TVP Historia Piątek, 05.08.2022 06:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1772 - pierwszy traktat rozbiorowy; 1858 - pierwszy kabel transatlantycki; 1864 - powieszono Romulda Traugutta; 1962 - śmierć Marilyn Monroe; 06:45 DALEKO OD SZOSY - ODC. 1/7 - SZPAKI Serial obyczajowy, 72 min, Polska 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Henryk Czarnecki Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Irena Szewczykówna, Sławomira Łozińska, Anna Szczepaniak, Barbara Horawianka, Jan Machulski, Jolanta Lothe, Krzysztof Kołbasiuk, Janusz Paluszkiewicz, Irena Hrechorowicz, Antoni Jurasz i inni Serial podejmujący istotny temat migracji ze wsi do miasta i awansu społecznego, cieszył się w swoim czasie dużą popularnością (wyróżniony Nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. RiTV). Jego twórca, Zbigniew Chmielewski, był reżyserem również innych seriali telewizyjnych: "Dyrektorzy" (1975; Grand Prix na I Festiwalu Polskich Filmów i Widowisk TV, Olsztyn 1977), "Ślad na ziemi" (1977), "Blisko coraz bliżej" (1982). Lata siedemdziesiąte obfitowały w wiele ciekawych pozycji tego gatunku. Zbigniew Chmielewski, twórca pamiętnego "Profesora na drodze" (1973; film nagrodzony rok później na FPFF w Gdańsku i wyróżniony Nagrodą Główną w kategorii dramatu współczesnego na X Światowym Festiwalu w Hollywood), walnie przyczynił się do rozwoju i ugruntowania marki serialu o tematyce współczesnej. Bohater filmu "Daleko od szosy", młody wiejski chłopak, dla którego miłość staje się inspiracją do podejmowania trudnych i niestereotypowych decyzji życiowych, zdobył niekłamaną sympatię widzów. Leszek (Krzysztof Stroiński) na zabawie w remizie strażackiej poznaje dziewczynę z sąsiedniej wsi, Bronkę (Sławomira Łozińska). Rodzi się między nimi obopólna sympatia, choć ona wiąże z tą znajomością większe nadzieje niż on. Leszek nie umie znaleźć sobie miejsca na wsi, nie odpowiada mu praca w gospodarstwie ani wyplatanie koszyków. Opuszcza wioskę i wyjeżdża na Śląsk. W drodze do przystanku autobusowego wspomina całe swoje dzieciństwo. Żegna dziewczynę, która będzie na niego czekała. 08:10 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. 17 KIEDY JARSTWO ZMIENIA SIĘ W RAJSTWO Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Wśród europejskich obsesji międzywojnia, prócz naturyzmu, eugeniki, teorii ras, teozofii, neopogaństwa itd. , znalazł się również wegetarianizm rozumiany jako coś więcej niż tylko dieta. To program znacznie bardziej holistyczny, który obfituje w polską literaturę i anegdotę. Jarstwo stawało się rajstwem, czyli propozycją z porzątku etycznego, tak bowiem mieli jadać pierwsi rodzice, nie tylko zdrowotnego. Janisław Jastrzębowski nestor polskiego ruchu wegetariańskiego uważał, że mięsożerstwo jest zabytkiem barbarzyńskiej przeszłości człowieka pierwotnego, którego podtrzymywanie jest zbrodnią moralną człowieka kulturalnego XX wieku. Twierdził także, że spożywanie mięsa łączy z alkoholizmem i innymi uzależnieniami. Drogi, ścieżki i historia polskiego wegetarianizmu są tematami tego odcinka programu. Nie zabraknie też przepisów, np. na brejkę z prażonych bobków kakao czy jarzyny prażone. 08:40 HISTORIA POLSKI - I POWIEM: NIE BĘDĄC - JESTEM. KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Muzyka: Zygmunt Konieczny Wykonawcy: Marcin Perchuć, Małgorzata Gadacz, Krzysztof Gadacz Film przedstawia sylwetkę wybitnego poety, przedstawiciela pokolenia Kolumbów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Opowieść o krótkim, ale bogatym życiu, zakończonym tragiczną śmiercią w czasie Powstania Warszawskiego uzupełniają wiersze poety i piosenki w wykonaniu Ewy Demarczyk i Grzegorza Turnaua. 09:50 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 4 (ENIGMA CZ. 4) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Mariusz Bonaszewski, Andrzej Precigs, Arkadiusz Janiczek, Zbigniew Suszyński, Jerzy Schejbal, Adam Cywka Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:40 KSIĄŻ. KLUCZ DO ŚLĄSKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Daniel Jakubczyk, Jerzy Szota, Piotr Marcjasz Opowieść o historii zamku Książ. Przez stulecia zamek wywierał wpływ na otaczającą rzeczywistość. Sprawowano stąd władzę militarną, sądowniczą, gospodarczą i kulturową. Książ jest obecnie jedną z największych atrakcji turystycznych w Polsce. W roku 2017 przyjechało tutaj 500 tysięcy turystów. W zamku odbywają się cykliczne imprezy kulturalne, takie jak Festiwal Kwiatów, Festiwal Tajemnic czy Festiwal Kameralistyki Ensamble im. Księżnej Daisy, a także okazjonalne konferencje, spotkania i wystawy. W zamku działa także odział galerii sztuki współczesnej BWA. Zamek o trudnej historii. Zamek Bolka I, zamek Hochbergów. Najważniejszy zabytek ziemi wałbrzyskiej. 11:45 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - PISARZE - ALEKSANDER KAMIŃSKI, IRENEUSZ IREDYŃSKI Reportaż, 14 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Bohaterami tego odcinka są pisarze: Aleksander Kamiński i Ireneusz Iredyński. 12:10 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 10/13 - ZNIEWOLENIE Serial historyczny, 42 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Odc. 10 Oddział Tkaczenki wchodzi do Dąbrówki, w czworakach zachowują się poprawnie, ale w majątku dokonują grabieży i gwałtów. Ich ofiarą pada Olszyńska, tymaczasem Tkaczenko atakuje Zosię. Pojawia się spóźniony Aleksander. Zabiera nieprzytomną Zosię do pobliskiego hotelu, w którym mieszka i urzęduje. Józef odczytuje przechwyconą depeszę bolszewików, która podpowiada Polakom, gdzie mają uderzyć. Piłsudski przystępuje do opracowania planu kontrnatarcia. Tkaczenko odnajduje w mieszkaniu Lwa Sribielnikowa ukrywającego się tam polskiego jeńca, przy okazji orientuje się, że naczelnik stacji jest ojcem Aleksandra. Lew Sribielnikow trafia do siedziby miejscowego Czeka. Aleksander próbuje go stamtąd wydostać, ale sam jest zmuszony uciekać, gdy żołnierze Czeka przychodzą po niego. Sytuację wykorzystuje Szczepan. Wypuszczony właśnie z więzienia przez Armię Czerwoną, dopada Zosię. 13:05 CHINY: STARODAWNE KRÓLESTWO PRZYRODY - WSCHÓD CZYLI AZYL (CHINA: NATURE’S ANCIENT KINGDOM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Lucinda Axelsson Wykonawcy: Janusz Szydłowski Film dokumentalny. Trzy części poświęcone przyrodzie Chin. Odkryjemy zapierającą dech w piersiach przyrodę ukrytą w oszałamiających parkach narodowych Chin. Ta seria rozpoczyna się w górzystych terenach Chin, gdzie lisy, antylopy i lamparty śnieżne żyją w trudnych warunkach. Następnie przeniesiemy się do gęstych lasów, w których żyją niezwykłe małpy o zadartych nosach i kultowe gigantyczne pandy. Wreszcie, na obrzeżach miasta, gdzie ludzie muszą robić miejsce dla natury i znajdować sposób na życie obok zwierząt. 20% Chin zostało wyznaczonych jako obszary chronione, w jaki więc sposób Chińczycy dostosowują się do zasad ochrony swojego środowiska naturalnego? Czy ten przełomowy projekt zainspiruje podobne projekty na całym świecie? 14:05 W POSZUKIWANIU WIKINGÓW - ODC. 1/3 (VIKINGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Jon Eastman Najczęściej wyobrażamy sobie wikingów jako bandę spragnionych krwi piratów niszczących chrześcijańskie klasztory... i bez wahania można powiedzieć, że to prawda. Wikingowie nie brali jeńców, wyjątkowo okrutnie rozprawiali się z wrogami i sami uznawali się za najlepszych wojowników. W trzyodcinkowej serii BBC "W poszukiwaniu wikingów", podążając szlakiem prawdziwych wikingów, odkrywamy niezwykłą historię ludzi, którzy będąc na skraju upadku, zbudowali imperium obejmujące czwartą część globu. Skąd pochodzili? Jak naprawdę żyli? Co skłaniało ich do wyruszania na wyprawy kończące się często niesamowitymi odkryciami? W poszukiwaniu prawdy o krwawych wikingach wędrujemy od Islandii po Istambuł. 15:10 GENIUSZE I MARZYCIELE. KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Pacek Poprzez historię kamery Aeroskop numer 1, wyprodukowanej w Anglii w 1910 roku, a wymyślonej przez Kazimierza Prószyńskiego, opowiadamy fascynującą historię polskiego wynalazcy. Naukowca, prekursora i propagatora polskiego kina. Historię, która toczyła się na dwóch kontynentach, a wynalazki Prószyńskiego były używane na całym świecie. Zbierając okruchy filmowe pozostałe z tamtych czasów (pierwsze filmy Prószyńskiego kręcone w Polsce i Anglii, a także filmy i kroniki kręcone kamerą Aeroskop na całym świecie), rozmawiając z filmowymi profesjonalistami na całym świecie, szukając zapomnianych śladów naszego wynalazcy, będziemy rekonstruować historię Prószyńskiego, a jednocześnie przyglądać się światu początku wieku utrwalonego na taśmie filmowej. Będzie to również opowieść o rodzącym się właśnie przemyśle filmowym, w którego rozwoju wielki udział miał Prószyński. 16:30 DALEKO OD SZOSY - ODC. 2/7 - PRAWO JAZDY Serial obyczajowy, 74 min, Polska 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Henryk Czarnecki Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Irena Szewczykówna, Sławomira Łozińska, Anna Szczepaniak, Barbara Horawianka, Jan Machulski, Jolanta Lothe, Krzysztof Kołbasiuk, Janusz Paluszkiewicz, Irena Hrechorowicz, Antoni Jurasz Leszek rozpoczyna pracę jako niewykwalifikowany robotnik. Uparcie dąży do celu, jaki sobie wyznaczył. Oszczędza każdy grosz, aby uzbierać pieniądze na wymarzony kurs prawa jazdy. Pracowity i ambitny chłopak kończy kurs samochodowy i zostaje kierowcą wywrotki. Od czasu do czasu przyjeźdża na wieś. Spotyka się z Bronką, która widzi w nim idealnego kandydata na męża. Wspólnie snują plany na przyszłość. Są ze sobą bardzo szczęśliwi, ale dziewczyna nie chce rozpocząć współżycia przed ślubem. Po powrocie do miasta Leszek spędza noc z przygodnie poznaną prostytutką. Wkrótce przekonuje się, że jest zarażony chorobą weneryczną. Tymczasem skruszona Bronka przyjeżdża do niego z wizytą. Chłopak robi wszystko, żeby ani przez chwilę nie zostać z nią sam na sam. Prosi o pomoc zdumionego kolegę z pokoju, by nie odstępował ich na krok. Narzeczona zaczyna coś podejrzewać... 18:00 ZAPOMNIANI SOJUSZNICY - W POSZUKIWANIU BIRMAŃSKICH BOHATERÓW (BURMA: FORGOTTEN ALLIES) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2019 W decydujących momentach II wojny światowej tysiące młodych mężczyzn z Birmy zgłaszało się na ochotnika, by walczyć po stronie aliantów. Garstka tych ludzi wciąż żyje, jednak Wielka Brytania, w szeregach armii której walczyli, kompletnie o nich zapomniała. Sally McLean i jej zespół odszukują birmańskich żołnierzy, którzy opowiadają przed kamerą o swoich wojennych losach. Dzięki temu widzowie będą mogli poznać tych zapomnianych weteranów II wojny światowej, żyjących w głębokiej nędzy, w kraju wciąż rozdartym wojną, a birmańscy żołnierze doczekają się uznania, na które zasługują. 19:00 KONCERT - HISTORIA SZAREGO (03.08.2022) Koncert, 55 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Sadurski Scenariusz: Grzegorz Sadurski Koncert oparty na utworach o odwadze i patriotyzmie. Narracja przybliża odbiorcom postać "Szarego" i historię zwycięskiej akcji rozbicia kieleckiego więzienia. Wydarzenie będzie miało olbrzymi wymiar artystyczny, ale także edukacyjny, ponieważ zostanie przywołana historia niezwykłego człowieka. Utwory wykonają między innymi artyści: Olga Szomańska, Kasia Moś, Piotr Cugowski, Tadeusz Seibert, Tomasz Szczepanik, Eldo, połączone chóry Fermata i Mała Fermata z Kielc, oraz laureaci Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej. 20:00 PUŁKOWNIK KWIATKOWSKI Komediodramat, 122 min, Polska, 1995 Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Marek Kondrat, Renata Dancewicz, Zbigniew Zamachowski, Adam Ferency, Artur Barciś, Krzysztof Globisz "Pułkownik Kwiatkowski" był reklamowany na kasetach wideo jako "najlepsza komedia sezonu". Obsypany nagrodami film Kazimierza Kutza to z pewnością wydarzenie artystyczne dużej rangi, a także przednia próbka nieznanej strony talentu twórcy "Soli ziemi czarnej". Już we wcześniejszej o rok komedii pt. "Zawrócony" Kutz pokazał, że potrafi śmiać się z rzeczy ponurych i złowrogich, nie przekraczając przy tym granic dobrego smaku. W "Pułkowniku..." umiejętność tę jeszcze wydoskonalił. Akcja fimu toczy się w roku 1945. Wszechwładne UB, wspomagane przez "towarzyszy radzieckich", coraz sumienniej i skuteczniej likwiduje polską "reakcję". W koszarowym szpitalu na Ziemiach Zachodnich pracuje lekarz nazwiskiem Andrzej Kwiatkowski. W cywilu ginekolog, w armii musiał przedzierzgnąć się w chirurga. Właśnie kończy operować Kiziora - pułkownika UB z Warszawy. Jedno niewłaściwe pociągnięcie skalpelem, jeden źle założony szef i eskulap może skończyć w kazamatach. A sprawa jest delikatna - Kizior jest ranny w twarz. Jednak Kwiatkowskiego ręka nie zawodzi. Ubecki dostojnik nie stanie się ofiarą złośliwych kpinek podwładnych. W nagrodę za dobrą robotę lekarz dostaje tydzień urlopu, który postanawia spędzić w rodzinnych stronach, czyli w Warszawie. Na gruzach swego dawnego domu przypadkiem odnajduje Krysię - przed wojną podlotka, teraz piękną kobietę. Zafascynowany urodą dziewczyny zaprasza ją na kolację do ekskluzywnej restauracji. Tu Krysię zaczyna napastować radziecki oficer. Kwiatkowskiemu nie pozostaje nic innego, jak znokautować natręta. Przebiegły medyk ratuje wszakże swą skórę, podając się za ważnego funkcjonariusza bezpieki. Maskarada udaje się, a Kwiatkowski zdobywa podziw Krysi. By zamienić go w miłość, postanawia pomóc kilku niewinnie uwięzionym ludziom, podając się za zastępcę ministra Radkiewicza. Mimo że rozgrywa się w tragicznych czasach, film Kutza tchnie niekłamanym komizmem. Reżyser w mistrzowski sposób cieniuje humor, dzięki czemu widz śmieje się nawet wówczas, gdy akcja przenosi się do katowni UB, więzień czy gabinetu diabolicznego (świetny Krzysztof Globisz) Mieczysława Moczara. Koniec zabawy wprawdzie jest raczej gorzki, lecz zakończenie "Pułkownika..." pozostaje otwarte. Nie burzy jednoznacznie nastroju, daje nadzieję. Kutz zrobił komedię przewrotną i inteligentną, serwując widzom jednocześnie uśmiech na twarzy i ponure mrowienie w duszy. Dopomógł w tym znakomity scenariusz, napisany zresztą na podstawie wydarzeń autentycznych, i popisowe aktorstwo, zwłaszcza odtwórcy głównej roli, Marka Kondrata. Srebrne Grona na XXVI Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie w 1996 roku. Nagrody dla Marka Kondrata i Renaty Dancewicz na XX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych Gdynia '95. 00:10 PACYFIKACJA STOCZNI SZCZECIŃSKIEJ IM. A. WARSKIEGO W 1981R. Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Monika Mazanek - Wilczyńska, Agnieszka Kuchcińska Kurcz Scenariusz: Monika Mazanek - Wilczyńska W dniu 15 grudnia 2021 r. obchodzono 40. rocznicę pacyfikacji stoczni szczecińskiej podczas trwania stanu wojennego w Polsce, kiedy to komunistyczne oddziały wojska i milicji weszły na teren stoczni, gdzie strajkowało około 9 tys. stoczniowców. Czołgi, wjeżdżając do stoczni, zdemolowały bramę, budząc przerażenie stoczniowców. Jednak w przeciwieństwie do tego, co się stało w kopalni Wujek, gdzie zamordowano kilkunastu strajkujących górników, w Szczecinie nie doszło do rozlewu krwi. Film opowiada jak przebiegał strajk i sama akcja pacyfikacji stoczniowców. Warto poruszyć tę historię, ponieważ w Polsce i samym regionie jest ona mało znana. Stoczniowcy nie chcieli, by powtórzyły się wydarzenia z Grudnia 70', kiedy to użyto wojska, by strzelało do strajkujących robotników, dlatego zachowując zimną krew, poddali się bez walki. W filmie wykorzystano materiały archiwalne, fotografie PAP, TVP 3 Szczecin, inscenizację rekonstrukcji pacyfikacji stoczni z 2011 r. i fragmenty zapisów dźwiękowych z samej pacyfikacji, które posiada IPN, a które nigdy nie były upublicznione. Bohaterowie, którzy opowiadają o tamtych dniach, to działacze związku zawodowego Solidarność, byli pracownicy stoczni, byli wojskowi i byli milicjanci. Film pokazuje dwie strony konfliktu, który istniał 40 lat temu. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KROK PO KROKU Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. Krok po kroku Gdyby przyszło nam typować najbardziej zaskakujące odkrycie roku 2015 to bez wahania wskażemy na odkrycie u wybrzeży Helu wraku polskiego hydroplanu Lublin R - 8. Racjonalnych argumentów za takim wyborem jest sporo, ale dla nas największe znaczenie mają argumenty emocjonalne. Dramat lotników morskiego dywizjonu z Pucka nagle przestał funkcjonować tylko w sferze fragmentarycznych relacji i kilku małych fotografii. Powrócił z całą mocą. Z punktu widzenia naszego lotnictwa Lublin R - 8 to samolot ważny. Oznaczał zdecydowane odejście od budowy maszyn licencyjnych na rzecz własnych projektów. Do gry wchodziło genialne pokolenie młodych konstruktorów, których nazwiska rozsławiły Polskę. Wyjście jednostki z portu w Kuźnicy nie jest wydarzeniem. W sezonie ciągle ktoś stąd wyrusza. Ale w środku zimy to co innego. Sprzęt na pokładzie też nie odpowiada postronnemu obserwatorowi na pytanie: kto i po co płynie. Otóż po zlokalizowaniu wraku Lublina u wybrzeży Helu zgodę na jego wydobycie otrzymało Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka. Dzisiejsza wyprawa ma za zadanie zbadanie zasięgu zalegania szczątków samolotu i stworzenie przesłanek do podjęcia decyzji jak poprowadzić eksplorację. Prywatne Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia Z Wybrzeża przeniesiemy się daleko na południe, do Krosna. Ostatnio byliśmy tu przy okazji wydobywania Junkersa Ju - 87 na obrzeżach lotniska w Krośnie. Powiedziano nam wówczas, że wydobyte szczątki maszyny spoczną w krośnieńskim Muzeum Pól Bitewnych. Dziś będziemy mieli okazję obejrzeć zgromadzone tu eksponaty. Namawiamy, jeżeli będzie komuś po drodze, warto zajrzeć do tego miejsca, gdzie naturalną częścią ekspozycji są niesamowite opowieści o losach z pozoru zwyczajnych tylko śladów wojny. 02:40 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 4 (ENIGMA CZ. 4) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Mariusz Bonaszewski, Andrzej Precigs, Arkadiusz Janiczek, Zbigniew Suszyński, Jerzy Schejbal, Adam Cywka Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 03:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CHARLES DE GAULLE Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek przedstawia sylwetkę generała Charles'a de Gaulle'a. Obraz w całości stworzony z czarno - białych archiwalnych materiałów filmowych.