoją stronę. Były różne metody przesłuchań. Policjanci opowiedzą o rodzajach przesłuchań i sposobach docierania do przestępczego umysłu. Jak wspominają bohaterowie, niektórym podczas przesłuchania trzeba było polać wódki, innym herbaty, a jeszcze innym spuścić łomot. W tym odcinku widzowie poznają sposoby pozyskiwania informatorów. Usłyszymy ciekawe historie policjantów, którzy werbowali przestępców do współpracy. Również gangsterzy opowiedzą, dlaczego decydowali się na współpracę z policją i co w zamian za nią otrzymywali. 22:55 TAJNE STOWARZYSZENIA - ODC. 2 ILUMINACI (SECRET SOCIETIES - MYTHS AND REALITIES OF A PARALLEL WORLD) Cykl dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Kay Siering, Jens Nicolai Scenariusz: Gisela Grachen Historyk Marian Füssel bada tajemnice porządku stowarzyszenia iluminatów. W ciągu dziejów istniało kilka struktur zakonnych używających nazwy Zakon Iluminatów. Do najbardziej znanych należeli: Iluminaci Bawarscy, Awiniońscy i Nowożytni Iluminaci. Mniej znani to Iluminaci Sztokholmscy. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa illuminatus (oświecony). Iluminaci zakładają sobie cel ostateczny - ustanowienie Nowego Porządku Świata, Rządu Światowego. Cel ten rozpisali na różne kierunki totalnej destrukcji w świecie chrześcijańskim. Jest ich wszystkich siedem, lecz każdy zaczyna się od słów: zniszczenie lub likwidacja. Dzieło niszczenia należy zacząć od nadbudowy, czyli kanonu wartości chrześcijańskich; etycznych, moralnych, solidaryzmu rodzinnego i narodowego. Dopiero potem nastąpi ostateczne uderzenie w państwo, własność prywatną itd. z zastosowaniem przemocy i terroru. Wyznawana przez Zakon Iluminatów iluministyczna doktryna była radykalna. Na tle masońskiego trójkąta logicznego teza - antyteza - synteza, co w dziedzinie polityki oznaczało naprzemienność trzech elementów: prawicy/konserwatyzmu, lewicy/postępu i środka/kompromisu. 23:50 KRAKÓW MAŁO ZNANY - ŚWIADKAMI BYŁY KSIĄŻKI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1971 Scenariusz: Barbara Mazan Zdjęcia: Wiesław Kielar Prowadzący: Czesław Kruszelnicki Film poświęcony Bibliotece Jagiellońskiej w trudnych czasach okupacji hitlerowskiej. II wojna światowa zastała pracowników Jagiellonki w pełni przygotowanymi do przeprowadzki do nowego, zbudowanego dzięki ofiarności polskiego społeczeństwa, gmachu przy Alejach Trzech Wieszczów. Stara Biblioteka Jagiellońska, która około 400 lat mieściła się w uniwersyteckim budynku przy ul. św. Anny, przeprowadziła się w 1940 r. w nowe miejsce, jednocześnie zmieniając się w niemiecką Staatsbibliothek Krakau. W filmie opublikowano po raz pierwszy dokumentalne zdjęcia autorstwa Eugeniusza Latacza, który 2 lata później zginął w Oświęcimiu. Współautorem nagrań jest Gustaw Szmager, wypowiadający się w filmie pracownik Biblioteki Jagiellońskiej. Wykonywali te zdjęcia pewni, że uwiecznią ostatnie chwile jagiellońskiego księgozbioru, a zarazem ostatnie chwile najstarszej siedziby uniwersytetu, Collegium Maius. Na zdjęciach widzimy przedwojennego dyrektora Jagiellonki, dra Edwarda Kuntze i pracowników biblioteki, pieczołowicie składających 650 tys. woluminów w drewniane skrzynie. Uwieczniona została ostatnia droga gromadzonych przez wieki ksiąg, przez krużganki Collegium Maius. W filmie polscy pracownicy Jagiellonki wypowiadają się o inicjatywie Adama Bara, dotyczącej gromadzenia prasy konspiracyjnej, o potajemnym dostarczaniu polskim profesorom książek przez magazyniera Jana Pietrasa i o swojej pracy, jaką wykonywali jako pracownicy niemieckiej biblioteki, ale z wewnętrznym przekonaniem, że pilnują interesów polskiej Biblioteki Jagiellońskiej. 00:25 NOTACJE - ZDZISŁAW IZMAJŁOWICZ. KTO NIE PRACUJE TEN NIE JE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2009 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Zdzisława Izmajłowicza o tragicznym zesłaniu w czasie II wojny światowej do łagru w okolicach Kotłasu. Zdzisław Izmajłowicz, ur. w 1931 r. w miejscowości Popowszczyzna /powiat brasławski/, w 1940 r. aresztowany wraz z rodziną przez NKWD i wywieziony do obozu w Bielajce. Wrócił do Polski w 1946 roku. 00:40 GENIUSZE I MARZYCIELE. ANTONI KOCJAN. CZŁOWIEK, KTÓRY ZATRZYMAŁ RAKIETY V Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Małgorzata Walczak, Marek Pawłowski Film o niezwykłym wynalazcy, na którego życiu cieniem położyła się tragiczna historia Polski. Młody chłopak pochodzący z niewielkiej wsi, dzięki uporowi i ogromnemu talentowi został jednym z najważniejszych konstruktorów samolotów w XX - leciu międzywojennym. Szybowce stworzone przez Antoniego Kocjana nie miały sobie równych w całej Europie. Błyskotliwą karierę wynalazcy przerwał wybuch II wojny światowej. Od początku zaangażowany w działalność ruchu oporu, trafił do KL Auschwitz. Cudem się wydostał i kontynuował z sukcesami niebezpieczną misję zdobywania informacji wywiadowczych na temat tajnej broni tworzonej przez Niemców. Meldunki wysyłane do Londynu, a nawet części śmiercionośnych rakiet V2 zdobyte przez Polaków, były nieocenioną pomocą dla aliantów. O historii tego wielkiego patrioty i jego dramatycznych wojennych losach opowiedzą historycy, pasjonaci lotnictwa, a także krewni pamiętający tego nieśmiałego, niewysokiego pana w kapeluszu. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 201 PIERWSZA OFIARA WRZEŚNIA '39 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Samotnie przeciwko Rzeszy. W niemieckich kronikach atak na Polskę w roku 1939 roku opisywany jest jako atak niemalże rycerski w biały dzień i z otwartą przyłbicą - tak jak idą zwycięzcy. Sęk w tym, że to fałsz. Realia były zupełnie inne i o tym będzie nasza dzisiejsza opowieść. Rozpoczynamy ją w lasach nieopodal Piły, na linii dawnej granicy Rzeczypospolitej i Rzeszy Niemieckiej. Przypomnimy postać pierwszego poległego na ziemi wielkopolskiej 1 września 1939 r. polskiego żołnierza kaprala Piotra Konieczkę. 02:05 TATARZY POLSCY ODC. 3 Telenowela dokumentalna TVP, 39 min, Polska, 2021 TATARZY POLSCY - cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan, czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. 02:50 WARSZAWA - SPOJRZENIE ZE WSCHODU Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2003 Reżyseria: Dmitrij Kabakow Scenariusz: Dmitrij Kabakow, Krzysztof Kopczyński Zdjęcia: Kestutis Plevokas, Sergiej Zezjulkow Warszawa widziana oczami naszych sąsiadów zza wschodniej granicy. Rosyjski reżyser towarzyszy z kamerą grupie młodych turystów, zmierzających do Polski autobusem. Pochodzą z różnych zakątków byłego Związku Radzieckiego, nigdy nie spotkali się wcześniej. Poznali się na trasie, połączył ich wspólny cel - wyprawa do Warszawy. Na swoją pierwszą zagraniczną podróż wybrali właśnie kraj nad Wisłą i jego stolicę. Podglądamy ich podczas kilku czerwcowych dni, w czasie gdy Polacy przygotowywali się do referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej. Długa droga rozpoczyna się w Mińsku. Ku polskiej granicy zmierzają autobusem: Andriej Aksenowskij - rysownik z Syktywkaru zza Uralu, Daniła Goriunow - biolog z Moskwy, o. Dmitrij Klimienkow - duchowny prawosławny z Hotkowa, Aleksiej Ławrieniew - dziennikarz lokalnej stacji telewizyjnej "Oka" z Riazania, Wasilij Michaiłow - student z Wiaźmy oraz śliczna Władysława - wizażystka z Moskwy, która chce odszukać swoich polskich krewnych, mieszkających w podwarszawskim Otwocku. Wszyscy mają niewiele ponad 20 lat i przyświeca im ten sam cel - chcą zobaczyć świat, poznać ciekawych ludzi. W czasie podróży nawiązują się znajomości, toczą zwykłe rozmowy o podróży, zainteresowaniach, planach na przyszłość. Nagle wszyscy się ożywiają, w powietrzu czuje się wzrastające napięcie. Kontrola na granicy przebiega jednak bez większych zakłóceń. Celnicy zadają rutynowe pytania, sprawdzają bagaże, stan waluty, próbują wyłowić towary niezgłoszone do oclenia. Jeszcze czerwona pieczątka w paszporcie i można ruszać dalej. Wreszcie wypełniony turystami autobus dociera do celu podróży. Z oddali widać Warszawę z charakterystycznymi budowlami stolicy, jak znany skądinąd naszym wschodnim sąsiadom dar Stalina - Pałac Kultury i Nauki. Autobus podjeżdża pod Stadion Dziesięciolecia. Nawet zagraniczni turyści wiedzą, że wielki obiekt sportowy dawno przestał pełnić swoją właściwą funkcję. Dziś jest po prostu największym jarmarkiem Europy. Aleksiej i Włada próbują wymienić walutę. Na ulicy Targowej w pobliżu stadionu szukają kantoru, już wiedzą, że banki nie wymieniają rosyjskich pieniędzy. Wasilij pyta o drogę na Stare Miasto. Pod kolumną Zygmunta poznaje Przemka, który proponuje mu nocleg, ale tylko na jeden raz. Ma sentyment do Rosjan. W jego żyłach płynie trochę rosyjskiej krwi, pradziadkowie pochodzili ze Wschodu. Aleksiej wynajmuje pokój na Pradze. Zamierza powłóczyć się po klubach rockendrolowych. Chciałby poznać wspaniałą dziewczynę i zostać w Polsce na stałe. Daniła był w Warszawie najkrócej. Próbował się spotkać z polskim profesorem, specjalistą od mrówek, którymi się interesuje. Kiedy nadchodzi czas powrotu do kraju, nasuwają się pierwsze refleksje z podróży.