TVP Dokument Sobota, 13.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - NAJWYŻSZY STOPIEŃ ZASILANIA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Tatrzańskie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone najwyżej ze wszystkich tutejszych schronisk, cierpiało zawsze energetyczną biedę. Nic dziwnego, skoro nawet dla wytrawnego górskiego piechura jest trudno dostępne. O podłączeniu go do sieci energetycznej nie można tu - i chyba całe szczęście - nawet marzyć. Od lat działała chałupniczym sposobem skonstruowana turbina wodna, ale oparty o nią system oświetlania schroniska jest kulawy, a i z ogrzewaniem budynku kiepsko. Projekt remontu schroniska ma tę sytuację radykalnie zmienić. Oświetlenie, ogrzewanie, a także zagospodarowanie ścieków i odpadów ma być nowoczesne, czyli ekologiczne i tak powiązane z przyrodą, że aż dla postronnych niezauważalne. Nowa turbina wykorzysta spadek wody w 200-metrowym wodospadzie, powstałym między stawami położonymi na różnych poziomach. Musi to jednak robić tak, by nie zakłócić naturalnych stosunków wodnych w dolinie. Tym bardziej że strumień, z którego czerpie energię, ostatecznie zasila też w wodę słynną tatrzańską Siklawę. Pobór wody przez turbinę ma być więc odpowiednio monitorowany, a całość projektu pozostaje pod ścisłym nadzorem Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wszystkie urządzenia mają być instalowane tak, by nie zakłócały krajobrazu, a schronisko zachowało swój tradycyjny, wysokogórski charakter. Ten wątek jest dla ekipy "Dzikiej Polski" szczególnie wartościowy i interesujący. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 10 ROZMOWY Z WARTBURGIEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Tym razem Radosław Kotarski wraca do czasów powojennych, gdy polska motoryzacja stawała na nogi. Wyrusza w podróż takimi pojazdami jak warszawa, syrena czy wartburg i sprawdza ich użyteczność w praktyce. Dla jednych ten powrót do przeszłości będzie powrotem do czasów dzieciństwa, a dla innych subiektywnym przewodnikiem po motoryzacji Europy Środkowej i Wschodniej. Co wyniknie ze skonfrontowania zabytkowych samochodów z nowoczesnymi realiami? 07:00 NOTACJE - KRYSTYNA HABSBURG. ŻYCIE NA ZAMKU Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Joanna Wielhorska Arcyksiężna Maria Krystyna Habsburg urodziła się 8 grudnia 1923 roku, zmarła 2 października 2012 roku. Urodzona i wychowana na zamku w Żywcu. Tam też mieszkali jej rodzice: Alicja Ancarcrona i Karol Olbracht, a także dziadek Karol Stefan (założyciel browaru) z żoną Marią Teresą. W czasie wojny żywieccy Habsburgowie byli szykanowani przez Niemców. Nie wyparli się jednak polskości. Karol Olbracht Habsburg nie podpisał volkslisty. Podczas przesłuchań odparł hitlerowcom: Właściwie należę do narodowości polskiej, jestem tylko niemieckiego pochodzenia, z żoną Alicją mam wielką sympatię do ziemi żywieckiej i jej mieszkańców. Żona moja i dzieci również czują się Polakami. 07:10 NOTACJE - MARIA DRUE. EMIGRACYJNE GWIAZDY Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Maria Nockowska Maria Drue (rocznik 1923), kiedy wybuchła wojna, uciekła do Lwowa. W 1945 roku zamieszka w Londynie. Pianistka, akompaniatorka, kompozytorka i autorka tekstów piosenek, współpracowała m.in. z Marianem Hemarem, Feliksem Konarskim (twórcą "Czerwonych maków na Monte Cassino"), Renatą Bogdańską - Andersową, Władą Majewską, działała w Polskim Teatrze Emigracyjnym. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 62 BYDGOSZCZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na trasie podróży Tomasza Bednarka będzie Bydgoszcz. Przez ostatnie dekady to miasto wypracowało swój unikatowy charakter. Z dawnego ośrodka żeglugi śródlądowej ewoluowało do ważnego ośrodka kultury i sportu, nie zapominając przy tym o swoich wodnych tradycjach. Wisząca ponad Brdą rzeźba "Przechodzący przez rzekę" autorstwa Jerzego Kędziory idealnie oddaje naturę Bydgoszczy - kto chce ją zwiedzić, musi liczyć się z ciągłym przekraczaniem wody. Miasto porównywane jest z Wenecją i Amsterdamem. Jednym z najbardziej urokliwych miejskich zakątków jest bydgoska Wenecja - pierzeja XIX i XX - wiecznych kamienic, leżących na wodzie. Budynki, w których wówczas mieściły się fabryki i warsztaty rzemieślników, wzniesiono na palach wbitych w dno rzeki. Dziś od lustra wody oddziela je malowniczy bulwar, a z Wyspą Młyńską łączy kładka, miejsce uwielbiane zwłaszcza przez zakochanych. Bydgoszcz to miasto genialnego matematyka i kryptologa - Mariana Rejewskiego. W 1932 roku wraz z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Nie doszłoby do tego, gdyby nie twierdzenie o iloczynie permutacji sformułowane w trakcie prac przez Rejewskiego. Dziś określane jest ono mianem "twierdzenia, które wygrało II wojnę światową". 07:50 LEŚNI ZAPYLACZE Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Klamra, Elżbieta Trzonek Scenariusz: Michał Ogrodowczyk Film dokumentalny opowiadający o owadach i innych zwierzętach, które zajmują się zapylaniem roślin. Las był w przeszłości naturalnym środowiskiem pszczół, to człowiek w drugiej połowie XVII w. przeniósł pszczoły miodne w pobliże swoich domostw. Ten owad ma kluczowe znaczenie w zapylaniu i dzięki temu naturalne ekosystemy mogą przetrwać. Niestety, populacje owadów zapylających gwałtownie się zmniejszają. To problem światowy. Chemia używana w coraz intensywniejszym rolnictwie zabija te owady. Jedynym ratunkiem dla nich są lasy. 08:20 TAJEMNICE PTASIEGO MÓZGU (BIRD BRAIN. NIEZWYKŁY MÓZG PTAKÓW) Film dokumentalny, 53 min, Austria, 2012 Reżyseria: John Capener, Steve Nicholas Autorzy dokumentu pokazują, że mózg ptaków jest tak dobrze rozwinięty, że ich spryt i inteligencja mogą przewyższać umiejętności małp. Ptaki potrafią korzystać z narzędzi i mają samoświadomość. Będziemy mogli obserwować zachowania ptaków w trakcie wielu testów, przygotowanych specjalnie dla nich. Śmieszne, zaskakujące i przyciągające uwagę eksperymenty dają bardzo ważne informacje na temat inteligencji ptaków. 09:20 LEŚNE RZEKI Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sławomir Skupiński Film dokumentalny o rzekach w lasach. Woda słodka stanowi zaledwie 2,5 % zasobów wodnych ziemi. Polska jest w grupie państw, którym grozi deficyt wody. Uwzględniając nasz warunki hydrologiczne, położenie geograficzne w zasięgu klimatu umiarkowanego, zasoby wodne w Polsce są małe. Niewielka ilość opadów oraz coraz mniej śnieżne zimy nie pomagają. Lasy mają dobroczynny wpływ na zasoby hydrologiczne. Opowiemy o znaczeniu lasu i tajemniczych rzekach przez nie przepływających, a także o licznych zwierzętach, które żyją w tych ekosystemach i o znaczeniu ochrony tych miejsc. 10:00 JEDNOŚLADEM W HIMALAJE - ODC. 4 Z KATMANDU NAD OCEAN INDYJSKI (HIMALAYA CALLING - OVERLAND TO THE HIGHEST PASSES ON EARTH EP. 4 FROM KATHMANDU TO THE INDIAN OCEAN / HIMALAYA CALLING - AUF DEM LANDWEG ZU DEN HOCHSTEN PASSEN DER WELT) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Erik Peters Czteroodcinkowa seria podróżnicza, stylizowana na film drogi. Podróżnicy to motocykliści, którzy odkrywają monumentalne krajobrazy i magię obcych kultur. W ciągu sześciu miesięcy pokonują 28 000 kilometrów z Niemiec do Indii. Zwariowany pomysł? Piekielna przygoda? Być może. Erik i Alain ruszają w trasę pełną niespodzianek nawet dla najbardziej zatwardziałych motocyklistów. Przez Turcję, Kaukaz i dalej w kierunku Azji Środkowej, poprzez przestrzenie kazachskiego stepu aż po ośnieżone szczyty "dachu świata". Pogoda bywa gwałtowna i zmienna. Drogi wyboiste i pełne nie zawsze sympatycznych niespodzianek. 11:20 SZTUKA DOKUMENTU - ODC. 10-WOJCIECH WISZNIEWSKI Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bogusław Zmudziński Zdjęcia: Jan Paweł Pełech "Sztuka dokumentu" to cykl poświęcony prezentacji dorobku najwybitniejszych realizatorów polskiego filmu dokumentalnego. Poszczególne odcinki cyklu będą autonomiczne, pozostając jednocześnie fragmentem większej całości, która stanie się w efekcie skondensowaną historią polskiego dokumentu. Film jest kolażem fragmentów filmów, wypowiedzi reżyserów, ich współpracowników (operatorzy, kompozytorzy, producenci itp.), opinii krytyków i historyków kina, a także zdjęć dokumentalnych. Każdy odcinek nowej telewizyjnej serii "Sztuka dokumentu" poświęconej wybitnym polskim dokumentalistom, zrealizowany został w innej formie. Bohaterem dziesiątego odcinka jest Wojciech Wiszniewski. 11:55 PO ZŁOTO Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Ksawery Szczepanik Pełen unikatowych materiałów archiwalnych film o losach Władysława Kozakiewicza - wybitnego, polskiego tyczkarza, wielokrotnego rekordzisty Polski, rekordzisty świata i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w roku 1980; autora spontanicznego gestu, którym poczęstował stronniczą, sowiecką publiczność, przechodząc jednocześnie do historii. "Wał" Kozakiewicza stał się dla milionów Polaków symbolem sprzeciwu wobec komunistycznego reżimu i światełkiem nadziei na przyszłość; podobnym do tego, które rozpalił Jan Paweł II, i zwiastującym to, które za chwilę wznieci Lech Wałęsa. Jednak z upływem lat postać Władysława Kozakiewicza zatarła się w zbiorowej pamięci Polaków. Jedynym śladem jego osiągnięcia jest zakorzenione już w potocznej polszczyźnie powiedzenie gest Kozakiewicza. Film przypomina legendę wielkiego tyczkarza i powikłane koleje jego życia. Przed nami historia chłopaka z podwileńskiej wsi, który - pokonując wszelkie bariery - dociera na sportowy Olimp, po czym zostaje zeń zepchnięty i skazany na potępienie. Historia ta wyrasta poza sportowe ramy i zyskuje wymiar ponadczasowej przypowieści o cenie i naturze sukcesu. 13:00 GÓRSKIE KOLEJKI LINOWE Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1950 Reżyseria: Jerzy Salapski Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film popularnonaukowy, pokazujący górskie kolejki linowe w Zakopanem w roku 1950. Przedstawiony jest mechanizm działania oraz parametry techniczne kolejek górskich. Ukazano dzień pracy konduktora górskiej kolejki linowej oraz możliwości transportowe kolejki podczas sezonu turystycznego w Zakopanem. Dodatkowym walorem filmu są piękne zdjęcia zimowego krajobrazu Zakopanego i Tatr. 13:15 KAZIMIERZ. MIASTO POLSKIEGO RENESANSU Reportaż, 13 min, Polska, 1954 Reżyseria: Tadeusz Jaworski Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych reportaż z Kazimierza nad Wisłą, o charakterze edukacyjnym i krajoznawczym. Opowieść o przeszłości Kazimierza i jego zabytkach, pięknie kazimierzowskich pejzaży, a także o jego perspektywach na przyszłość. 13:35 UKRYTE KRÓLESTWA - CZ. 2. LASY PEŁNE TAJEMNIC (HIDDEN KINGDOMS. SMALL WORLDS, GIANT STORIES) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2013 Miniserial BBC Worldwide pozwalający obserwować najmniejszych mieszkańców pustyni i sawanny z ich perspektywy - ukrytego królestwa. Naszą planetę zamieszkują miliony gatunków rozmaitych zwierząt. Wielkie i potężne zwracają na siebie uwagę otoczenia, ale poza nimi żyją też inne stworzenia. Tuż pod naszymi stopami istnieją ukryte, pełne tajemnic środowiska tętniące życiem. Ich mieszkańcy postrzegają świat zupełnie inaczej niż my. Spadający żołądź staje się meteorytem. Niewielki strumyk - tsunami. Każdy wróg to olbrzym. Dzięki nowoczesnym urządzeniom widz obserwuje świat z ich perspektywy. Druga część serialu została poświęcona mieszkańcom lasów. To opowieści o życiu w tropikalnych lasach deszczowych i lasach Ameryki Północnej. Pierwotne lasy Ameryki Północnej. Stuletnie dęby rzucają cień na spowitą mrokiem krainę. Jesienią co roku z drzew spadają żołędzie. Pręgowce amerykańskie czekały na to od dawna. Młody, zaledwie sześciotygodniowy samiec wkrótce stanie przed najważniejszym wyzwaniem w życiu. Najmniejsze zwierzęta muszą szukać schronienia. Dla pręgowców amerykańskich to czas gromadzenia żywności. Zbliża się zima. Po szybkiej kontroli jakości pierwszy żołądź trafia do torby policzkowej. Pręgowce mogą wykopywać tunele o ponad 10 - metrowej długości. W takiej kryjówce zapasy są bezpieczne. By przetrwać długą zimę, muszą zgromadzić co najmniej sto żołędzi. Pręgowce amerykańskie to notoryczne złodziejaszki. Każdej jesieni łoś, zjadając żołędzie, przybiera na wadze sto kilogramów. W ten sposób może przetrwać surową zimę. Małe zwierzęta nie potrafią zmagazynować tak dużych zapasów tłuszczu. Dlatego spiżarnie z żołędziami są dla nich tak ważne. Po drugiej stronie świata rosną lasy, do których zima nigdy nie dociera. Wilgotne lasy Borneo. Kraina nieustającego ciepła. Wśród podszytu żyje tu mnóstwo małych zwierząt. Więcej niż gdziekolwiek indziej na świecie. W tym ukrytym królestwie toczy się zażarta rywalizacja. Wiele gatunków walczy tu o przetrwanie. Każdy musi znaleźć sobie własne miejsce w zatłoczonym świecie. Wyżej, wśród koron drzew, żyje jedno z najbardziej osobliwych miejscowych zwierząt. Wiewiórecznik. Przodkowie tego małego ssaka żyli w tych lasach już ponad dziesięć milionów lat temu. Rosnący w pobliżu olbrzymi mangostan zapewnia samicy niezbędne do przetrwania owoce. Dwa razy większe od wiewióreczników rudawki wielkie to największe nietoperze na świecie. Przelatują z jednego owocującego drzewa na drugie. Ponad połowa gatunków żyjących w lesie deszczowym jest aktywna nocą. Dla zwierząt aktywnych w ciągu dnia las nocą to zupełnie obcy świat. W ukrytym królestwie rytm życia nigdy nie słabnie. Z wyjątkiem lasów strefy umiarkowanej, gdzie nastają mrozy. Niewiele małych zwierząt przeżywa pierwsze miesiące po narodzinach. Te, którym się to udaje, są jednak lepiej przygotowane do życia w ukrytym królestwie. 14:30 PRAWDZIWA HISTORIA FANTASTYKI NAUKOWEJ ODC. 3 (THE REAL HISTORY OF SCIENCE FICTION (MY GOD IT'S FULL OF STARS)) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ben Southwell Czteroczęściowy dokument o historii science fiction, obejmujący wszystkie jej formy, od podróży w czasie po sztuczną inteligencję, od eksploracji kosmosu po spotkania z kosmitami. Ten niezwykle wciągający serial przedstawia filmowców, pisarzy, aktorów i grafików, których obsesja i wyobraźnia przeniosły w nieznane i których kreacje urzekły publiczność na całym świecie. Zbadawszy przyszłość, przeszłość, wszechświaty równoległe i odległe galaktyki, współautorzy - w tym aktorzy William Shatner, Rutger Hauer, Zoe Saldana, Nathan Fillion, Richard Dreyfuss, David Tennant, Peter Weller, Christopher Lloyd, Keir Dullea i Edward James Olmos; twórcy filmowi: John Carpenter, Douglas Trumbull, Paul Verhoeven czy John Landis; scenarzysta i producent wykonawczy Steven Moffat; autorzy Ursula K. Le Guin, Neil Gaiman i William Gibson - opowiadają o swoich doświadczeniach. Z pomocą profesorów Briana Coxa i Stephena Hawkinga seria bada również kluczowe koncepcje naukowe leżące u podstaw historii science fiction. 15:25 OPOWIEŚĆ O CHINACH - PRZODKOWIE ODC. 1/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Wykonawcy: Janusz Szydłowski Michael Wood wyrusza w wielką historyczną podróż, analizuje historię, ludzi, przyrodę, które tworzyły szczególny charakter Chin i ich geniusz przez ponad cztery tysiące lat. 16:55 BEN I JAMES NA PUSTYNI - ODC. 3 (BEN AND JAMES VERSUS THE ARABIAN DESERT) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: David Harrison Poszukiwacz przygód Ben Fogle i były brytyjski olimpijczyk James Cracknell podróżują po najbardziej niegościnnych miejscach na Ziemi i podejmują największe wyzwanie: być pierwszymi mieszkańcami Zachodu, którzy samotnie i bez przewodnika pokonają Pustynię Arabską. Jest to obszar większy niż Francja, Belgia i Holandia razem wzięte, z górami piasku o wysokości wieży Eiffla, gdzie temperatury w ciągu dnia osiągają 40 stopni Celsjusza. 18:00 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ - ŚLADEM WIKINGÓW Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Zdjęcia: Michał Wilczek Czy w dzisiejszej Skandynawii znajdują się ślady, które zostawili po sobie wikingowie? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza na wyprawę po szwedzkiej Skanii, która w przeszłości była sercem wikińskiego świata. Podczas tej podróży natrafia między innymi na tajemniczy kompleks równo ustawionych kamieni o niewiadomym pochodzeniu, wioskę wikingów i las trolli. Ponadto odkrywa, że wpływy wikingów są nadal świetnie widoczne, nawet we współczesnym świecie. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 143 ZAKOPANE Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejny przystanek na trasie podróży to Zakopane. Zwiedzimy miasto, podążając szlakiem potomków dawnych pasterzy, odkrywających piękno natury społeczników, artystów i sportowców. Mimo że Zakopane najbardziej jest kojarzone z górami i folklorem, ma różne oblicza, a przede wszystkim wyjątkowego ducha. 19:40 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - DANUTA I ANDRZEJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Scenariousz i reżyseria: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu reportaży poświęconych ludziom mieszkającym w Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w Żywcu uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej niż ich poprzednicy. Antoni Maklakiewicz był jednym z bohaterów filmu "Putosze z Żywca". Tym razem opowiemy o jego córce Danucie i wnuku Andrzeju, którzy prowadzą dalej zakład fotograficzny i kontynuują rodzinną tradycję. Zresztą Andrzej poza klasycznymi zdjęciami w zakładzie fotograficznym, robi też zdjęcia artystyczne, za które jest nagradzany. 20:10 STRAŻNICY IZRAELA (THE GATEKEEPERS) Film dokumentalny, 96 min, Izrael/Francja, 2012 Reżyseria: Dror Moreh Sześciu byłych oficerów izraelskiej służby specjalnej - Szin Bet, po raz pierwszy w historii, dzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat działań tej organizacji. Szin Bet, znany także po nazwą Szabak, to służba odpowiedzialna za kontrwywiad i bezpieczeństwo wewnętrzne Izraela. Od roku 1967 i Wojny Sześciodniowej Izraelowi nie udało się osiągnąć trwałego pokoju, mimo ogromnej przewagi militarnej. Przez cały ten okres kolejni szefowe Szin Bet odgrywali ważna rolę w procesie podejmowania decyzji dotyczących bezpieczeństwa państwa. Każdy z nich ściśle współpracował z premierem Izraela, a ich oceny miały głęboki wpływ na politykę całego kraju. Dokument jest wyjątkowym podsumowaniem ich działalności: sukcesów i porażek. Rzuca światło na kontrowersje związane z okupacją ziem arabskich, która była następstwem działań armii izraelskiej w 1967 roku. Film został nominowany do Oscara w kategorii najlepszy dokument pełnometrażowy. 21:55 NORDIC NOIR: SKANDYNAWSKIE KRYMINAŁY (NORDIC NOIR: THE RISE OF SCANDI DRAMA) Film dokumentalny, 51 min, Dania, 2015 Reżyseria: Lars Hogus Dokument o skandynawskim serialu, który stał się kulturowym odniesieniem w innych częściach świata. Śledzimy efekty wielu takich seriali, m in.: Borgen, The Killing, The Bridge, Wallander i Lilyhammer, które wywarły wpływ na widzów całego świata. Skandynawski dramat stał się fenomenem, telewizyjną doskonałością. Odkrywamy, jak i dlaczego skandynawskie historie i postaci stały się ambasadorami skandynawskiej kultury. Dzięki ekskluzywnym wywiadom z najbardziej znanymi telewizyjnymi twórcami odkrywamy tajemnicę Nordic Noir i analizujemy, co wyróżnia skandynawskie historie i dlaczego ich bohaterowie są tak pociągające dla odbiorców. 22:55 DRUŻYNA E (E - TEAM) Film dokumentalny, 85 min, USA, 2014 Scenariusz i reżyseria: Katy Chevigny, Ross Kauffman Zdjęcia: Ross Kauffman Muzyka: Tom Grifiin Human Rights Watch posiada drużynę ekspertów, wysyłanych w rejony, w których istnieje podejrzenie popełniania zbrodni przeciwko ludzkości. Specjalna E-drużyna (od ang. Emergency Team) udaje się w zapalne zakątki świata, aby na miejscu dokumentować potencjalne nadużycia władzy oraz ataki na ludność cywilną. Anna, Ole, Fred i Peter są członkami jednej z takich drużyn. Ich zadaniem po przyjeździe na miejsce jest zbieranie informacji i dokumentowanie oraz w przypadku faktycznego zaistnienia naruszenia praw człowieka międzynarodowe nagłaśnianie poszczególnych przypadków. Jednocześnie starają się znaleźć osoby odpowiedzialne za zbrodnie i pociągnąć je do odpowiedzialności przed społecznością międzynarodową. Łamanie praw człowieka odbywa się przeważnie w sferze sekretów i milczenia, praca drużyny polega więc na rzuceniu światła na utajnione działania władzy i oddaniu głosu tysiącom ofiar, które bez tej organizacji pozostałyby nieme. W stylu cinema verite kamera podąża śladem członków E-drużyny zarówno podczas gdy starają się złożyć strzępy informacji o wydarzeniach rozgrywających się w różnych niespokojnych rejonach świata, jak Syria czy Libia, jak i w ich prywatnych domach w Genewie, Berlinie i Paryżu. Bohaterowie usiłują połączyć życie rodzinne z wymogami tak szczególnej pracy. Charaktery i motywacje Anny, Ole, Freda i Petera są różne, ale łączy ich odwaga i całkowite poświęcenie celowi obnażania i powstrzymywania łamania praw człowieka gdziekolwiek na świecie. Film zdobył Nagrodę za zdjęcia na festiwalu Sundance 2014 oraz był prezentowany na najbardziej prestiżowych festiwalach dokumentu na świecie (m.in. Sheffield, Toronto, Waszyngton, Sydney i Paryż). 00:25 NOTACJE - WOJCIECH ZABŁOCKI. KORZENIE Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Wojciech Zabłocki - naukowiec z tytułem profesorskim, architekt, malarz, szermierz, mistrz Polski i świata. Autor książek, m.in. "Piórkiem i szablą". W programie wspomina swoich przodków, m.in. dziadka rzeźnika, po którym, jak mówi, odziedziczył mocną rękę. Wojna oszczędziła jego rodzinę, ale wspomnienia pozostały, także w postaci rysunków. 00:40 GENIUSZE I MARZYCIELE. ZYGMUNT PUŁAWSKI - POLSKIE SKRZYDŁA Cykl dokumentalny, 53 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jarosław Minkowicz Film o największych osiągnięciach polskich pilotów i konstruktorów lotniczych nie musi być nudnym wykładem z historii. Szczególnie, gdy prawie całą historię można oprzeć na romansie zdolnego inżyniera i pięknej malarki. "Polskie skrzydła" to opowieść o zazdrości i namiętności, które z jednej strony okażą się zgubne, ale z drugiej zaowocują rozwojem całego polskiego przemysłu lotniczego na skalę, o jakiej nikt nawet nie śmiał marzyć. Jest piękna kobieta. Są wspaniali mężczyźni i ich maszyny. Podziw tłumów. Namiętność i tragedia. Klęska i nowa nadzieja. Zygmunt Puławski - pilot i inżynier, konstruktor lotniczy. Opracował nowe rozwiązania w lotnictwie: podwozie nożycowe, oryginalny układ skrzydeł nazywany płatem Puławskiego. 01:40 MILCZĄCE POKOLENIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Paweł Domański Zdjęcia: Marcin Majerski Film dokumentalny o powojennych losach żołnierzy Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego. Udajemy się w podróż wraz z wnukiem Danuty Szyksznian-Ossowskiej, łączniczki Okręgu Wileńskiego AK do miejsc, w których była więziona i torturowana. O swoich przeżyciach nie mogła opowiadać aż do upadku komunizmu. Film o przywracaniu pamięci o Żołnierzach Niezłomnych. 02:30 NIE WOLNO PRZERWAĆ SPEKTAKLU Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Stanisław Janicki Dokument o Danucie Szaflarskiej - znakomitej polskiej aktorce, najstarszej spośród czynnych zawodowo. Zrealizowany w 2007 roku film pokazuje 92-letnią wówczas aktorkę, wciąż pełną temperamentu, świetnie opowiadającą o swoim życiu i ludziach, z którymi dane jej było się zetknąć - na scenie, na planie filmowym, w życiu. Danuta Szaflarska urodziła się w małej wiosce niedaleko Piwnicznej. Nie marzyła od kołyski o aktorstwie. W 1939 roku ukończyła jednak z wyróżnieniem Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Debiutowała w teatrze na Pohulance w Wilnie. Brała czynny udział w podziemnym życiu teatralnym oraz w powstaniu warszawskim. Po wojnie najpierw występowała na scenie w Łodzi, a następnie w Warszawie.