TVP Historia Czwartek, 11.08.2022 06:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1898 - urodziła się Karolina Lanckorońska; 1920 - ustanowiono Krzyż Walecznych; 1945 - zmarł Stefan Jaracz; 1946 - rozwiązano Związek Patriotów Polskich; 06:40 DALEKO OD SZOSY - ODC. 5/7 - POD PRĄD Serial obyczajowy, 71 min, Polska 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Henryk Czarnecki Muzyka: Piotr Marczewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Irena Szewczykówna, Sławomira Łozińska, Anna Szczepaniak, Barbara Horawianka, Jan Machulski, Jolanta Lothe, Krzysztof Kołbasiuk, Janusz Paluszkiewicz, Irena Hrechorowicz, Antoni Jurasz Pobyt Leszka w wojsku i długa rozłąka nie osłabiają uczuć obojga młodych. Po odbyciu służby chłopak przyjeżdża do Łodzi, kończy kurs dla kierowców autobusowych, pracuje i z pomocą Ani pilnie się uczy. Aby nadrobić stracony czas, zamierza zdawać od razu do drugiej klasy technikum samochodowego. Bariery biurokratyczne są jednak nie do pokonania, Leszek nie uzyskuje zgody kuratorium ani ministerstwa oświaty. 07:55 W KOTLE HISTORII - OLIWA. MARZENIA O HISZPAŃSKIEJ ARMADZIE Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku programu rozmawiamy o kuchni Wazów. Na dworze Wazów królowała kuchnia hiszpańska. Zarówno pierwszy jak i drugi przepis tego odcinka pochodzi właśnie z tej kuchni. Prowadzący Łukasz Modelski zaprezentuje mięsny kociołek z jajkiem oraz perliczki w marynacie escabeche. 08:30 HISTORIA POLSKI - GENERAŁ POLSKICH NADZIEI - WŁADYSŁAW ANDERS - CZ. 1 Dokument fabularyzowany, 54 min, Polska, 2007 Reżyseria: Hanna Kramarczuk Scenariusz: Tadeusz Kondracki, Jan Tarczyński Wykonawcy: Jan Machulski Dwuczęściowy film dokumentalny, fabularyzowany, zrealizowany dla TV Polonia przez Hannę Kramarczuk według scenariusza Jana Tarczyńskiego pod opieką merytoryczną Wojskowego Biura Badań Historycznych Ministerstwa Obrony Narodowej. Jest to jedyny film prezentujący w tak pełny i prawdziwy sposób życie i przebieg służby wojskowej wielkiego patrioty, utalentowanego stratega i dowódcy dbającego o swoich żołnierzy, legendarnego bohatera czasów wojny polsko - bolszewickiej, II wojny światowej i emigracji londyńskiej. W roli starszego generała Andersa wracającego wspomnieniami do odległych czasów wystąpił Jan Machulski, w scenach fabularyzowanych - aktor Teatru Narodowego, znany również z kultowych seriali telewizyjnych - Robert Jarociński. W scenach fabularyzowanych zobaczymy generała Andersa między innymi w więzieniu na Łubiance, na występach Polish Parade w Iranie, kiedy to generał poznał swoja przyszłą żonę, w scenie zdobycia Monte Cassino, podczas rozmowy z Churchillem, z Mikołajczykiem oraz podczas spotkania z młodym pilotem, uciekinierem z socjalistycznej Polski. W filmie pokazane zostaną obszerne fragmenty unikalnych filmów archiwalnych ze zbiorów Instytutu im. Władysława Sikorskiego w Londynie. Podziwiać będziemy niezłomną postawę generała, prawdziwego człowieka z krwi i kości, dla którego hasło "Bóg, honor, ojczyzna" nie były nigdy pustymi słowami, postać spiżową, poruszaną głęboką miłością do dalekiej ojczyzny. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM"PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 10:45 ŚPIEWAŁA EWA DEMARCZYK Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Filmowa opowieść o Ewie Demarczyk przez jej piosenki - one poprowadzą nas przez jej biografię. Jak powiedział Zygmunt Konieczny, dziś młodzi ludzie nie wiedzą, kim była Ewa, nazwisko Demarczyk nic im nie mówi. Chyba najlepszym sposobem, żeby ją poznali, będzie poznanie jej poprzez jej piosenki i ich wykonania. Na film złożą się wyciągnięte z archiwów TVP wykonania piosenek na festiwalu w Opolu, w Sopocie, nagrania z dwóch koncertów telewizyjnych, sporadyczne, pojedyncze piosenki. Pokażemy Ewę Demarczyk do roku 1980, kiedy była wielka, kiedy śpiewała dla nas, kiedy nie kładł się na nią żaden cień. Konstrukcja filmu opiera się na wspomnieniach ludzi, którzy z nią pracowali, którzy jej towarzyszyli w drodze artystycznej, ale też ją tworzyli. 12:20 NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.I - ODC. 1 - ROCZNICA (VYROCI) Serial obyczajowy, 49 min, Czechosłowacja, 1977 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Do szpitala w Borze, przywożą ciężko rannego znanego hokeistę Przemysława Rezka. Trwa walka o uratowanie mu życia. W tym samym dniu zgłasza się do swej pierwszej pracy, młoda lekarka - Elżbieta Czenkova. Wita ją serdecznie doktor Sztrosmajer. 13:25 AMSTERDAM, LONDYN, NOWY JORK. WSPANIAŁA TRÓJKA - ZŁOTY WIEK. LATA 1585 - 1650. ODC. 1/4 (AMSTERDAM, LONDRES, NEW YORK: TROIS VILLES A LA CONQUETE DU MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Pod koniec XVI wieku w Amsterdamie zainaugurowano spółkę akcyjną, giełdę, masową produkcję statków handlowych, a miasto rozwinęło się wokół uporządkowanego planu urbanistycznego - pierwszego w Europie. Na handlu przyprawami z Azją zbudowało swój dobrobyt i postawiło stopę w Ameryce wraz z wyprawą Henry ' ego Hudsona - Anglika, który wyruszył na podbój świata pod sztandarem Zjednoczonych Prowincji. Londyn, w okresie między rewolucją, wojną domową i odbudową położył fundamenty pod dobrobyt gospodarczy, który umożliwił mu wyprzedzenie Amsterdamu w następnym stuleciu. 15:25 WIEDEŃ - MIASTO CESARZY - ODC. 2/3 (VIENNA: EMPIRE, DYNASTY AND DREAM) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Film dokumentalny przedstawia miasto, które zostało przekształcone i na nowo zdefiniowane przez historię. Rzymskie pochodzenie Wiednia i strategiczne położenie geograficzne sprawiły, że stał się świadkiem wojny, intrygi, podstępu i niekończących się walk o władzę. 16:20 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 9/19 - "URANIA" Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Historia astronomii w niepodległej Polsce w szczególny sposób zapisała się na kartach "Uranii". To najstarsze, ukazujące się do dziś, polskie czasopismo poświęcone badaniom kosmosu. "Urania" ukazała się tuż po odrodzeniu wolnej Rzeczpospolitej. Jej historia jest ściśle związana z losami Polski. A na jej łamach można odnaleźć świadectwo rozwoju polskiej astronomii i najważniejszych światowych odkryć ostatnich stu lat. 16:50 DALEKO OD SZOSY - ODC. 6/7 - EGZAMIN Film fabularny telewizyjny, 71 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki, Zbigniew Chmielewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Sławomira Łozińska, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Leszek jedzie do Warszawy, aby osobiście interweniować w Ministerstwie Oświaty. Wreszcie spotyka osobę gotową go wysłuchać i uznać jego racje. Pomyślnie zdaje egzaminy do technikum. W Łodzi ma kłopoty z mieszkaniem, nocuje w zajezdni, sypia w autobusach. Pokój znaleziony w jednorodzinnym domku przyspiesza decyzję zakochanych o zawarciu małżeństwa. Ania odbywa burzliwą rozmowę z matką, w efekcie zrywa kontakty z rodziną, definitywnie wyprowadza się z domu. Młodzi biorą ślub, ale właścicielka domku odmawia im wynajęcia mieszkania. 18:50 HISTORIA POLSKI - GENERAŁ POLSKICH NADZIEI - WŁADYSŁAW ANDERS - CZ. 2 Dokument fabularyzowany, 56 min, Polska, 2007 Reżyseria: Hanna Kramarczuk Scenariusz: Tadeusz Kondracki, Jan Tarczyński Wykonawcy: Jan Machulski Druga część fabularyzowanego filmu dokumentalnego, zrealizowanego dla TV Polonia przez Hannę Kramarczuk według scenariusza Jana Tarczyńskiego pod opieką merytoryczną Wojskowego Biura Badań Historycznych Ministerstwa Obrony Narodowej. Jest to jedyny film prezentujący w tak pełny i prawdziwy sposób życie i przebieg służby wojskowej wielkiego patrioty, utalentowanego stratega i dowódcy dbającego o swoich żołnierzy, legendarnego bohatera czasów wojny polsko - bolszewickiej, II wojny światowej i emigracji londyńskiej. W roli starszego generała Andersa wracającego wspomnieniami do odległych czasów wystąpił Jan Machulski, w scenach fabularyzowanych - aktor Teatru Narodowego, znany również z kultowych seriali telewizyjnych - Robert Jarociński. W scenach fabularyzowanych zobaczymy generała Andersa między innymi w więzieniu na Łubiance, na występach Polish Parade w Iranie, kiedy to generał poznał swoja przyszłą żonę, w scenie zdobycia Monte Cassino, podczas rozmowy z Churchillem, z Mikołajczykiem oraz podczas spotkania z młodym pilotem, uciekinierem z socjalistycznej Polski. W filmie pokazane zostaną obszerne fragmenty unikalnych filmów archiwalnych ze zbiorów Instytutu im. Władysława Sikorskiego w Londynie. Podziwiać będziemy niezłomną postawę generała, prawdziwego człowieka z krwi i kości, dla którego hasło "Bóg, honor, ojczyzna" nie były nigdy pustymi słowami, postać spiżową, poruszaną głęboką miłością do dalekiej ojczyzny. 20:00 TUNKA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Świątkowski Scenariusz: Tomasz Świątkowski Tunka to wieś położona w Dolinie Tunkińskiej, w Buriacji, w Rosji. W XIX wieku służyła jako miejsce zesłań więźniów politycznych, m.in. grupy 145 księży aresztowanych w powstaniu styczniowym. W obliczu trudnych warunków ekonomicznych księża założyli spółkę, która organizowała zaopatrzenie oraz zajmowała się uprawą roli. Ich dzieje opisał ksiądz Żyskar w książce "Tunka". Jednak najsłynniejszym zesłańcem osadzonym w Tunce był Józef Piłsudski, który przebywał tam od sierpnia 1890 do kwietnia 1892, czyli do końca okresu swojej zsyłki. I właśnie pobyt Piłsudskiego w Tunce jest głównym tematem filmu. Filmowa opowieść o Tunce i zesłaniu Józefa Piłsudskiego toczy się w dwóch planach czasowych: współczesnym i historycznym, i obydwa te plany nawzajem się przenikają, choćby z tego względu, że mimo upływu wielu lat, wciąż spotykamy tam liczne polskie ślady. Osią fabularną jest wyprawa ekipy z Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich z Kuklówki Radziejowickiej do Tunki, po chałupę, w której mieszkał Piłsudski. Ta kwatera Piłsudskiego została zidentyfikowana już wcześniej, podczas pobytu w Tunce dr. Krzysztofa Jabłonki, znakomitego znawcy życia i dzieła Marszałka. Ekipa Muzeum najpierw dokładnie opisała chałupę, następnie rozebrała poszczególne jej elementy, i wysłała je transportem do Polski. Na terenie Muzeum chałupa została powtórnie złożona i po obowiązkowych zabiegach konserwatorskich, udostępniona zwiedzającym, jako ważny obiekt całego skansenu, dokumentującego los polskich zesłańców syberyjskich. Doktor Krzysztof Jabłonka jest naszym filmowym przewodnikiem po Tunce i okolicy. Ten znakomity znawca Józefa Piłsudskiego staje się również przewodnikiem, nie tylko po Syberii Marszałka, ale również po całym jego życiu, w którym pobyt w Tunce, jak opisałem to powyżej, odegrał trudną do przecenienia rolę. 21:00 GIGANCI HISTORII - GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS i II KORPUS POLSKI Teleturniej, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Wielkie bitwy: o Monte Cassino, Bolonię, Anconę i czytana przez polskie dzieci mała Kronika. Rewiowe występy Ordonki i wielka polityka. W tym odcinku teleturnieju Giganci Historii trudna i ciekawa batalia, bo też stworzony przez generała Andersa II Korpus był więcej niż armią, był małą Polską na obczyźnie. 21:55 REPUBLIKA. NARODZINY LEGENDY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ryszard Kruk Zdjęcia: Łukasz Kajetan Pochylski, Wojciech Budny, Ryszard Kruk Film dokumentalny o legendarnym zespole muzycznym Republika. W połowie lat 70. w Toruniu działało środowisko skupione wokół Studenckiego Klubu Pracy Twórczej Od Nowa. Waldek Rudziecki kieruje klubem i organizuje warunki, dzięki którym młodzi muzycy mają po prostu gdzie i na czym grać oraz zaprasza do Torunia ciekawe kapele z całego kraju. Sławek Ciesielski i Paweł Kuczyński wraz z braćmi Rucińskimi tworzą Res Publicę. Dołącza do nich Grzegorz Ciechowski, który szybko wyrasta na lidera. Charyzmatyczny poeta i kompozytor wyznacza nowy styl. Powstaje Republika. Nikt wcześniej tak nie grał. Ich muzyka porywa tłumy. Andrzej Ludew tworzy logo i republikarycę. Czarno - białe pasy stają się ich znakiem rozpoznawczym, a Kombinat jednym z najważniejszych utworów tamtych czasów. Zespół zyskuje ogromną popularność, nieustannie jest w czołówce listy przebojów, zdobywa złotą płytę. W radiowej Trójce pojawia się kreowany reportaż i nie pomaga późniejsze dementi. Płyną listy od zdecydowanych przeciwników, jak i zagorzałych fanów. Ciechowski inspiruje do czytania Herberta, Orwella, Kurta Vonneguta. Ania kończy wówczas szkołę podstawową i jeździ na wszystkie koncerty, ale wiemy, że za kilka lat będzie żoną Grzegorza. Zespół wydaje kolejną płytę, która osiąga sukces, kolejne utwory zyskują miano hitów. Muzycy wchodzą do studia, by nagrać kolejny album i w tym momencie zespół się rozpada. Historia przyjaźni i rodzącego się fenomenu porusza również kontekst historyczny czasów i miejsca twórczego fermentu. Autorzy filmu wykorzystali ciekawe mało znane archiwa filmowe Republiki oraz muzykę i niepublikowane zdjęcia zespołu Res Publica. Niewątpliwie interesujące są jazzowe interpretacje i omówienia utworów Republiki przez Bogdana Hołownię. Film opowiada o pierwszym okresie działalności zespołu Republika, zakończonym jego rozpadem w 1986 roku. Skłania do pytania, co decyduje o sukcesie? W jaki sposób spośród wielu muzyków wywodzących się ze środowiska toruńskiej Od Nowy to właśnie Republika stała się najważniejszym zespołem dla tak wielu ludzi? Talentem, ciężką pracą, odrobiną szczęścią, czy dzięki połączeniu tych elementów przez przyjaźń? 22:55 FRANK SINATRA GŁOS AMERYKI (FRANK SINATRA: THE VOICE OF AMERICA) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Annette Baumeister Film dokumentalny o Franku Sinatrze, amerykańskim piosenkarzu i aktorze pochodzenia włoskiego. Tańczył, śpiewał, grał w filmach zawsze z nieodłącznym, zwycięskim uśmiechem. Ten dokument odsłania kulisy sławy, przedstawia historię człowieka nazywanego The Voice. Jego muzyka jest uznawana za ponadczasową, zaś on sam za najwybitniejszego amerykańskiego piosenkarza XX wieku. Szacowany nakład ze sprzedaży wszystkich jego wydawnictw na całym świecie wynosi ponad 150 milionów egzemplarzy, co czyni go jednym z artystów z największą liczbą sprzedanych albumów muzycznych w dziejach. Kim był Francis Albert Sinatra i jaki był klucz do jego sukcesu? Dlaczego stał się ikoną i bohaterem, mimo że cierpiał na wiele traum, które wpłynęły na całą epokę. Sinatra kontynuował swoją karierę muzyczną aż do lat 90. Według legendy Sinatra został pochowany z piersiówką whisky Jack Daniel’s oraz garścią dziesięciocentówek. Sinatra zmienił oblicze muzyki popularnej, sprawił że dawne, zapomniane piosenki stały się na nowo przebojami (Night and Day czy I've Got You Under My Skin). Wizerunek sceniczny, sposób bycia i skomplikowane życie prywatne uczyniły z Sinatry prekursora gwiazd muzyki, idola tłumów. 00:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - Z OTCHŁANI CZASU Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Odmaszerowali batalionami, pułkami w mglisty obszar zdarzeń odległych. Ale często mamy wrażenie, iż nie do końca z tym statusem pogodzeni co jakiś czas podrzucają nam a to dokument, a to znalezisko, coś na kształt listów wysyłanych z daleka z jednym tylko, dramatycznym pytaniem: czy wciąż pamiętacie? Dziś włączamy naszą kamerę w Łodzi. Tu kolejne stare budynki mają przyporządkowywane nowe funkcje, a przy okazji, ze względu na remonty, z otchłani czasu mogą wyjrzeć niesamowite rzeczy. W czasie remontu dawnego budynku Zakładu Higieny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, po zeskrobaniu kolejnych warstw farby ukazała się namalowana na ścianie odznaka 28. Pułku Strzelców Kaniowskich. Po prywatnym dochodzeniu władz uczelni ustalono, że przed wojną mieściła się tu Powszechna Szkoła Podstawowa nr 127, być może imienia 28. Pułku. Władze uczelni wraz z członkami Stowarzyszenia Historycznego Strzelcy Kaniowscy zamierzają to znalezisko odpowiednio zachować i wyeksponować. Można by rzec malowidło na ścianie rzecz w skali dziejowej drobna, a jednak dla nas to kolejny dowód na rosnącą wrażliwość historyczna naszych rodaków. Był pierwszy dzień wojny. Gdybyśmy się tu znaleźli 1.09.1939 r. bylibyśmy świadkami niezwykłego zdarzenia. Na spokojne na co dzień miasta spada samolot. Zestrzelono go gdzieś pomiędzy Swarzędzem a Poznaniem. Niemiecki pilot wyskoczył gdzieś pomiędzy tymi miastami. Był to prawdopodobnie messerschmitt, który kilka dni później został zaholowany na posterunek policji. Rozmawiamy o tym z Łukaszem Łydżbą - historykiem lotnictwa, który w swych badaniach poszedł drogą odmienną od naszej. My zajmujemy się głównie polskimi lotnikami, zaś nasz rozmówca poszedł śladami zestrzelonych niemieckich samolotów. Rozmawiamy także z Juliuszem Molskim - autorem książki "Wędrówki z notatnikiem i łopatą", prekursorem metody poszukiwań zwanej dziś archeologią lotnictwa. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - "PSEUDONIM" PUCH" Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Łukasz Nowicki - Kuzniecow, Paweł Sanakiewicz - Koch, Piotr Warszawski - Skorzeny, Łukasz Sanakiewicz, Artur Dziurman, Janusz Bukowski Młody porucznik Wehrmachtu z Krzyżem Żelaznym na piersi wbiega na piętro Urzędu Wojewódzkiego w Równem. Zmierza wprost do siedzącego za biurkiem oficera dyżurnego, prosi go o wskazanie drogi do gabinetu generała von Ilgena. Dyżurny, dostrzegając wychodzących z bufetu oficerów sztabowych i wysokiego urzędnika NSDAP, wskazuje ich interesantowi. Porucznik podchodzi do dostojników, pręży się na baczność, salutuje służbiście i wręcza partyjnemu notablowi kartkę papieru. Urzędnik szybko przebiega wzrokiem notatkę, spogląda na młodego człowieka z osłupieniem, otwiera usta do krzyku. Za późno! Porucznik błyskawicznie wyciąga pistolet, oddaje dwa strzały, przeskakuje barierkę i zbiega po schodach. Nim zaskoczona ochrona gmachu rusza w pościg, zabójca pędem opuszcza budynek i niknie w tłumie przechodniów. Kim był szaleńczy zamachowiec, któremu udało się wejść do pilnie strzeżonego gmachu i zastrzelić partyjnego urzędnika, wręczywszy mu wcześniej dokument z wyrokiem śmierci? Kim był naprawdę człowiek uważany przez swych przełożonych i podwładnych za porucznika Wehrmachtu Paula Wilhelma Sieberta? Ofensywa niemieckich wojsk w czerwcu 1941 roku zaskoczyła Rosjan i zdruzgotała ich osłonowe siły zbrojne. Formacje Armii Czerwonej ustępowały bezładnie pod naporem wroga. Setki tysięcy sowieckich ludzi zginęły w boju, setki tysięcy dostały się do niewoli. Aby spowolnić tempo pochodu nieprzyjaciela, Stalin wydał drakońskie rozkazy. Oddziały NKWD stanęły murem tuż za plecami obrońców, by strzelać do wycofujących się żołnierzy. Ludności cywilnej nakazano uchodzić w głąb kraju, spaliwszy uprzednio domy i spichrze oraz wybiwszy zwierzęta hodowlane. Ponadto za linię frontu przerzucone zostały niewielkie oddziały świetnie wyszkolonych dywersantów, by zdobywali ważne informacje o zamiarach wroga i siali zamęt w jego szeregach - przerywali linie komunikacyjne, dezorganizowali łączność, organizowali zamachy na dowódców i wysokich urzędników niemieckich. W gronie tych doborowych żołnierzy sił specjalnych znalazł się trzydziestoletni wówczas Iwan Kuzniecow. Pochodził z rodziny Niemców nadwołżańskich. Wysoki, bardzo sprawny fizycznie blondyn mówił biegle po niemiecku i był szaleńczo odważny. Niezwykłe wyczyny radzieckiego agenta o pseudonimie "Puch", znanego Niemcom jako porucznik Paul Siebert, przedstawia Bogusław Wołoszański w kolejnym widowisku z cyklu "Sensacje XX wieku". 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Magazyn, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej.