TVP Dokument Niedziela, 07.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. PŁYNIEMY DO KOZY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Użytkowe podejście do ryb i wynikłe stąd względy gospodarcze przesłaniają nam to, co w życiu tych wodnych istot najciekawsze. A tymczasem ryby niektórych gatunków, niekoniecznie tych, które są dla nas gospodarczo czy też z innych względów przydatne, ukazują wiele zaskakujacych powiązań między organizmami wodnymi. Taka np. różanka rozwija się tylko w towarzystwie pewnych gatunków małży. Ryby są też bardzo czułymi wskaźnikami stanu wód zarówno sezonowych, w dużej mierze naturalnych zmian tego stanu, jak i tych spowodowanych przez naszą gospodarkę. Biologii ryb i ich powiązaniu ze środowiskiem wodnym i nadwodnym przyjrzymy się nad Biebrzą rzeką jeszcze naturalną, zamieszkiwaną przez kompletne zespoły wodnych organizmów. Wyruszamy na badawczy połów, którym steruje prof. Roman Kujawa z Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 4 U TATARÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Nie trzeba przemierzyć tysięcy kilometrów i przeznaczyć tysięcy złotych na daleką podróż, aby się znaleźć w zupełnie innym świecie. Wystarczy odwiedzić polskich Tatarów mieszkających do dzisiaj na Podlasiu. Radosław Kotarski korzysta z tej rady i poznaje barwną kulturę, obyczaje i miejsce życia potomków Czyngis - chana, obecnych w Polsce od kilkuset lat. Sprawdza, jak wygląda ich codzienne życie, czym się zajmują i jak przechowują pamięć o przodkach. Ma również okazję ugotować niezwykłą potrawę. 06:55 NOTACJE - ANDRZEJ ŁAPICKI. DOBRY AKTOR MÓWI PROSTO Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Maria Nockowska Andrzej Łapicki ur. 1924 r. w Rydze. Jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych i telewizyjnych, reżyser. Uczęszczał na zajęcia teatralne w podziemnym Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie w czasie okupacji, uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie debiutował na scenie w Teatrze Wojska Polskiego w sztuce w inscenizacji Leona Schillera. Po powrocie do Warszawy związał się z Teatrem Współczesnym Erwina Axera, w którego spektaklach stworzył swoje najwybitniejsze kreacje. Grywał w teatrach Dramatycznym, Narodowym, Polskim. Wielbiciel i inscenizator komedii Fredry. Grywał w filmach Wajdy, Konwickiego, Hasa. Od 1959 r. profesor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, w latach 80. rektor Akademii Teatralnej. Wieloletni prezes ZASP - u. W nowym Sejmie po 1989 r. parlamentarzysta jednej kadencji. Autor felietonów w miesięczniku Teatr. Zmarł 21 lipca 2012 r. 07:10 NOTACJE - HALINA MIROSZOWA. Z RADIA DO TELEWIZJI Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2008 Autor: Hanna Kramarczuk Halina Miroszowa w radiu i telewizji przepracowała ponad 50 lat. Ceniona, lubiana, przez wielu nazywana Matką Polką, wrażliwa na ludzką krzywdę. Z urodzenia jest warszawianką, jednak jej wybraną ojczyzną jest Łomża. Spędziła tam 10 najpiękniejszych lat życia. Do Łomży pojechała z rodzicami, ponieważ ojciec otrzymał tam pracę, i tam w 1939 roku zrobiła jeszcze maturę. Potem wyjechał do Warszawy, aby przystąpić do egzaminów na medycynę. Chciała być lekarzem. Okupację spędziła w Warszawie. Najpierw walczyła w obronie stolicy. Była harcerką, która po przeszkoleniu trafiła do wojska i awansowała do stopnia sierżanta. Po kapitulacji włączyła się do konspiracji. Zajmowała się kolportażem gazet i biuletynów w tzw. grupie Dromader, która obsługiwała stolicę. Prowadziła w TVP cotygodniowy magazyn Miniatury, który składał się z kilku felietonów i mówił o zwykłych ludzkich sprawach. Prowadziła też popularny przed laty "Bank Miast", a kiedy powstała telewizyjna Dwójka, program "Twarzą w twarz". Jako reporterka przejechała całą Polskę autostopem, pociągiem, autobusem. Jest autorką wielu filmów dokumentalnych. Najczęściej poruszała w nich tematykę historyczną, wiele dotyczyło Armii Krajowej. Pod koniec lat osiemdziesiątych wspólnie z Aleksandrem Małachowskim prowadziła cieszący się ogromną popularnością program "Telewizja nocą", emitowany przez dwa lata. Do redakcji przysłano tysiące listów. Każdy z autorów liczył na pomoc, na zajęcie się jego sprawą. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 56 TARNÓW Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Tarnów, miasto, w którym urodził się generał Józef Bem, oraz działał znakomity wynalazca Jan Szczepanik, nazywany polskim Edisonem. Dzieje miasta zaczęły się na Górze Świętego Marcina, gdzie już od IX wieku istniał gród słowiański, który przetrwał dwa stulecia. Strategiczne położenie sprawiło, że tu właśnie, w XIV wieku zbudowano duży murowany zamek stanowiący rodową rezydencję. To jedno z najważniejszych miast Małopolski, lokowane w 1330 roku przez rycerza Spycimira herbu Leliwa, znanego też jako Spytko z Melsztyna, na podstawie przywileju wydanego przez Władysława Łokietka. Hołdem dla wielkiego małego króla jest jego pomnik na starówce, w Zaułku Łokietka, ponoć największy w Polsce, dedykowany temu władcy. Dawny zespół architektoniczno - urbanistyczny miasta zachował się do dziś. Tutejsza starówka zwana jest perłą renesansu, ponieważ w tamtej epoce Tarnów był jednym z najpiękniejszych miast w Polsce. Wizytówkami miasta jest m.in. wspaniały ratusz, monumentalna bazylika katedralna, piękne kamienice oraz zabytkowy budynek dworca, pamiętający dramatyczne wydarzenia z sierpnia 1939 roku. Tarnów, położony ledwie 80 km na wschód od Krakowa, pozostaje nieco w jego cieniu. Tymczasem to piękne miasto, które skrywa wiele niespodzianek. 07:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - /16/ - BOROWIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący Łukasz Bożycki - porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. 08:15 KATLA NADCIĄGA: NIEUCHRONNY KATAKLIZM (KATLA IS COMING) Film dokumentalny, 49 min, Islandia, 2019 Reżyseria: Lra Ómarsdóttir Ómarsdóttir Film o jednym z najwspanialszych i najbardziej przerażających wulkanów na ziemi - wulkanie Katla i o tym, co się stanie, gdy ponownie wybuchnie. Naukowcy zgadzają się, że kolejna erupcja może nastąpić bardzo szybko. Wulkan jest jednym z najczęściej wybuchających na Islandii, średnio około dwóch erupcji w każdym stuleciu. Ostatnia erupcja Katli miała miejsce w 1918 roku. Południowe wybrzeże zostało przedłużone o 5 km przez osady powodziowe. Obecna reakcja wulkaniczna należy do najdłuższych ze znanych, ale monitorowanie deformacji gruntu i sejsmiczności nie wykazuje żadnych oznak przebudzenia. Jednak niepokojące są oznaki wysokiej aktywności pod kalderą Katli, jest to znak zbliżającej się erupcji. Powinno to skłonić do szeroko zakrojonego planowania awaryjnego na wysokim szczeblu w całej Europie, ponieważ Katla może być znacznie groźniejsza niż Eyjafjallajökull. Zależnie od ilości wyrzuconego materiału, może to mieć znaczenie i spowodować kilkuletnie zmiany globalnego klimatu. 09:10 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Dokument fabularyzowany, 52 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Zdjęcia: Jan Walencik W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 10:10 PARYSKIE MOSTY (BRIDGES OF PARIS / LES PONTS DE PARIS UN PATRIMOINE REVELE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Thierry Hornet Film dokumentalny o paryskich mostach. Bez nich Paryż nie byłby Paryżem. Oferują wspaniałe widoki na zabytki stolicy. Paryskie mosty łączą brzegi Sekwany na długości trzynastu kilometrów. Są ulubionym miejscem spacerów turystów i paryżan, m.in. Pont Neuf. Niektóre powstały w średniowieczu, inne zaledwie 20 lat temu. Przebiegają przez nie główne arterie "miasta świateł". W Paryżu nad Sekwaną wznosi się ponad 30 mostów. Najładniejszy z nich to Most Aleksandra III, najstarszy Pont Neuf (Nowy Most), a najbardziej romantyczny Most Sztuk Pięknych. Mosty Paryża ciągną się jeden za drugim wzdłuż rzeki Sekwany, a każdy z nich jest inny, ponieważ budowano je na przestrzeni wieków i odzwierciedlają najbardziej zaawansowane techniki każdej epoki. Najpierw były drewnie, potem z kamienia, później z metalu, a dziś z wysokowydajnych stopów, za każdym razem budowniczowie przekraczali granice know - how. Jak te nadbudówki wytrzymały próbę czasu? Jakie wyzwania napotkano, jak uzyskiwano lekkość i wytrzymałość, jak poprawiano rozpiętość i wytrzymałość? Dzięki technikom graficznym i animacjom 3D oraz udziałowi najlepszych ekspertów, film przenosi nas w przeszłość, aby odkryć niesamowitą historię mostów Paryża. Most w zadziwiający sposób połączył nowoczesną technikę z wybujałą dekoracją. Paryż charakteryzuje się tym, że jego zabytki harmonizują z estetyką miasta. 11:05 RAJSKIE WYSPY WIDZIANE Z NIEBA - ODC. 2 WYSPY POŁUDNIOWE (PARADISE ISLANDS FROM THE SKY / LES ILES PARADISIAQUES VUES DU CIEL. LES RVOLTS DES AUSTRALES) Serial dokumentalny, 11 min, Francja, 2009 Reżyseria: Yannick Charles Seria filmów dokumentalnych opowiadających o najpiękniejszych, egzotycznych wyspach świata. W odcinku drugim poznamy Wyspy Południowe. Dwa wieki temu ludzie zaopatrzeni w kiepskie mapy wypływali w morze w nadziei odkrycia nowych ziem. Płynęli miesiącami i latami, nie dając za wygraną. Na południe od Tahiti wciąż czuje się ów zew wielkiej przygody. Raivavae, 996 mieszkańców, Polinezja Francuska, Archipelag Wysp Południowych. Witamy we Francji. W leżącej na końcu świata Polinezji są takie same budki telefoniczne jak w Paryżu. Wyspa Tubuai kojarzona jest ze słynnym buntem na Bounty. Pierwszy kontakt zbuntowanych marynarzy z wyspiarzami zamienia się w masakrę. Dwunastu miejscowych ginie na plaży w Krwawej Zatoce, zwanej tak do dziś. 11:20 ODZYSKANE ŻYCIE Reportaż, 22 min, Polska, 2021 Historia mężczyzny, który kilkanaście lat temu trafił na terapię. Wcześniej był uzależniony od alkoholu i narkotyków. Sprzedawał wszystko co było najcenniejsze w jego rodzinnym domu, żeby zdobyć pieniądze na używki. Kilka lat temu trafił do stowarzyszenia / spółdzielni, która pomaga ludziom wyjść z kryzysu, znaleźć cel życia. Znalazł nie tylko pomysł na siebie, ale również miłość swojego życia. Zakochał się w córce założyciela tegoż stowarzyszenia. Są 10 lat po ślubie, mają potomstwo. Wspólnie założyli fundację, która wspiera maluchy w potrzebie. Odwiedzają szkoły, utworzyli stołówkę dla dzieci z ubogich rodzin. Bohater programu pokazuje nam jaką drogę musiał pokonać, żeby być w miejscu, w którym jest obecnie. Pan Paweł Synek przedstawia też historie innych osób, które, podobnie tak jak on kiedyś, mają problem z narkotykami i alkoholem. Wspiera ich, doradza, wskazuje drogę wyjścia z nałogu. Sam podkreśla, że to wiara w Boga pomogła mu stanąć na nogi. 11:50 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - ŻYĆ, NIE UMIERAĆ. Kameralne i studyjne (widowisko), 9 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Prowadzący: Barbara Włodarczyk Wprowadzenie do filmu "Żyć, nie umierać". 12:00 ŻYĆ NIE UMIERAĆ. DŁUGOWIECZNI NA KAUKAZIE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Celem filmu jest nie tylko odpowiedź na pytania, dlaczego akurat na Kaukazie jest tak dużo stulatków (wbrew ciężkim warunkom życia i trudnej historii), co decyduje o długim życiu, jaki jest jego sens i czy kaukaski eliksir długowieczności można przenieść do Europy. Film przedstawia też refleksje świadków historycznych wydarzeń, ich spojrzenie na teraźniejszość i współczesne problemy rosyjskich republik kaukaskich. O sile dokumentu zadecyduje również dotarcie do rzadko pokazywanych miejsc i ludzi oraz atrakcyjna forma. 13:00 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - BEATA I MARTA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu reportaży poświęconych ludziom mieszkającym w ostatniemu w alfabecie mieście na świecie - Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w Żywcu uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej od siebie. Matka Beata Słowik to kobieta, która uczy tradycyjnych tańców. Jej córka Marta uczy tańców górali beskidzkich, czyli odcinek o różnicach w Żywcu. Mieszczanie kontra górale. 13:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (108) - PERU. CUZCO Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz "Boso przez świat" - nowa seria. Wojciech Cejrowski zabierze widzów do Cuzco - Świętego Miasta Inków. Jest położone wysoko w Andach i trzeba się zaaklimatyzować. Pokazuje jak radzić sobie z chorobą wysokościową: po indiańsku. Co tu jeść? Hm.. peruwiańska kuchnia jest trochę dziwna. Sporym zaskoczeniem dla widzów może być też masa tęczowych flag trzepoczących nad naszymi głowami. 14:05 UKRYTE KRÓLESTWA - CZ. 2. LASY PEŁNE TAJEMNIC (HIDDEN KINGDOMS. SECRET FORESTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Miniserial BBC Worldwide pozwalający obserwować najmniejszych mieszkańców pustyni i sawanny z ich perspektywy - ukrytego królestwa. Naszą planetę zamieszkują miliony gatunków rozmaitych zwierząt. Wielkie i potężne zwracają na siebie uwagę otoczenia, ale poza nimi żyją też inne stworzenia. Tuż pod naszymi stopami istnieją ukryte, pełne tajemnic środowiska tętniące życiem. Ich mieszkańcy postrzegają świat zupełnie inaczej niż my. Spadający żołądź staje się meteorytem. Niewielki strumyk - tsunami. Każdy wróg to olbrzym. Dzięki nowoczesnym urządzeniom widz obserwuje świat z ich perspektywy. Druga część serialu została poświęcona mieszkańcom lasów. To opowieści o życiu w tropikalnych lasach deszczowych i lasach Ameryki Północnej. Pierwotne lasy Ameryki Północnej. Stuletnie dęby rzucają cień na spowitą mrokiem krainę. Jesienią co roku z drzew spadają żołędzie. Pręgowce amerykańskie czekały na to od dawna. Młody, zaledwie sześciotygodniowy samiec wkrótce stanie przed najważniejszym wyzwaniem w życiu. Najmniejsze zwierzęta muszą szukać schronienia. Dla pręgowców amerykańskich to czas gromadzenia żywności. Zbliża się zima. Po szybkiej kontroli jakości pierwszy żołądź trafia do torby policzkowej. Pręgowce mogą wykopywać tunele o ponad 10 - metrowej długości. W takiej kryjówce zapasy są bezpieczne. By przetrwać długą zimę, muszą zgromadzić co najmniej sto żołędzi. Pręgowce amerykańskie to notoryczne złodziejaszki. Każdej jesieni łoś, zjadając żołędzie, przybiera na wadze sto kilogramów. W ten sposób może przetrwać surową zimę. Małe zwierzęta nie potrafią zmagazynować tak dużych zapasów tłuszczu. Dlatego spiżarnie z żołędziami są dla nich tak ważne. Po drugiej stronie świata rosną lasy, do których zima nigdy nie dociera. Wilgotne lasy Borneo. Kraina nieustającego ciepła. Wśród podszytu żyje tu mnóstwo małych zwierząt. Więcej niż gdziekolwiek indziej na świecie. W tym ukrytym królestwie toczy się zażarta rywalizacja. Wiele gatunków walczy tu o przetrwanie. Każdy musi znaleźć sobie własne miejsce w zatłoczonym świecie. Wyżej, wśród koron drzew, żyje jedno z najbardziej osobliwych miejscowych zwierząt. Wiewiórecznik. Przodkowie tego małego ssaka żyli w tych lasach już ponad dziesięć milionów lat temu. Rosnący w pobliżu olbrzymi mangostan zapewnia samicy niezbędne do przetrwania owoce. Dwa razy większe od wiewióreczników rudawki wielkie to największe nietoperze na świecie. Przelatują z jednego owocującego drzewa na drugie. Ponad połowa gatunków żyjących w lesie deszczowym jest aktywna nocą. Dla zwierząt aktywnych w ciągu dnia las nocą to zupełnie obcy świat. W ukrytym królestwie rytm życia nigdy nie słabnie. Z wyjątkiem lasów strefy umiarkowanej, gdzie nastają mrozy. Niewiele małych zwierząt przeżywa pierwsze miesiące po narodzinach. Te, którym się to udaje, są jednak lepiej przygotowane do życia w ukrytym królestwie. 15:05 PRAWDZIWA HISTORIA FANTASTYKI NAUKOWEJ ODC. 3 (THE REAL HISTORY OF SCIENCE FICTION (MY GOD IT'S FULL OF STARS)) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ben Southwell Czteroczęściowy dokument o historii science fiction, obejmujący wszystkie jej formy, od podróży w czasie po sztuczną inteligencję, od eksploracji kosmosu po spotkania z kosmitami. Ten niezwykle wciągający serial przedstawia filmowców, pisarzy, aktorów i grafików, których obsesja i wyobraźnia przeniosły w nieznane i których kreacje urzekły publiczność na całym świecie. Zbadawszy przyszłość, przeszłość, wszechświaty równoległe i odległe galaktyki, współautorzy - w tym aktorzy William Shatner, Nichelle Nichols, Rutger Hauer, Zoe Saldana, Nathan Fillion, Richard Dreyfuss, David Tennant, Peter Weller, Christopher Lloyd, Keir Dullea i Edward James Olmos; twórcy filmowi: John Carpenter, Douglas Trumbull, Paul Verhoeven, John Landis i Doctor Who; scenarzysta i producent wykonawczy Steven Moffat; autorzy Ursula K. Le Guin, Neil Gaiman i William Gibson - opowiadają o swoich doświadczeniach. Z pomocą profesorów Briana Coxa i Stephena Hawkinga seria bada również kluczowe koncepcje naukowe leżące u podstaw historii science fiction. 15:55 OPOWIEŚĆ O CHINACH - PRZODKOWIE ODC. 1/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Michael Wood wyrusza w wielką historyczną podróż, analizuje historię, ludzi, przyrodę, które tworzyły szczególny charakter Chin i ich geniusz przez ponad cztery tysiące lat. 17:00 BEN I JAMES NA PUSTYNI - ODC. 3 (BEN AND JAMES VERSUS THE ARABIAN DESERT) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: David Harrison Poszukiwacz przygód Ben Fogle i były brytyjski olimpijczyk James Cracknell podróżują po najbardziej niegościnnych miejscach na Ziemi i podejmują największe wyzwanie: być pierwszymi mieszkańcami Zachodu, którzy samotnie i bez przewodnika pokonają Pustynię Arabską. Jest to obszar większy niż Francja, Belgia i Holandia razem wzięte, z górami piasku o wysokości wieży Eiffla, gdzie temperatury w ciągu dnia osiągają 40 stopni Celsjusza. 18:00 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ - ŚLADEM WIKINGÓW Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Zdjęcia: Michał Wilczek Czy w dzisiejszej Skandynawii znajdują się ślady, które zostawili po sobie wikingowie? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza na wyprawę po szwedzkiej Skanii, która w przeszłości była sercem wikińskiego świata. Podczas tej podróży natrafia między innymi na tajemniczy kompleks równo ustawionych kamieni o niewiadomym pochodzeniu, wioskę wikingów i las trolli. Ponadto odkrywa, że wpływy wikingów są nadal świetnie widoczne, nawet we współczesnym świecie. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 143 ZAKOPANE Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejny przystanek na trasie podróży to Zakopane. Zwiedzimy miasto, podążając szlakiem potomków dawnych pasterzy, odkrywających piękno natury społeczników, artystów i sportowców. Mimo że Zakopane najbardziej jest kojarzone z górami i folklorem, ma różne oblicza, a przede wszystkim wyjątkowego ducha. 19:35 KOLEJARSKIE SŁOWO Film dokumentalny, 22 min, Polska, 1953 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Munk Muzyka: Jan Krenz Wykonawcy: Jan Krenz, Orkiestra Filharmonii Narodowej W Warszawie Film ukazuje codzienną prace kolejarzy. Z Tarnowskich Gór wyrusza pociąg wiozący transport koksu do huty żelaza "Szczecin". Załoga podjęła zobowiązanie, że koks trafi do huty bez opóźnienia. Mimo trudności na trasie, pociąg przyjeżdża punktualnie. 20:10 PO ZŁOTO Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ksawery Szczepanik Pełen unikatowych materiałów archiwalnych film o losach Władysława Kozakiewicza - wybitnego, polskiego tyczkarza, wielokrotnego rekordzisty Polski, rekordzisty świata i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w roku 1980; autora spontanicznego gestu, którym poczęstował stronniczą, sowiecką publiczność, przechodząc jednocześnie do historii. Wał Kozakiewicza stał się dla milionów Polaków symbolem sprzeciwu wobec komunistycznego reżimu i światełkiem nadziei na przyszłość; podobnym do tego, które rozpalił Jan Paweł II, i zwiastującym to, które za chwilę wznieci Lech Wałęsa. Jednak z upływem lat postać Władysława Kozakiewicza zatarła się w zbiorowej pamięci Polaków. Jedynym śladem jego osiągnięcia jest zakorzenione już w potocznej polszczyźnie powiedzenie gest Kozakiewicza. Film przypomina legendę wielkiego tyczkarza i powikłane koleje jego życia. Przed nami historia chłopaka z podwileńskiej wsi, który - pokonując wszelkie bariery - dociera na sportowy Olimp, po czym zostaje zeń zepchnięty i skazany na potępienie. Historia ta wyrasta poza sportowe ramy i zyskuje wymiar ponadczasowej przypowieści o cenie i naturze sukcesu. 21:20 KULTURA, GIEDROYĆ I INNI. Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Film o Jerzym Giedroyciu i fenomenie, jakim był i jeszcze ciągle jest założony przez niego Instytut Literacki. Jest naszym wspólnym, wielkim dziedzictwem, które zasługuje na ciągłe przypominanie i nowe opracowania. Celem filmu będzie jednak nie tylko przypominanie, ale też próba pokazania tego, co pozostało. W filmie ważną rolę odegrają także inscenizacje, które pojawiać się będą w pewnym regularnym rytmie, przywołując postacie głównych bohaterów/mieszkańców redakcji przy Avenue de Poissy oraz ich najsłynniejszych literackich gości, takich jak Jerzy Stempowski, Czesław Miłosz, Andrzej Bobkowski, Witold Gombrowicz czy Marek Hłasko. 22:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - LECH MAJEWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadząca: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do Katowic lat 50. i 60. zabiera nas reżyser Lech Majewski. 22:55 WAŻNIEJSZA OD KRÓLÓW (THE KINGMAKER) Film dokumentalny, 96 min, USA, 2019 Reżyseria: Lauren Greenfield Muzyka: Jocelyn Pook Imelda Marcos, była żona prezydenta, dyktatora Filipin ma dziś 90 lat. Niezależnie od przeciwności, konsekwentnie dąży do przywrócenia wielkości swojej rodziny. Niewiarygodną korupcję, zamiłowanie do gromadzenia luksusowych dóbr i życie na poziomie niewyobrażalnym dla Filipińczyków zamienia dziś w opowieść o miłości do swojego kraju. Niezrażona swoją przegraną w walce o fotel prezydenta, robi wszystko, by wiceprezydentem został jej syn, Ferdinand "Bongbong". Syn mówi o niej, że to "polityczne zwierzę". Imelda Marcos została pierwszą damą Filipin w 1965 roku i nadal żyje tak, jakby pełniła tę funkcję. Kręcony od 2014 roku dokument splata przeszłość i teraźniejszość. Pokazuje niezachwianą wiarę Imeldy Marcos w swoją prawość. Film bada nieprawdopodobny powrót rodziny Marcos do władzy na Filipinach oraz niepokojącą spuściznę reżimu Marcosa. W czasach, gdy fałszywe wiadomości manipulują wyborami, powracająca historia Imeldy służy jako mroczna bajka. 00:40 DROGA DO WOLNOŚCI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dawid Sawicki To wielowymiarowy i wielowątkowy film dokumentalny opowiadający o podstawowej i najważniejszej wartości w życiu każdego człowieka, jaką jest wolność. Tę wolność w filmie odnosimy przede wszystkim do problemu narkomanii i narkomanów, ale opowiadamy o niej również w szerszej perspektywie, która doprowadzi nas właśnie do wątku związanego z narkotykami. 01:35 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, a w Polsce jedynie w kręgach naukowych. 02:40 HERKULES WYRUSZA W ŚWIAT Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Lidia Duda Zdjęcia: Piotr Wąsowski W 2004 r. Lidia Duda nakręciła znakomity, nagrodzony Złotym Lajkonikiem na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie, film dokumentalny "Herkules", którego bohaterem był 12 - letni wówczas Krzyś Sawczuk. Drobny, niewysoki chłopiec wyraźnie utyka na jedną nogę, urodził się bowiem z porażeniem mózgowym i nawet dwie operacje nie usunęły kalectwa. Mieszka z rodzicami i babcią w bytomskim Bobrku - najuboższej dzielnicy miasta. Wielu tamtejszych mieszkańców od dawna nie ma pracy. Bezrobotni od lat są także rodzice Krzysia. Matka pracowała kiedyś w masarni, ojciec był górnikiem. Później zaczął zarabiać na utrzymanie rodziny, zbierając złom i "chodząc na węgiel". Para się też kradzieżami. Podobnie jak żona nie stroni od alkoholu, ale ich dom nie jest typową meliną: skromnie urządzony, jest jednak w miarę porządny i czysty, Krzyś nie chodzi głodny. Nazywany przez ojca "Herkulesem" jest zaradny, pracowity i posłuszny. Dobrze poznał realia życia w Bobrku: wie, co znaczy z trudem wiązać koniec z końcem, zna wartość pieniądza, bo sam też próbuje zarabiać i pomagać rodzicom - zanosi do skupu zebrany przez ojca złom, zbiera węgiel na hałdach. Skrupulatnie rozlicza się z każdej zarobionej złotówki. Krzyś wywarł wielkie wrażenie na dwojgu młodych ludziach z Warszawy, Sergiuszu i Kasi - wykształconych, dobrze zarabiających. Oboje jeszcze nie założyli rodzin, są parą przyjaciół. Po obejrzeniu filmu postanowili zabrać chłopca na wakacje - pierwsze w jego życiu. 13 - letni już Krzyś bardzo się cieszył na ten wyjazd, nigdy wcześniej nie opuszczał Bytomia. Teraz ma okazję zwiedzić Warszawę, później jedzie ze swoimi opiekunami nad morze. Odwiedza miejsca, których nigdy dotąd nie widział, których może nawet sobie nie wyobrażał. Zachwyca go zarówno elegancka łazienka w warszawskim mieszkaniu, jak i wesołe miasteczko czy pływalnia. Poznaje inny świat, tak dalece odmienny od tego, co zna na co dzień. Jest radosny, rozluźniony. Ale każdy telefon do domu przypomina mu, że to tylko wakacje. Powrót na pewno nie będzie łatwy.